پیشنویس:آرش کمانگیر: تفاوت میان نسخهها
حذف ردهها |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:آرش کمانگیر.jpg|جایگزین=تندیس آرش کمانگیر در کاخموزه سعدآباد تهران|بندانگشتی|تندیس آرش کمانگیر در کاخموزه سعدآباد تهران]] | |||
{{درشت|'''آرش کمانگیر'''}}؛ پهلوان تیرانداز ایرانی | |||
آرش کمانگیر، آرش کمانکش، آرش تیرانداز یا آرش شیواتیر، نام پهلوانی ایرانی است که جانش را در راه میهن خود فدا کرد. در کتاب اوستا، به بهترین تیرانداز با نام | آرش کمانگیر، آرش کمانکش، آرش تیرانداز یا آرش شیواتیر، نام پهلوانی ایرانی است که جانش را در راه میهن خود فدا کرد. در کتاب اوستا، به بهترین تیرانداز با نام «اِرِخِ ش» بهمعنای تیزتیرترینِ ایرانیان اشاره شده است.<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/کمانگیر دهخدا، علیاکبر، لغتنامه دهخدا، ذیل واژه آرش.]</ref> این نام در زبان پهلوی به صورت «ارَش شیپاکتیر» و با صفت تیزتیر آمده است.<ref>Pahlavi Texts, 1897, p104.</ref> طبری نیز در کتاب خود، این کماندار را با نام «آرش شاتین» یاد کرده که بهمعنای «خداوند تیر شتابنده» است.<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/کمانگیر دهخدا، علیاکبر، لغتنامه دهخدا، ذیل واژه آرش.]</ref> | ||
بیرونی، القانون المسعودی، ج1، ۱۳۷۳ق، ص262.</ref> | شخصیت آرش کمانگیر را شخصیتی نیمه اسطورهای ـ نیمه تاریخی میدانند. نیمه اسطورهای، از آن جهت که این اتفاق مربوط به دوران پیشدادی است و از زمان و مکان آن اطلاعات دقیقی در دسترس نیست؛ و نیمه تاریخی، زیرا در بسیاری از کتب ادبی و تاریخی ایرانباستان و پس از آن، بهخصوص دوران پس از [[اسلام]]، از این اتفاق بسیار یاد شده است.<ref>[https://www.academia.edu/43149856/از_آرش_اساطیری_تاریخی_تا_آرش_برخوانی_بیضایی_یک_بررسی_تطبیقی_صدرالدین_طاهری_From_mythohistorical_Arash_to_Arash_in_Beyzais_recitation_a_comparative_study_Sadreddin_Taheri_ طاهری، «از آرش اساطیری/ تاریخی تا آرش برخوانی بیضایی»، صفحه80.]</ref> | ||
==افسانه آرش کمانگیر== | |||
آرش، پهلوان ایرانی، کماندار لشکر منوچهر، شاه پیشدادی، بود. زمانیکه افراسیاب تورانی به ایرانشهر حمله کرد، میان منوچهر و افراسیاب بر سر قلمرو حکمرانی آنها جنگی درگرفت.<ref>Bundahishn, 1908, 211.{{سخ}} | |||
بلعمی، تاریخ، ج1، ۱۳۵۳ش، ص345 و 346؛{{سخ}} | |||
مقدسی، البدء و التاریخ، ج3، ۱۹۰۳م، ص146؛{{سخ}} | |||
ابوعلی مسکویه، تجارب الامم، ج1، ۱۳۶۶ش، ص12؛{{سخ}} | |||
ثعالبی مرغنی، غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم، ۱۹۰۰م، ص107؛{{سخ}} | |||
گردیزی، زینالاخبار، ۱۳۴۷ش، ص7؛{{سخ}} | |||
ابنبلخی، فارسنامه، ۱۳۶۳ش، ص37.</ref> افراسیاب به تخریب [[چشمه|چشمهها]]، [[قنات|قناتها]] و شهرها پرداخت و با انحراف مسیر رودخانهها، آب را از ایرانزمین دریغ کرد.<ref>مینوی خرد، ۱۳۶۴ش، ص۴۴؛ مجمل التواریخ و القصص، ۱۳۱۸ش، ص۴۳.</ref> زمانیکه منوچهر مغلوب شد، به [[مازندران]] رفت. در آنجا برای ایجاد صلح بین هر دو فرمانده، چنین مقرر شد که کمانداری از [[ایران]]، تیری بیندازد و هر کجا که تیر بر زمین نشست، مرز ایران و توران باشد. منوچهر از آرش، پهلوان نامدار ایرانی خواست تا این تیر را بیفکند. هرچند بسیاری از افراد در لشکر ایران، بر آرش خُرده گرفتند که چنین کاری حماقت است و فقط در راستای کوچکانگاری ایرانیان طراحی شده، اما آرش میپذیرد. وی، برهنه شد و تن خود را مطهر ساخت و به مردم گفت که پس از تیراندازی نابود خواهد شد زیرا تمام توانش را بر سر این کار فدا خواهد کرد. آرش بر فراز قلهای رفت و آنچنان کمان را کشید که بدن وی، بیدرنگ از آسیبِ آن چندپاره گردید. تیر آرش، از بامداد تا نیمروز رفت و در کنار جیحون فرود آمد؛ بنابراین، جیحون بهعنوان مرز ایران و توران شناخته شد.<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/کمانگیر دهخدا، علیاکبر، لغتنامه دهخدا، ذیل واژه آرش.]</ref> | |||
==مکان و زمان پرتاب تیر آرش کمانگیر== | |||
مبدأ و مقصد تیرِ آرش در منابع مختلف، به صورتهای متفاوتی ذکر شده است. بیشتر منابع، مبدأ را طبرستان (سرزمینی بین [[دریای خزر]] و رشتهکوه البرز)<ref>مقدسی، البدء و التاریخ، ج3، ۱۹۰۳م، ص146؛{{سخ}} | |||
گردیزی، زینالاخبار، ۱۳۴۷ش، ص۲۴۳. | |||
بیرونی، القانون المسعودی، ج1، ۱۳۷۳ق، ص262.</ref> و مقصد را [[بلخ]]<ref>ثعالبی مرغنی، غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم، ۱۹۰۰م، ص107.</ref> دانستهاند. در اوستا بیان شده که آرش، تیری را از کوه «اِیْرخْشَئُوتَه» همان «کوه رویان» در طبرستان به کوه «خْوَنْوَنْت» روان کرده است.<ref>تفضّلی، «آرش»، 1356ش، ص77 و 78.</ref> مردم فارسیزبان سینکیانگ (تُرکستان) در غرب چین معتقدند که این تیر به درخت گردویی برخورده کرده و بنابراین، این مردم آن درخت را «درخت آرش» نامیدهاند. بههمین دلیل، کوه افراسیاب و درهٔ شینگان را که در نزدیکی این درخت است، مرز ایران و توران میدانند.<ref>بدیعی، «سینکیان و تاجگوران؛ مرز ایران و توران»، ۱۳۸۸ش.</ref> حمدالله مستوفی<ref>مستوفی، تاریخ گزیده، 1364ش، ص86 و 87.</ref> و فخرالدین اسعدگرگانی نیز محل پرتاب تیر را جایی در ساری عنوان کردهاند.<ref>[https://ganjoor.net/asad/veysoramin/sh65/ اسعد گرگانی، ویس و رامین، بیت39.]</ref>{{سخ}} | |||
{{آغاز نستعلیق}} | {{آغاز نستعلیق}} | ||
{{شعر|نستعلیق}} | {{شعر|نستعلیق}} | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۶: | ||
{{ب|ترا زیبد نه آرش را سواری| که صد فرسنگ بگذشتی ز ساری}} | {{ب|ترا زیبد نه آرش را سواری| که صد فرسنگ بگذشتی ز ساری}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{{پایان نستعلیق}} | {{پایان نستعلیق}} | ||
بسیاری از منابع قدیمیتر، مانند «متون پهلوی»، تاریخ تیراندازی را روز ششم [[فروردین]] عنوان کردهاند.<ref>Pahlavi Texts, 1897, p104.</ref> | بسیاری از منابع قدیمیتر، مانند «متون پهلوی»، تاریخ تیراندازی را روز ششم [[فروردین]] عنوان کردهاند.<ref>Pahlavi Texts, 1897, p104.</ref> اما منابعی دیگر، این تاریخ را در روز [[تیر]] (۱۳ تیرماه) همزمان با جشن تیرگان دانستهاند. | ||
==آرش در شاهنامه== | |||
==آرش کمانگیر در شاهنامه== | |||
[[فردوسی]]، در چند بیت از نام آرش و کمانداری او یاد کرده است.<ref>[https://ganjoor.net/ferdousi/shahname/shirooye/sh2 فردوسی، شاهنامه، بیت206.]</ref>{{سخ}} | |||
{{آغاز نستعلیق}} | {{آغاز نستعلیق}} | ||
{{شعر|نستعلیق}} | {{شعر|نستعلیق}} | ||
{{ب|چو آرش که بردی به فرسنگ تیر |چو پیروزگر قارن | {{ب|چو آرش که بردی به فرسنگ تیر |چو پیروزگر قارن شیرگیر…}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{{پایان نستعلیق}} | {{پایان نستعلیق}} | ||
بهرام چوبین نیز در جنگ با خسرو پرویز، خود را با افتخار از نژادِ آرش معرفی میکند.<ref>[https://ganjoor.net/ferdousi/shahname/parviz/sh5 فردوسی، شاهنامه، بیت220.] </ref> | بهرام چوبین نیز در [[جنگ]] با خسرو پرویز، خود را با افتخار از نژادِ آرش معرفی میکند.<ref>[https://ganjoor.net/ferdousi/shahname/parviz/sh5 فردوسی، شاهنامه، بیت220.]</ref>{{سخ}} | ||
{{آغاز نستعلیق}} | {{آغاز نستعلیق}} | ||
{{شعر|نستعلیق}} | {{شعر|نستعلیق}} | ||
{{ب|من از | {{ب|من از تخمهٔ نامور آرشم | چو جنگ آورم آتش سرکشم}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{{پایان نستعلیق}} | {{پایان نستعلیق}} | ||
==آرش در ادبیات معاصر== | |||
ادیبان و شاعران معاصر ایرانی نیز از آرش و | ==آرش کمانگیر در ادبیات معاصر== | ||
ادیبان و شاعران معاصر ایرانی نیز از آرش و افسانهٔ او یاد کردهاند. از آن جمله میتوان به ارسلان پوریا، نادر ابراهیمی، مهرداد اوستا، سیاوش کسرایی و بهرام بیضایی اشاره کرد. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* ابنبلخی، فارسنامه، بهتحقیق لسترنج و نیکلسن، تهران، اساطیر، ۱۳۶۳ش. | {{آغاز منابع}} | ||
* ابوعلی مسکویه، احمد، تجارب الامم، بهتحقیق ابوالقاسم امامی، تهران، سروش، ۱۳۶۶ش. | *ابنبلخی، فارسنامه، بهتحقیق لسترنج و نیکلسن، تهران، اساطیر، ۱۳۶۳ش. | ||
* اسعد گرگانی، فخرالدین، ویس و رامین، | *ابوعلی مسکویه، احمد، تجارب الامم، بهتحقیق ابوالقاسم امامی، تهران، سروش، ۱۳۶۶ش. | ||
* بلعمی، محمد، تاریخ، بهتحقیق محمدتقی بهار و محمد پروین گنابادی، تهران، زوار، ۱۳۵۳ش. | *اسعد گرگانی، فخرالدین، ویس و رامین، نامهٔ پنجم اندر جفا بردن از دوست، سایت گنجور، تاریخ بازدید: ۲۱ مهر ۱۴۰۰ش. | ||
* بدیعی، نادره، «سینکیان و تاجگوران؛ مرز ایران و توران»، فصلنامه فروزش، شماره سوم، زمستان ۱۳۸۸ش. | *بلعمی، محمد، تاریخ، بهتحقیق محمدتقی بهار و محمد پروین گنابادی، تهران، زوار، ۱۳۵۳ش. | ||
* بیرونی، ابوریحان، القانون المسعودی، حیدرآباد دکن، مطبعة دائرة المعارف العثمانیة، ۱۳۷۳ق. | *بدیعی، نادره، «سینکیان و تاجگوران؛ مرز ایران و توران»، فصلنامه فروزش، شماره سوم، زمستان ۱۳۸۸ش. | ||
* | *بیرونی، ابوریحان، القانون المسعودی، حیدرآباد دکن، مطبعة دائرة المعارف العثمانیة، ۱۳۷۳ق. | ||
* ثعالبی مرغنی، حسین، غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم، بهتحقیق زُتنبرگ، پاریس، ]بیجا[، ۱۹۰۰م. | *تفضّلی، احمد، «آرش»، دانشنامة ایران و اسلام، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ج۱، ۲۵۳۶ (۱۳۵۶ش). | ||
* دهخدا، علیاکبر، لغتنامه دهخدا، سایت واژهیاب، تاریخ بازدید: | *ثعالبی مرغنی، حسین، غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم، بهتحقیق زُتنبرگ، پاریس، ]بیجا[، ۱۹۰۰م. | ||
* شهمردان بن ابیالخیر، روضة المنجمین، چاپ تصویری، بهتحقیق جلیل اخوان زنجانی، تهران، مرکز انتشار نسخ خطی، | *دهخدا، علیاکبر، لغتنامه دهخدا، سایت واژهیاب، تاریخ بازدید: ۲۱ مهر ۱۴۰۰ش. | ||
* طاهری، صدرالدین و نوبخت، تکتم، «از آرش اساطیری/ تاریخی تا آرش برخوانی بیضایی»، تهران، نشریه ادبیات تطبیقی، | *شهمردان بن ابیالخیر، روضة المنجمین، چاپ تصویری، بهتحقیق جلیل اخوان زنجانی، تهران، مرکز انتشار نسخ خطی، ۱۳۶۸ش. | ||
* گردیزی، عبدالحی، زینالاخبار، بهتحقیق عبدالحی حبیبی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۴۷ش. | *طاهری، صدرالدین و نوبخت، تکتم، «از آرش اساطیری/ تاریخی تا آرش برخوانی بیضایی»، تهران، نشریه ادبیات تطبیقی، شماره۱۶. | ||
* فردوسی، شاهنامه، در سایت گنجور، تاریخ بازدید: | *گردیزی، عبدالحی، زینالاخبار، بهتحقیق عبدالحی حبیبی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۴۷ش. | ||
* مجمل التواریخ و القصص، بهتحقیق محمدتقی بهار، تهران، کلاله خاور، ۱۳۱۸ش. | *فردوسی، شاهنامه، در سایت گنجور، تاریخ بازدید: ۲۱ مهر ۱۴۰۰ش. | ||
* مستوفی، حمدالله، تاریخ گزیده، تهران، امیرکبیر، | *مجمل التواریخ و القصص، بهتحقیق محمدتقی بهار، تهران، کلاله خاور، ۱۳۱۸ش. | ||
* مقدسی، مطهر، البدء و التاریخ، بهتحقیق کلمان هوار، پاریس، چاپ کلمان هوار، ۱۹۰۳م. | *مستوفی، حمدالله، تاریخ گزیده، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۴ش. | ||
* مینوی خرد، بهتحقیق احمد تفضلی، تهران، توس، ۱۳۶۴ش. | *مقدسی، مطهر، البدء و التاریخ، بهتحقیق کلمان هوار، پاریس، چاپ کلمان هوار، ۱۹۰۳م. | ||
* Pahlavi Texts, ed. J. D. M. Jamasp-Asana, Bombay, 1897. | *مینوی خرد، بهتحقیق احمد تفضلی، تهران، توس، ۱۳۶۴ش. | ||
* Bundahishn, TD2, Bombay, 1908. | *Pahlavi Texts, ed. J. D. M. Jamasp-Asana, Bombay, 1897. | ||
*Bundahishn, TD2, Bombay, 1908. | |||
{{پایان منابع}} | |||
{{ایران-افقی}} | |||
[[رده:اسطورههای باستانی ایران]] | |||
[[رده:ویکیزندگی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ مهر ۱۴۰۴، ساعت ۱۶:۱۴
آرش کمانگیر؛ پهلوان تیرانداز ایرانی
آرش کمانگیر، آرش کمانکش، آرش تیرانداز یا آرش شیواتیر، نام پهلوانی ایرانی است که جانش را در راه میهن خود فدا کرد. در کتاب اوستا، به بهترین تیرانداز با نام «اِرِخِ ش» بهمعنای تیزتیرترینِ ایرانیان اشاره شده است.[۱] این نام در زبان پهلوی به صورت «ارَش شیپاکتیر» و با صفت تیزتیر آمده است.[۲] طبری نیز در کتاب خود، این کماندار را با نام «آرش شاتین» یاد کرده که بهمعنای «خداوند تیر شتابنده» است.[۳]
شخصیت آرش کمانگیر را شخصیتی نیمه اسطورهای ـ نیمه تاریخی میدانند. نیمه اسطورهای، از آن جهت که این اتفاق مربوط به دوران پیشدادی است و از زمان و مکان آن اطلاعات دقیقی در دسترس نیست؛ و نیمه تاریخی، زیرا در بسیاری از کتب ادبی و تاریخی ایرانباستان و پس از آن، بهخصوص دوران پس از اسلام، از این اتفاق بسیار یاد شده است.[۴]
افسانه آرش کمانگیر
[ویرایش | ویرایش مبدأ]آرش، پهلوان ایرانی، کماندار لشکر منوچهر، شاه پیشدادی، بود. زمانیکه افراسیاب تورانی به ایرانشهر حمله کرد، میان منوچهر و افراسیاب بر سر قلمرو حکمرانی آنها جنگی درگرفت.[۵] افراسیاب به تخریب چشمهها، قناتها و شهرها پرداخت و با انحراف مسیر رودخانهها، آب را از ایرانزمین دریغ کرد.[۶] زمانیکه منوچهر مغلوب شد، به مازندران رفت. در آنجا برای ایجاد صلح بین هر دو فرمانده، چنین مقرر شد که کمانداری از ایران، تیری بیندازد و هر کجا که تیر بر زمین نشست، مرز ایران و توران باشد. منوچهر از آرش، پهلوان نامدار ایرانی خواست تا این تیر را بیفکند. هرچند بسیاری از افراد در لشکر ایران، بر آرش خُرده گرفتند که چنین کاری حماقت است و فقط در راستای کوچکانگاری ایرانیان طراحی شده، اما آرش میپذیرد. وی، برهنه شد و تن خود را مطهر ساخت و به مردم گفت که پس از تیراندازی نابود خواهد شد زیرا تمام توانش را بر سر این کار فدا خواهد کرد. آرش بر فراز قلهای رفت و آنچنان کمان را کشید که بدن وی، بیدرنگ از آسیبِ آن چندپاره گردید. تیر آرش، از بامداد تا نیمروز رفت و در کنار جیحون فرود آمد؛ بنابراین، جیحون بهعنوان مرز ایران و توران شناخته شد.[۷]
مکان و زمان پرتاب تیر آرش کمانگیر
[ویرایش | ویرایش مبدأ]مبدأ و مقصد تیرِ آرش در منابع مختلف، به صورتهای متفاوتی ذکر شده است. بیشتر منابع، مبدأ را طبرستان (سرزمینی بین دریای خزر و رشتهکوه البرز)[۸] و مقصد را بلخ[۹] دانستهاند. در اوستا بیان شده که آرش، تیری را از کوه «اِیْرخْشَئُوتَه» همان «کوه رویان» در طبرستان به کوه «خْوَنْوَنْت» روان کرده است.[۱۰] مردم فارسیزبان سینکیانگ (تُرکستان) در غرب چین معتقدند که این تیر به درخت گردویی برخورده کرده و بنابراین، این مردم آن درخت را «درخت آرش» نامیدهاند. بههمین دلیل، کوه افراسیاب و درهٔ شینگان را که در نزدیکی این درخت است، مرز ایران و توران میدانند.[۱۱] حمدالله مستوفی[۱۲] و فخرالدین اسعدگرگانی نیز محل پرتاب تیر را جایی در ساری عنوان کردهاند.[۱۳]
الگو:آغاز نستعلیق الگو:شعر
الگو:ب
الگو:ب الگو:پایان شعر الگو:پایان نستعلیق
بسیاری از منابع قدیمیتر، مانند «متون پهلوی»، تاریخ تیراندازی را روز ششم فروردین عنوان کردهاند.[۱۴] اما منابعی دیگر، این تاریخ را در روز تیر (۱۳ تیرماه) همزمان با جشن تیرگان دانستهاند.
آرش کمانگیر در شاهنامه
[ویرایش | ویرایش مبدأ]فردوسی، در چند بیت از نام آرش و کمانداری او یاد کرده است.[۱۵]
الگو:آغاز نستعلیق
الگو:شعر
الگو:ب الگو:پایان شعر الگو:پایان نستعلیق
بهرام چوبین نیز در جنگ با خسرو پرویز، خود را با افتخار از نژادِ آرش معرفی میکند.[۱۶]
الگو:آغاز نستعلیق الگو:شعر الگو:ب الگو:پایان شعر الگو:پایان نستعلیق
آرش کمانگیر در ادبیات معاصر
[ویرایش | ویرایش مبدأ]ادیبان و شاعران معاصر ایرانی نیز از آرش و افسانهٔ او یاد کردهاند. از آن جمله میتوان به ارسلان پوریا، نادر ابراهیمی، مهرداد اوستا، سیاوش کسرایی و بهرام بیضایی اشاره کرد.
پانویس
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- ↑ دهخدا، علیاکبر، لغتنامه دهخدا، ذیل واژه آرش.
- ↑ Pahlavi Texts, 1897, p104.
- ↑ دهخدا، علیاکبر، لغتنامه دهخدا، ذیل واژه آرش.
- ↑ طاهری، «از آرش اساطیری/ تاریخی تا آرش برخوانی بیضایی»، صفحه80.
- ↑ Bundahishn, 1908, 211.
بلعمی، تاریخ، ج1، ۱۳۵۳ش، ص345 و 346؛
مقدسی، البدء و التاریخ، ج3، ۱۹۰۳م، ص146؛
ابوعلی مسکویه، تجارب الامم، ج1، ۱۳۶۶ش، ص12؛
ثعالبی مرغنی، غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم، ۱۹۰۰م، ص107؛
گردیزی، زینالاخبار، ۱۳۴۷ش، ص7؛
ابنبلخی، فارسنامه، ۱۳۶۳ش، ص37. - ↑ مینوی خرد، ۱۳۶۴ش، ص۴۴؛ مجمل التواریخ و القصص، ۱۳۱۸ش، ص۴۳.
- ↑ دهخدا، علیاکبر، لغتنامه دهخدا، ذیل واژه آرش.
- ↑ مقدسی، البدء و التاریخ، ج3، ۱۹۰۳م، ص146؛
گردیزی، زینالاخبار، ۱۳۴۷ش، ص۲۴۳. بیرونی، القانون المسعودی، ج1، ۱۳۷۳ق، ص262. - ↑ ثعالبی مرغنی، غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم، ۱۹۰۰م، ص107.
- ↑ تفضّلی، «آرش»، 1356ش، ص77 و 78.
- ↑ بدیعی، «سینکیان و تاجگوران؛ مرز ایران و توران»، ۱۳۸۸ش.
- ↑ مستوفی، تاریخ گزیده، 1364ش، ص86 و 87.
- ↑ اسعد گرگانی، ویس و رامین، بیت39.
- ↑ Pahlavi Texts, 1897, p104.
- ↑ فردوسی، شاهنامه، بیت206.
- ↑ فردوسی، شاهنامه، بیت220.
منابع
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- ابنبلخی، فارسنامه، بهتحقیق لسترنج و نیکلسن، تهران، اساطیر، ۱۳۶۳ش.
- ابوعلی مسکویه، احمد، تجارب الامم، بهتحقیق ابوالقاسم امامی، تهران، سروش، ۱۳۶۶ش.
- اسعد گرگانی، فخرالدین، ویس و رامین، نامهٔ پنجم اندر جفا بردن از دوست، سایت گنجور، تاریخ بازدید: ۲۱ مهر ۱۴۰۰ش.
- بلعمی، محمد، تاریخ، بهتحقیق محمدتقی بهار و محمد پروین گنابادی، تهران، زوار، ۱۳۵۳ش.
- بدیعی، نادره، «سینکیان و تاجگوران؛ مرز ایران و توران»، فصلنامه فروزش، شماره سوم، زمستان ۱۳۸۸ش.
- بیرونی، ابوریحان، القانون المسعودی، حیدرآباد دکن، مطبعة دائرة المعارف العثمانیة، ۱۳۷۳ق.
- تفضّلی، احمد، «آرش»، دانشنامة ایران و اسلام، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ج۱، ۲۵۳۶ (۱۳۵۶ش).
- ثعالبی مرغنی، حسین، غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم، بهتحقیق زُتنبرگ، پاریس، ]بیجا[، ۱۹۰۰م.
- دهخدا، علیاکبر، لغتنامه دهخدا، سایت واژهیاب، تاریخ بازدید: ۲۱ مهر ۱۴۰۰ش.
- شهمردان بن ابیالخیر، روضة المنجمین، چاپ تصویری، بهتحقیق جلیل اخوان زنجانی، تهران، مرکز انتشار نسخ خطی، ۱۳۶۸ش.
- طاهری، صدرالدین و نوبخت، تکتم، «از آرش اساطیری/ تاریخی تا آرش برخوانی بیضایی»، تهران، نشریه ادبیات تطبیقی، شماره۱۶.
- گردیزی، عبدالحی، زینالاخبار، بهتحقیق عبدالحی حبیبی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۴۷ش.
- فردوسی، شاهنامه، در سایت گنجور، تاریخ بازدید: ۲۱ مهر ۱۴۰۰ش.
- مجمل التواریخ و القصص، بهتحقیق محمدتقی بهار، تهران، کلاله خاور، ۱۳۱۸ش.
- مستوفی، حمدالله، تاریخ گزیده، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۴ش.
- مقدسی، مطهر، البدء و التاریخ، بهتحقیق کلمان هوار، پاریس، چاپ کلمان هوار، ۱۹۰۳م.
- مینوی خرد، بهتحقیق احمد تفضلی، تهران، توس، ۱۳۶۴ش.
- Pahlavi Texts, ed. J. D. M. Jamasp-Asana, Bombay, 1897.
- Bundahishn, TD2, Bombay, 1908.
| گردشگری |
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| طبیعت |
| ||||||||||
| شهرها | |||||||||||
| استانها | |||||||||||
| تاریخ |
| ||||||||||
| سیاست | |||||||||||
| جامعه و فرهنگ |
| ||||||||||
| هنر | |||||||||||
| خوارکیها | |||||||||||
