پیش‌نویس:گردشگری سلامت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ۲۸ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۱۹:۳۲

گردشگری سلامت، سفر به کشور یا شهر دیگر برای تندرستی یا درمان بیماری

چشمه‌های آب‌گرم سرعین در استان اردبیل از مناطق هدف گردشگری سلامت

مفهوم‌شناسی گردشگری در لغت مترادف با جهانگردی و به‌معنای مسافرت بین شهرهای مختلف دنیا آمده^[۱] و معادل توریسم (tourism) در زبان انگلیسی است. گردشگری سلامت در اصطلاح، سفر به مکانی خارج از محل سکونت برای بازیابی سلامت جسمی یا روحی است.^[۲]

گونه‌های گردشگری سلامت

گردشگری سلامت شامل گردشگری تندرستی، گردشگری درمانی و گردشگری پزشکی است که هر یک با دیگری تفاوت‌هایی دارد.

گردشگری تندرستی

در این نوع از گردشگری، گردشگران بدون این‌که بیماری جسمی خاصی داشته باشند تنها برای دوری از آلودگی‌ها و استفاده از طبیعتِ شفابخش راهی سفر می‌شوند. این افراد برای آرامش و کاهش استرس، رژیم‌های لاغری و مدیریت بدن، مراقبه، درمان‌های زیبایی و حفظ آمادگی جسمانی در برخی از ورزش‌ها اقدام به سفر می‌کنند.^[۳] این نوع درمان بدون نظارت پزشک انجام می‌شود.

گردشگری درمانی

در این نوع از گردشگری، درمان بیماری‌ها با استفاده از آب‌های معدنی، دریاچه‌های نمک و مناطق آفتاب‌گیر انجام می‌شود. این نوع از درمان غالباً برای درمان بیماری‌های پوستی، تنفسی، بیماری‌های مفاصل و عضلانی و نیز برای گذراندن دوران نقاهت بعد از درمان و عمل‌های جراحی و با نظارت پزشک انجام می‌شود.^[۴] برخی کشورها مانند کره جنوبی برای جذب گردشگر و کسب درآمدهای ارزی شهرک‌های گردشگری درمانی ایجاد کرده‌اند.^[۵]

گردشگری پزشکی

مهم‌ترین نوع گردشگری سلامت، گردشگری پزشکی است که افراد برای درمان بیماری و انجام جراحی زیر نظر پزشکان در مراکز درمانی عازم سفر به کشورها یا شهرهای دیگر می‌شوند. وجود بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مجهز و روزآمد، پزشکان با تجربه و قیمت‌های مناسب از مهم‌ترین ارکان جذب گردشگر در این زمینه هستند.^[۶]

گردشگری سلامت در جهان

امروزه عواملی مانند بالا بودن هزینه درمان در کشورهای صنعتی، آسان شدن مسافرت‌های بین‌المللی، بهبود سطح تکنولوژی و استانداردهای پزشکی در بسیاری از کشورها و طولانی بودن زمان پاسخ‌گویی به نیازهای پزشکی،^[۷] موجب شده تا کسانی که به‌دنبال درمان و سلامتی خود در حوزه‌های مختلف جسمی و روحی هستند به سایر کشورهای جهان مسافرت کنند و با هزینه کمتر و در بازه زمانی کوتاه‌تر بالاترین سطح از خدمات درمانی را دریافت کنند.^[۸] کشورهایی مانند برونئی، کوبا، هنگ‌کنگ، مجارستان، هندوستان، اردن، دبی، مالزی، فیلیپین، سنگاپور، تایلند، آرژانتین، بولیوی، برزیل، کاستاریکا، مکزیک، ترکیه و ایران از جمله کشورهایی هستند که در زمینه گردشگری سلامت فعالیت می‌کنند.^[۹]

گردشگری سلامت در ایران

گردشگری سلامت از سال ۱۳۸۲ش در ایران مورد توجه قرار گرفت. ایران به لحاظ پزشکان و تجهیزات پزشکی یکی از معتبرترین کشورهای خاورمیانه است.^[۱۰] در سال‌های اخیر «ویزای درمان» به انواع ویزای ایران اضافه شده تا روند جذب گردشگر در این زمینه سرعت بیشتری بیابد.^[۱۱] اهداف گردشگری سلامت در ایران عبارت‌اند از ناباروری، دندان‌پزشکی، جراحی قلب، چشم‌پزشکی، جراحی پلاستیک، بیماری‌های مرتبط با سرطان و گردشگری در آب‌های شفابخش.^[۱۲] استان‌های تهران، خراسان، فارس، اصفهان، یزد، مازندران، گیلان، خوزستان و قم از مهم‌ترین مقصدهای گردشگران سلامت هستند.^[۱۳] بیشتر گردشگران سلامت از کشورهای جمهوری‌آذربایجان، عراق، ترکمنستان، افغانستان، کویت، سوریه، لبنان، بحرین و ترکیه هستند^[۱۴] که برای پیگیری درمان خود وارد ایران می‌شوند. خدمات مقرون به صرفه، امکانات پزشکی در سطح جهانی، جراحان با استعداد و مجرب و استفاده از روش‌های سنتی از مهم‌ترین دلایل انتخاب ایران به‌عنوان مقصد گردشگران سلامت است.^[۱۵]

پانویس

منابع

«توریسم درمانی چیست؟»، سایت روزنامه خبری تعادل، تاریخ درج مطلب: ۲۵ فروردین ۱۳۹۴ش.
دوشیری، نیلوفر، «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت کُجارو، تاریخ درج مطلب: ۱۵ آبان ۱۳۹۵ش.
رشیدی، شیما، «جایگاه ایران در گردشگری سلامت»، سایت ژیوار، تاریخ بازدید: ۲۵ آبان ۱۴۰۰ش
عمید، حسن، فرهنگ عمید، سایت کتابسرای اشجع، تاریخ بازدید: ۹ آبان ۱۴۰۰ش.
«گردشگری سلامت چیست؟»، سایت آریامدتور، تاریخ بازدید از مطلب:۱۶ آبان ۱۴۰۰ش.
«گردشگری سلامت چیست؟»، سایت سفرمارکت، تاریخ بازدید: ۲۵ آبان ۱۴۰۰ش.
«ویزای درمانی ایران»، سایت کایت، تاریخ بازدید: ۲۵ آبان ۱۴۰۰ش.

[1] عمید، فرهنگ لغت، ذیل واژه جهانگردی.

[2] دوشیری، «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت کُجارو، تاریخ درج مطلب: 15 آبان 1395ش.

[3] «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت آریامدتور، تاریخ بازدید از مطلب:16 آبان 1400ش.

[4] «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت آریامدتور، تاریخ بازدید از مطلب:16 آبان 1400ش.

[5] «توریسم درمانی چیست؟»، سایت روزنامه خبری تعادل، تاریخ درج مطلب: 25 فروردین 1394ش.

[6] «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت آریامدتور، تاریخ بازدید از مطلب:16 آبان 1400ش.

[7] دوشیری، «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت کُجارو، تاریخ درج مطلب: 15 آبان 1395ش.

[8] دوشیری، «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت کُجارو، تاریخ درج مطلب: 15 آبان 1395ش.

[9] دوشیری، «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت کُجارو، تاریخ درج مطلب: 15 آبان 1395ش.

[10] «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت سفرمارکت، تاریخ بازدید: 25 آبان 1400ش.

[11] «ویزای درمانی ایران»، سایت کایت، تاریخ بازدید: 25 آبان 1400ش.

[12] دوشیری، «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت کُجارو، تاریخ درج مطلب: 15 آبان 1395ش.

[13] رشیدی، «جایگاه ایران در گردشگری سلامت»، سایت ژیوار، تاریخ بازدید: 25 آبان 1400ش.

[14] دوشیری، «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت کُجارو، تاریخ درج مطلب: 15 آبان 1395ش.

[15] «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت آریامدتور، تاریخ بازدید از مطلب:16 آبان 1400ش.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''<big>گردشگری سلامت</big>'''، سفر به کشور یا شهر دیگر برای تندرستی یا درمان بیماری<br>
+'''{{درشت|گردشگری سلامت}}'''، سفر به کشور یا شهر دیگر برای تندرستی یا درمان بیماری{{سخ}}
-==مفهوم‌شناسی==
+[[پرونده:سرعین.jpg|300px|thumb|left|چشمه‌های آب‌گرم سرعین در استان اردبیل از مناطق هدف گردشگری سلامت]]
-گردشگری در لغت مترادف با جهانگردی و به‌معنای مسافرت بین شهرهای مختلف دنیا آمده<ref>[https://www.ashja.com/fa/amidonliedictionary/?srchamid,%d8%ac%d9%87%d8%a7%d9%86%da%af%d8%b1%d8%af%db%8c|d,13673|o,2/%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af-%d9%88-%d9%84%d8%ba%d8%aa%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a2%d9%86%d9%84%d8%a7%db%8c%d9%86-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%85%db%8c%d8%af.html عمید، فرهنگ لغت، ذیل واژه جهانگردی.]</ref> و معادل توریسم (tourism) در زبان انگلیسی است. گردشگری سلامت در اصطلاح، سفر به مکانی خارج از محل سکونت برای بازیابی سلامت جسمی یا روحی است.<ref>[https://www.kojaro.com/2016/6/8/119648/tourism-tratment/ دوشیری، «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت کُجارو، تاریخ درج مطلب: 15 آبان 1395ش.]</ref>
+مفهوم‌شناسی
+[[گردشگری]] در لغت مترادف با جهانگردی و به‌معنای مسافرت بین شهرهای مختلف دنیا آمده<ref>[https://www.ashja.com/fa/amidonliedictionary/?srchamid,جهانگردی|d,13673|o,2/%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af-%d9%88-%d9%84%d8%ba%d8%aa%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a2%d9%86%d9%84%d8%a7%db%8c%d9%86-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%85%db%8c%d8%af.html عمید، فرهنگ لغت، ذیل واژه جهانگردی.]</ref> و معادل توریسم (tourism) در زبان انگلیسی است. گردشگری سلامت در اصطلاح، سفر به مکانی خارج از محل سکونت برای بازیابی سلامت جسمی یا روحی است.<ref>[https://www.kojaro.com/2016/6/8/119648/tourism-tratment/ دوشیری، «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت کُجارو، تاریخ درج مطلب: 15 آبان 1395ش.]</ref>
-==گونه‌های گردشگری سلامت==
+== گونه‌های گردشگری سلامت ==
 گردشگری سلامت شامل گردشگری تندرستی، گردشگری درمانی و گردشگری پزشکی است که هر یک با دیگری تفاوت‌هایی دارد.
-===گردشگری تندرستی===
-در این نوع از گردشگری، گردشگران بدون این‌که بیماری جسمی خاصی داشته باشند تنها برای دوری از آلودگی‌ها و استفاده از طبیعتِ شفابخش راهی سفر می‌شوند. این افراد برای آرامش و کاهش استرس، رژیم‌های لاغری و مدیریت بدن، مراقبه، درمان‌های زیبایی و حفظ آمادگی جسمانی در برخی از ورزش‌ها اقدام به سفر می‌کنند.<ref>[https://ariamedtour.com/intro/blogs/%D9%85%D8%AF%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84-%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA/ «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت آریامدتور، تاریخ بازدید از مطلب:16 آبان 1400ش.]</ref>  این نوع درمان بدون نظارت پزشک انجام می‌شود.
-===گردشگری درمانی===
-در این نوع از گردشگری، درمان بیماری‌ها با استفاده از آب‌های معدنی، دریاچه‌های نمک و مناطق آفتاب‌گیر انجام می‌شود. این نوع از درمان غالباً برای درمان بیماری‌های پوستی، تنفسی، بیماری‌های مفاصل و عضلانی و نیز برای گذراندن دوران نقاهت بعد از درمان و عمل‌های جراحی و با نظارت پزشک انجام می‌شود.<ref>[https://ariamedtour.com/intro/blogs/%D9%85%D8%AF%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84-%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA/ «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت آریامدتور، تاریخ بازدید از مطلب:16 آبان 1400ش.]</ref> برخی کشورها مانند کره جنوبی برای جذب گردشگر و کسب درآمدهای ارزی شهرک‌های گردشگری درمانی ایجاد کرده‌اند.<ref>[http://www.taadolnewspaper.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-115/18020-%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA «توریسم درمانی چیست؟»، سایت روزنامه خبری تعادل، تاریخ درج مطلب: 25 فروردین 1394ش.]</ref>
-===گردشگری پزشکی===
-مهمترین نوع گردشگری سلامت، گردشگری پزشکی است که افراد برای درمان بیماری و انجام جراحی زیر نظر پزشکان در مراکز درمانی عازم سفر به کشورها یا شهرهای دیگر می‌شوند. وجود بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مجهز و روزآمد، پزشکان با تجربه و قیمت‌های مناسب از مهم‌ترین ارکان جذب گردشگر در این زمینه هستند.<ref>[https://ariamedtour.com/intro/blogs/%D9%85%D8%AF%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84-%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA/ «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت آریامدتور، تاریخ بازدید از مطلب:16 آبان 1400ش.]</ref>
-==گردشگری سلامت در جهان==
+=== گردشگری تندرستی ===
-امروزه عواملی مانند بالا بودن هزینه درمان در کشورهای صنعتی، آسان شدن مسافرت‌های بین‌المللی، بهبود سطح تکنولوژی و استانداردهای پزشکی در بسیاری از کشورها و طولانی بودن زمان پاسخ‌گویی به نیازهای پزشکی،  موجب شده تا کسانی که به‌دنبال درمان و سلامتی خود در حوزه‌های مختلف جسمی و روحی هستند به سایر کشورهای جهان مسافرت کنند و با هزینه کمتر و در بازه زمانی کوتاه‌تر بالاترین سطح از خدمات درمانی را دریافت کنند.  کشورهایی مانند برونئی، کوبا، هنگ‌کنگ، مجارستان، هندوستان، اردن، دبی، مالزی، فیلیپین، سنگاپور، تایلند، آرژانتین، بولیوی، برزیل، کاستاریکا، مکزیک، ترکیه و ایران از جمله کشورهایی هستند که در زمینه گردشگری سلامت فعالیت می‌کنند.
+در این نوع از گردشگری، گردشگران بدون این‌که بیماری جسمی خاصی داشته باشند تنها برای دوری از آلودگی‌ها و استفاده از طبیعتِ شفابخش راهی سفر می‌شوند. این افراد برای آرامش و کاهش استرس، رژیم‌های لاغری و مدیریت بدن، مراقبه، درمان‌های زیبایی و حفظ آمادگی جسمانی در برخی از ورزش‌ها اقدام به سفر می‌کنند.<ref>[https://ariamedtour.com/intro/blogs/مدیکال-توریسم-چیست/ «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت آریامدتور، تاریخ بازدید از مطلب:16 آبان 1400ش.]</ref> این نوع درمان بدون نظارت پزشک انجام می‌شود.
-==گردشگری سلامت در ایران==
-گردشگری سلامت از سال 1382ش در ایران مورد توجه قرار گرفت. ایران به لحاظ پزشکان و تجهیزات پزشکی یکی از معتبرترین کشورهای خاورمیانه است.  در سال‌های اخیر «ویزای درمان» به انواع ویزای ایران اضافه شده تا روند جذب گردشگر در این زمینه سرعت بیشتری بیابد.  اهداف گردشگری سلامت در ایران عبارت‌اند از ناباروری، دندان‌پزشکی، جراحی قلب، چشم‌پزشکی، جراحی پلاستیک، بیماری‌های مرتبط با سرطان و گردشگری در آب‌های شفابخش.  استان‌های تهران، خراسان، فارس، اصفهان، یزد، مازندران، گیلان، خوزستان و قم از مهم‌ترین مقصدهای گردشگران سلامت هستند.
+=== گردشگری درمانی ===
-بیشتر گردشگران سلامت از کشورهای جمهوری‌آذربایجان، عراق، ترکمنستان، افغانستان، کویت، سوریه، لبنان، بحرین و ترکیه هستند  که برای پیگیری درمان خود وارد ایران می‌شوند.
+در این نوع از گردشگری، درمان بیماری‌ها با استفاده از آب‌های معدنی، دریاچه‌های نمک و مناطق آفتاب‌گیر انجام می‌شود. این نوع از درمان غالباً برای درمان بیماری‌های پوستی، تنفسی، بیماری‌های مفاصل و عضلانی و نیز برای گذراندن دوران نقاهت بعد از درمان و عمل‌های جراحی و با نظارت پزشک انجام می‌شود.<ref>[https://ariamedtour.com/intro/blogs/مدیکال-توریسم-چیست/ «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت آریامدتور، تاریخ بازدید از مطلب:16 آبان 1400ش.]</ref> برخی کشورها مانند کره جنوبی برای جذب گردشگر و کسب درآمدهای ارزی شهرک‌های گردشگری درمانی ایجاد کرده‌اند.<ref>[http://www.taadolnewspaper.ir/بخش-اخبار-115/18020-توریسم-درمانی-چیست «توریسم درمانی چیست؟»، سایت روزنامه خبری تعادل، تاریخ درج مطلب: 25 فروردین 1394ش.]</ref>
-خدمات مقرون به صرفه، امکانات پزشکی در سطح جهانی، جراحان با استعداد و مجرب و استفاده از روش‌های سنتی از مهم‌ترین دلایل انتخاب ایران به‌عنوان مقصد گردشگران سلامت است.
-==پانویس==
+=== گردشگری پزشکی ===
+مهم‌ترین نوع گردشگری سلامت، گردشگری پزشکی است که افراد برای درمان بیماری و انجام جراحی زیر نظر پزشکان در مراکز درمانی عازم سفر به کشورها یا شهرهای دیگر می‌شوند. وجود بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مجهز و روزآمد، پزشکان با تجربه و قیمت‌های مناسب از مهم‌ترین ارکان جذب گردشگر در این زمینه هستند.<ref>[https://ariamedtour.com/intro/blogs/مدیکال-توریسم-چیست/ «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت آریامدتور، تاریخ بازدید از مطلب:16 آبان 1400ش.]</ref>
+== گردشگری سلامت در جهان ==
+امروزه عواملی مانند بالا بودن هزینه درمان در کشورهای صنعتی، آسان شدن مسافرت‌های بین‌المللی، بهبود سطح تکنولوژی و استانداردهای پزشکی در بسیاری از کشورها و طولانی بودن زمان پاسخ‌گویی به نیازهای پزشکی،<ref>[https://www.kojaro.com/2016/6/8/119648/tourism-tratment/ دوشیری، «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت کُجارو، تاریخ درج مطلب: 15 آبان 1395ش.]</ref> موجب شده تا کسانی که به‌دنبال درمان و سلامتی خود در حوزه‌های مختلف جسمی و روحی هستند به سایر کشورهای جهان مسافرت کنند و با هزینه کمتر و در بازه زمانی کوتاه‌تر بالاترین سطح از خدمات درمانی را دریافت کنند.<ref>[https://www.kojaro.com/2016/6/8/119648/tourism-tratment/ دوشیری، «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت کُجارو، تاریخ درج مطلب: 15 آبان 1395ش.]</ref> کشورهایی مانند برونئی، کوبا، هنگ‌کنگ، مجارستان، هندوستان، اردن، دبی، مالزی، فیلیپین، سنگاپور، تایلند، آرژانتین، بولیوی، برزیل، کاستاریکا، مکزیک، ترکیه و ایران از جمله کشورهایی هستند که در زمینه گردشگری سلامت فعالیت می‌کنند.<ref>[https://www.kojaro.com/2016/6/8/119648/tourism-tratment/ دوشیری، «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت کُجارو، تاریخ درج مطلب: 15 آبان 1395ش.]</ref>
+== گردشگری سلامت در ایران ==
+گردشگری سلامت از سال ۱۳۸۲ش در ایران مورد توجه قرار گرفت. ایران به لحاظ پزشکان و تجهیزات پزشکی یکی از معتبرترین کشورهای خاورمیانه است.<ref>[https://safarmarket.com/blog/medical-tourism «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت سفرمارکت، تاریخ بازدید: 25 آبان 1400ش.]</ref> در سال‌های اخیر «ویزای درمان» به انواع ویزای ایران اضافه شده تا روند جذب گردشگر در این زمینه سرعت بیشتری بیابد.<ref>[https://kite.ir/visa/iran/ویزا-درمانی-ایران «ویزای درمانی ایران»، سایت کایت، تاریخ بازدید: 25 آبان 1400ش.]</ref> اهداف گردشگری سلامت در ایران عبارت‌اند از ناباروری، دندان‌پزشکی، جراحی قلب، چشم‌پزشکی، جراحی پلاستیک، بیماری‌های مرتبط با سرطان و گردشگری در آب‌های شفابخش.<ref>[https://www.kojaro.com/2016/6/8/119648/tourism-tratment/ دوشیری، «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت کُجارو، تاریخ درج مطلب: 15 آبان 1395ش.]</ref> استان‌های تهران، خراسان، فارس، اصفهان، یزد، مازندران، گیلان، خوزستان و قم از مهم‌ترین مقصدهای گردشگران سلامت هستند.<ref>[https://zhivar.com/irans-position-in-health-tourism/ رشیدی، «جایگاه ایران در گردشگری سلامت»، سایت ژیوار، تاریخ بازدید: 25 آبان 1400ش.]</ref>
+بیشتر گردشگران سلامت از کشورهای جمهوری‌آذربایجان، عراق، ترکمنستان، افغانستان، کویت، سوریه، لبنان، بحرین و ترکیه هستند<ref>[https://www.kojaro.com/2016/6/8/119648/tourism-tratment/ دوشیری، «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت کُجارو، تاریخ درج مطلب: 15 آبان 1395ش.]</ref> که برای پیگیری درمان خود وارد ایران می‌شوند.
+خدمات مقرون به صرفه، امکانات پزشکی در سطح جهانی، جراحان با استعداد و مجرب و استفاده از روش‌های سنتی از مهم‌ترین دلایل انتخاب ایران به‌عنوان مقصد گردشگران سلامت است.<ref>[https://ariamedtour.com/intro/blogs/مدیکال-توریسم-چیست/ «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت آریامدتور، تاریخ بازدید از مطلب:16 آبان 1400ش.]</ref>
+== پانویس ==
 {{پانویس}}
-==منابع==
-* «توریسم درمانی چیست؟»، سایت روزنامه خبری تعادل، تاریخ درج مطلب: 25 فروردین 1394ش.
+== منابع ==
-* دوشیری، نیلوفر، «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت کُجارو، تاریخ درج مطلب: 15 آبان 1395ش.
+* «توریسم درمانی چیست؟»، سایت روزنامه خبری تعادل، تاریخ درج مطلب: ۲۵ فروردین ۱۳۹۴ش.
-* رشیدی، شیما، «جایگاه ایران در گردشگری سلامت»، سایت ژیوار، تاریخ بازدید: 25 آبان 1400ش
+* دوشیری، نیلوفر، «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت کُجارو، تاریخ درج مطلب: ۱۵ آبان ۱۳۹۵ش.
-* عمید، حسن، فرهنگ عمید، سایت کتابسرای اشجع، تاریخ بازدید: 9 آبان 1400ش.
+* رشیدی، شیما، «جایگاه ایران در گردشگری سلامت»، سایت ژیوار، تاریخ بازدید: ۲۵ آبان ۱۴۰۰ش
-* «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت آریامدتور، تاریخ بازدید از مطلب:16 آبان 1400ش.
+* عمید، حسن، فرهنگ عمید، سایت کتابسرای اشجع، تاریخ بازدید: ۹ آبان ۱۴۰۰ش.
-* «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت سفرمارکت، تاریخ بازدید: 25 آبان 1400ش.
+* «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت آریامدتور، تاریخ بازدید از مطلب:۱۶ آبان ۱۴۰۰ش.
-* «ویزای درمانی ایران»، سایت کایت، تاریخ بازدید: 25 آبان 1400ش.
+* «گردشگری سلامت چیست؟»، سایت سفرمارکت، تاریخ بازدید: ۲۵ آبان ۱۴۰۰ش.
+* «ویزای درمانی ایران»، سایت کایت، تاریخ بازدید: ۲۵ آبان ۱۴۰۰ش.
+{{گردشگری-افقی}}