پیش‌نویس:نشوز: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ۵ مهر ۱۴۰۴، ساعت ۰۵:۴۳

نشوز زن-آیه ۳۴ سورهٔ نساء — قابی از آیه ۳۴ سورهٔ نساء برای نشوز زن

نشوز؛ انجام ندادن وظایف الزامی زناشویی.

نشوز به‌معنای برتری‌جویی و سرکشی است و در قرآن کریم هم دربارهٔ زن و هم دربارهٔ مرد به‌کار رفته است. محدثان آن را بیشتر به عدم تمکین در بستر معنا کرده‌اند، در حالی‌که مفسران دامنه‌ای گسترده‌تر از عصیان، دشمنی و سبک شمردن حقوق همسر را برای آن ذکر کرده‌اند. در فقه، نشوز روی‌گردانی از انجام وظایف الزامی زناشویی است؛ نشوز زن در اموری مانند عدم تمکین، ترک نظافت و خروج بدون اجازه از خانه نمود دارد و نشوز مرد در ترک نفقه و همخوابی واجب. در صورت بروز نشوز، زن و مرد نخست با پند و موعظه موظف به اصلاح هستند و در صورت حل نشدن، رسیدگی به این دعاوی طبق ماده ۴ قانون حمایت خانواده ۱۳۹۲ش در صلاحیت دادگاه خانواده قرار دارد.

مفهوم‌شناسی نشوز

نُشوز از ریشه عربی «نَشَزَ» به‌معنای زمین بلند و مرتفع گرفته شده است.^[۱] زمانی که می‌گویند «نَشَزَ فلان» یعنی فلانی قصد برتری بر دیگران دارد.^[۲] در قرآن کریم این واژه یک‌بار در آیهٔ ۳۴ سورهٔ نساء برای نشوز زن و بار دیگر در آیهٔ ۱۲۸ همین سوره برای نشوز شوهر آمده است. زن وقتی نشوز می‌کند یعنی بر ضد همسرش برمی‌خیزد و از او نافرمانی می‌کند و مرد ناشز ستمگر، کتک‌زن و زیان‌رساننده است.^[۳]

نشوز در اصطلاح محدثان و مفسران

هر یک از علمای فریقین با تمسک به سخنان امامان معصوم علیهم‌السلام و صحابه و تابعان، سویه‌های گوناگونی از مفهوم نشوز را دریافته‌اند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود:

عدم تمکین زن در بستر

امام باقر علیه‌السلام نشوز زن را به‌معنای دوری از هم‌بستری با شوهر معنا کرده است.^[۴] امام صادق علیه‌السلام نیز آن را به‌معنای عدم اطاعت از شوهر در بستر دانسته است.^[۵]

سرکشی و سرپیچی از وظایف

برخی از مفسران قرآن، نشوز را به‌معنای عصیان و سرکشی از اطاعت گرفته‌اند.^[۶]

در این میان ملافتح‌الله کاشانی آن را به‌صورت عام در خصوص زوجین دانسته و نشوز را به‌معنای سرکشی در چیزی که به آن‌ها واجب باشد، معنا کرده است.^[۷]

سبک شمردن حق همسر

برخی از مفسران نیز نشوز را در مورد حقوق شوهر بر زن دانسته‌اند؛ بدین صورت که اگر زن هر یک از این حقوق را سبک شمارد، مرتکب نشوز شده است.^[۸]

دشمنی نسبت به شوهر

برخی علاوه بر بیان سرپیچی زن از شوهر، کینه و دشمنی نسبت به شوهر را نیز به این مفهوم افزوده‌اند.^[۹]

نشوز در ادبیات فقیهان

نشوز در فقه به‌معنای روی برتافتن از انجام وظایف الزامی است.^[۱۰] در ادبیات فقیهان به زنی که از انجام وظایف زناشویی نسبت به شوهرش، خودداری کند «ناشزة» و به مردی که از ایفای وظایف زناشویی نسبت به همسر خویش، خودداری کند «ناشز» گفته‌اند. برای هریک از این‌ها مصادیقی نیز بیان شده است که در ذیل خواهد آمد.^[۱۱]

نشوز زن

عدم تمکین-آقای قاضی — بازنمایی تمکین در سریال آقای قاضی

در بیان فقیهان نیز همچون محدثان، سرکشی زن از تکالیف واجب وی نسبت به شوهر نشوز خوانده شده است که مصادیق آن را می‌توان در عدم تمکین، عدم ازالهٔ هر آنچه که تنفر مرد را برمی‌انگیزاند، ترک نظافت، عدم آرایش دلخواه شوهر و خارج شدن از منزل بدون اجازهٔ شوهر خلاصه کرد.

گفتنی است که معناداری نشوز، تنها در حقوقِ واجب است؛ ازاین‌رو اگر زن کارهایی مانند نظافت منزل، آشپزی و خواسته‌های غیرجنسی مرد را انجام ندهد، ناشزه نامیده نمی‌شود.^[۱۲]

نشوز مرد

نشوز مرد نیز شامل تعدی بر زن و نپرداختن حقوق واجب او همچون عدم پرداخت نفقه، ترک همخوابی واجب و مانند این‌ها است. در این مورد زن ابتدا به طلب حقوق خویش با پند و اندرز می‌پردازد، در مرحله بعد می‌بایست به حاکم شرع مراجعه کند و از آن طریق به احقاق حق خویش بپردازد. حاکم در ابتدا مرد را موعظه می‌کند و اگر این موعظه سود نکرد، به تعزیر او دستور می‌دهد و می‌تواند از دارایی مرد ولو با فروش آن‌ها، نفقهٔ زن را پرداخت کند.^[۱۳]

رسیدگی به نشوز در دادگاه خانواده

طبق ماده ۴ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۲ش، رسیدگی به دعاوی خانوادگی از جمله «نشوز» (عدم انجام وظایف زناشویی توسط زن یا مرد) در صلاحیت دادگاه خانواده است.^[۱۴]

پانویس

↑ فراهیدی، العین، 1409ق ، ج6، ص232؛ ابن‌منظور، لسان العرب،1414ق، ج5، ص417.
↑ راغب اصفهانی، ، مفردات ألفاظ القرآن، 1412ق، ص806.
↑ ابن‌منظور، لسان العرب، 1414ق، ج5، ص418.
↑ قمی، تفسیر القمی، 1363ش، ج1، ص137.
↑ ابن‌بابویه، من لا یحضره الفقیه، 1413ق، ج3، ص521.
↑ فیض کاشانی، تفسیر الصافی، 1415ق، ج1، ص448؛ ثعلبی، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، 1422ق، ج3، ص303.
↑ کاشانی، منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، 1413ق، ج3، ص19.
↑ ابن‌ابی‌حاتم، تفسیر القرآن العظیم، 1419ق، ج3، ص941.
↑ ابن‌کثیر، تفسیر القرآن العظیم، 1419ق، ج2، ص257.
↑ علاسوند، زن در اسلام، 1397ش، ص269.
↑ مکارم شیرازی، احکام خانواده، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۲۱۹.
↑ امام خمینی، تحریر الوسیلة، 1390ق، ج2، ص305.
↑ امام خمینی، تحریر الوسیلة،1390ق، ج2، ص306.
↑ «دادگاه خانواده صلاحیت رسیدگی به چه پرونده‌هایی را دارد؟»، وب‌سایت مشرق.

منابع

قرآن کریم
ابن ابی حاتم، عبدالرحمن بن محمد، تفسیر القرآن العظیم، ریاض، مکتبة نزار مصطفی الباز، چ سوم، ۱۴۱۹ق.
ابن‌بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ‏ به‌تحقیق علی‌اکبر غفاری، قم‏، دفتر انتشارات اسلامی، چ دوم، ۱۴۱۳ق.
ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دار الکتب العلمیة، چ اول، ۱۴۱۹ق.
ابن‌منظور، محمد بن مکرم‏، لسان العرب، به‌تحقیق جمال‌الدین میردامادی، بیروت، دار الفکر و دار صادر، ۱۴۱۴ق.
ثعلبی، احمد بن محمد، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چ اول، ۱۴۲۲ق.
خمینی، سید روح‌الله، تحریر الوسیلة، النجف الأشرف، دار الکتب العلمیة، ۱۳۹۰ق.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، به‌تحقیق صفوان عدنان داوودی، بیروت، دار الشامیة، چ اول، ۱۴۱۲ق.
علاسوند، فریبا، زن در اسلام، قم، هاجر، چ ششم، ۱۳۹۷ش.
فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، قم، هجرت، ۱۴۰۹ق.
فیض کاشانی، ملامحسن، تفسیر الصافی، تهران، مکتبة الصدر، ۱۴۱۵ق.
قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، به‌تحقیق طیب موسوی جزایری، قم، دار الکتاب‏، چ سوم، ۱۳۶۳ش.
کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله، منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، تهران‏، اسلامیه، چ اول، ۱۴۱۳ش.
مکارم شیرازی، ناصر، احکام خانواده، قم، امام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، چ دوم، ۱۳۸۹ش.

[1] فراهیدی، العین، 1409ق ، ج6، ص232؛ ابن‌منظور، لسان العرب،1414ق، ج5، ص417.

[2] راغب اصفهانی، ، مفردات ألفاظ القرآن، 1412ق، ص806.

[3] ابن‌منظور، لسان العرب، 1414ق، ج5، ص418.

[4] قمی، تفسیر القمی، 1363ش، ج1، ص137.

[5] ابن‌بابویه، من لا یحضره الفقیه، 1413ق، ج3، ص521.

[6] فیض کاشانی، تفسیر الصافی، 1415ق، ج1، ص448؛ ثعلبی، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، 1422ق، ج3، ص303.

[7] کاشانی، منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، 1413ق، ج3، ص19.

[8] ابن‌ابی‌حاتم، تفسیر القرآن العظیم، 1419ق، ج3، ص941.

[9] ابن‌کثیر، تفسیر القرآن العظیم، 1419ق، ج2، ص257.

[10] علاسوند، زن در اسلام، 1397ش، ص269.

[11] مکارم شیرازی، احکام خانواده، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۲۱۹.

[12] امام خمینی، تحریر الوسیلة، 1390ق، ج2، ص305.

[13] امام خمینی، تحریر الوسیلة،1390ق، ج2، ص306.

[14] «دادگاه خانواده صلاحیت رسیدگی به چه پرونده‌هایی را دارد؟»، وب‌سایت مشرق.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{مقاله توصیفی فقهی}}
-'''<big>نشوز</big>'''؛ انجام ندادن وظایف الزامی زناشویی
+[[پرونده:نشوز.jpg|جایگزین=نشوز زن-آیه ۳۴ سورهٔ نساء|بندانگشتی|قابی از آیه ۳۴ سورهٔ نساء برای نشوز زن]]
-==مفهوم‌شناسی نشوز==
+'''{{درشت|نشوز}}'''؛ انجام ندادن وظایف الزامی زناشویی.
-نُشوز از ریشه عربی «نَشَزَ» به‌معنای زمین بلند و مرتفع گرفته شده است.<ref>[https://lib.eshia.ir/40660/6/232/%D9%86%D8%B4%D8%B2 فراهیدی، العین، 1409ق ، ج6، ص232]؛ [https://lib.eshia.ir/40707/5/417/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B1%D8%AA%D9%81%D8%B9%D9%8F ابن‌منظور، لسان العرب،1414ق، ج5، ص417.]</ref> زمانی که می‌گویند «نَشَزَ فلان» یعنی فلانی قصد برتری بر دیگران دارد.<ref>[https://lib.eshia.ir/41892/1/806/%D9%86%D8%B4%D8%B2 راغب اصفهانی، ، مفردات ألفاظ القرآن، 1412ق، ص806.]</ref> در قرآن کریم این واژه یک‌بار در آیۀ 34 سورۀ نساء برای نشوز زن و بار دیگر در آیۀ 128 همین سوره برای نشوز شوهر آمده است. زن وقتی نشوز می‌کند یعنی بر ضد همسرش برمی‌خیزد و از او نافرمانی می‌کند و مرد ناشز ستمگر، کتک‌زن و زیان‌رساننده است.<ref>[https://lib.eshia.ir/40707/5/418 ابن‌منظور، لسان العرب، 1414ق، ج5، ص418.]</ref>
-==نشوز در اصطلاح محدثان و مفسران==
+نشوز به‌معنای برتری‌جویی و سرکشی است و در [[قرآن]] کریم هم دربارهٔ زن و هم دربارهٔ مرد به‌کار رفته است. محدثان آن را بیشتر به عدم [[تمکین زن|تمکین]] در بستر معنا کرده‌اند، در حالی‌که مفسران دامنه‌ای گسترده‌تر از عصیان، دشمنی و سبک شمردن حقوق همسر را برای آن ذکر کرده‌اند. در [[فقه اسلامی|فقه]]، نشوز روی‌گردانی از انجام وظایف الزامی [[رابطه زناشویی|زناشویی]] است؛ نشوز زن در اموری مانند عدم تمکین، ترک نظافت و خروج بدون اجازه از خانه نمود دارد و نشوز مرد در ترک [[نفقه]] و همخوابی واجب. در صورت بروز نشوز، زن و مرد نخست با پند و موعظه موظف به اصلاح هستند و در صورت حل نشدن، رسیدگی به این دعاوی طبق ماده ۴ قانون حمایت [[خانواده]] ۱۳۹۲ش در صلاحیت دادگاه خانواده قرار دارد.
+== مفهوم‌شناسی نشوز ==
+نُشوز از ریشه عربی «نَشَزَ» به‌معنای زمین بلند و مرتفع گرفته شده است.<ref>[https://lib.eshia.ir/40660/6/232/نشز فراهیدی، العین، 1409ق ، ج6، ص232]؛ [https://lib.eshia.ir/40707/5/417/المرتفعُ ابن‌منظور، لسان العرب،1414ق، ج5، ص417.]</ref> زمانی که می‌گویند «نَشَزَ فلان» یعنی فلانی قصد برتری بر دیگران دارد.<ref>[https://lib.eshia.ir/41892/1/806/نشز راغب اصفهانی، ، مفردات ألفاظ القرآن، 1412ق، ص806.]</ref> در قرآن کریم این واژه یک‌بار در آیهٔ ۳۴ سورهٔ نساء برای نشوز زن و بار دیگر در آیهٔ ۱۲۸ همین سوره برای نشوز شوهر آمده است. زن وقتی نشوز می‌کند یعنی بر ضد همسرش برمی‌خیزد و از او نافرمانی می‌کند و مرد ناشز ستمگر، کتک‌زن و زیان‌رساننده است.<ref>[https://lib.eshia.ir/40707/5/418 ابن‌منظور، لسان العرب، 1414ق، ج5، ص418.]</ref>
+== نشوز در اصطلاح محدثان و مفسران ==
 هر یک از علمای فریقین با تمسک به سخنان امامان معصوم علیهم‌السلام و صحابه و تابعان، سویه‌های گوناگونی از مفهوم نشوز را دریافته‌اند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود:
-===عدم تمکین زن در بستر===
-امام باقر علیه‌السلام نشوز زن را به‌معنای دوری از هم‌بستری با شوهر معنا کرده ‌است.<ref>[https://lib.eshia.ir/12015/1/137 قمی، تفسير القمي، 1363ش، ج1، ص137.]</ref> امام صادق علیه‌السلام نیز آن را به‌معنای عدم اطاعت از شوهر در بستر دانسته است.<ref>[https://lib.eshia.ir/11021/3/521/%D9%83%D9%8E%D9%86%D9%8F%D8%B4%D9%8F%D9%88%D8%B2%D9%90 ابن‌بابویه، من لا يحضره الفقيه، 1413ق، ج3، ص521.]</ref>
-===سرکشی و سرپیچی از وظایف===
-برخی از مفسران قرآن، نشوز را به‌معنای عصیان و سرکشی از اطاعت گرفته‌اند.<ref>[https://lib.eshia.ir/12012/1/448/عصیانهن فیض کاشانی، تفسير الصافي، 1415ق، ج1، ص448]؛ [https://lib.eshia.ir/15381/3/303/%D8%B9%D8%B5%D9%8A%D8%A7%D9%86%D9%87%D9%86 ثعلبی، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، 1422ق، ج3، ص303.]</ref>
-در این میان ملافتح‌الله کاشانی آن را به‌صورت عام در خصوص زوجین دانسته و نشوز را به‌معنای سرکشی در چیزی که به آن‌ها واجب باشد، معنا کرده است.<ref>[https://lib.eshia.ir/11699/3/19/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%B9 کاشانی، منهج الصادقين في إلزام المخالفين، 1413ق، ج3، ص19.]</ref>
-===سبک شمردن حق همسر===
+=== عدم تمکین زن در بستر ===
-برخی از مفسران نیز نشوز را در مورد حقوق شوهر بر زن دانسته‌اند؛ بدین صورت که اگر زن هر یک از این حقوق را سبک شمارد، مرتکب نشوز شده است.<ref>ابن‌ابی‌حاتم، تفسير القرآن العظيم، 1419ق، ج3، ص941.</ref>
+[[امام باقر]] علیه‌السلام نشوز زن را به‌معنای دوری از هم‌بستری با شوهر معنا کرده است.<ref>[https://lib.eshia.ir/12015/1/137 قمی، تفسیر القمی، 1363ش، ج1، ص137.]</ref> [[امام صادق]] علیه‌السلام نیز آن را به‌معنای عدم اطاعت از شوهر در بستر دانسته است.<ref>[https://lib.eshia.ir/11021/3/521/كَنُشُوزِ ابن‌بابویه، من لا یحضره الفقیه، 1413ق، ج3، ص521.]</ref>
-===دشمنی نسبت به شوهر===
-برخی علاوه بر بیان سرپیچی زن از شوهر، کینه و دشمنی نسبت به شوهر را نیز به این مفهوم افزوده‌ا‌‌ند.<ref>[https://lib.eshia.ir/41719/2/257/%D8%A7%D9%84%D9%92%D9%85%D9%8F%D8%A8%D9%92%D8%BA%D9%90%D8%B6%D9%8E%D8%A9%D9%8F ابن‌کثیر، تفسير القرآن العظيم، 1419ق، ج2، ص257.]</ref>
+=== سرکشی و سرپیچی از وظایف ===
+برخی از مفسران قرآن، نشوز را به‌معنای عصیان و سرکشی از اطاعت گرفته‌اند.<ref>[https://lib.eshia.ir/12012/1/448/عصیانهن فیض کاشانی، تفسیر الصافی، 1415ق، ج1، ص448]؛ [https://lib.eshia.ir/15381/3/303/عصيانهن ثعلبی، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، 1422ق، ج3، ص303.]</ref>
+در این میان ملافتح‌الله کاشانی آن را به‌صورت عام در خصوص زوجین دانسته و نشوز را به‌معنای سرکشی در چیزی که به آن‌ها واجب باشد، معنا کرده است.<ref>[https://lib.eshia.ir/11699/3/19/ارتفاع کاشانی، منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، 1413ق، ج3، ص19.]</ref>
+=== سبک شمردن حق همسر ===
+برخی از مفسران نیز نشوز را در مورد حقوق شوهر بر زن دانسته‌اند؛ بدین صورت که اگر زن هر یک از این حقوق را سبک شمارد، مرتکب نشوز شده است.<ref>ابن‌ابی‌حاتم، تفسیر القرآن العظیم، 1419ق، ج3، ص941.</ref>
+=== دشمنی نسبت به شوهر ===
+برخی علاوه بر بیان سرپیچی زن از شوهر، کینه و دشمنی نسبت به شوهر را نیز به این مفهوم افزوده‌اند.<ref>[https://lib.eshia.ir/41719/2/257/الْمُبْغِضَةُ ابن‌کثیر، تفسیر القرآن العظیم، 1419ق، ج2، ص257.]</ref>
+== نشوز در ادبیات فقیهان ==
+نشوز در فقه به‌معنای روی برتافتن از انجام وظایف الزامی است.<ref>علاسوند، زن در اسلام، 1397ش، ص269.</ref> در ادبیات فقیهان به زنی که از انجام وظایف زناشویی نسبت به شوهرش، خودداری کند «ناشزة» و به مردی که از ایفای وظایف زناشویی نسبت به همسر خویش، خودداری کند «ناشز» گفته‌اند. برای هریک از این‌ها مصادیقی نیز بیان شده است که در ذیل خواهد آمد.<ref>مکارم شیرازی، احکام خانواده، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۲۱۹.</ref>
+=== نشوز زن ===
+[[پرونده:نشوز۱.jpg|جایگزین=عدم تمکین-آقای قاضی|بندانگشتی|[https://www.aparat.com/v/y97248y بازنمایی تمکین در سریال آقای قاضی] ]]
+در بیان فقیهان نیز همچون محدثان، سرکشی زن از تکالیف واجب وی نسبت به شوهر نشوز خوانده شده است که مصادیق آن را می‌توان در عدم تمکین، عدم ازالهٔ هر آنچه که تنفر مرد را برمی‌انگیزاند، ترک نظافت، عدم [[آرایش]] دلخواه شوهر و خارج شدن از منزل بدون اجازهٔ شوهر خلاصه کرد.
+گفتنی است که معناداری نشوز، تنها در حقوقِ واجب است؛ ازاین‌رو اگر زن کارهایی مانند نظافت منزل، [[آشپزی]] و خواسته‌های غیرجنسی مرد را انجام ندهد، ناشزه نامیده نمی‌شود.<ref>[https://lib.eshia.ir/21010/2/305/الزوجة%20خروجها امام خمینی، تحریر الوسیلة، 1390ق، ج2، ص305.]</ref>
+=== نشوز مرد ===
+نشوز مرد نیز شامل تعدی بر زن و نپرداختن حقوق واجب او همچون عدم پرداخت نفقه، ترک همخوابی واجب و مانند این‌ها است. در این مورد زن ابتدا به طلب حقوق خویش با پند و اندرز می‌پردازد، در مرحله بعد می‌بایست به حاکم شرع مراجعه کند و از آن طریق به احقاق حق خویش بپردازد. حاکم در ابتدا مرد را موعظه می‌کند و اگر این موعظه سود نکرد، به تعزیر او دستور می‌دهد و می‌تواند از دارایی مرد ولو با فروش آن‌ها، نفقهٔ زن را پرداخت کند.<ref>[https://lib.eshia.ir/21010/2/306/بتعديه امام خمینی، تحریر الوسیلة،1390ق، ج2، ص306.]</ref>
-==نشوز در ادبیات فقیهان==
+== رسیدگی به نشوز در دادگاه خانواده ==
-نشوز در فقه به‌معنای روی برتافتن از انجام وظایف الزامی است.<ref>علاسوند، زن در اسلام، 1397ش، ص269.</ref> در ادبیات فقیهان به زنی که از انجام وظایف زناشویی نسبت به شوهرش، خودداری کند «ناشزة» و به مردی که از ایفای وظایف زناشویی نسبت به همسر خویش، خودداری کند «ناشز» گفته‌‌اند.  برای هریک از این‌ها مصادیقی نیز بیان ‌شده است که در ذیل خواهد آمد.<ref>مکارم شیرازی، احکام خانواده، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۲۱۹.</ref>
+[[پرونده:نشوز۲.jpg|جایگزین=مجتمع قضایی خانواده ۲؛ دادگاه خانواده|بندانگشتی|مجتمع قضایی خانواده ۲؛ دادگاه خانواده]]
-===نشوز زن===
+طبق ماده ۴ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۲ش، رسیدگی به دعاوی خانوادگی از جمله «نشوز» (عدم انجام وظایف زناشویی توسط زن یا مرد) در صلاحیت دادگاه خانواده است.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/715487/دادگاه-خانواده-صلاحیت-رسیدگی-به-چه-پرونده-هایی-را-دارد «دادگاه خانواده صلاحیت رسیدگی به چه پرونده‌هایی را دارد؟»، وب‌سایت مشرق.]</ref>
-در بیان فقیهان نیز همچون محدثان، سرکشی زن از تکالیف واجب وی نسبت به شوهر نشوز خوانده ‌شده است که مصادیق آن را می‌توان در عدم تمکین، عدم ازالۀ هر آنچه که تنفر مرد را برمی‌انگیزاند، ترک نظافت، عدم آرایش دلخواه شوهر و خارج شدن از منزل بدون اجازۀ شوهر خلاصه کرد.<ref>[https://lib.eshia.ir/21010/2/305/%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%88%D8%AC%D8%A9%20%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%AC%D9%87%D8%A7 امام خمینی، تحریر الوسیلة، 1390ق، ج2، ص305.]</ref>
-گفتنی است که معناداری نشوز، تنها در حقوقِ واجب است؛ ازاین‌رو اگر زن کارهایی مانند نظافت منزل، آشپزی و خواسته‌های غیرجنسی مرد را انجام ندهد، ناشزه نامیده نمی‌شود.<ref>[https://lib.eshia.ir/21010/2/305/%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%88%D8%AC%D8%A9%20%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%AC%D9%87%D8%A7 امام خمینی، تحریر الوسیلة، 1390ق، ج2، ص305.]</ref>
-===نشوز مرد===
-نشوز مرد نیز شامل تعدی بر زن و نپرداختن حقوق واجب او همچون عدم پرداخت نفقه، ترک همخوابی واجب و مانند این‌ها است. در این مورد زن ابتدا به طلب حقوق خویش با پند و اندرز می‌پردازد، در مرحله بعد می‌بایست به حاکم شرع مراجعه کند و از آن طریق به احقاق حق خویش بپردازد. حاکم در ابتدا مرد را موعظه می‌کند و اگر این موعظه سود نکرد، به تعزیر او دستور می‌دهد و می‌تواند از دارایی مرد ولو با فروش آن‌ها، نفقۀ زن را پرداخت کند.<ref>[https://lib.eshia.ir/21010/2/306/بتعديه امام خمینی، تحریر الوسیلة،1390ق، ج2، ص306.]</ref>
-==پانویس==
+== پانویس ==
 {{پانویس}}
-==منابع==
+== منابع ==
+{{آغاز منابع}}
 * قرآن کریم
-* ابن‏ ابى‏ حاتم، عبدالرحمن بن محمد، تفسير القرآن العظيم، رياض، مكتبة نزار مصطفى الباز، چ سوم، 1419ق.
+* ابن ابی حاتم، عبدالرحمن بن محمد، تفسیر القرآن العظیم، ریاض، مکتبة نزار مصطفی الباز، چ سوم، ۱۴۱۹ق.
-* ابن‌‌بابویه، محمد بن على، من لا يحضره الفقيه، ‏ به‌تحقیق علی‌اکبر غفارى، قم‏، دفتر انتشارات اسلامى، چ دوم، 1413ق.
+* ابن‌بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ‏ به‌تحقیق علی‌اکبر غفاری، قم‏، دفتر انتشارات اسلامی، چ دوم، ۱۴۱۳ق.
-* ابن‏ كثير، اسماعيل بن عمر، تفسير القرآن العظيم، بیروت، دار الكتب العلمية، چ اول، 1419ق.
+* ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دار الکتب العلمیة، چ اول، ۱۴۱۹ق.
-* ابن‌منظور، محمد بن مكرم‏، لسان العرب، به‌تحقیق جمال‌الدین میردامادی، بیروت، دار الفكر و دار صادر، 1414ق.
+* ابن‌منظور، محمد بن مکرم‏، لسان العرب، به‌تحقیق جمال‌الدین میردامادی، بیروت، دار الفکر و دار صادر، ۱۴۱۴ق.
-* ثعلبى، احمد بن محمد، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، بيروت، دار إحياء التراث العربي، چ اول، 1422ق.
+* ثعلبی، احمد بن محمد، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چ اول، ۱۴۲۲ق.
-* خمینی، سيد روح‌الله، تحرير الوسيلة، النجف الأشرف، دار الكتب العلمية، 1390ق.
+* خمینی، سید روح‌الله، تحریر الوسیلة، النجف الأشرف، دار الکتب العلمیة، ۱۳۹۰ق.
-* راغب اصفهانى، حسين بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، به‌تحقیق صفوان عدنان داوودی، بیروت، دار الشامية، چ اول، 1412ق.
+* راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، به‌تحقیق صفوان عدنان داوودی، بیروت، دار الشامیة، چ اول، ۱۴۱۲ق.
-* علاسوند، فریبا، زن در اسلام، قم، هاجر، چ ششم، 1397ش.
+* علاسوند، فریبا، زن در اسلام، قم، هاجر، چ ششم، ۱۳۹۷ش.
-* فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، قم، هجرت، 1409ق.
+* فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، قم، هجرت، ۱۴۰۹ق.
-* فيض كاشانى، ملامحسن، تفسير الصافي، تهران، مكتبة الصدر، 1415ق.
+* فیض کاشانی، ملامحسن، تفسیر الصافی، تهران، مکتبة الصدر، ۱۴۱۵ق.
-* قمى، على بن ابراهيم، تفسير القمي، به‌تحقیق طيب موسوى جزايرى، قم، دار الكتاب‏‏، چ سوم، 1363ش.
+* قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، به‌تحقیق طیب موسوی جزایری، قم، دار الکتاب‏، چ سوم، ۱۳۶۳ش.
-* كاشانى، فتح‌‏الله بن شكرالله، منهج الصادقين في إلزام المخالفين، تهران‏، اسلاميه، چ اول، 1413ش.
+* کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله، منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، تهران‏، اسلامیه، چ اول، ۱۴۱۳ش.
 * مکارم شیرازی، ناصر، احکام خانواده، قم، امام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، چ دوم، ۱۳۸۹ش.
-[[رده: ویکی‌زندگی]]
+{{پایان منابع}}
-[[رده: ازدواج و خانواده]]
-[[رده: ازدواج‏]]
+{{#seo:
+|title=نشوز چیست؟ مصادیق و حکم قانونی آن برای زن و مرد - ویکی زندگی
+|title_mode=Replaced Title
+|keywords=نشوز، نشوز زن، نشوز مرد، حکم نشوز، عدم تمکین، وظایف زناشویی، قانون حمایت خانواده
+|description=نشوز به معنای سرکشی و ترک وظایف الزامی زناشویی توسط زن یا مرد است. با مصادیق نشوز زن و مرد، حکم فقهی و راهکارهای قانونی حل این اختلاف آشنا شوید - ویکی زندگی
+}}
+{{ازدواج-افقی}}
+{{حقوق-افقی}}
+{{زنان-افقی}}
+{{اسلام-افقی}}
+[[رده:آسیب‌شناسی مسائل زنان و خانواده]]
+[[رده:اصطلاحات حقوقی]]
+[[رده:اصطلاحات فقهی]]
+[[رده:حقوق زنان]]
+[[رده:روابط زناشویی]]
+[[رده:طلاق]]

ن ب و زنان
زنان در ادیان	زن در اسلام مرجعیت دینی زنان زن مسلمان کنشگری اجتماعی زنان در قرآن مبانی کلامی حجاب زن در بودیسم زن در مسیحیت زن در انجیل زن در یهودیت زن در تورات
زن در جامعه	اشتغال زن کارآفرینی زنان زن سرپرست خانوار مشارکت زنان در کشاورزی آسیب‌پذیری زن بیوه شوگر مامی خانواده دموکراتیک بلاگر حجاب الگوی مصرف زنانه
زن در سیاست	ریاست جمهوری زنان
زن در خانواده	مادر زن سرپرست خانوار نقش همسری زن نقش تربیتی مادر نقش مادری خانواده دموکراتیک حق کرامت زن
افراد مرتبط	فهرست ریاضی‌دانان زن ایرانی فهرست نویسندگان زن ایرانی
مشاغل زنانه	کارآفرینی زنان مامایی آرایشگری زنانه
اخلاق زنان	نجابت زنانه عفاف عفت
حقوق زنان	حقوق مالی زن در زندگی مشترک نفقه نشوز حقوق جنسی زن حقوق خانوادگی زن مسلمان همسرآزاری
تاریخ زنان	زن در پیش از اسلام زن در یونان باستان زن در ایران زن در ایران باستان زن در دوره قاجار
زن در ادبیات و فرهنگ	زن در مثنوی معنوی بی‌بی خاتون
رده