پیش‌نویس:آمیزش جنسی

آمیزش جنسی؛ نزدیکی کردن.

آمیزش جنسی تامین‌کنندۀ یکی از نیازهای اولیۀ انسان‌ها در تولید مثل و بقا و نیز لذت‌جویی بوده و در همۀ ادیان و فرهنگ‌ها جزء رفتارهای محترم شمرده شده که همراه با آداب و رسوم خاص است. گرچه تمایلات جنسی به‌صورت غریزی در انسان وجود دارد با این‌حال رفتارهای جنسی آموختنی است و آگاهی از آن بر رضایت همسران از زندگی زناشویی می‌افزاید.

مفهوم‌شناسی

آميزش جنسی به‌معنای نزديكى‌کردن انسان با انسان و یا با حیوان است و در ادبیات دینی با واژه‌هایی مانند جماع، مواقعه، وطى، دخول و مباشرت ياد می‌شود. در زبان فارسی نیز گاهی با واژه‌های نزدیکی کردن و هم‌بستری به آن اشاره می‌شود. آمیزش جنسی در انسان با هدف تولید مثل و یا لذت‌جویی همسران انجام می‌شود برای آمیزش و نزدیکی‌کردن حیوانات با یکدیگر از واژه جفت‌گیری استفاده می‌شود.

آمیزش جنسی به‌طور کلی به دو دستۀ آمیزش حلال و حرام تقسیم می‌شود. البته گاهی نیز ممکن است آمیزش به شبهه باشد. آمیزش حلال با پیوند زناشویی اتفاق می‌افتد. آمیزش بدون تحقق اسباب شرعی، آمیزش حرام خواهد بود. زنا، لواط، مساحقه و آمیزش با حیوان از مصادیق آمیزش جنسی حرام است.

آميزش جنسی به روش‌ها و اشکال مختلفی انجام می‌شود. در طبیعی‌ترین و سنتی‌ترین حالت آمیزش، زن به‌پشت خوابیده و مرد روی او قرار گرفته و نزدیکی از قُبُل زن صورت می‌گیرد. در این روش هم دخول به‌آسانی صورت می‌گیرد و هم تعامل عاطفی و هیجانی بهتری میان همسران به‌وجود می‌آید. با این‌حال امروزه بعضی افراد تحت‌تأثیر فرهنگ غربی به آمیزش‌های غیرمتعارف مانند آمیزش‌های مقعدی، دهانی و یا رفتارهای خشونت‌آمیز جنسی روی می‌آورند که دارای آثار سوء بهداشتی و جسمی بوده و از نظر پزشکی هیچ‌گاه چنین رابطه‌ای توصیه نمی‌شودو از نظر شرعی نیز نکوهیده است.

فرآیند آمیزش جنسی

گرچه عمل اصلی آمیزش جنسی با دخول اندام تناسلی صورت می‌گیرد، اما محدودبه رفتار دخول نیست. آمیزش جنسی یک فرآیند و شامل مراحلی از رفتارهای جنسی است که توجه‌به آن و درنگ و طمأنینه برای طی‌کردن این مراحل و کامل کردن ارضای جنسی و برای داشتن آمیزش جنسی رضایت‌بخش ضرورت دارد.

در ابتدای هر آمیزش جنسی نیاز به آمادگی وجود دارد. آمادگی زوجین برای آمیزش به‌ویژه برای خانم‌ها اهمیت بسیاری دارد. بدون آمادگی روانی و صمیمیت گرچه آمیزش جنسی صورت می‌گیرد اما رابطه‌ای بدون سلامت و رضایت خواهد بود. میل جنسی در زنان به‌گونه‌ای است که کمتر خودبه‌خود بروز می‌کند و حتی در صورت تمایل جنسی، تا از جانب مرد تحریکی صورت نگیرد، رغبت نشان نمی‌دهد. از این‌رو یکی از مهارت‌های مرد، توانایی آماده کردن همسر برای رابطه است. این آمادگی با روش‌هایی مانند معاشقه، ملاعبه، ماساژ، نوازش، بوسیدن و مانند آن ایجاد می‌شود. لمس‌ها و نوازش مناسب است که در نقاط تحریک‌پذیر زن مثل ناحیۀ گردن، پشت گوش، روی سینه صورت گیرد و بهتر این است که محل نوازش از همسر پرسیده شود. بهترین علامت آمادگی زن، مرطوب و لیزشدن عضو جنسی اوست که با ظاهر شدن این علامت، مرحلۀ اصلی آمیزش یعنی دخول اندام تناسلی صورت می‌گیرد. از آنجا که در روابط زناشویی تحریک زن بعد از مرد و ارضای او دیرتر اتفاق می‌افتد، لازم است برای هماهنگی مرد و زن در آمیزش و رضایت هردو، آمیزش توأم با درنگ باشد و مرد نسبت به انزال زودرس کنترل داشته باشد و زمان انزال را در موقعی قرار دهد که زن نیز ارضا شده باشد. مردان به‌طور معمول در حدود پنج دقیقه می‌توانند به اوج لذت جنسی برسند اما این زمان برای زنان در حدود بیست دقیقه طول می‌کشد.

تفاوت‌های مرد و زن در آمیزش جنسی

با اینکه غریزه جنسی میان زن و مرد مشترک است با این‌حال تفاوت‌هایی در میل، انگیزه و عملکرد دارند که آگاهی و توجه به آن در زندگی مشترک و سعادتمندی همسران اهمیت دارد.

بلوغ جنسی دختران در سن پایین‌تر از پسران رخ می‌دهد. با این وجود پسران زودتر از دختران به حداکثر قدرت جنسی می‌رسند. میل جنسی در زنان حالت نوسانی دارد گاهی کمتر و گاهی بیشتر است. اما مردان بدون این محدودیت هستند.

همچنین مردان کمتر از زنان به روابط عاطفی و عشق و محبت اهمیت داده و با محرک‌های جنسی مثل عریانی، رفتار عشوه‌گرایانه، فیلم شهوت‌انگیز به‌آسانی تحریک می‌شوند و در هنگام آمیزش نیز بیشتر به‌دنبال نزدیکی‌ فیزیکی و برطرف کردن نیاز و رسیدن به آرامش جنسی هستند.

اما زنان با هدف عشق و عاطفه درگیر رابطۀ جنسی می‌شوند و آنچه که موجب تحریک و هیجان جنسی در آنها می‌شود، ارتباط عاطفی و تحریک لمسی توسط همسر است و بیش از رابطۀ جنسی، از روابط محبت‌آمیز لذت می‌برند. به‌همین دلیل در هنگام آمیزش جنسی، افزون‌بر توانایی مرد برای رابطۀ جنسی، زنان، نیازمند اظهار کلمات محبت‌آمیز، عاطفی و اطمینان‌بخش از سوی همسر خود هستند.

فواید آمیزش جنسی زوجین

آميزش جنسی مشروع میان همسران، علاوه بر لذت‌بخش بودن، آثار جسمی و روانی مثبتی از جنبه جسمی، روانی و روابط زناشویی دارد.

آميزش جنسی به زوجین در حل مسئله و مشکلات زناشویی کمک می‌کند و از نظر روانی موجب آثاری مثل آرامش روانی، احساس نشاط، افزایش هوشیاری، شجاع و پُردل شدن، فرونشاندن خشم افراطی، دور شدن افکار پیچیده و بد و وسواس، پیشگیری از افسردگی، کاهش استرس و اضطراب است.

از نظر جسمی نیز آمیزش جنسی به‌دلیل ترشح اندورفین، موجب تسکين درد، افزایش جریان خون و افزایش سوخت‌وساز بدن است. از نظر ابوعلی سینا، آمیزش جنسی موجب دفع فضولات و آماده‌شدن بدن برای رشد و نیز دفع بیماری‌های سودایی مثل مالیخولیا و بیماری‌های ناشی از غلبه بلغم می‌شود.

همچنین از نظر ابن‌سینا، ترک آمیزش جنسی، در بعضی افراد با مزاج‌های خاص سبب سردی بدن، پریشانی و بی‌اشتهایی می‌شود و از سوی دیگر ماندن منی در بدن، سبب سمی‌شدن آن و در نتیجه آسیب رساندن بخارات سمی آن به قلب و مغز می‌شود. همچنانکه در زنان نیز موجب تنگی رحم، سنگینی و سردی بدن و سختی حرکت می‌شود.

مکان، زمان و دفعات آمیزش جنسی

به‌طور کلی فرهنگ، مزاج و سن افراد در مقدار و کمیّت آمیزش تأثیرگذار است. با این‌حال بعضی در بیست‌سالگی، به‌دلیل قوای شهوانی، بیست‌بار را بدون اشکال دانسته‌، در سی‌سالگی ده‌بار و در چهل‌سالگی، هفت‌بار را کافی دانسته‌اند. در پنجاه‌سالگی بیش از چهاربار موجب ضعف فرد می‌شود و در شصت‌سالگی نیز تا سه‌بار اشکالی ندارد.

بهترین زمان برای آمیزش، پس از کمی خواب و رفع خستگی و در نیمه‌های شب است. از سویی بهتر است از زمان‌های استرس‌زا مانند شب قبل از مسافرت، مواقع بروز پدیده‌های جوی مانند زلزله، رعدوبرق، خورشید و ماه‌گرفتگی، غروب خورشید، بین الطلوعین، و مانند آن پرهیز کرد. همچنین بهتر است آمیزش با ایام تخمک‌گذاری بانوان تنظیم شود. به‌طور معمول در بانوان قبل‌ از شروع تخمک‌گذاری، میل جنسی بالاتر رفته و در ایام تخمک‌گذاری تمایل زیادی به آمیزش نشان می‌دهند. در بانوانی که دورۀ قاعدگی منظم دارند، چهارده روز بعداز اولین خون‌ریزی، روز تخمک‌گذاری است.

از نظر مکانی نیز لازم است مکانی ایمن از دیده و شنیده شدن و نیز ایمن از آسیب‌های جسمی، روانی و معنوی برای خود و دیگران باشد.

موانع آمیزش جنسی رضایت‌بخش

عوامل مختلفی می‌تواند مانع از رضایت زوجین در آمیزش جنسی باشد که بعضی از آن موارد عبارت است از:

عوامل شناختی: عوامل شناختی مانند ناآگاهی همسران از حقوق جنسی یکدیگر و بی‌توجهی به آن، بی‌اهمیت دانستن عمل آمیزش، باورهای و کليشه‌های جنسی غلط، احساس گناه داشتن از رابطۀ جنسی، شرم و حیای جنسی، داشتن تصویر نامطلوب از اندام‌‌های جنسی خود، ناآگاهی از الگوهای سالم و یا تحت‌تاثیر الگوهای ناسالم قرار گرفتن از جمله موانع است.

عوامل عاطفی: آمیزش جنسی با عواطف و احساسات همراه است و اگر این عواطف به‌هر دلیلی مثل بداخلاقی و یا ناسازگاری دچار اختلال شود نمی‌توانند آمیزش جنسی سالم و موفقی داشته باشند. همچنانکه نداشتن سلامت روانی نیز مانع از عملکرد سالم آمیزش جنسی بین زوجین است.

عوامل جسمی: مشکلات و نارسایی‌های جسمی نیز مانع از رضایت جنسی و عملکرد مطلوب در رابطۀ میان زن و شوهر است. برای مثال مطالعات نشان داده بیماران دیابتی در میل جنسی، نعوظ و توان جنسی دچار مشکل می‌شوند که در نتیجه در رضایت جنسی همسران تاثیر منفی گذاشته است.

گاهی نیز ناهماهنگی در میل جنسی به‌دلیل تفاوت در مزاج جنسی مانع از آمیزش رضایت‌بخش است.

عوامل رفتاری: عوامل رفتاری مثل انتظارات نابه‌جا و عدم از خودگذشتگی و درک نکردن شرایط یکدیگر، رعایت نکردن آراستگی در روابط همسری، نداشتن تفاهم در زمان، مکان و دفعات آن مانع از آمیزش جنسی رضایت‌بخش است.

عوامل آمیزش جنسی رضایت‌بخش

با وجود تفاوت های جنسی، همسران می‌توانند در رابطۀ جنسی با یکدیگر هماهنگ شده و نيازهای جنسی همدیگر را برآورده کنند.

برای این کار لازم است مرد و زن با درک متقابل از نيازهای جنسی یکدیگر، بیشترین دغدغۀ خود را ایجاد شرایط برای لذت‌جویی همسر قرار داده و در جهت هماهنگی بیشتر با همدیگر گام بردارند. برای مثال مرد در رابطۀ جنسی به روابط عاطفی و احساسی با همسر خود اهمیت بیشتری دهد و با او گفتگوهای عاطفی و محبت‌آمیز داشته باشد.  از سوی دیگر زنان نیز با حفظ حالت‌های زنانه، فعالیت‌های مشارکت‌جويانۀ فیزیکی با همسر خود را تقویت کنند.

همچنین تفاوت‌های جنسیتی یکدیگر را به رسمیت بشناسند. لازمۀ به‌رسمیت‌شناختن تفاوت‌ها، آگاهی داشتن از آن است. برای مثال ممکن است بعضی ترجیح دهند همسر آنها دامن کوتاه و یا لباس بدن‌نما پوشیده باشد. به‌رسميت شناختن ترجیحات جنسی همسر موجب تحریک و لذت جنسی بیشتر می‌شود.

همچنبن تسریع در ارضای نیاز جنسی اهمیت دارد و پاسخگو نبودن همسر در برابر درخواست رابطه، به‌مرور زمان موجب دلزدگی و پرخاشگری می‌شود. از این‌رو ضرورت دارد در مواقعی که امکان آمیزش از طرف یکی وجود ندارد با پیام‌های محترمانه و عاطفی، از همسر خود بخواهد تا آمیزش را برای زمان دیگری قرار دهد.

همچنین لازم است خطاهای شناختی و کلیشه‌ها شناسايي شده و در جهت تصحیح آن گام برداشت.

آمیزش جنسی در آموزه‌های دینی

مسائل مربوط به روابط و آمیزش جنسی همسران یکی از مهمترین برنامه‌های سبک زندگی اسلامی بوده که پياده کردن آن در زندگی، تأثیر زیادی بر کم کردن فاصله‌‌ها، ایجاد سازگاری و سلامت در روابط همسران دارد.

آموزه‌های دینی از یک‌سو به بانوان توصیه می‌کند درخواست‌های همسر برای آمیزش را پاسخ داده و خود را به شوهر عرضه دارند و با میل و علاقه این‌کار را انجام دهند و تلاش کنند خود را به سطح برانگیختگی و هیجان جنسی برساند. از سوی دیگر به مردان توصیه می‌کند هنگام آمیزش جنسی عجله نکرده و با مکث و طمأنینه، صبر کند تا همسر او نیز خود را آماده کند.

در روایات از عریان بودن هنگام آمیزش بدون قرار دادن پارچه بر خود، رو به قبله و پشت به قبله بودن، همچنین از صحبت با همسر هنگام آمیزش و یا نگاه کردن به فرج او نهی شده است.

همچنین توصیه شده بعداز همبستری، فوری برنخیزند بلکه مدتی به‌سمت راست دراز بکشد و سپس ادرار کرده و غسل کنند. همچنین توصیه شده از آمیزش به قصد فرزند در اول، نیمه و آخر ماه قمری و نیز بعضی ایام مانند قمر در عقرب پرهیز شود.

احکام آمیزش جنسی

اگر هنگام آمیزش مرد با زن به مقدار ختنه‌گاه یا بیشتر دخول صورت گیرد، احكامى بر آن مترتّب مى‌شود. ازجمله احکام این است‌که غسل بر مرد و زن واجب می‌شود و اگر عقد دائم باشد، تمام مهر زن بر مرد واجب می‌شود. همچنین آمیزش جنسی مرد با همسر در بعضی مواقع مانند آميزش در حال حيض، نفاس، روزه، اعتكاف، احرام و نيز پيش از رسيدن همسر به سنّ نه سالگى، حرام است و در بعضی موارد مانند آمیزش در حال روزه، علاوه‌بر حرام بودن، کفاره نیز واجب می‌شود. همچنین در فقه اسلامی، ترك آميزش مرد با همسر دائم خود بيش از چهار ماه حرام است.

ابعاد حقوقی

آمیزش جنسی دارای یک نظام فقهی حقوقی بوده که برای صیانت از نهاد خانواده و تأمین امنیت آن بوده و در برابر نابهنجاری‌ها و انحرافات جنسی ایجاد مصونیت می‌کند. این نظام هم در روابط جنسی مرد با همسر وجود دارد و هم حدود روابط بیرون از نهاد خانواده را شامل می‌شود.

همسران از نظر شرعی و حقوقی لازم است زمينه‌های رابطۀ رضایت‌بخش را فراهم کرده و کاری نکنند که دیگری از حق کامیابی جنسی بازماند. حق همخوابگی حداقل هر چهارشب یک‌بار، حق همبستری مبنی بر لزوم پرهیز از ترک آمیزش بیش از چهار ماه و نیز تأکید بر لزوم معاشقه و ملاعبه به عنوان حق اخلاقی و حکم استحبابی، نمونه‌هایی از نظام فقهی و حقوقی در خانواده است.  

همچنین تمکین نکردن زن در برابر خواسته‌های جنسی مشروعِ همسر، موجب نشوز و ناسازگاری بوده و پیامدهای فقهی و حقوقی دربر دارد. برای مثال در چنین شرایطی زن مستحق نفقه از جانب شوهر نخواهد بود.

پانویس

دیدگاه‌های ارزیابان

منابع

• «آمیزش جنسی-فواید آمیزش جنسی-فلسفه لذت جنسی»، وب‌سایت پرسمان، تاریخ درج مطلب: 24 فروردین 1387ش.
• ابن سینا، حسین بن عبدالله، القانون في الطب، لبنان، دار احیاء التراث العربی، چ۱، ۱۴۲۶ق.
• «افراط در آمیزش جنسی»، وب‌سایت پرسمان دانشگاهیان، تاریخ درج مطلب: 24 فروردین 1392ش.
• ابن شعبه حراني، حسن، تحف العقول، قم، جامعه مدرسین، چ2، 1404ش.
• بابكان‌راد، الميرا، «فواید رابطه جنسی برای زنان و مردان»، وب‌سایت مام، تاریخ درج مطلب: 21 تیر 1401ش.
• تبریزیان، عباس، «بهداشت در جماع (توصيه‌هاي بعد از همبستری)، وب‌سایت مدرسه فقاهت، تاریخ درج مطلب: ۵ مهر ۱۳۹۵ش.
• خامنه‌ای، سیدعلی، «غسل؛ قسمت دوم»، پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حضرت آيت‌الله‌ خامنه‌ای، تاریخ درج مطلب: 5تیر 1393ش.
• خامنه‌ای، سیدعلی، «حکم رابطه زناشوئی از پشت»، وب‌سایت انهار، تاریخ بازدید: ۱۸ اسفند ۱۴۰۳ش.
• دهخدا، علی اکبر، لغت‌نامه دهخدا، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: ۱۰ خرداد ۱۴۰۴ش.
• رضایی‌پور، ناصر، «آمیزش جنسی از دیدگاه طب سنتی ایرانی»، وب‌سایت پیام تندرستی، تاریخ بازدید: 20 خرداد 1404ش.
• رمضان‌زاده، ام‌البنین و دیگران، «آمیزش نامتعارف و پیامدهای فقهی آن»، مجله علمی پژوهشی فقه پزشکی، دورۀ ۱۰، شمارۀ ۳۴و۳۵، ۱۳۹۷ش.
• شاهرودى، سیدمحمود هاشمى، فرهنگ فقه فارسي، قم، موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي، 1382ش.
• صدوق، محمدبن‌على، ‌من لا يحضره الفقيه، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چ۲، 1413ق.
• صمدی آملی، داود، شرح مراتب طهارت، قم، نورالسجاد، چ4، 1385ش.
• عمل زناشویی (رابطه جنسی) چیست؟»، وب‌سایت گهواره، تاریخ درج مطلب: اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
• «فتاوای مراجع تقلید درباره اعمال زناشویی روزه‌دار»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ش.
• قیصری، سهیلا و کریمیان، نادر، «بررسی مدل علی رضایت جنسی بر اساس متغیرهای کیفیت زناشویی، رضایت از رابطه، اضطراب ارتباط جنسی، احقاق جنسی و دفعات آمیزش در دانشجویان زن متأهل بندرعباس»، فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، سال چهارم، شمارۀ ۱۶، ۱۳۹۲ش.
• کلینی، محمد‌بن‌یعقوب، الکافی، قم، دار الحدیث، چ1، 1430ق.
• کیانی، محمدصادق، «مهمترین اقدامات قبل از رابطه جنسی»، وب‌سایت دکتر مخدومی، تاریخ بازدید: ۱۸ اسفند ۱۴۰۳ش.
• گلابی، فاطمه و دیگران، «بررسی عوامل فردی و زمینه‌ای مرتبط با رضایت جنسی زنان (مطالعه زنان متاهل در شهر تبریز)»، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات جنسیت و خانواده، دورۀ 9، شمارۀ 2، ۱۴۰۰ش.
• مجلسي، محمدباقر، بحار الأنوار، لبنان، دارالاحیاء التراث، 1403ق.
• معین، محمد، فرهنگ معین، وب‌سایت آبادیس، تاریخ بازدید: 20 خرداد 1404ش.
• مکارم شیرازی، ناصر، «اوقات آمیزش با همسر»، وب‌سایت انهار، تاریخ بازدید: 26 دی 1403ش.
• موسوی، سیدعباس و امامی‌راد، احمد، کتاب جامع رضایت جنسی همسران: عوامل و موانع، تهران، چاپ و نشر بین‌الملل،  چ۲، ۱۳۹۹ش.
• نورعلیزاده میانجی، مسعود، سلامت و اختلال جنسی همسران: رویکردی اسلامی و روان‌شناختی،  قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چ۲، ۱۴۰۱ش.