imported>محمد داوود محمددوست |
|
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| [[پرونده:سن ازدواج در قوم بلوچ (2).jpg|جایگزین=ازدواج قوم بلوچ در سنین پایین|بندانگشتی|تصویری از یک ازدواج قوم بلوچ در سنین پایین]] | | #تغییر_مسیر [[ازدواج در قوم بلوچ]] |
| <big>'''سن ازدواج در قوم بلوچ؛'''</big> سن آغاز زندگی زناشویی در قوم بلوچ.
| |
| | |
| سن ازدواج در قوم بلوچ، بهصورت فرهنگی پایینتر از سایر اقوام است و در بسیاری از مناطق بلوچنشین که همچنان به این فرهنگ پایبند هستند مشکل تجرد دختران با سن بالا، کمتر دیده میشود؛ اما از سوی دیگر، ازدواج زودهنگام و بدون در نظر گرفتن شرایط قانونی و شرعی دختران و پسران بلوچ را با پیامدهای دیگری روبرو میسازد.
| |
| ==جایگاه ازدواج در فرهنگ بلوچ==
| |
| در فرهنگ عمومی بلوچ، آمادگی برای ازدواج نشانۀ بلوغ اجتماعی است و آن را باعث نزدیکی خانوادهها و طایفه، رشد جمعیت و تقویت روابط سیاسی میدانند. از نظر مذهبی نیز ازدواج یک امر مقدس است و مراسم عروسی از شادترین آیینهای قوم بلوچ بهحساب میآید.<ref>[https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&opi=89978449&url=https://www.asrehamoon.ir/news/161719&ved=2ahUKEwjL1NrMg-KGAxUnXEEAHdiIBsIQFnoECCAQAQ&usg=AOvVaw0gRc-D6xMsIrGYKiM1LO0H «جایگاه ویژه ازدواج میان قوم بلوچ»، خبرگزاری عصر هامون.]</ref> مناطق بلوچنشین در جمهوری اسلامی ایران، بالاترین آمار ثبت ازدواج را دارند.<ref>[https://www.isna.ir/news/1402041408817/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D9%88%D9%84-%D8%B3%D9%86-%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%A «سیستان و بلوچستان دارای رتبه اول سن ازدواج در کشور»، خبرگزاری دانشجویان ایران ایسنا.]</ref>
| |
| ==سن ازدواج==
| |
| [[پرونده:سن ازدواج در قوم بلوچ (1).jpg|جایگزین=عروس بلوچ|بندانگشتی|تصویری از یک عروس بلوچ در سن پایین]]
| |
| الف) قانون؛ قانون مدنی ایران، برای دختران 15 سالگی و برای پسران 18 سالگی را سن ازدواج تعیین کرده است؛ اما مادۀ 1041 این قانون، ازدواج زیر سنّ قانونی را با اجازۀ ولیّ و تأیید مصلحت توسط دادگاه، پذیرفته است.<ref>[https://www.shastoon.ir/report/13126/%d8%b3%db%8c%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d9%86-%d8%a8%d9%84%d9%88%da%86%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d9%86-%d8%b1%da%a9%d9%88%d8%b1%d8%af%d8%af%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d8%b2%d8%af%d9%88%d8%a7%d8%ac-%d8%b7%d9%84%d8%a7%d9%82-%da%a9%d9%88%d8%af%da «سیستان و بلوچستان رکورددار ازدواج و طلاق کودکان»، پایگاه تحلیلی و خبری شهرستان سراوان.]</ref> قانون پاکستان<ref>[https://farhangemelal.icro.ir/news/18602/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%AA%D8%A7%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%82%D9%88%D9%84%D9%87-%D8%B2%D9%86-%D9%88-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D «نگاهی کوتاه به مقوله زن و خانواده در پاکستان»، پایگاه تخصصی تحلیلی جامعه و فرهنگ ملل.]</ref> و افغانستان برای دختران 16 سالگی و برای پسران 18 سالگی را تعیین کرده و قانون افغانستان که توسط طالبان لغو شد، ازدواج طفل زیر 15 سال را بهصورت مطلق منع کرده است.<ref>[https://hrevo.org/wp-content/uploads/2021/02/%D8%B1%D9%88%D9%82%DB%8C%D9%87-%D8%AD%D8%B3%D9%86%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%B3%D9%86-%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%B9%D8%AA-%D9%82%D9%88%D8%A حسنزاده، «سن ازدواج از منظر شریعت، قوانین و اسناد بینالمللی»، 2020م، ص6.]</ref>
| |
| ب) فقه؛ غالب فقهای امامیه 15 سال تمام برای پسر و 13 سال تمام را برای دختر سن ازدواج میدانند. فقه حنفی برای پسران 18 سال تمام و برای دختران 17 سال تمام را سن ازدواج تعیین کرده است؛ با وجود این، همه فرق فقهی نکاح صغیر را توسط ولی شرعی با رعایت مصلحت و با تشخیص دادگاه درست میدانند.<ref>[https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&opi=89978449&url=https://www.sid.ir/paper/898234/fa&ved=2ahUKEwjgwdDIne-GAxWyBNsEHUwSC8cQFnoECBIQAQ&usg=AOvVaw2BFlCYOaCIrmCsd_clqiYE دوستمحمدی و غفاری، «تحلیل فقهی حقوقی سن ازدواج»، وبسایت سِید.]</ref> آموزههای دینی در حوزه ازدواج و برقراری روابط زناشویی، بر بلوغ جنسی و عقلی تأکید دارد.<ref>[https://yaresamimi.ir/%D9%81%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA-%D9%88-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%A8-%D8%AA%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1/ «فواید ازدواج در زمان درست و عواقب تأخیر در آن»، وبسایت یار صمیمی.]</ref>
| |
| ج) فرهنگ؛ بر اساس آمارهای موجود، استان سیستان و بلوچستان در 1402ش، در پایینبودن سن ازدواج رتبۀ اول را به خود اختصاص داده است و میانگین سن ازدواج در این استان برای مردان 25 و برای زنان 21 سال بوده است؛<ref>[https://www.isna.ir/news/1402041408817/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D9%88%D9%84-%D8%B3%D9%86-%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%A «سیستان و بلوچستان دارای رتبه اول سن ازدواج در کشور»، خبرگزاری دانشجویان ایران ایسنا.]</ref> اما از نظر ازدواجهای زیر سن قانونی در 1398ش، رتبۀ سوم را داشته است.<ref>[https://www.irna.ir/news/83420228/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%88%D9%85-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%D9 «سیستان و بلوچستان رتبه سوم کودکهمسری در کشور را دارد»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> کارشناسان ازدواجهای فاقد شرایط قانونی و شرعی را یک معضل اجتماعی میدانند و میان مردم بلوچ، آمار ازدواجهای ثبتنشده، بالا است.<ref>[https://www.shastoon.ir/report/13126/%d8%b3%db%8c%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d9%86-%d8%a8%d9%84%d9%88%da%86%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d9%86-%d8%b1%da%a9%d9%88%d8%b1%d8%af%d8%af%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d8%b2%d8%af%d9%88%d8%a7%d8%ac-%d8%b7%d9%84%d8%a7%d9%82-%da%a9%d9%88%d8%af%da «سیستان و بلوچستان رکورددار ازدواج و طلاق کودکان»، پایگاه تحلیلی و خبری شهرستان سراوان.]</ref> ازدواج زیر سن قانونی در ولایت نیمروز که مرکز بلوچهای افغانستان است، از گذشته رایج بوده که پس از حاکمیت طالبان و لغو قوانین گذشته، این نوع ازدواجها 90 درصد افزایش یافته است.<ref>[https://www.rudabe.com/archives/41433 «دختران نیمروز در حبس خانگی اند و به ازدواجهای زیر سن مجبور میشوند»، خبرگزاری راسک.]</ref> این در حالی است که تفاوت سنی در بیشتر این نوع ازدواجها بسیار زیاد است و بهطور معمول دختر در آن نقشی ندارد.<ref> [https://www.mehrnews.com/news/2157765/%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B4%D8%B1%D8%B9%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87-%D9%86%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AF-%D8%A7%D8%B «همسرانی شرعی که به رسمیت شناخته نمیشوند/ ازدواج خارج از دایره قانون»، خبرگزاری مهر.]</ref>
| |
| ==زمینههای پایین بودن سن ازدواج==
| |
| مردم بلوچ که ازدواج را امری مقدس میدانند، تلاش میکنند که فرزندان آنها زودتر تشکیل خانواده بدهند.<ref>[https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&opi=89978449&url=https://www.asrehamoon.ir/news/161719&ved=2ahUKEwjL1NrMg-KGAxUnXEEAHdiIBsIQFnoECCAQAQ&usg=AOvVaw0gRc-D6xMsIrGYKiM1LO0H «جایگاه ویژه ازدواج میان قوم بلوچ»، خبرگزاری عصر هامون.]</ref> آنها ازدواج بههنگام را یک ارزش فرهنگی میدانند<ref>[https://www.irna.ir/news/7181274/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C-%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D8%A2%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1 «سیستان و بلوچستان الگوی ازدواج آسان و پایدار در کشور»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> و بهویژه میکوشند که دختران زودتر ازدواج کنند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/522834/%D9%81%D9%87%D9%85-%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%DA%86%D9%86%D8%AF%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86-%D9%87%D8%A7%DB علینقیان و روستاخیز، «فهم پدیدارشناختی چندهمسری در میان بلوچهای ساکن در شهرستان چابهار»، 1397ش، ص102-108.]</ref> در این چارچوب فرهنگی، گاهی ازدواجها در سن کم و بدون رعایت شرایط قانونی و شرعی صورت میگیرد و با اجبار، همراه است.<ref>[https://jwdp.ut.ac.ir/news?newsCode=2731 «کودکهمسری در استانهای مرزی منتهی به افغانستان و عراق بیشتر است»، مرکز مطالعات زنان و خانوادۀ دانشگاه تهران.]</ref> این نوع ازدواجها برآمده از عوامل گوناگون است، از جمله: کمبود زیرساختهای آموزشی و فرهنگی؛<ref>[https://www.pishkhan.com/news/125205 «بررسی وضعیت کودکهمسری در سیستان و بلوچستان»، وبسایت جهان صنعت.]</ref> عدم پشتیبانی از دختر در تصمیمگیری ازدواج؛ ناآگاهی دختران؛<ref> [https://civilica.com/doc/1258905/ الهیاری و غلامرضایی، «علل کودکهمسری در استان سیستان و بلوچستان»، 1400ش، ص6-7.]</ref> فشار والدین؛ فشار فرهنگی و اجتماعی؛<ref>[https://zantimes.com/fa/2023/07/06/victims-of-early-and-forced-marriages-are-afraid-of-their-future/ «راهی ندارم، دختران قربانی ازدواجهای زودهنگام و اجباری از آیندۀ خود میترسند»، وبسایت زنتایمز.]</ref> اعتیاد خانواده بهویژه پدر؛<ref>[https://www.pishkhan.com/news/125205 «بررسی وضعیت کودکهمسری در سیستان و بلوچستان»، وبسایت جهان صنعت.]</ref> فقر و بیکاری؛<ref>[https://www.entekhab.ir/fa/news/727057/%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%DA%A9%D9%85-%DB%B2%DB%B7-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%DB%8C%DA%A9-%D8%B3%D8%A7 «مرکز آمار: دستکم 27 هزار کودکهمسری در یک سال»، وبسایت انتخاب.]</ref> ازدواج برای صلح و تقویت اقتدار سیاسی؛<ref>[https://www.mehrnews.com/news/2157765/%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B4%D8%B1%D8%B9%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87-%D9%86%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AF-%D8%A7%D8%B «همسرانی شرعی که به رسمیت شناخته نمیشوند/ ازدواج خارج از دایره قانون»، خبرگزاری مهر.]</ref> خونبس.<ref>[https://akharinkhabar.ir/social/7983784 «گفتوگو با عروس خونبسی از طایفه بلوچ» وبسایت روزنامۀ شهروند.]</ref>
| |
| ==پیامدها==
| |
| ازدواجهای بهموقع در کنار عمل به آموزهها دینی، راه مؤثر برای کنترل گرایش جنسی جوانان، جلوگیری از گسترش فساد اخلاقی و هنجارشکنی در جامعه، رشد و جوانسازی جامعه است. همچنین برای دو طرف شادابی، آرامش روحی، امید به آینده، کمال، معنویت و دوری از رذایل اخلاقی را در پی دارد؛<ref>[https://yaresamimi.ir/%D9%81%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA-%D9%88-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%A8-%D8%AA%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1/ «فواید ازدواج در زمان درست و عواقب تأخیر در آن»، وبسایت یار صمیمی.]</ref> اما کارشناسان ازدواجهای زودهنگام را یک آسیب اجتماعی میدانند که پیامدهای نامطلوبی در پی دارد، از جمله اینکه جامعه را تبدیل به یک جامعۀ نابالغ کرده و رشد فکری آن را با رکود مواجه میکند؛<ref> [https://www.pishkhan.com/news/125205 «بررسی وضعیت کودکهمسری در سیستان و بلوچستان»، وبسایت جهان صنعت.]</ref> همچنین کودکی که آماده روابط جنسی و مادرشدن نیست با ازدواج زودهنگام ممکن است گرفتار خشونت خانگی، رها شدگی، همسرکشی، طلاقهای رسمی و عاطفی، کار اجباری، آزارجنسی و محرومیت از حقوق اولیه شود؛<ref>[https://zantimes.com/fa/2023/07/06/victims-of-early-and-forced-marriages-are-afraid-of-their-future/ «راهی ندارم، دختران قربانی ازدواجهای زودهنگام و اجباری از آیندۀ خود میترسند»، وبسایت زنتایمز.]</ref> آسیبهای جسمی و روانی <ref>[https://zantimes.com/fa/2023/07/06/victims-of-early-and-forced-marriages-are-afraid-of-their-future/ «راهی ندارم، دختران قربانی ازدواجهای زودهنگام و اجباری از آیندۀ خود میترسند»، وبسایت زنتایمز.]</ref> و بیبهره بودن ازدواج از حمایتهای حقوقی، از دیگر پیامدهای ازدواج زودهنگام در قوم بلوچ است.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/2157765/%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B4%D8%B1%D8%B9%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87-%D9%86%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AF-%D8%A7%D8%B «همسرانی شرعی که به رسمیت شناخته نمیشوند/ ازدواج خارج از دایره قانون»، خبرگزاری مهر.]</ref>
| |
| ==پانویس==
| |
| {{پانویس}}
| |
| ==منابع==
| |
| | |
| *الهیاری، معصومه و غلامرضایی، هادی، «علل کودکهمسری در استان سیستان و بلوچستان»، سومین کنفرانس بینالمللی علوم تربیتی، روانشناسی، مشاوره، آموزش و پرورش، 1400ش.
| |
| *«بررسی وضعیت کودکهمسری در سیستان و بلوچستان»، وبسایت جهان صنعت، تاریخ بازدید: 28 خرداد 1403ش.
| |
| *«جایگاه ویژه ازدواج میان قوم بلوچ»، خبرگزاری عصر هامون، تاریخ درج مطلب: 30 خرداد 1402ش.
| |
| *حسنزاده، «سن ازدواج از منظر شریعت، قوانین و اسناد بینالمللی»، وبسایت مؤسسۀ حقوق بشر و محو خشونت، آموزش و توانمندسازی وکلای جوان افغانستان، 2020م.
| |
| *«دختران نیمروز در حبس خانگیاند و به ازدواجهای زیر سن مجبور میشوند»، خبرگزاری راسک، تاریخ درج مطلب: 1 اردیبهشت 1403ش.
| |
| *دوستمحمدی، ملیحه و غفاری، مجتبی، «تحلیل فقهی حقوقی سن ازدواج»، کنفرانس ملی اندیشههای نوین و خلاق در مدیریت، حسابداری مطالعات حقوقی و اجتماعی، وبسایت سِید، تاریخ بازدید: 31 خرداد 1403ش.
| |
| *«راهی ندارم، دختران قربانی ازدواجهای زودهنگام و اجباری از آیندۀ خود میترسند»، وبسایت زنتایمز، تاریخ درج مطلب: 6 ژوئیۀ 2023م.
| |
| *«سیستان و بلوچستان الگوی ازدواج آسان و پایدار در کشور»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: 18 آبان 1389ش.
| |
| *«سیستان و بلوچستان رکورددار ازدواج و طلاق کودکان / از افزایش ازدواج های ثبتنشده تا خردسالانی که ناخواسته مادر میشوند»، پایگاه تحلیلی و خبری شهرستان سراوان، تاریخ درج مطلب: 15 دی 1397ش.
| |
| *«سیستان و بلوچستان دارای رتبه اول سن ازدواج در کشور»، خبرگزاری دانشجویان ایران: ایسنا، تاریخ درج مطلب: 14 تیر 1402ش.
| |
| *«سیستان و بلوچستان رتبه سوم کودکهمسری در کشور را دارد»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: 10 مرداد 1398ش.
| |
| *علینقیان، شیوا و روستاخیز، بهروز، «فهم پدیدارشناختی چندهمسری در میان بلوچهای ساکن در شهرستان چابهار»، دوفصلنامۀ پژوهشهای انسانشناسی ایران، دورۀ 8، شمارۀ 1، بهار و تابستان 1397ش.
| |
| *«فواید ازدواج در زمان درست و عواقب تأخیر در آن»، وبسایت یار صمیمی، تاریخ درج مطلب: 2 مرداد 1402ش.
| |
| *«کودکهمسری در استانهای مرزی منتهی به افغانستان و عراق بیشتر است»، وبسایت مرکز مطالعات زنان و خانوادۀ دانشگاه تهران، تاریخ انتشار: 8 دی 1397ش.
| |
| *«گفتوگو با عروس خونبسی از طایفه بلوچ» وبسایت روزنامۀ شهروند، تاریخ درج مطلب: 26 تیر 1400ش.
| |
| *«مرکز آمار: دستکم ۲۷ هزار کودک همسر در یک سال»، وبسایت انتخاب، تاریخ درج مطلب: 31 اردیبهشت 1402ش.
| |
| *«همسرانی شرعی که به رسمیت شناخته نمیشوند/ ازدواج خارج از دایره قانون»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 27 مهر 1392ش.
| |
| *«نگاهی کوتاه به مقوله زن و خانواده در پاکستان»، پایگاه تخصصی تحلیلی جامعه و فرهنگ ملل، تاریخ درج مطلب: 3 اسفند 1402ش.
| |
| [[رده:ویکیزندگی]]
| |
| [[رده:خردهفرهنگ]]
| |
| [[رده:روابط اجتماعی]]
| |
| [[رده:فرزندآوری]]
| |
