پیشنویس:بلاگر حجاب: تفاوت میان نسخهها
imported>مهدی مهدوی |
imported>شاهرودی ابرابزار |
||
| (۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
''' | [[پرونده:بلاگر حجاب (2).jpg|جایگزین=بلاگر حجاب|بندانگشتی|تصویر یک بلاگر حجاب با پوشش روسری و لباس بلند]] | ||
'''{{درشت|بلاگر حجاب؛}}''' مدل، فشن بلاگر و اینفلوئنسر حجاب. | |||
حجاب استایل بهعنوان بلاگر حجاب، در بستر اینستاگرام شکلگرفت. حجاباستایلها در آغاز با هدف ترویج حجاب به تبلیغ مدلهای بستن روسروی میپرداختند؛ اما در ادامه با آرایشهای غلیظ، لاکهای جیغ، عملهای زیبایی و تبلیغ لوازم | حجاب استایل بهعنوان بلاگر حجاب، در بستر اینستاگرام شکلگرفت. حجاباستایلها در آغاز با هدف ترویج [[حجاب]] به تبلیغ مدلهای بستن روسروی میپرداختند؛ اما در ادامه با آرایشهای غلیظ، لاکهای جیغ، [[عمل زیبایی|عملهای زیبایی]] و تبلیغ لوازم [[آرایش]]، دایرهٔ فعالیتهای خود را گسترش دادند. با وجود این، حجاباستایلیستها در صورت قانونمندسازی فعالیت، همچنان از ظرفیت ترویح حجاب و جهتدهی ذایقه جامعه بهسمت پوشش اسلامی بهرهمند هستند. | ||
== | == مفهومشناسی بلاگر حجاب == | ||
حجاباستایل به معنای مد و سبک پوشش مبتنی بر حجاب اسلامی<ref>. «ضرورت تحلیل حجاباستایل بهمثابة سبک زندگی»، کجراه (پدیدة حجاباستایل در ایران)، 1402ش، ص6.</ref> در اصطلاح، به زنان و دخترانی گفته میشود که بهعنوان مدل، [[بلاگر]] و اینفلوئنسر حجاب و ملزومات آن فعالیت میکنند.<ref>. حجاباستایلهای اینستاگرمی (اینفلوئنسرهای حجاب) با تکیه بر کلاندادة فضای مجازی و رسانههای اجتماعی، 1402ش، ص4.</ref> همچنین به این افراد حجاباستایلیست اطلاق میشود.<ref>[https://qudsonline.ir/x9YLm . کهیاری، «حجاباستایلیست»، قدس آنلاین.]</ref> در زبان انگلیسی به بلاگرهای حجاب، حجابیستا<ref>[https://www.yourdictionary.com/hijabista . “Hijabista Definition”، yourdictionary website.]</ref> گفته میشود. | |||
== تاریخچه بلاگر حجاب == | |||
پیشینهٔ پدیدهٔ حجاباستایل به ورود طراحان و صنعت پوشاک غربی به حوزهٔ پوشاک اسلامی و برگزاری هفتههای مد و برنامههای کتواک در نیویورک، لندن، پاریس و به دنبال آن در کوالالامپور، جاکارتا، استانبول و دبی با استفاده از مدلهای محجبه بر میگردد.<ref>. «حجاباستایل غربی»، کجراه (پدیدة حجاباستایل در ایران)، 1402ش، ص8-9.</ref> در ایران اصطلاح حجاباستایل همزمان با واژهٔ [[حجاب اجباری]] و در بستر اینستاگرام شکل گرفت. برخی از خانمهای محجبه در واکنش به واژهٔ حجاب اجباری برای دفاع از حجاب و ارزشهای آن، واژهٔ حجاب شیک را به کار بردند.<ref>زهرایی، «حجاباستایل، تهدید یا فرصت؟»، 1402، ص35.</ref> | |||
== | |||
همزمان افرادی که واژهٔ لایفاستایل را برای [[آشپزی]]، [[خانهداری]] و دکوراسیون استفاده میکردند، واژهٔ حجاباستایل را نیز ذیل صفحههای اینستاگرام خود درج کردند. حجاباستایلیستها بهصورت جدی فعالیتهایشان را از ۱۳۹۷ش<ref>زهرایی، «حجاباستایل، تهدید یا فرصت؟»، 1402، ص35.</ref> و با تبلیغ بستن مدل روسری شروع کردند. اکنون دایرهٔ فعالیت آنها بسیار گسترده شده و انواع پوشاک اسلامی شامل انواع [[چادر]]، مانتو، روسری و [[شال]]، [[عبا]]، ملزومات حجاب و لوازم آرایش را در بر میگیرد.<ref>. «ضرورت تحلیل حجاباستایل بهمثابة سبک زندگی»، کجراه (پدیدة حجاباستایل در ایران)، 1402ش، ص6.</ref> | |||
== | == بستر شکلگیری بلاگر حجاب == | ||
رسانهٔ ملی (بهصورت غیرمستقیم) و شبکههای اجتماعی تصویرمحور، بستر شکلگیری حجاباستایل در ایران بهشمار میروند. برخی مجریان رسانهٔ ملی با سبک خاصی از پوشش در حوزهٔ حجاباستایل قرار میگیرند. این افراد از طریق پیوست رسانهای صفحات خود در شبکههای اجتماعی با جایگزینی چادرهای رنگی، چادرهای ملی، روسریهای گرهی و دستبند بدون ساق، پیشگام ترویج این سبک پوشش بودهاند.<ref>. علیخواه و محمدزاده، «دربارة دختران چادریِ مدرن: ظهور نسلِ تریاینوان در ایران»، 1401ش، ص39-40.</ref> | |||
==فرصتها و زمینههای مثبت== | با گسترش شبکههای اجتماعی بهخصوص اینستاگرام نقش رسانهٔ ملی کمرنگتر شد و عرصهٔ جدیدی با قابلیت اثرگذاری بیشتر و آزادتر فراهم شد. اکنون شبکههای اجتماعی بهخصوص اینستاگرام عرصهٔ اصلی فعالیت حجاباستایل بوده و نقش اساسی در تغییر ذایقهٔ مخاطب ایرانی دارند.<ref>. حجاباستایلهای اینستاگرمی (اینفلوئنسرهای حجاب) با تکیه بر کلاندادة فضای مجازی و رسانههای اجتماعی، 1402ش، ص7. «ضرورت تحلیل حجاباستایل بهمثابة سبک زندگی»، کجراه (پدیدة حجاباستایل در ایران)، 1402ش، ص6.</ref> امروزه حجاباستایلیستها در پینترست نیز فعالیت میکنند.<ref>[https://www.pinterest.com/raha1531/استایل-با-حجاب/ . رها، «استایل با حجاب»، پینترست.]</ref> | ||
کارشناسان رسانه و فضای مجازی و امور خانواده معتقدند که حجاباستایلیستها میتوانند | |||
==پانویس== | == سنخشناسی بلاگر حجاب == | ||
افرادی که در فضای مجازی ایرانیان بهعنوان حجاباستایلیست یا اینفلوئنسر حجاب شناخته میشوند، معمولاً خود را حجاباستایلیست نمیدانند و متناسب با فعالیت در حوزهٔ [[سبک زندگی]] از عناوینی که گویای هویت واقعی فرد باشد یا عناوین استعاری، استفاده میکنند.<ref>. حجاباستایلهای اینستاگرمی (اینفلوئنسرهای حجاب) با تکیه بر کلاندادة فضای مجازی و رسانههای اجتماعی، 1402ش، ص5-6.</ref> این گروه از فعالان فضای مجازی، به انواع زیر، تقسیم میشوند: | |||
# مدل بدون کنشگری؛ فرد با تولیدکنندهٔ پوشاک اسلامی قرارداد بسته و بهعنوان مدل فعالیت میکند؛ در این حالت ممکن است که فرد حتی الزام یا اعتقاد به حجاب نداشته باشد. | |||
# تولیدکننده و صاحب برند، خودش بهعنوان مدل، فعالیت میکند. | |||
# بلاگر تخصصی حوزهٔ حجاب؛ | |||
# سلیبریتیها و بلاگرهای حوزههای رسانه، آموزش، سبک زندگی، مجریان رسانهٔ ملی و استادهای دانشگاه که بهصورت مستقیم یا غیرمستقیم بهعنوان تبلیغکنندهٔ شرکتهای تولیدی مورد استفاده قرار میگیرند.<ref>[https://www.aparat.com/v/i91gqh9?playlist=8178753 . «بررسی تخصصی حجاباستایلها»، فصل 3، قسمت 12، وبسایت آپارات.]</ref> | |||
== شیوهٔ فعالیت بلاگر حجاب == | |||
حجاباستایلیستها با شعار «حجاب افتخار من است»، پوششی را تبلیغ میکنند که بر [[زیبایی]] و جذابیت فرد بیفزاید یا دستکم، مانع زیبایی نشود.<ref>. حجاباستایلهای اینستاگرمی (اینفلوئنسرهای حجاب) با تکیه بر کلاندادة فضای مجازی و رسانههای اجتماعی، 1402ش، ص4.</ref> در این فرایند، حجاباستایلیستها از آموزش مدل بستن شال و روسری، ضمن حفظ کامل حجاب و زیبایی، به تبلیغ آرایش غلیظ، لاکهای جیغ و ساق دستهای رنگی رسیدند و با عباهای رنگ روشن، روسریهای گلدار و صورتهای جراحیشده، حجاب را با تبرج توأم کردند. این روند با تبلیغ ملزومات حجاب، لوازم آرایش، آرایشگاه زنانه، مانتو و لباسهای پوشیده ولی عجیبوغریب به اسم طرفداری از حجاب ادامه مییابد. آنها از هر روشی برای جذب مخاطب بهره میگیرند و تلاش میکنند به مخاطب باحجاب القا کنند که برای دیدهشدن در جامعه و فضای مجازی باید از سبکهای آنها استفاده کنند.<ref>. «روششناسی حجاباستایلها»، کجراه (پدیدة حجاباستایل در ایران)، ص12.</ref> | |||
ترویج [[مصرفگرایی]]، اداهای عرفی اینفلوئنسری مانند سلفی و دکلمه، نمایش حوزهٔ خصوصی [[زندگی]]، تأکید بر مناسک دینی مانند سفر کربلا، [[نذری]] [[ماه محرم|محرم]] و تأکید بر زیبایی صورت و دستها در عین پوشیدگی موها و گردن از دیگر فعالیتهای حجاباستایلستها بهشمار میروند.<ref>. حجاباستایلهای اینستاگرمی (اینفلوئنسرهای حجاب) با تکیه بر کلاندادة فضای مجازی و رسانههای اجتماعی، 1402ش، ص4.</ref> | |||
== تأثیرات اجتماعی- فرهنگی بلاگر حجاب == | |||
[[پرونده:بلاگر حجاب (1).jpg|جایگزین=راهپیمایی اربعین-عبا|بندانگشتی|تصویری از پوشش زنان در راهپیمایی اربعین با عبا]] | |||
حجاباستایلیستها با چهرهسازی، کسب اعتبار و کنشگری در فضای مجازی بهخصوص شبکههای اجتماعی بر فضای فرهنگ اجتماعی، خانواده، پوشش و زیست عفیفانه تأثیر میگذارند. آنها به دلیل مرجعیت رسانه در الگوگیری و انتشار محتواهای متنوع از زوایای زندگی خصوصی، جسارت افراد به خصوص [[نوجوانی|نوجوانان]] و [[جوانی|جوانان]] را افزایش میدهند بهگونهای که مخاطب [[احساس]] میکند بهصورت کامل میتواند از او تقلید کند.<ref>[https://www.aparat.com/v/i91gqh9?playlist=8178753 . «بررسی تخصصی حجاباستایلها»، فصل 3، قسمت 12، وبسایت آپارات.]</ref> | |||
بررسی کانالها و صفحههای حجاب در شبکههای اجتماعی مانند تلگرام و اینستاگرام نشان میدهد که آنها در ایام اربعین توانستهاند عبا را بهعنوان جایگزین چادر معرفی و چادر را پوششی دستوپاگیر نمایش دهند. در سایر مناسبتها نیز با قراردادن [[پرچم]] یاحسین همراه با موزیک تند، به ترویج چادرهای تجملاتی نگیندار، سنگدوزی شده، عباها با مدلهای مختلف روسری پرداخته و در نفوذ به قشر مذهبی جامعه تا حدودی موفق بودهاند.<ref>[https://www.javanonline.ir/004yo6 . چیذری، «حجابِ حجاباستایلها عفاف ندارد»، وبسایت جوان آنلاین.]</ref> | |||
== اهداف و چشمانداز بلاگر حجاب == | |||
کارشناسان حوزهٔ زنان و رسانه معتقدند که حجاباستایلیستها تلاش میکنند ذائقهٔ عمومی جامعه را در مورد حجاب تغییر دهند تا بتوانند سبک جدیدی از زندگی و الگوی تازهٔ رفتار را برای زنان جامعه عرضه کنند. آنها این هدف را از طریق جایگزینی پوشش عبا یا مانتوی بلند به جای [[چادر]] و آمیختن حجاب با تبرج و خودنمایی و زیباییهای اغراقآمیز، دنبال میکنند.<ref>. [https://www.nikru.ir/p/87918 معصومی، «حجاباستایلها فرصت یا تهدید؟»، وبسایت نیکرو.] [https://www.javanonline.ir/004yo6 چیذری، «حجابِ حجاباستایلها عفاف ندارد»، وبسایت جوان آنلاین.]</ref> | |||
== عوامل جذابیت بلاگر حجاب == | |||
شهرتطلبی و سلبریتیشدن و کسب درآمد از کوتاهترین راه و در سریعترین زمان، موجب شده است که بسیاری از افراد بهخصوص بلاگرهای شبکههای اجتماعی به سمت حجاباستایلیست شدن سوق پیدا کنند. فرد از این طریق هم به شهرت و اعتبار اجتماعی دستیافته و تبدیل به الگو میشود و هم کسب درآمد میکند، فارغ از اینکه چقدر سواد داشته باشد و معتبر حرف بزند.<ref>[https://www.javanonline.ir/004yo6 چیذری، «حجابِ حجاباستایلها عفاف ندارد»، وبسایت جوان آنلاین؛] [https://www.aparat.com/v/i91gqh9?playlist=8178753 «بررسی تخصصی حجاباستایلها»، فصل 3، قسمت 12، وبسایت آپارات.]</ref> | |||
== چالشها و پیامدها بلاگر حجاب == | |||
به گفتهٔ کارشناسنان حوزهٔ رسانه، خانواده و زنان، مهمترین چالشها و پیامدهای فعالیت حجاباستایلیستها عبارتند از تبدیل حجاب از نماد هویت زن [[مسلمان]] بهعنوان یک کالای تجاری؛<ref>. Karakavak, and Özbölük, "When modesty meets fashion: how social media and influencers change the meaning of hijab" 2022، p24.</ref> استحالهٔ [[حجاب]] و قشر مذهبی جامعه با تغییر ذایقه و نگرش به زیباپوشی و خوشتیپ بودن،<ref>[https://www.javanonline.ir/004yo6 . چیذری، «حجابِ حجاباستایلها عفاف ندارد»، وبسایت جوان آنلاین؛] [http://fna.ir/1pci7e «پشت پردة حجاباستایلها به روایت یکی از شاخهای مجازی»، وبسایت فارس نیوز.]</ref> معرفی چادریها بهعنوان افراد کمسواد، فقیر، دچار مشکلات فرهنگی-اجتماعی و فقر هویتی؛ دست و پاگیر جلوهدادن چادر؛<ref>[https://www.javanonline.ir/004QVu . چیذری، «حجاباستایلها به دین و زن نگاه تجاری دارند»، وبسایت روزنامة جوان.]</ref> تغییر ذایقه در [[خانواده]] با ایجاد زمینهٔ مقایسه همسر با بلاگرهای حجاب و تمایل به تقلید از آنان؛ تغییر معیار [[همسرگزینی دختران|همسرگزینی]] و انتخاب مدلی شبیه حجاباستایلیستها؛ تقلیل حجاب به پوشش و مد اسلامی؛ عادیسازی بیتوجهی به احکام شرعی با ترویج آرایش، [[عمل زیبایی|عملهای زیبایی]]، کاشت ناخن و مژه (دو مورد آخر بر اساس فتاوای برخی از مراجع دینی، موجب بطلان وضو و غسل میشود)؛ ترویج مصرفگرایی، خودکمبینی، حسرت و نارضایتی افراد با مقایسه خود با حجاباستایلیستها؛ فریب و تقلب (تدلیس و غش) در معامله با ایجاد جلوههای بصری در خود و کالاها؛<ref>[https://article.tebyan.net/484443/تعارض-حجاب-و-استایل . هدهدی، «تعارض حجاب و استایل»، وبسایت تبیان؛] [http://fna.ir/1pci7e «پشت پردة حجاباستایلها به روایت یکی از شاخهای مجازی»، وبسایت فارس نیوز.]</ref> ویترین کردن زندگی خصوصی و نارضایتی همسران بلاگرهای حجاب؛ گره خوردن حجاباستایل به مدلینگ حجاب و توقع زیبایی ظاهری مخاطب از آنها؛<ref>[https://www.aparat.com/v/i91gqh9?playlist=8178753 . «بررسی تخصصی حجاباستایلها»، فصل 3، قسمت 12، وبسایت آپارات.]</ref> اصالتمندی بدن به جای حجاب و استفادهٔ پررنگ از زنانگی و بدن.<ref>. «مادست فشن یا مد متواضع»، کجراه (پدیدة حجاباستایل در ایران)، 1402ش، ص1؛ [http://fna.ir/1pci7e «پشت پردة حجاباستایلها به روایت یکی از شاخهای مجازی»، وبسایت فارس نیوز.]</ref> | |||
== فرصتها و زمینههای مثبت بلاگر حجاب == | |||
کارشناسان رسانه و فضای مجازی و امور خانواده معتقدند که حجاباستایلیستها میتوانند بهمثابهٔ فرصتی برای ترویج حجاب اسلامی، جهتدهی ذایقهٔ جامعه و رونقبخشی به پوشاک اسلامی و بومی، دیده شوند؛<ref>. حقانی، سبحانیشاد، «حجاباستایلها بهدنبال تغییر خرده فرهنگها»، روزنامة جام جم، شمارة 6836، 1403ش.</ref> اما استفاده از این فرصتها مشروط به فعالسازی بسترها و زمینههایی است، ازجمله: ایجاد حاکمیت و حکمرانی سایبری در سطح کشور، ارتقای سواد رسانهای،<ref>[https://www.javanonline.ir/004QVu . چیذری، «حجاباستایلهابه دین و زن نگاه تجاری دارند»، وبسایت روزنامة جوان.]</ref> قانونمندسازی و ایجاد الزامات کنشگری حجاباستایلیستها، روشن سازی مصداقهای تبرج و معیارهای دوریگزینی از تبرج و خودنمایی، سرمایهگذاری برای برندسازی حجاباستایلیستهای مبتنی بر چارچوبهای شرعی و عرفی در فضای مجازی و واقعی و تخفیف مالیاتی به بلاگرهای حجاب قانون محور، عمقبخشی فکری و باورمندسازی بلاگرهای حجاب و آشناسازی آنها با ارزشهای این حوزه و توجه به پیامدهای خطرناک غیرمحجبه شدن آنها.<ref>. «آیندهنگری یک ناهنجاری» کجراه (پدیدة حجاباستایل در ایران)، 1402ش، ص27؛ [https://www.javanonline.ir/004QVu «بررسی تخصصی حجاباستایلها»، فصل 3، قسمت 12، وبسایت آپارات.]</ref> ایجاد چارچوبی برای مدیریت تصویر و توجه به این نکته نیز ضروری است که جامعهٔ مذهبی برای تبلیغ حجاب از متن استفاده میکند و در رسانههای تصویری نسبت حجاب با تصویر، روشن نیست و هنوز قواعد مشخصی تعریف نشده است که چگونه یک زن مححبه در تصویر نشان داده شود.<ref>[https://www.javanonline.ir/004QVu . «بررسی تخصصی حجاباستایلها»، فصل 3، قسمت 12، وبسایت آپارات]</ref> | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | == منابع == | ||
* آشنا، حسامالدین و مهربانیفر، حسین، «تحلیل سیاستگذاری قانون ساماندهی مد و لباس مجلس شورای اسلامی بر اساس مدل فرایندی»، | {{آغاز منابع}} | ||
* «استایل چیست (Style)؟ انواع استایل و ویژگیهای آنها را بشناسید!»، | * آشنا، حسامالدین و مهربانیفر، حسین، «تحلیل سیاستگذاری قانون ساماندهی مد و لباس مجلس شورای اسلامی بر اساس مدل فرایندی»، دوفصلنامة علمی-پژوهشی دین و ارتباطات، سال ۲۰، شماره ۴۳، ۱۳۹۲ش. | ||
* «بررسی تخصصی حجاباستایلها»، | * «استایل چیست (Style)؟ انواع استایل و ویژگیهای آنها را بشناسید!»، وبسایت وقت مد، تاریخ درج مطلب: ۲۰ نوامبر ۲۰۲۳م. | ||
* «پشت پردة حجاباستایلها به روایت یکی از شاخهای مجازی»، | * «بررسی تخصصی حجاباستایلها»، وبسایت آپارات. تاریخ درج مطلب: ۱۳ مهر ۱۴۰۲ش. | ||
* «پوشش و نگاه کردن»، | * «پشت پردة حجاباستایلها به روایت یکی از شاخهای مجازی»، وبسایت فارس نیوز، تاریخ درج مطلب: ۵ خرداد ۱۴۰۱ش. | ||
* «تعیین وظایف کارگروه ساماندهی مد و لباس»، | * «پوشش و نگاه کردن»، وبسایت دفتر حفظ و نشر آثار آیتالله خامنهای، تاریخ درج مطلب: ۱۴ مهر ۱۳۹۳ش. | ||
* حجاباستایلهای اینستاگرمی ( | * «تعیین وظایف کارگروه ساماندهی مد و لباس»، روزنامة اقتصاد، شمارة ۱۵۶۱، تاریخ درج مطلب: ۱۳ تیر ۱۳۸۷ش. | ||
* حقانی، ریحانه و سبحانیشاد، تهمینه، «حجاباستایلها بهدنبال تغییر خرده فرهنگها»، | * حجاباستایلهای اینستاگرمی (اینفلوئنسرهای حجاب)، با تکیه بر کلاندادة فضای مجازی و رسانههای اجتماعی، مردمنگاری مجازی، شمارة ۱، مرکز مطالعات راهبردی و آموزش وزارت کشور، گروه مطالعات دادهمحور، ۱۴۰۲ش. | ||
* چیذری، زهرا، «حجابِ حجاباستایلها عفاف ندارد»، | * حقانی، ریحانه و سبحانیشاد، تهمینه، «حجاباستایلها بهدنبال تغییر خرده فرهنگها»، روزنامة جام جم، شمارة ۶۸۳۶، تاریخ درج مطلب: ۲۷ مرداد ۴۰۳ش. | ||
* چیذری، زهرا، «حجاباستایلها به دین و زن نگاه تجاری دارند»، | * چیذری، زهرا، «حجابِ حجاباستایلها عفاف ندارد»، وبسایت جوان آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۳ مهر ۱۴۰۲ش. | ||
* رها، «استایل با حجاب»، | * چیذری، زهرا، «حجاباستایلها به دین و زن نگاه تجاری دارند»، وبسایت روزنامة جوان، تاریخ درج مطلب: ۲۰ تیر ۱۴۰۰ش. | ||
* زهرایی، محمدرضا، «حجاباستایل، تهدید یا فرصت؟»، | * رها، «استایل با حجاب»، پینترست، تاریخ درج مطلب: ۲۰۲۰م. | ||
* «ضرورت تحلیل حجاباستایل بهمثابة سبک زندگی»، | * زهرایی، محمدرضا، «حجاباستایل، تهدید یا فرصت؟»، مجله پیام زن، شمارة ۳۶۰، ۱۴۰۲ش. | ||
* علیخواه، فردین و محمدزاده، حمیده، «دربارة دختران چادریِ مدرن: ظهور نسلِ تریاینوان در ایران»، | * «ضرورت تحلیل حجاباستایل بهمثابة سبک زندگی»، ویژهنامة کجراه (پدیدة حجاباستایل در ایران)، مرکز رصد فرهنگی کشور، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور، ۱۴۰۲ش. | ||
* کهیاری، حجتالله، «حجاباستایلیست»، | * علیخواه، فردین و محمدزاده، حمیده، «دربارة دختران چادریِ مدرن: ظهور نسلِ تریاینوان در ایران»، فصلنامة علمی جامعهشناسی فرهنگ و هنر، دوره چهارم، شمارة ۲، ۱۴۰۱ش. | ||
* «مد شده همه ژست بگیرن که ظاهرم با باطنم فرق داره؟»، | * کهیاری، حجتالله، «حجاباستایلیست»، قدس آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۱ آذر ۱۴۰۲ش. | ||
* معصومی، فایزه، «حجاباستایلها فرصت یا تهدید؟»، | * «مد شده همه ژست بگیرن که ظاهرم با باطنم فرق داره؟»، وبسایت ویسگون، تاریخ درج مطلب: ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۳ش. | ||
* هدهدی، مهری، «تعارض حجاب و استایل»، | * معصومی، فایزه، «حجاباستایلها فرصت یا تهدید؟»، وبسایت نیکرو، تاریخ درج مطلب: ۱۲ آذر ۱۴۰۲ش. | ||
* | * هدهدی، مهری، «تعارض حجاب و استایل»، وبسایت تبیان، تاریخ درج مطلب: ۲۳ آذر ۱۴۰۲ش. | ||
* “Hijabista Definition”، yourdictionary | * Karakavak, Z. and Özbölük, T. "When modesty meets fashion: how social media and influencers change the meaning of hijab", Journal of Islamic Marketing, Vol. 14 No. 11، ۲۰۲۲. | ||
* “Hijabista Definition”، yourdictionary website, accessed on: 17 sep 2024. | |||
{{پایان منابع}} | |||
{{#seo: | |||
|title=بلاگر حجاب (حجاب استایل) کیست؟ بررسی این پدیده در اینستاگرام - ویکی زندگی | |||
|title_mode=Replaced Title | |||
|keywords=بلاگر حجاب، حجاب استایل، فشن بلاگر حجاب، اینفلوئنسر حجاب، مدلینگ حجاب، استایل حجاب | |||
|description=بلاگر حجاب یا حجاب استایل، پدیدهای است که با هدف ترویج حجاب در اینستاگرام شکل گرفت. با سیر تحول فعالیت و چالشهای پیش روی اینفلوئنسرهای حجاب آشنا شوید - ویکی زندگی | |||
}} | |||
{{زنان-افقی}} | |||
{{علوم اجتماعی-افقی}} | |||
{{کسب و کار-افقی}} | |||
[[رده: | [[رده:آسیبشناسی مسائل زنان و خانواده]] | ||
[[رده:آسیبهای اجتماعی]] | |||
[[رده:پیشهها]] | |||
[[رده:جامعهشناسی مصرف]] | |||
[[رده:مدلها]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۴ مهر ۱۴۰۴، ساعت ۲۰:۱۶

بلاگر حجاب؛ مدل، فشن بلاگر و اینفلوئنسر حجاب.
حجاب استایل بهعنوان بلاگر حجاب، در بستر اینستاگرام شکلگرفت. حجاباستایلها در آغاز با هدف ترویج حجاب به تبلیغ مدلهای بستن روسروی میپرداختند؛ اما در ادامه با آرایشهای غلیظ، لاکهای جیغ، عملهای زیبایی و تبلیغ لوازم آرایش، دایرهٔ فعالیتهای خود را گسترش دادند. با وجود این، حجاباستایلیستها در صورت قانونمندسازی فعالیت، همچنان از ظرفیت ترویح حجاب و جهتدهی ذایقه جامعه بهسمت پوشش اسلامی بهرهمند هستند.
مفهومشناسی بلاگر حجاب
[ویرایش | ویرایش مبدأ]حجاباستایل به معنای مد و سبک پوشش مبتنی بر حجاب اسلامی[۱] در اصطلاح، به زنان و دخترانی گفته میشود که بهعنوان مدل، بلاگر و اینفلوئنسر حجاب و ملزومات آن فعالیت میکنند.[۲] همچنین به این افراد حجاباستایلیست اطلاق میشود.[۳] در زبان انگلیسی به بلاگرهای حجاب، حجابیستا[۴] گفته میشود.
تاریخچه بلاگر حجاب
[ویرایش | ویرایش مبدأ]پیشینهٔ پدیدهٔ حجاباستایل به ورود طراحان و صنعت پوشاک غربی به حوزهٔ پوشاک اسلامی و برگزاری هفتههای مد و برنامههای کتواک در نیویورک، لندن، پاریس و به دنبال آن در کوالالامپور، جاکارتا، استانبول و دبی با استفاده از مدلهای محجبه بر میگردد.[۵] در ایران اصطلاح حجاباستایل همزمان با واژهٔ حجاب اجباری و در بستر اینستاگرام شکل گرفت. برخی از خانمهای محجبه در واکنش به واژهٔ حجاب اجباری برای دفاع از حجاب و ارزشهای آن، واژهٔ حجاب شیک را به کار بردند.[۶]
همزمان افرادی که واژهٔ لایفاستایل را برای آشپزی، خانهداری و دکوراسیون استفاده میکردند، واژهٔ حجاباستایل را نیز ذیل صفحههای اینستاگرام خود درج کردند. حجاباستایلیستها بهصورت جدی فعالیتهایشان را از ۱۳۹۷ش[۷] و با تبلیغ بستن مدل روسری شروع کردند. اکنون دایرهٔ فعالیت آنها بسیار گسترده شده و انواع پوشاک اسلامی شامل انواع چادر، مانتو، روسری و شال، عبا، ملزومات حجاب و لوازم آرایش را در بر میگیرد.[۸]
بستر شکلگیری بلاگر حجاب
[ویرایش | ویرایش مبدأ]رسانهٔ ملی (بهصورت غیرمستقیم) و شبکههای اجتماعی تصویرمحور، بستر شکلگیری حجاباستایل در ایران بهشمار میروند. برخی مجریان رسانهٔ ملی با سبک خاصی از پوشش در حوزهٔ حجاباستایل قرار میگیرند. این افراد از طریق پیوست رسانهای صفحات خود در شبکههای اجتماعی با جایگزینی چادرهای رنگی، چادرهای ملی، روسریهای گرهی و دستبند بدون ساق، پیشگام ترویج این سبک پوشش بودهاند.[۹]
با گسترش شبکههای اجتماعی بهخصوص اینستاگرام نقش رسانهٔ ملی کمرنگتر شد و عرصهٔ جدیدی با قابلیت اثرگذاری بیشتر و آزادتر فراهم شد. اکنون شبکههای اجتماعی بهخصوص اینستاگرام عرصهٔ اصلی فعالیت حجاباستایل بوده و نقش اساسی در تغییر ذایقهٔ مخاطب ایرانی دارند.[۱۰] امروزه حجاباستایلیستها در پینترست نیز فعالیت میکنند.[۱۱]
سنخشناسی بلاگر حجاب
[ویرایش | ویرایش مبدأ]افرادی که در فضای مجازی ایرانیان بهعنوان حجاباستایلیست یا اینفلوئنسر حجاب شناخته میشوند، معمولاً خود را حجاباستایلیست نمیدانند و متناسب با فعالیت در حوزهٔ سبک زندگی از عناوینی که گویای هویت واقعی فرد باشد یا عناوین استعاری، استفاده میکنند.[۱۲] این گروه از فعالان فضای مجازی، به انواع زیر، تقسیم میشوند:
- مدل بدون کنشگری؛ فرد با تولیدکنندهٔ پوشاک اسلامی قرارداد بسته و بهعنوان مدل فعالیت میکند؛ در این حالت ممکن است که فرد حتی الزام یا اعتقاد به حجاب نداشته باشد.
- تولیدکننده و صاحب برند، خودش بهعنوان مدل، فعالیت میکند.
- بلاگر تخصصی حوزهٔ حجاب؛
- سلیبریتیها و بلاگرهای حوزههای رسانه، آموزش، سبک زندگی، مجریان رسانهٔ ملی و استادهای دانشگاه که بهصورت مستقیم یا غیرمستقیم بهعنوان تبلیغکنندهٔ شرکتهای تولیدی مورد استفاده قرار میگیرند.[۱۳]
شیوهٔ فعالیت بلاگر حجاب
[ویرایش | ویرایش مبدأ]حجاباستایلیستها با شعار «حجاب افتخار من است»، پوششی را تبلیغ میکنند که بر زیبایی و جذابیت فرد بیفزاید یا دستکم، مانع زیبایی نشود.[۱۴] در این فرایند، حجاباستایلیستها از آموزش مدل بستن شال و روسری، ضمن حفظ کامل حجاب و زیبایی، به تبلیغ آرایش غلیظ، لاکهای جیغ و ساق دستهای رنگی رسیدند و با عباهای رنگ روشن، روسریهای گلدار و صورتهای جراحیشده، حجاب را با تبرج توأم کردند. این روند با تبلیغ ملزومات حجاب، لوازم آرایش، آرایشگاه زنانه، مانتو و لباسهای پوشیده ولی عجیبوغریب به اسم طرفداری از حجاب ادامه مییابد. آنها از هر روشی برای جذب مخاطب بهره میگیرند و تلاش میکنند به مخاطب باحجاب القا کنند که برای دیدهشدن در جامعه و فضای مجازی باید از سبکهای آنها استفاده کنند.[۱۵]
ترویج مصرفگرایی، اداهای عرفی اینفلوئنسری مانند سلفی و دکلمه، نمایش حوزهٔ خصوصی زندگی، تأکید بر مناسک دینی مانند سفر کربلا، نذری محرم و تأکید بر زیبایی صورت و دستها در عین پوشیدگی موها و گردن از دیگر فعالیتهای حجاباستایلستها بهشمار میروند.[۱۶]
تأثیرات اجتماعی- فرهنگی بلاگر حجاب
[ویرایش | ویرایش مبدأ]
حجاباستایلیستها با چهرهسازی، کسب اعتبار و کنشگری در فضای مجازی بهخصوص شبکههای اجتماعی بر فضای فرهنگ اجتماعی، خانواده، پوشش و زیست عفیفانه تأثیر میگذارند. آنها به دلیل مرجعیت رسانه در الگوگیری و انتشار محتواهای متنوع از زوایای زندگی خصوصی، جسارت افراد به خصوص نوجوانان و جوانان را افزایش میدهند بهگونهای که مخاطب احساس میکند بهصورت کامل میتواند از او تقلید کند.[۱۷]
بررسی کانالها و صفحههای حجاب در شبکههای اجتماعی مانند تلگرام و اینستاگرام نشان میدهد که آنها در ایام اربعین توانستهاند عبا را بهعنوان جایگزین چادر معرفی و چادر را پوششی دستوپاگیر نمایش دهند. در سایر مناسبتها نیز با قراردادن پرچم یاحسین همراه با موزیک تند، به ترویج چادرهای تجملاتی نگیندار، سنگدوزی شده، عباها با مدلهای مختلف روسری پرداخته و در نفوذ به قشر مذهبی جامعه تا حدودی موفق بودهاند.[۱۸]
اهداف و چشمانداز بلاگر حجاب
[ویرایش | ویرایش مبدأ]کارشناسان حوزهٔ زنان و رسانه معتقدند که حجاباستایلیستها تلاش میکنند ذائقهٔ عمومی جامعه را در مورد حجاب تغییر دهند تا بتوانند سبک جدیدی از زندگی و الگوی تازهٔ رفتار را برای زنان جامعه عرضه کنند. آنها این هدف را از طریق جایگزینی پوشش عبا یا مانتوی بلند به جای چادر و آمیختن حجاب با تبرج و خودنمایی و زیباییهای اغراقآمیز، دنبال میکنند.[۱۹]
عوامل جذابیت بلاگر حجاب
[ویرایش | ویرایش مبدأ]شهرتطلبی و سلبریتیشدن و کسب درآمد از کوتاهترین راه و در سریعترین زمان، موجب شده است که بسیاری از افراد بهخصوص بلاگرهای شبکههای اجتماعی به سمت حجاباستایلیست شدن سوق پیدا کنند. فرد از این طریق هم به شهرت و اعتبار اجتماعی دستیافته و تبدیل به الگو میشود و هم کسب درآمد میکند، فارغ از اینکه چقدر سواد داشته باشد و معتبر حرف بزند.[۲۰]
چالشها و پیامدها بلاگر حجاب
[ویرایش | ویرایش مبدأ]به گفتهٔ کارشناسنان حوزهٔ رسانه، خانواده و زنان، مهمترین چالشها و پیامدهای فعالیت حجاباستایلیستها عبارتند از تبدیل حجاب از نماد هویت زن مسلمان بهعنوان یک کالای تجاری؛[۲۱] استحالهٔ حجاب و قشر مذهبی جامعه با تغییر ذایقه و نگرش به زیباپوشی و خوشتیپ بودن،[۲۲] معرفی چادریها بهعنوان افراد کمسواد، فقیر، دچار مشکلات فرهنگی-اجتماعی و فقر هویتی؛ دست و پاگیر جلوهدادن چادر؛[۲۳] تغییر ذایقه در خانواده با ایجاد زمینهٔ مقایسه همسر با بلاگرهای حجاب و تمایل به تقلید از آنان؛ تغییر معیار همسرگزینی و انتخاب مدلی شبیه حجاباستایلیستها؛ تقلیل حجاب به پوشش و مد اسلامی؛ عادیسازی بیتوجهی به احکام شرعی با ترویج آرایش، عملهای زیبایی، کاشت ناخن و مژه (دو مورد آخر بر اساس فتاوای برخی از مراجع دینی، موجب بطلان وضو و غسل میشود)؛ ترویج مصرفگرایی، خودکمبینی، حسرت و نارضایتی افراد با مقایسه خود با حجاباستایلیستها؛ فریب و تقلب (تدلیس و غش) در معامله با ایجاد جلوههای بصری در خود و کالاها؛[۲۴] ویترین کردن زندگی خصوصی و نارضایتی همسران بلاگرهای حجاب؛ گره خوردن حجاباستایل به مدلینگ حجاب و توقع زیبایی ظاهری مخاطب از آنها؛[۲۵] اصالتمندی بدن به جای حجاب و استفادهٔ پررنگ از زنانگی و بدن.[۲۶]
فرصتها و زمینههای مثبت بلاگر حجاب
[ویرایش | ویرایش مبدأ]کارشناسان رسانه و فضای مجازی و امور خانواده معتقدند که حجاباستایلیستها میتوانند بهمثابهٔ فرصتی برای ترویج حجاب اسلامی، جهتدهی ذایقهٔ جامعه و رونقبخشی به پوشاک اسلامی و بومی، دیده شوند؛[۲۷] اما استفاده از این فرصتها مشروط به فعالسازی بسترها و زمینههایی است، ازجمله: ایجاد حاکمیت و حکمرانی سایبری در سطح کشور، ارتقای سواد رسانهای،[۲۸] قانونمندسازی و ایجاد الزامات کنشگری حجاباستایلیستها، روشن سازی مصداقهای تبرج و معیارهای دوریگزینی از تبرج و خودنمایی، سرمایهگذاری برای برندسازی حجاباستایلیستهای مبتنی بر چارچوبهای شرعی و عرفی در فضای مجازی و واقعی و تخفیف مالیاتی به بلاگرهای حجاب قانون محور، عمقبخشی فکری و باورمندسازی بلاگرهای حجاب و آشناسازی آنها با ارزشهای این حوزه و توجه به پیامدهای خطرناک غیرمحجبه شدن آنها.[۲۹] ایجاد چارچوبی برای مدیریت تصویر و توجه به این نکته نیز ضروری است که جامعهٔ مذهبی برای تبلیغ حجاب از متن استفاده میکند و در رسانههای تصویری نسبت حجاب با تصویر، روشن نیست و هنوز قواعد مشخصی تعریف نشده است که چگونه یک زن مححبه در تصویر نشان داده شود.[۳۰]
پانویس
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- ↑ . «ضرورت تحلیل حجاباستایل بهمثابة سبک زندگی»، کجراه (پدیدة حجاباستایل در ایران)، 1402ش، ص6.
- ↑ . حجاباستایلهای اینستاگرمی (اینفلوئنسرهای حجاب) با تکیه بر کلاندادة فضای مجازی و رسانههای اجتماعی، 1402ش، ص4.
- ↑ . کهیاری، «حجاباستایلیست»، قدس آنلاین.
- ↑ . “Hijabista Definition”، yourdictionary website.
- ↑ . «حجاباستایل غربی»، کجراه (پدیدة حجاباستایل در ایران)، 1402ش، ص8-9.
- ↑ زهرایی، «حجاباستایل، تهدید یا فرصت؟»، 1402، ص35.
- ↑ زهرایی، «حجاباستایل، تهدید یا فرصت؟»، 1402، ص35.
- ↑ . «ضرورت تحلیل حجاباستایل بهمثابة سبک زندگی»، کجراه (پدیدة حجاباستایل در ایران)، 1402ش، ص6.
- ↑ . علیخواه و محمدزاده، «دربارة دختران چادریِ مدرن: ظهور نسلِ تریاینوان در ایران»، 1401ش، ص39-40.
- ↑ . حجاباستایلهای اینستاگرمی (اینفلوئنسرهای حجاب) با تکیه بر کلاندادة فضای مجازی و رسانههای اجتماعی، 1402ش، ص7. «ضرورت تحلیل حجاباستایل بهمثابة سبک زندگی»، کجراه (پدیدة حجاباستایل در ایران)، 1402ش، ص6.
- ↑ . رها، «استایل با حجاب»، پینترست.
- ↑ . حجاباستایلهای اینستاگرمی (اینفلوئنسرهای حجاب) با تکیه بر کلاندادة فضای مجازی و رسانههای اجتماعی، 1402ش، ص5-6.
- ↑ . «بررسی تخصصی حجاباستایلها»، فصل 3، قسمت 12، وبسایت آپارات.
- ↑ . حجاباستایلهای اینستاگرمی (اینفلوئنسرهای حجاب) با تکیه بر کلاندادة فضای مجازی و رسانههای اجتماعی، 1402ش، ص4.
- ↑ . «روششناسی حجاباستایلها»، کجراه (پدیدة حجاباستایل در ایران)، ص12.
- ↑ . حجاباستایلهای اینستاگرمی (اینفلوئنسرهای حجاب) با تکیه بر کلاندادة فضای مجازی و رسانههای اجتماعی، 1402ش، ص4.
- ↑ . «بررسی تخصصی حجاباستایلها»، فصل 3، قسمت 12، وبسایت آپارات.
- ↑ . چیذری، «حجابِ حجاباستایلها عفاف ندارد»، وبسایت جوان آنلاین.
- ↑ . معصومی، «حجاباستایلها فرصت یا تهدید؟»، وبسایت نیکرو. چیذری، «حجابِ حجاباستایلها عفاف ندارد»، وبسایت جوان آنلاین.
- ↑ چیذری، «حجابِ حجاباستایلها عفاف ندارد»، وبسایت جوان آنلاین؛ «بررسی تخصصی حجاباستایلها»، فصل 3، قسمت 12، وبسایت آپارات.
- ↑ . Karakavak, and Özbölük, "When modesty meets fashion: how social media and influencers change the meaning of hijab" 2022، p24.
- ↑ . چیذری، «حجابِ حجاباستایلها عفاف ندارد»، وبسایت جوان آنلاین؛ «پشت پردة حجاباستایلها به روایت یکی از شاخهای مجازی»، وبسایت فارس نیوز.
- ↑ . چیذری، «حجاباستایلها به دین و زن نگاه تجاری دارند»، وبسایت روزنامة جوان.
- ↑ . هدهدی، «تعارض حجاب و استایل»، وبسایت تبیان؛ «پشت پردة حجاباستایلها به روایت یکی از شاخهای مجازی»، وبسایت فارس نیوز.
- ↑ . «بررسی تخصصی حجاباستایلها»، فصل 3، قسمت 12، وبسایت آپارات.
- ↑ . «مادست فشن یا مد متواضع»، کجراه (پدیدة حجاباستایل در ایران)، 1402ش، ص1؛ «پشت پردة حجاباستایلها به روایت یکی از شاخهای مجازی»، وبسایت فارس نیوز.
- ↑ . حقانی، سبحانیشاد، «حجاباستایلها بهدنبال تغییر خرده فرهنگها»، روزنامة جام جم، شمارة 6836، 1403ش.
- ↑ . چیذری، «حجاباستایلهابه دین و زن نگاه تجاری دارند»، وبسایت روزنامة جوان.
- ↑ . «آیندهنگری یک ناهنجاری» کجراه (پدیدة حجاباستایل در ایران)، 1402ش، ص27؛ «بررسی تخصصی حجاباستایلها»، فصل 3، قسمت 12، وبسایت آپارات.
- ↑ . «بررسی تخصصی حجاباستایلها»، فصل 3، قسمت 12، وبسایت آپارات
منابع
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- آشنا، حسامالدین و مهربانیفر، حسین، «تحلیل سیاستگذاری قانون ساماندهی مد و لباس مجلس شورای اسلامی بر اساس مدل فرایندی»، دوفصلنامة علمی-پژوهشی دین و ارتباطات، سال ۲۰، شماره ۴۳، ۱۳۹۲ش.
- «استایل چیست (Style)؟ انواع استایل و ویژگیهای آنها را بشناسید!»، وبسایت وقت مد، تاریخ درج مطلب: ۲۰ نوامبر ۲۰۲۳م.
- «بررسی تخصصی حجاباستایلها»، وبسایت آپارات. تاریخ درج مطلب: ۱۳ مهر ۱۴۰۲ش.
- «پشت پردة حجاباستایلها به روایت یکی از شاخهای مجازی»، وبسایت فارس نیوز، تاریخ درج مطلب: ۵ خرداد ۱۴۰۱ش.
- «پوشش و نگاه کردن»، وبسایت دفتر حفظ و نشر آثار آیتالله خامنهای، تاریخ درج مطلب: ۱۴ مهر ۱۳۹۳ش.
- «تعیین وظایف کارگروه ساماندهی مد و لباس»، روزنامة اقتصاد، شمارة ۱۵۶۱، تاریخ درج مطلب: ۱۳ تیر ۱۳۸۷ش.
- حجاباستایلهای اینستاگرمی (اینفلوئنسرهای حجاب)، با تکیه بر کلاندادة فضای مجازی و رسانههای اجتماعی، مردمنگاری مجازی، شمارة ۱، مرکز مطالعات راهبردی و آموزش وزارت کشور، گروه مطالعات دادهمحور، ۱۴۰۲ش.
- حقانی، ریحانه و سبحانیشاد، تهمینه، «حجاباستایلها بهدنبال تغییر خرده فرهنگها»، روزنامة جام جم، شمارة ۶۸۳۶، تاریخ درج مطلب: ۲۷ مرداد ۴۰۳ش.
- چیذری، زهرا، «حجابِ حجاباستایلها عفاف ندارد»، وبسایت جوان آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۳ مهر ۱۴۰۲ش.
- چیذری، زهرا، «حجاباستایلها به دین و زن نگاه تجاری دارند»، وبسایت روزنامة جوان، تاریخ درج مطلب: ۲۰ تیر ۱۴۰۰ش.
- رها، «استایل با حجاب»، پینترست، تاریخ درج مطلب: ۲۰۲۰م.
- زهرایی، محمدرضا، «حجاباستایل، تهدید یا فرصت؟»، مجله پیام زن، شمارة ۳۶۰، ۱۴۰۲ش.
- «ضرورت تحلیل حجاباستایل بهمثابة سبک زندگی»، ویژهنامة کجراه (پدیدة حجاباستایل در ایران)، مرکز رصد فرهنگی کشور، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور، ۱۴۰۲ش.
- علیخواه، فردین و محمدزاده، حمیده، «دربارة دختران چادریِ مدرن: ظهور نسلِ تریاینوان در ایران»، فصلنامة علمی جامعهشناسی فرهنگ و هنر، دوره چهارم، شمارة ۲، ۱۴۰۱ش.
- کهیاری، حجتالله، «حجاباستایلیست»، قدس آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۱ آذر ۱۴۰۲ش.
- «مد شده همه ژست بگیرن که ظاهرم با باطنم فرق داره؟»، وبسایت ویسگون، تاریخ درج مطلب: ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
- معصومی، فایزه، «حجاباستایلها فرصت یا تهدید؟»، وبسایت نیکرو، تاریخ درج مطلب: ۱۲ آذر ۱۴۰۲ش.
- هدهدی، مهری، «تعارض حجاب و استایل»، وبسایت تبیان، تاریخ درج مطلب: ۲۳ آذر ۱۴۰۲ش.
- Karakavak, Z. and Özbölük, T. "When modesty meets fashion: how social media and influencers change the meaning of hijab", Journal of Islamic Marketing, Vol. 14 No. 11، ۲۰۲۲.
- “Hijabista Definition”، yourdictionary website, accessed on: 17 sep 2024.