پیشنویس:ازدواج فامیلی: تفاوت میان نسخهها
imported>قاسم ابراهیمی پور بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>علیرضا محمددوست بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات مفهوم | |||
| تصویر =ازدواج فامیلی۰.png | |||
| زیرنویس تصویر =انیشتین و همسرش که دخترخاله و پسرخاله هستند | |||
| فایل پادکست =ازدواج فامیلی.ogg | |||
| حجم فایلپادکست =3/28 | |||
| تاریخ پادکست =25-04-1404 | |||
| زیرنویس عنوان = | |||
| عنوان اصلی = | |||
| عنوان انگلیسی = | |||
| عنوان عربی = | |||
| عنوان علمی = | |||
| شاخه علمی = | |||
| نوع مفهوم = | |||
| معنای اصطلاحی = | |||
| حوزه کاربرد = | |||
| گستره جغرافیایی = | |||
| منشأ تاریخی = | |||
| نخستین کاربرد = | |||
| ریشه واژه = | |||
| مرتبط با = | |||
| اهمیت = | |||
| مبدع = | |||
| مروج = | |||
| مقدس برای = | |||
| مورد احترام = | |||
| آثار مرتبط = | |||
|image_alt=انیشتین و همسرش که دخترخاله و پسرخاله هستند}} | |||
ازدواج | {{درشت|'''ازدواج فامیلی؛'''}} ازدواج بین خویشاوندان نَسَبی. | ||
==مفهومشناسی== | ازدواج فامیلی یا ازدواج خویشاوندی به [[ازدواج]] افرادی اطلاق میشود که در چهار [[نسل]] گذشته حداقل یک جد مشترک داشته باشند، مانند ازدواج [[دخترعمو]] با [[پسرعمو]]. این نوع ازدواج در جوامعی مانند [[ایران]] و کشورهای عربی با شیوع ۳۸ تا ۴۵ درصدی رواج دارد و عواملی مانند اشتراکات فرهنگی، حمایت خانوادگی و تناسب ارزشها از دلایل اصلی گرایش به آن محسوب میشود. با این حال، ازدواج فامیلی به دلیل افزایش احتمال انتقال بیماریهای ژنتیکی و کاهش [[ضریب هوشی]] فرزندان، با هشدار متخصصان مواجه است و انجام [[مشاوره ژنتیک]] پیش از ازدواج در این موارد ضروری شمرده میشود. | ||
ازدواج فامیلی | |||
==مفهومشناسی ازدواج فامیلی== | |||
[[ازدواج فامیلی]] به ازدواج بین افرادی گفته میشود که در چهار نسل گذشته حداقل یک نیای مشترک داشته باشند. بر این اساس، ازدواجهایی مانند پیوند [[دخترعمو]] با [[پسرعمو]] یا [[پسردایی]] با [[دخترعمه]] در این دسته قرار میگیرند.<ref>[https://razipatholab.com/blog/post/cousin-marriage «ازدواج خویشاوندی و فامیلی»، وبسایت آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک رازی، تاریخ بازدید: 4 اردیبهشت 1401.]</ref> | |||
===درجه خویشاوندی=== | |||
در [[علم ژنتیک]] افراد بر اساس [[درجه خویشاوندی]] به شش درجه تقسیم میشوند. با مبنا قرار گرفتن درجه خویشاوندیِ زوجین در تعریف ازدواج،<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1093184/ بصیری و دیگران، «ازدواج فامیلی از منظر پزشکی، قرآن و روایات معصومین»، ۱۳۹۳ش، ص525. ]</ref> [[سازمان بهداشت جهانی]] ازدواج درجه چهار یا نزدیکتر را ازدواج فامیلی تعریف کرده و شایعترین شکل آن را ازدواج درجه سه میداند که در آن زوجین در یکهشتم جایگاههای ژنی خود مشترک هستند.<ref>[http://faslname.msy.gov.ir/article_113.html رضایی و سناییمهر، «فراتحلیل جامع رابطه ازدواج فامیلی با ناهنجاریهای جسمی و ذهنی نوزادان ایرانی (۱۳۹۰-۱۳۸۰)»، ۱۳۹۲ش، ص170.]</ref> | |||
ازدواج بین خویشاوندان درجه یک در تمام [[دین|ادیان]] ممنوعیت مذهبی یا قانونی دارد.<ref>[http://faslname.msy.gov.ir/article_113.html رضایی و سناییمهر، «فراتحلیل جامع رابطه ازدواج فامیلی با ناهنجاریهای جسمی و ذهنی نوزادان ایرانی (۱۳۹۰-۱۳۸۰)»، ۱۳۹۲ش، ص170.]</ref> در دین [[اسلام]]، [[ازدواج]] با خویشاوندان درجه یک و دو حرام است. ازدواج خویشان درجه دو در [[هند]] شایع است و عدهای از [[یهودی|یهودیان]] نیز آن را جایز میدانند. ازدواج فامیلی درجه سه در چین و بعضی ایالتهای [[آمریکا]] ممنوع است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1728731/ قاسمی، «مشکلات ژنتیکی در ازدواج فامیلی از منظر اسلام»، ۱۳۸۸ش، ص493.]</ref> | |||
==تفاوتهای فرهنگی در الگوی ازدواج فامیلی== | |||
[[پرونده:ازدواج فامیلی۱.png|جایگزین=ازدواج جوان ۱۹ ساله سومالی با دختر عمویش-ازدواج فامیلی|بندانگشتی|ازدواج ابراهیم عوض جوان ۱۹ ساله اهل سومالی با دختر عمویش]] | |||
ازدواج خویشاوندی، در بسیاری از مناطق شمال آفریقا، آسیای مرکزی و غربی و نیز آسیای جنوبی رایج است. این نوع ازدواج تحتتأثیر شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، از کشوری به کشور دیگر و حتی در داخل یک کشور، میان استانها و مناطق مختلف تفاوت قابلتوجهی دارد. همچنین میان گروههای قومی و مذهبی نیز اختلافات چشمگیری مشاهده میشود.<ref>میرشکالی و میرزایی چهارراهی، بررسی بیماری های ژنتیکی به واسطه ازدواج خویشاوندی، 1397ش، ص9.</ref> | |||
==ازدواج فامیلی در ایران== | ==ازدواج فامیلی در ایران== | ||
ازدواج فامیلی در کشورهای غرب آسیا رایج است. [[درونهمسری]] و ازدواج با خویشان، در [[فرهنگ ایرانی]] نیز جایگاه ویژهای دارد.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1777723/%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%B4-%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A7%D8%B2%D8% اعتمادیفر، «نگرشها و رفتارهای ایرانیان در زمینه ازدواج فامیلی»، ۱۳۹۳ش، ص65.]</ref> در ایران بهطور متوسط ۳۸٪<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1728731/ قاسمی، «مشکلات ژنتیکی در ازدواج فامیلی از منظر اسلام»، ۱۳۸۸ش، ص492.]</ref> تا ۴۵٪ ازدواجها فامیلی است. مهمترین دلیل گرایش [[خانواده ایرانی]] به ازدواج فامیلی، هماهنگی [[فرهنگ]] و رسوم خانوادگی، تناسب ارزشها و عقاید و حمایتهای خانوادگی است.<ref>[https://honarehzendegi.com/fa/Marriage-family طباطبایی، «ازدواج فامیلی، معایب و مزایای ازدواج فامیلی»، وبسایت مؤسسه روانشناسی حامی هنر زندگی، تاریخ بازدید: 4 اردیبهشت 1401ش.]</ref> در برخی خردهفرهنگهای ایرانی، ازدواج خویشاوندی با گونهای از اجبار همراه است و ازدواج غیرفامیلی را ننگ میدانند. | |||
ازدواج فامیلی | ===مزایای ازدواج فامیلی=== | ||
ازدواج فامیلی موجب تقویت ارتباطات فامیلی، دوری از [[فاصله طبقاتی]] اقتصادی و اجتماعی و کاهش انتظارات میشود. ازدواجهای همخون غالباً سادهتر برگزار میشود و ارتباط [[عروس خانواده|عروس]] با خانواده [[شوهر]] راحتتر بهنظر میرسد.<ref>[http://faslname.msy.gov.ir/article_113.html رضایی و سناییمهر، «فراتحلیل جامع رابطه ازدواج فامیلی با ناهنجاریهای جسمی و ذهنی نوزادان ایرانی (۱۳۹۰-۱۳۸۰)»، ۱۳۹۲ش، ص176.]</ref> همچنین در ازدواج فامیلی بهسبب آشنایی بیشتر زوجین با همدیگر و با روحیات [[خانواده]]، اختلاف کمتری دیده میشود.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1071137/ عطایی و همکاران، «عوامل شناختی پیشبینی کننده ازدواج فامیلی»، ۱۳۹۳ش، ص48.]</ref> | |||
==چالشهای ازدواج فامیلی== | ==چالشهای ازدواج فامیلی== | ||
[[پرونده:ازدواج فامیلی۲.jpg|جایگزین=تصویری از دستان یک کودک مبتلا به بیماری پروانهای|بندانگشتی|تصویری از دستان یک کودک مبتلا به بیماری پروانهای]] | |||
در ازدواج فامیلی، [[روابط زوجین]] با چالشهایی مانند [[دخالت خانواده زوجین|دخالت اطرافیان]] و افزایش احتمال بیماری فرزندان همراه است. دانشمندان، [[بیماریهای ژنتیکی]] را نیز در فرزندان حاصل از ازدواج فامیلی، شایعتر میدانند.<ref>[https://honarehzendegi.com/fa/Marriage-family طباطبایی، «ازدواج فامیلی، معایب و مزایای ازدواج فامیلی»، وبسایت مؤسسه روانشناسی حامی هنر زندگی، تاریخ بازدید: 4 اردیبهشت 1401ش.]</ref> بر اساس آمارهای جهانی، سه تا چهار درصد [[مرگ نوزادان]] بهدلیل [[اختلالات ژنتیکی]] است؛ احتمال مبتلا شدن فرزندان به عارضههای وراثتی و ژنتیکی در ازدواجهای فامیلی بیشتر از سایر ازدواجها است. احتمال انتقال بیماریهای ژنتیکی در ازدواج فامیلی نسبت به ازدواج غیرفامیلی، دو تا ۲/۵ برابر است.<ref>[https://razipatholab.com/blog/post/cousin-marriage «ازدواج خویشاوندی و فامیلی»، وبسایت آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک رازی، تاریخ بازدید: 4 اردیبهشت 1401.]</ref> به همین دلیل [[مشاوره ژنتیک]] در ازدواجهای فامیلی ضرورت بیشتری پیدا میکند.<ref>[https://pajoohande.sbmu.ac.ir/article-1-618-fa.pdf موفق و همکاران، «بررسی میزان ازدواجهای خویشاوندی و شیوع ناهنجاریهای مادرزادی در آنها در مقایسه با ازدواجهای غیر خویشاوندی»، 1386ش.]</ref> | |||
بهدنبال برخی | بهدنبال برخی ازدواجهای فامیلی، احتمال [[بیماری پروانهای]]،<ref>[https://sshhospital.com/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-eb-%D9%87/ «بیماری پروانه ای چیست؟ درمان بیماری EB + هزینه درمان بیماری ای بی»، وبسایت بیمارستان سیدالشهدای یزد.] | ||
</ref> [[تالاسمی|بیماری تالاسمی]]، اختلالات ژنتیکی، [[معلولیت جسمی]]، [[معلولیت ذهنی]] (عقبماندگی ذهنی)، [[نقص ایمنی بدن]]، ابتلا به بیماریهای عفونی و [[شبکوری]] افزایش مییابد.<ref>[https://honarehzendegi.com/fa/Marriage-family طباطبایی، «ازدواج فامیلی، معایب و مزایای ازدواج فامیلی»، سایت مؤسسه روانشناسی حامی هنر زندگی، تاریخ بازدید: 4 اردیبهشت 1401ش.]</ref> در [[ایران]]، ازدواج فامیلی ازجمله عوامل اصلی بیماریهای ژنتیک بهشمار میرود.<ref>[http://faslname.msy.gov.ir/article_113.html رضایی و سناییمهر، «فرا تحلیل جامع رابطه ازدواج فامیلی با ناهنجاریهای جسمی و ذهنی نوزادان ایرانی (۱۳۹۰-۱۳۸۰)»، ۱۳۹۲ش، ص170.]</ref> در بررسیهای متعدد، بیماری [[اتوزوم مغلوب]] در ازدواجهای فامیلی درجه سه با فراوانی بیشتری همراه است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1728731/ قاسمی، «مشکلات ژنتیکی در ازدواج فامیلی از منظر اسلام»، ۱۳۸۸ش، ص493.]</ref> بر اساس آزمایشهایی که در شهرهای مختلف ایران انجام شده، نود درصد بیماریهای ژنتیکی در خانوادهها تکرار شده که ریشهٔ همهٔ آنها اختلالات ژنتیکی است. انجام مشاوره ژنتیک قبل از ازدواج، این آمار را تا هفتاد درصد کاهش میدهد.<ref>[https://www.ilna.news/fa/tiny/news-449297 تولایی، «45درصد ازدواجها در ایران فامیلی است / 90درصد بیماریهای ژنتیکی در خانوادهها تکرار میشود»، خبرگزاری ایلنا، تاریخ درج: 24 بهمن 1395ش.]</ref> | |||
==ازدواج فامیلی از نظر اسلام== | ==ازدواج فامیلی از نظر اسلام== | ||
آموزههای | آموزههای [[اسلام]]، ازدواج خویشاوندی را با احراز شرایط [[کفویت]] و معیارهای [[زوجیت]]، تأیید کرده است، اما این تأیید الزاماً بهمعنای تشویق نیست.<ref>افروز، روانشناسی ازدواج و شکوه همسری، ۱۳۹۰ش، ص126.</ref> در [[قرآن]]، ازدواج با [[خویشاوندان]] درجه یک و دو، [[حرام]] شمرده شده است.<ref>سوره نساء، آیه ۲۳.</ref> برخی روایات، ازدواج با خویشاوندان نزدیک را موجب ناتوانی فرزندان دانستهاند. ازدواج [[امام علی|حضرت علی]] و [[حضرت فاطمه|فاطمه زهرا]]، ازدواج درجه چهارم است. از میان [[امامان شیعه]]، تنها [[امام سجاد]] با دخترعموی خود ازدواج کرده که از نوع درجه سوم است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1728731/ قاسمی، «مشکلات ژنتیکی در ازدواج فامیلی از منظر اسلام»، ۱۳۸۸ش، ص494.]</ref> | ||
در آیات قرآن و احادیث ائمه، توصیهها و راهکارهای فراوانی بهمنظور برخورداری از [[فرزند]] و نسل سالم، ارائه شده است. بررسیها نشان میدهد که ازدواج فامیلی اگرچه در اسلام، حرام نیست اما توصیه هم نشده است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1093184/ بصیری و دیگران، «ازدواج فامیلی از منظر پزشکی، قرآن و روایات معصومین»، ۱۳۹۳ش، ص523.]</ref> در برخی روایات آمده است که با غریبه ازدواج کنید و خود را ضعیف نسازید.<ref>شریف رضی، المجازات النبویة، 1422ش، ص100.</ref> پژوهشگران از برخی روایات، چنین برداشت کردهاند که فرزندان حاصل از ازداوج با غریبه یا اقوام نَسبی دور، فرزندانی قویتر هستند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1093184/ بصیری و دیگران، «ازدواج فامیلی از منظر پزشکی، قرآن و روایات معصومین»، ۱۳۹۳ش، ص531.]</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*«ازدواج خویشاوندی و فامیلی»، وبسایت آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک رازی، تاریخ بازدید: | {{آغاز منابع}} | ||
* «ازدواج خویشاوندی و فامیلی»، وبسایت آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک رازی، تاریخ بازدید: ۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ش. | |||
* اعتمادیفر، سیدمهدی، «نگرشها و رفتارهای ایرانیان در زمینه ازدواج فامیلی»، نشریه مطالعات جنسّیت و خانواده، شماره ۲، بهار و تابستان ۱۳۹۳ش. | |||
* افروز، غلامعلی، روانشناسی ازدواج و شکوه همسری، تهران، دانشگاه تهران، چاپ دوم، ۱۳۹۰ش. | |||
* بصیری، حمیدرضا و دیگران، «ازدواج فامیلی از منظر پزشکی، قرآن و روایات معصومین»، پژوهشنامه ثقلین، دوره ۱، شماره ۴، زمستان ۱۳۹۳ش. | |||
*اعتمادیفر، سیدمهدی، «نگرشها و رفتارهای ایرانیان در زمینه ازدواج فامیلی»، نشریه مطالعات جنسّیت | * تولایی، محمود، «۴۵درصد ازدواجها در ایران فامیلی است / ۹۰درصد بیماریهای ژنتیکی در خانوادهها تکرار میشود»، خبرگزاری ایلنا، تاریخ بازدید: ۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ش. | ||
*افروز، غلامعلی، روانشناسی ازدواج و شکوه همسری، تهران، دانشگاه تهران، چاپ | * رضایی، کاظم و سناییمهر، مجیب، «فراتحلیل جامع رابطه ازدواج فامیلی با ناهنجاریهای جسمی و ذهنی نوزادان ایرانی (۱۳۹۰–۱۳۸۰)»، مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، شماره ۲۰، تابستان۱۳۹۲ش. | ||
*بصیری، حمیدرضا و دیگران، «ازدواج فامیلی از منظر پزشکی، قرآن و روایات معصومین»، پژوهشنامه ثقلین، دوره ۱، شماره ۴، زمستان ۱۳۹۳ش. | * شریف رضی، محمد بن حسین، المجازات النبویة، قم، دارالحدیث، ۱۴۲۲ق. | ||
*رضایی، کاظم و | * صفری، محمدعلی، زن و شوهر در رابطه با انتخاب همسر و ازدواج، مشهد، شهیدهاشمی نژاد، ۱۳۷۳ش. | ||
*شریف رضی، محمد | * طباطبایی، فرزاد، «ازدواج فامیلی، معایب و مزایای ازدواج فامیلی»، وبسایت مؤسسه روانشناسی حامی هنر زندگی، تاریخ بازدید: ۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ش. | ||
*عطایی، ماری و همکاران، «عوامل شناختی پیشبینیکننده ازدواج فامیلی»، مجله آموزش و سلامت جامعه، دوره ۱، شماره ۳، پاییز ۱۳۹۳ش. | * عطایی، ماری و همکاران، «عوامل شناختی پیشبینیکننده ازدواج فامیلی»، مجله آموزش و سلامت جامعه، دوره ۱، شماره ۳، پاییز ۱۳۹۳ش. | ||
*فرجاد، محمدحسین، آسیبشناسی اجتماعی؛ خانواده و طلاق، تهران، منصوری، چاپ اول، مهرماه | * فرجاد، محمدحسین، آسیبشناسی اجتماعی؛ خانواده و طلاق، تهران، منصوری، چاپ اول، مهرماه ۱۳۷۲ش. | ||
*قاسمی، نسرین، «مشکلات ژنتیکی در ازدواج فامیلی از منظر اسلام»، علوم قرآن و حدیث؛ همایش پژوهشهای قرآنی حوزه و دانشگاه، | * قاسمی، نسرین، «مشکلات ژنتیکی در ازدواج فامیلی از منظر اسلام»، علوم قرآن و حدیث؛ همایش پژوهشهای قرآنی حوزه و دانشگاه، دوره ۳، (مجموعه مقالات قرآن و طب)، اردیبهشت ۱۳۸۸ش. | ||
* موفق، ابوالفضل و همکاران، «بررسی میزان ازدواجهای خویشاوندی و شیوع ناهنجاریهای مادرزادی در آنها در مقایسه با ازدواجهای غیر خویشاوندی»، مجله پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، خرداد و تیر ۱۳۸۶ش. | |||
{{پایان منابع}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ آبان ۱۴۰۴، ساعت ۱۶:۵۸
 انیشتین و همسرش که دخترخاله و پسرخاله هستند | |
|
|
ازدواج فامیلی؛ ازدواج بین خویشاوندان نَسَبی.
ازدواج فامیلی یا ازدواج خویشاوندی به ازدواج افرادی اطلاق میشود که در چهار نسل گذشته حداقل یک جد مشترک داشته باشند، مانند ازدواج دخترعمو با پسرعمو. این نوع ازدواج در جوامعی مانند ایران و کشورهای عربی با شیوع ۳۸ تا ۴۵ درصدی رواج دارد و عواملی مانند اشتراکات فرهنگی، حمایت خانوادگی و تناسب ارزشها از دلایل اصلی گرایش به آن محسوب میشود. با این حال، ازدواج فامیلی به دلیل افزایش احتمال انتقال بیماریهای ژنتیکی و کاهش ضریب هوشی فرزندان، با هشدار متخصصان مواجه است و انجام مشاوره ژنتیک پیش از ازدواج در این موارد ضروری شمرده میشود.
مفهومشناسی ازدواج فامیلی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]ازدواج فامیلی به ازدواج بین افرادی گفته میشود که در چهار نسل گذشته حداقل یک نیای مشترک داشته باشند. بر این اساس، ازدواجهایی مانند پیوند دخترعمو با پسرعمو یا پسردایی با دخترعمه در این دسته قرار میگیرند.[۱]
درجه خویشاوندی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]در علم ژنتیک افراد بر اساس درجه خویشاوندی به شش درجه تقسیم میشوند. با مبنا قرار گرفتن درجه خویشاوندیِ زوجین در تعریف ازدواج،[۲] سازمان بهداشت جهانی ازدواج درجه چهار یا نزدیکتر را ازدواج فامیلی تعریف کرده و شایعترین شکل آن را ازدواج درجه سه میداند که در آن زوجین در یکهشتم جایگاههای ژنی خود مشترک هستند.[۳]
ازدواج بین خویشاوندان درجه یک در تمام ادیان ممنوعیت مذهبی یا قانونی دارد.[۴] در دین اسلام، ازدواج با خویشاوندان درجه یک و دو حرام است. ازدواج خویشان درجه دو در هند شایع است و عدهای از یهودیان نیز آن را جایز میدانند. ازدواج فامیلی درجه سه در چین و بعضی ایالتهای آمریکا ممنوع است.[۵]
تفاوتهای فرهنگی در الگوی ازدواج فامیلی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]
ازدواج خویشاوندی، در بسیاری از مناطق شمال آفریقا، آسیای مرکزی و غربی و نیز آسیای جنوبی رایج است. این نوع ازدواج تحتتأثیر شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، از کشوری به کشور دیگر و حتی در داخل یک کشور، میان استانها و مناطق مختلف تفاوت قابلتوجهی دارد. همچنین میان گروههای قومی و مذهبی نیز اختلافات چشمگیری مشاهده میشود.[۶]
ازدواج فامیلی در ایران
[ویرایش | ویرایش مبدأ]ازدواج فامیلی در کشورهای غرب آسیا رایج است. درونهمسری و ازدواج با خویشان، در فرهنگ ایرانی نیز جایگاه ویژهای دارد.[۷] در ایران بهطور متوسط ۳۸٪[۸] تا ۴۵٪ ازدواجها فامیلی است. مهمترین دلیل گرایش خانواده ایرانی به ازدواج فامیلی، هماهنگی فرهنگ و رسوم خانوادگی، تناسب ارزشها و عقاید و حمایتهای خانوادگی است.[۹] در برخی خردهفرهنگهای ایرانی، ازدواج خویشاوندی با گونهای از اجبار همراه است و ازدواج غیرفامیلی را ننگ میدانند.
مزایای ازدواج فامیلی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]ازدواج فامیلی موجب تقویت ارتباطات فامیلی، دوری از فاصله طبقاتی اقتصادی و اجتماعی و کاهش انتظارات میشود. ازدواجهای همخون غالباً سادهتر برگزار میشود و ارتباط عروس با خانواده شوهر راحتتر بهنظر میرسد.[۱۰] همچنین در ازدواج فامیلی بهسبب آشنایی بیشتر زوجین با همدیگر و با روحیات خانواده، اختلاف کمتری دیده میشود.[۱۱]
چالشهای ازدواج فامیلی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در ازدواج فامیلی، روابط زوجین با چالشهایی مانند دخالت اطرافیان و افزایش احتمال بیماری فرزندان همراه است. دانشمندان، بیماریهای ژنتیکی را نیز در فرزندان حاصل از ازدواج فامیلی، شایعتر میدانند.[۱۲] بر اساس آمارهای جهانی، سه تا چهار درصد مرگ نوزادان بهدلیل اختلالات ژنتیکی است؛ احتمال مبتلا شدن فرزندان به عارضههای وراثتی و ژنتیکی در ازدواجهای فامیلی بیشتر از سایر ازدواجها است. احتمال انتقال بیماریهای ژنتیکی در ازدواج فامیلی نسبت به ازدواج غیرفامیلی، دو تا ۲/۵ برابر است.[۱۳] به همین دلیل مشاوره ژنتیک در ازدواجهای فامیلی ضرورت بیشتری پیدا میکند.[۱۴]
بهدنبال برخی ازدواجهای فامیلی، احتمال بیماری پروانهای،[۱۵] بیماری تالاسمی، اختلالات ژنتیکی، معلولیت جسمی، معلولیت ذهنی (عقبماندگی ذهنی)، نقص ایمنی بدن، ابتلا به بیماریهای عفونی و شبکوری افزایش مییابد.[۱۶] در ایران، ازدواج فامیلی ازجمله عوامل اصلی بیماریهای ژنتیک بهشمار میرود.[۱۷] در بررسیهای متعدد، بیماری اتوزوم مغلوب در ازدواجهای فامیلی درجه سه با فراوانی بیشتری همراه است.[۱۸] بر اساس آزمایشهایی که در شهرهای مختلف ایران انجام شده، نود درصد بیماریهای ژنتیکی در خانوادهها تکرار شده که ریشهٔ همهٔ آنها اختلالات ژنتیکی است. انجام مشاوره ژنتیک قبل از ازدواج، این آمار را تا هفتاد درصد کاهش میدهد.[۱۹]
ازدواج فامیلی از نظر اسلام
[ویرایش | ویرایش مبدأ]آموزههای اسلام، ازدواج خویشاوندی را با احراز شرایط کفویت و معیارهای زوجیت، تأیید کرده است، اما این تأیید الزاماً بهمعنای تشویق نیست.[۲۰] در قرآن، ازدواج با خویشاوندان درجه یک و دو، حرام شمرده شده است.[۲۱] برخی روایات، ازدواج با خویشاوندان نزدیک را موجب ناتوانی فرزندان دانستهاند. ازدواج حضرت علی و فاطمه زهرا، ازدواج درجه چهارم است. از میان امامان شیعه، تنها امام سجاد با دخترعموی خود ازدواج کرده که از نوع درجه سوم است.[۲۲]
در آیات قرآن و احادیث ائمه، توصیهها و راهکارهای فراوانی بهمنظور برخورداری از فرزند و نسل سالم، ارائه شده است. بررسیها نشان میدهد که ازدواج فامیلی اگرچه در اسلام، حرام نیست اما توصیه هم نشده است.[۲۳] در برخی روایات آمده است که با غریبه ازدواج کنید و خود را ضعیف نسازید.[۲۴] پژوهشگران از برخی روایات، چنین برداشت کردهاند که فرزندان حاصل از ازداوج با غریبه یا اقوام نَسبی دور، فرزندانی قویتر هستند.[۲۵]
پانویس
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- ↑ «ازدواج خویشاوندی و فامیلی»، وبسایت آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک رازی، تاریخ بازدید: 4 اردیبهشت 1401.
- ↑ بصیری و دیگران، «ازدواج فامیلی از منظر پزشکی، قرآن و روایات معصومین»، ۱۳۹۳ش، ص525.
- ↑ رضایی و سناییمهر، «فراتحلیل جامع رابطه ازدواج فامیلی با ناهنجاریهای جسمی و ذهنی نوزادان ایرانی (۱۳۹۰-۱۳۸۰)»، ۱۳۹۲ش، ص170.
- ↑ رضایی و سناییمهر، «فراتحلیل جامع رابطه ازدواج فامیلی با ناهنجاریهای جسمی و ذهنی نوزادان ایرانی (۱۳۹۰-۱۳۸۰)»، ۱۳۹۲ش، ص170.
- ↑ قاسمی، «مشکلات ژنتیکی در ازدواج فامیلی از منظر اسلام»، ۱۳۸۸ش، ص493.
- ↑ میرشکالی و میرزایی چهارراهی، بررسی بیماری های ژنتیکی به واسطه ازدواج خویشاوندی، 1397ش، ص9.
- ↑ اعتمادیفر، «نگرشها و رفتارهای ایرانیان در زمینه ازدواج فامیلی»، ۱۳۹۳ش، ص65.
- ↑ قاسمی، «مشکلات ژنتیکی در ازدواج فامیلی از منظر اسلام»، ۱۳۸۸ش، ص492.
- ↑ طباطبایی، «ازدواج فامیلی، معایب و مزایای ازدواج فامیلی»، وبسایت مؤسسه روانشناسی حامی هنر زندگی، تاریخ بازدید: 4 اردیبهشت 1401ش.
- ↑ رضایی و سناییمهر، «فراتحلیل جامع رابطه ازدواج فامیلی با ناهنجاریهای جسمی و ذهنی نوزادان ایرانی (۱۳۹۰-۱۳۸۰)»، ۱۳۹۲ش، ص176.
- ↑ عطایی و همکاران، «عوامل شناختی پیشبینی کننده ازدواج فامیلی»، ۱۳۹۳ش، ص48.
- ↑ طباطبایی، «ازدواج فامیلی، معایب و مزایای ازدواج فامیلی»، وبسایت مؤسسه روانشناسی حامی هنر زندگی، تاریخ بازدید: 4 اردیبهشت 1401ش.
- ↑ «ازدواج خویشاوندی و فامیلی»، وبسایت آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک رازی، تاریخ بازدید: 4 اردیبهشت 1401.
- ↑ موفق و همکاران، «بررسی میزان ازدواجهای خویشاوندی و شیوع ناهنجاریهای مادرزادی در آنها در مقایسه با ازدواجهای غیر خویشاوندی»، 1386ش.
- ↑ «بیماری پروانه ای چیست؟ درمان بیماری EB + هزینه درمان بیماری ای بی»، وبسایت بیمارستان سیدالشهدای یزد.
- ↑ طباطبایی، «ازدواج فامیلی، معایب و مزایای ازدواج فامیلی»، سایت مؤسسه روانشناسی حامی هنر زندگی، تاریخ بازدید: 4 اردیبهشت 1401ش.
- ↑ رضایی و سناییمهر، «فرا تحلیل جامع رابطه ازدواج فامیلی با ناهنجاریهای جسمی و ذهنی نوزادان ایرانی (۱۳۹۰-۱۳۸۰)»، ۱۳۹۲ش، ص170.
- ↑ قاسمی، «مشکلات ژنتیکی در ازدواج فامیلی از منظر اسلام»، ۱۳۸۸ش، ص493.
- ↑ تولایی، «45درصد ازدواجها در ایران فامیلی است / 90درصد بیماریهای ژنتیکی در خانوادهها تکرار میشود»، خبرگزاری ایلنا، تاریخ درج: 24 بهمن 1395ش.
- ↑ افروز، روانشناسی ازدواج و شکوه همسری، ۱۳۹۰ش، ص126.
- ↑ سوره نساء، آیه ۲۳.
- ↑ قاسمی، «مشکلات ژنتیکی در ازدواج فامیلی از منظر اسلام»، ۱۳۸۸ش، ص494.
- ↑ بصیری و دیگران، «ازدواج فامیلی از منظر پزشکی، قرآن و روایات معصومین»، ۱۳۹۳ش، ص523.
- ↑ شریف رضی، المجازات النبویة، 1422ش، ص100.
- ↑ بصیری و دیگران، «ازدواج فامیلی از منظر پزشکی، قرآن و روایات معصومین»، ۱۳۹۳ش، ص531.
منابع
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- «ازدواج خویشاوندی و فامیلی»، وبسایت آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک رازی، تاریخ بازدید: ۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
- اعتمادیفر، سیدمهدی، «نگرشها و رفتارهای ایرانیان در زمینه ازدواج فامیلی»، نشریه مطالعات جنسّیت و خانواده، شماره ۲، بهار و تابستان ۱۳۹۳ش.
- افروز، غلامعلی، روانشناسی ازدواج و شکوه همسری، تهران، دانشگاه تهران، چاپ دوم، ۱۳۹۰ش.
- بصیری، حمیدرضا و دیگران، «ازدواج فامیلی از منظر پزشکی، قرآن و روایات معصومین»، پژوهشنامه ثقلین، دوره ۱، شماره ۴، زمستان ۱۳۹۳ش.
- تولایی، محمود، «۴۵درصد ازدواجها در ایران فامیلی است / ۹۰درصد بیماریهای ژنتیکی در خانوادهها تکرار میشود»، خبرگزاری ایلنا، تاریخ بازدید: ۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
- رضایی، کاظم و سناییمهر، مجیب، «فراتحلیل جامع رابطه ازدواج فامیلی با ناهنجاریهای جسمی و ذهنی نوزادان ایرانی (۱۳۹۰–۱۳۸۰)»، مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، شماره ۲۰، تابستان۱۳۹۲ش.
- شریف رضی، محمد بن حسین، المجازات النبویة، قم، دارالحدیث، ۱۴۲۲ق.
- صفری، محمدعلی، زن و شوهر در رابطه با انتخاب همسر و ازدواج، مشهد، شهیدهاشمی نژاد، ۱۳۷۳ش.
- طباطبایی، فرزاد، «ازدواج فامیلی، معایب و مزایای ازدواج فامیلی»، وبسایت مؤسسه روانشناسی حامی هنر زندگی، تاریخ بازدید: ۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
- عطایی، ماری و همکاران، «عوامل شناختی پیشبینیکننده ازدواج فامیلی»، مجله آموزش و سلامت جامعه، دوره ۱، شماره ۳، پاییز ۱۳۹۳ش.
- فرجاد، محمدحسین، آسیبشناسی اجتماعی؛ خانواده و طلاق، تهران، منصوری، چاپ اول، مهرماه ۱۳۷۲ش.
- قاسمی، نسرین، «مشکلات ژنتیکی در ازدواج فامیلی از منظر اسلام»، علوم قرآن و حدیث؛ همایش پژوهشهای قرآنی حوزه و دانشگاه، دوره ۳، (مجموعه مقالات قرآن و طب)، اردیبهشت ۱۳۸۸ش.
- موفق، ابوالفضل و همکاران، «بررسی میزان ازدواجهای خویشاوندی و شیوع ناهنجاریهای مادرزادی در آنها در مقایسه با ازدواجهای غیر خویشاوندی»، مجله پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، خرداد و تیر ۱۳۸۶ش.