پرش به محتوا

پیش‌نویس:اضطراب پس از سانحه: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
imported>محمدمهدی محمدی
imported>شاهرودی
ابرابزار
 
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<big>'''اضطراب پس از سانحه'''</big>؛ نگرانی و تنش حاصل از مشاهده یا تجربه وقایع ناگوار.  
{{درشت|'''اضطراب پس از سانحه'''}}؛ نگرانی و تنش حاصل از مشاهده یا تجربه وقایع ناگوار.


اضطراب پس از سانحه به‌د‌نبال مواجهه با رویداد پراسترس به ‌وجود می‌آید؛ رویداد‌هایی همچون درگیری در یک جنایت، تصادف، تهاجم، جنگ، آدم‌ربایی، تجربه یک بیماری و تجربه سوءرفتار جنسی که فرد در مواجهه با آنان از خود، درماندگی نشان می‌دهد. این اختلال علاوه بر درگیر کردن فرد مورد ابتلا، باعث ایجاد آشفتگی روانی در سایر اعضای خانواده می‌شود و عوارضی مانند کاهش عملکرد تحصیلی، کاهش انگیزه، پرخاشگری، بیش‌فعالی، فقدان اعتماد‌به‌نفس، سخت‌رویی، بزهکاری و خودافشایی برای فرد به‌ همراه دارد.  
اضطراب پس از سانحه به‌دنبال مواجهه با رویداد پراسترس به وجود می‌آید؛ رویدادهایی همچون درگیری در یک جنایت، تصادف، تهاجم، جنگ، آدم‌ربایی، تجربه یک بیماری و تجربه سوءرفتار جنسی که فرد در مواجهه با آنان از خود، درماندگی نشان می‌دهد. این اختلال علاوه بر درگیر کردن فرد مورد ابتلا، باعث ایجاد آشفتگی روانی در سایر اعضای خانواده می‌شود و عوارضی مانند کاهش عملکرد تحصیلی، کاهش انگیزه، پرخاشگری، بیش‌فعالی، فقدان اعتمادبه‌نفس، سخت‌رویی، بزهکاری و خودافشایی برای فرد به همراه دارد.


==مفهوم‌شناسی==
== مفهوم‌شناسی ==
اضطراب پس از سانحه یکی از انواع اختلال‌های روانی محسوب می‌شود که پس از وقایع فاجعه‌آمیز و ناملایمات، نگرانی مستمری برای فرد ایجاد می‌کند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/258860/fa#pointx رقیبی و دیگران، «بررسی شیوع و ارتباط متغیرهای فردی با اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در زندانیان»،  1395ش، ص10.]</ref> براساس راهنمای تشخیصی و آماری، اختلال روانی به‌معنای تجربه مستقیم یا غیرمستقیم یک سانحه پراسترس است که نشانه‌های عصبی و روانی را برای فرد در پی دارد.<ref>[https://www.sid.ir/paper/83109/fa#pointx طاهری و دیگران، «عملکرد حافظه شرح حال در فرزندان نوجوان جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)»،  1390ش، ص52.]</ref> افراد در مواجهه با جنگ، تجاوز، حوادث طبیعی، حوادث صنعتی، مرگ ناگهانی نزدیکان، شکنجه و جرم، معمولاً به این گونه از اضطراب گرفتار می‌شوند.<ref>[https://www.rcpsych.ac.uk/mental-health/translations/persian/post-traumatic-stress-disorder-(PTSD) «اختلال استرس پس از سانحه»،  وب‌سایت کالج سلطنتی روانپزشکان.]</ref>


اضطراب پس از سانحه یکی از انواع اختلال‌های روانی محسوب می‌شود که پس از وقایع فاجعه‌آمیز و ناملایمات‌، نگرانی مستمری برای فرد ایجاد می‌کند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/258860/fa#pointx رقیبی و دیگران، «بررسی شیوع و ارتباط متغیرهای فردی با اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در زندانیان»، 1395ش، ص10.]</ref> براساس راهنمای تشخیصی و آماری، اختلال روانی به‌معنای تجربه مستقیم یا غیرمستقیم یک سانحه پراسترس است که نشانه‌های عصبی و روانی را برای فرد در پی دارد.<ref>[https://www.sid.ir/paper/83109/fa#pointx طاهری و دیگران، «عملکرد حافظه شرح حال در فرزندان نوجوان جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)»،  1390ش، ص52.]</ref> افراد در مواجهه با جنگ، تجاوز، حوادث طبیعی، حوادث صنعتی، مرگ ناگهانی نزدیکان، شکنجه و جرم، معمولا به این گونه از اضطراب گرفتار می‌شوند.<ref> [https://www.rcpsych.ac.uk/mental-health/translations/persian/post-traumatic-stress-disorder-(PTSD) «اختلال استرس پس از سانحه»،  وب‌سایت کالج سلطنتی روانپزشکان.]</ref>
== علائم ==
افراد مبتلا، به‌طور فراگیر علائمی همچون اضطراب، افسردگی، افکار مزاحم و برانگیختگی دارند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/106543/fa نوحی و دیگران، «اثربخشی پسخوراند عصبی بر اضطراب، افسردگی و نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه جنگ»، 1395ش، ص196.]</ref> طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلال روانی که توسط انجمن روان‌پزشکان آمریکا منتشر شده، فردی مبتلا به این اختلال اضطرابی است که علائم ذیل را داشته باشد:
# افکار و رؤیا از سانحه آزاردهنده گذشته؛
# بروز اعمال و احساسات ناگهانی شبیه به زمان حادثه؛
# ناراحتی شدید از به یادآوردن سانحه گذشته؛
# اجتناب ازاندیشیدن پیرامون سانحه گذشته؛
# اجتناب از فعالیت‌هایی که موجب یادآوری سانحه گذشته می‌شود؛
# بی‌علاقگی به رفتارهای لذت‌بخش گذشته؛
# باورهای غلط دربارة خود؛
# احساس جدایی از سایر افراد؛
# احساس کرختی و بی‌حوصلگی؛
# وجود علائم جسمی مانند تپش قلب، مشکل تنفسی و مشکل در یادآوری وقایع ناراحت‌کننده؛
# اختلال خواب؛
# تحریک‌پذیری و حملات خشم؛
# اختلال در تمرکز؛
# وجود حالت تدافعی و گوش‌به‌زنگ بودن؛
# بروز حالات برانگیختگی.<ref>[https://www.sid.ir/paper/429285/fa#pointx فارلی و دیگران، «روسپیگری، خشونت و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)»،  1381ش، ص240-241.]</ref>


==علائم==
=== علائم اختلال در کودکان ===
زمانی که کودک با وقایع ناگوار مواجه می‌شود، زمینه اختلال پس از سانحه برای او به وجود می‌آید. علائم کودکان مبتلا عبارت است از: اجتناب از به‌یادآوردن وقایع ناگوار، پرخاشگری در مدرسه و خانه، اختلال در یادگیری و تکالیف درسی، شب‌ادراری، مکیدن انگشت، تحریک‌پذیری بالا، احساس گناه و گوش‌به‌زنگ بودن.<ref>[https://www.alimirsadeghi.com/-آخرین-مقاله-زندگی/articleid/337/ptsd-در-کودکان نوری‌فر، «اختلال استرس پس از سانحه (ptsd) در کودکان | علائم و درمان»، وب‌سایت علی میرصادقی.]</ref>


افراد مبتلا، به‌طور فراگیر علائمی همچون اضطراب، افسردگی، افکار مزاحم و برانگیختگی دارند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/106543/fa نوحی و دیگران، «اثربخشی پسخوراند عصبی بر اضطراب، افسردگی و نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه جنگ»،  1395ش، ص196.]</ref> طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلال روانی که توسط انجمن روان‌پزشکان آمریکا منتشر شده، فردی مبتلا به این اختلال اضطرابی است که علائم ذیل را داشته باشد:
== شیوع اختلال اضطراب پس از سانحه ==
 
براساس راهنمای تشخیصی و آماری آمریکا، شیوع این اختلال در عموم مردم ایالت متحده حدود ۷ تا ۸ درصد گزارش شده است. براساس پژوهش صورت گرفته در ایران، در سال ۱۳۸۸ش، شیوع این اختلال در جمعیت عمومی ۹۸/۰درصد بوده است.<ref>[https://jcp.semnan.ac.ir/article_2155.html شفیعی کمال‌آبادی و دیگران، «بررسی شیوع اختلال استرس پس از سانحه و همبودی آن با اختلالات شخصیت در بین جانبازان شهر تهران»،  1393ش، ص66.]</ref> در ایام کرونا نیز با توجه به ترس از ابتلا به این بیماری و محدودیت ارتباطات اجتماعی، علائم افسردگی، اضطراب و استرس پس از سانحه افزایش یافت. براساس پژوهش صورت‌گرفته، شیوع این اختلال حدود ۸/۳ درصد گزارش شده است؛<ref>[https://rehabilitationj.uswr.ac.ir/browse.php?a_id=3189&sid=1&slc_lang=fa&html=1 خادم حمزه‌ای و دیگران، «اختلال استرس پس از سانحه در بهبودیافتگان کووید-19: مطالعه مقطعی»،  1402ش، ص37.]</ref> اما در سال‌های جنگ تحمیلی عراق به ایران با توجه به فشارهای روحی-روانی آن، میزان شیوع را حدود ۱۵ تا ۳۹ درصد گزارش کرده‌اند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/62158/fa زمانی و دیگران، «بررسی شیوع اختلال استرس پس از سانحه در افراد با تجربه جنگ تحمیلی عراق بر ایران در استان ایلام در سال 1395: یک مطالعه مقطعی»،  1397ش، ص413.]</ref>
· افکار و رؤیا از سانحه آزاردهنده گذشته؛
· بروز اعمال و احساسات ناگهانی شبیه به زمان حادثه؛
· ناراحتی شدید از به یادآوردن سانحه گذشته؛
· اجتناب از‌اندیشیدن پیرامون سانحه گذشته؛
· اجتناب از فعالیت‌هایی که موجب یادآوری سانحه گذشته می‌شود؛
· بی‌علاقگی به رفتارهای لذت‌بخش گذشته؛
· باور‌های غلط دربارة خود؛
· احساس جدایی از سایر افراد؛
· احساس کرختی و بی‌حوصلگی؛
· وجود علائم‌ جسمی مانند تپش قلب، مشکل تنفسی و مشکل در یادآوری وقایع ناراحت‌کننده؛
· اختلال خواب؛
· تحریک‌پذیری و حملات خشم؛
· اختلال در تمرکز؛
· وجود حالت تدافعی و گوش‌به‌زنگ بودن؛
· بروز حالات برانگیختگی.<ref>[https://www.sid.ir/paper/429285/fa#pointx فارلی و دیگران، «روسپیگری، خشونت و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)»،  1381ش، ص240-241.]</ref>
 
===علائم اختلال در کودکان===
 
زمانی که کودک با وقایع ناگوار مواجه می‌شود، زمینه اختلال پس از سانحه برای او به ‌وجود می‌آید. علائم کودکان مبتلا عبارت است از: اجتناب از به‌یادآوردن وقایع ناگوار، پرخاشگری در مدرسه و خانه، اختلال در یادگیری و تکالیف درسی، شب‎‌ادراری، مکیدن انگشت، تحریک‌پذیری بالا، احساس گناه و گوش‌به‌زنگ بودن.<ref>[https://www.alimirsadeghi.com/-%D8%A2%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C/articleid/337/ptsd-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86 نوری‌فر، «اختلال استرس پس از سانحه (ptsd) در کودکان | علائم و درمان»،  وب‌سایت علی میر‌صادقی.]</ref>
 
==شیوع اختلال اضطراب پس از سانحه==
 
براساس راهنمای تشخیصی و آماری آمریکا، شیوع این اختلال در عموم مردم ایالت متحده حدود 7 تا 8 درصد گزارش شده است. براساس پژوهش صورت گرفته در ایران، در سال 1388ش، شیوع این اختلال در جمعیت عمومی 98/0درصد بوده است.<ref>[https://jcp.semnan.ac.ir/article_2155.html شفیعی کمال‌آبادی و دیگران، «بررسی شیوع اختلال استرس پس از سانحه و همبودی آن با اختلالات شخصیت در بین جانبازان شهر تهران»،  1393ش، ص66.]</ref> در ایام کرونا نیز با توجه به ترس از ابتلا به این بیماری و محدودیت ارتباطات اجتماعی، علائم افسردگی، اضطراب و استرس پس از سانحه افزایش یافت. براساس پژوهش صورت‌گرفته، شیوع این اختلال حدود 8/3 درصد گزارش شده است؛ <ref>[https://rehabilitationj.uswr.ac.ir/browse.php?a_id=3189&sid=1&slc_lang=fa&html=1 خادم حمزه‌ای و دیگران، «اختلال استرس پس از سانحه در بهبود‌یافتگان کووید-19: مطالعه مقطعی»،  1402ش، ص37.]</ref> اما در سال‌های جنگ تحمیلی عراق به ایران با توجه به فشار‌های روحی-روانی آن، میزان شیوع را حدود 15 تا 39 درصد گزارش کرده‌اند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/62158/fa زمانی و دیگران، «بررسی شیوع اختلال استرس پس از سانحه در افراد با تجربه جنگ تحمیلی عراق بر ایران در استان ایلام در سال 1395: یک مطالعه مقطعی»،  1397ش، ص413.]</ref>
 
==عوامل اضطراب پس از سانحه==


== عوامل اضطراب پس از سانحه ==
عوامل محیطی؛ با استناد به پژوهش صورت گرفته، بیشتر موارد مطالعه شده به‌دلیل داشتن سابقه خشونت در دوران کودکی و بزرگ‌سالی و برخی موارد نیز به‌دلیل داشتن مواجهه مداوم با آسیب‌های طاقت‌فرسا دچار اختلال شدند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/429285/fa#pointx فارلی و دیگران، «روسپیگری، خشونت و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)»،  1381ش، ص240.]</ref>
عوامل محیطی؛ با استناد به پژوهش صورت گرفته، بیشتر موارد مطالعه شده به‌دلیل داشتن سابقه خشونت در دوران کودکی و بزرگ‌سالی و برخی موارد نیز به‌دلیل داشتن مواجهه مداوم با آسیب‌های طاقت‌فرسا دچار اختلال شدند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/429285/fa#pointx فارلی و دیگران، «روسپیگری، خشونت و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)»،  1381ش، ص240.]</ref>


در کشورهای توسعه‌یافته، تصادفات جاده‌ای فراوانی اتفاق می‌افتد که پیامدهای اقتصادی و روانی زیادی را در پی دارد. در ایران با توجه به میزان بالای بروز اتفاقات و وقایع ناگوار، تمرکز ویژه‌ای بر اختلال پس از سانحه به‌ویژه تصادفات شده است.<ref> [https://www.isna.ir/news/1400122922442/%D8%B4%DB%8C%D9%88%D8%B9-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%D9%BE%D8%B3-%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%AA «شیوع اختلالات روان‌شناختی پس از تصادفات»،  خبرگزاری دانشجویان ایران.]</ref>
در کشورهای توسعه‌یافته، تصادفات جاده‌ای فراوانی اتفاق می‌افتد که پیامدهای اقتصادی و روانی زیادی را در پی دارد. در ایران با توجه به میزان بالای بروز اتفاقات و وقایع ناگوار، تمرکز ویژه‌ای بر اختلال پس از سانحه به‌ویژه تصادفات شده است.<ref>[https://www.isna.ir/news/1400122922442/شیوع-اختلالات-روان-شناختی-پس-از-تصادفات «شیوع اختلالات روان‌شناختی پس از تصادفات»،  خبرگزاری دانشجویان ایران.]</ref>


همچنین قدرت و سرعت سرایت بالای ویروس کرونا، سبب قرنطینه، مرگ‌ومیر و محدودیت‌های ارتباطی شده و نگرانی زیادی را برای افراد ایجاد کرد که پیامدهای طولانی‌مدتی در زمینه هیجانی، اجتماعی و مالی را برای افراد به ‌وجود آورد. براساس پژوهش صورت‌گرفته حدود 75درصد افراد مبتلا، اضطراب پس از سانحه را تجربه کردند و زنان بیشتر مستعد ابتلا به این اختلال بودند.<ref>[https://rehabilitationj.uswr.ac.ir/browse.php?a_id=3189&sid=1&slc_lang=fa&html=1 خادم حمزه‌ای و دیگران، «اختلال استرس پس از سانحه در بهبود‌یافتگان کووید-19: مطالعه مقطعی»،  1402ش، ص34 و 37.]</ref>
همچنین قدرت و سرعت سرایت بالای ویروس کرونا، سبب قرنطینه، مرگ‌ومیر و محدودیت‌های ارتباطی شده و نگرانی زیادی را برای افراد ایجاد کرد که پیامدهای طولانی‌مدتی در زمینه هیجانی، اجتماعی و مالی را برای افراد به وجود آورد. براساس پژوهش صورت‌گرفته حدود ۷۵درصد افراد مبتلا، اضطراب پس از سانحه را تجربه کردند و زنان بیشتر مستعد ابتلا به این اختلال بودند.<ref>[https://rehabilitationj.uswr.ac.ir/browse.php?a_id=3189&sid=1&slc_lang=fa&html=1 خادم حمزه‌ای و دیگران، «اختلال استرس پس از سانحه در بهبودیافتگان کووید-19: مطالعه مقطعی»،  1402ش، ص34 و 37.]</ref>


این اختلال در حوادثی مانند جنگ، زلزله، آتش‌سوزی، تصادفات، کودک‌آزاری، تجاوز به عنف و حوادث ناگوار دیگر قربانی‌های زیادی دارد.<ref>[https://civilica.com/doc/1644274/ شمسیان و قربان‌پوراحمد سرگورابی، «شیوع، سبب‌شناسی، تشخیص علائم و راهکارهای درمانی اختلال استرس پس از سانحه»،  1401ش، ص1.]</ref>
این اختلال در حوادثی مانند جنگ، زلزله، آتش‌سوزی، تصادفات، کودک‌آزاری، تجاوز به عنف و حوادث ناگوار دیگر قربانی‌های زیادی دارد.<ref>[https://civilica.com/doc/1644274/ شمسیان و قربان‌پوراحمد سرگورابی، «شیوع، سبب‌شناسی، تشخیص علائم و راهکارهای درمانی اختلال استرس پس از سانحه»،  1401ش، ص1.]</ref>


منطقه جغرافیایی؛ ایران یکی از شش کشور فعال‌ زلزله‌خیز است که می‌توان به زلزله سلماس، منجیل، بم، ورزقان، درود، بوئین‌زهرا، طبس، رودبار و کرمانشاه اشاره کرد که آسیب‌های جانی و مالی زیادی را به بار آورد.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/554952/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%B3-%D9%BE%D8%B3-%D8%A7%D8%B2-% خسروی و دیگران، «شناسایی عوامل زمینه‌ساز اختلال استرس پس از سانحه در بازماندگان زلزله کرمانشاه»،  1401ش، ص136.]</ref>
منطقه جغرافیایی؛ ایران یکی از شش کشور فعال زلزله‌خیز است که می‌توان به زلزله سلماس، منجیل، بم، ورزقان، درود، بوئین‌زهرا، طبس، رودبار و کرمانشاه اشاره کرد که آسیب‌های جانی و مالی زیادی را به بار آورد.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/554952/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%B3-%D9%BE%D8%B3-%D8%A7%D8%B2-% خسروی و دیگران، «شناسایی عوامل زمینه‌ساز اختلال استرس پس از سانحه در بازماندگان زلزله کرمانشاه»،  1401ش، ص136.]</ref>


عوامل ارثی؛ احتمال ارثی بودن این اختلال در دوقلو‌ها قابل توجه است و براساس پژوهش صورت گرفته، ژنتیکی بودن این اختلال و انتقال آن از طریق ژن‌ها تایید شده است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/61712/fa هاتف و دیگران، «انتقال بین نسلی اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) از پدر خانواده به فرزندان: مطالعه مروری»،  1398ش، ص551.]</ref>
عوامل ارثی؛ احتمال ارثی بودن این اختلال در دوقلوها قابل توجه است و براساس پژوهش صورت گرفته، ژنتیکی بودن این اختلال و انتقال آن از طریق ژن‌ها تأیید شده است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/61712/fa هاتف و دیگران، «انتقال بین نسلی اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) از پدر خانواده به فرزندان: مطالعه مروری»،  1398ش، ص551.]</ref>


عوامل جنسیتی؛ در برخی پژوهش‌ها بین اضطراب و جنسیت رابطه معناداری کشف شده و وجود اضطراب در جنس مؤنث بیشتر گزارش شده است.<ref> [https://mehcom.com/%D9%85%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%87-%D8%A7%D8%B6%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%BE%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «مقایسه اضطراب امتحان در دختران و پسران»،  مشاوره آنلاین مهکام.]</ref>
عوامل جنسیتی؛ در برخی پژوهش‌ها بین اضطراب و جنسیت رابطه معناداری کشف شده و وجود اضطراب در جنس مؤنث بیشتر گزارش شده است.<ref>[https://mehcom.com/مقایسه-اضطراب-امتحان-در-دختران-و-پسران/ «مقایسه اضطراب امتحان در دختران و پسران»،  مشاوره آنلاین مهکام.]</ref>


عوامل خانوادگی؛ گزارشات به‌دست آمده از مطالعات بالینی بیان می‌کند که فرزندان افرادی که از این اختلال رنج می‌برند، استرس زیادی را متحمل می‌شوند. در واقع محیط خانواده مثل نوعی رژیم غذایی است که عوامل اجتماعی- اقتصادی خانواده، سبک فرزندپروری و روابط سخت‌گیرانه والدین در پریشانی، استرس، فردگرایی، خودمحوری، اختلال رفتاری در ارتباطات و تحصیل فرزندان مؤثر است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/61712/fa هاتف و دیگران، «انتقال بین نسلی اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) از پدر خانواده به فرزندان: مطالعه مروری»،  1398ش، ص551-552.]</ref>
عوامل خانوادگی؛ گزارشات به‌دست آمده از مطالعات بالینی بیان می‌کند که فرزندان افرادی که از این اختلال رنج می‌برند، استرس زیادی را متحمل می‌شوند. در واقع محیط خانواده مثل نوعی رژیم غذایی است که عوامل اجتماعی- اقتصادی خانواده، سبک فرزندپروری و روابط سخت‌گیرانه والدین در پریشانی، استرس، فردگرایی، خودمحوری، اختلال رفتاری در ارتباطات و تحصیل فرزندان مؤثر است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/61712/fa هاتف و دیگران، «انتقال بین نسلی اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) از پدر خانواده به فرزندان: مطالعه مروری»،  1398ش، ص551-552.]</ref>


عوامل اقتصادی؛ حوادث‌ ناگوار طبیعی مانند زلزله، باعث از دست دادن مسکن، محل کار و شغل فرد می‌شود که در پی آن ناامیدی، اضطراب، نگرانی و دلهره را برای فرد ایجاد می‌کند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/554952/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%B3-%D9%BE%D8%B3-%D8%A7%D8%B2-% خسروی و دیگران، «شناسایی عوامل زمینه‌ساز اختلال استرس پس از سانحه در بازماندگان زلزله کرمانشاه»،  1401ش، ص138.]</ref>
عوامل اقتصادی؛ حوادث ناگوار طبیعی مانند زلزله، باعث از دست دادن مسکن، محل کار و شغل فرد می‌شود که در پی آن ناامیدی، اضطراب، نگرانی و دلهره را برای فرد ایجاد می‌کند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/554952/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%B3-%D9%BE%D8%B3-%D8%A7%D8%B2-% خسروی و دیگران، «شناسایی عوامل زمینه‌ساز اختلال استرس پس از سانحه در بازماندگان زلزله کرمانشاه»،  1401ش، ص138.]</ref>


برخی مشاغل؛ افراد شاغل در آتش‌نشانی، اداره پلیس و بیمارستان با خطرات فیزیکی یا شیمیایی زیادی مواجه هستند و به‌دلیل تجربه حجم زیادی از استرس، آسیب و حوادث، احتمال ابتلا در این افراد، افزایش می‌یابد.<ref>[https://www.sid.ir/paper/206918/fa عباسی و دیگران، «میزان شیوع اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در بین آتش‌نشان‌های شهر اصفهان»،  1395ش، ص25.]</ref>
برخی مشاغل؛ افراد شاغل در آتش‌نشانی، اداره پلیس و بیمارستان با خطرات فیزیکی یا شیمیایی زیادی مواجه هستند و به‌دلیل تجربه حجم زیادی از استرس، آسیب و حوادث، احتمال ابتلا در این افراد، افزایش می‌یابد.<ref>[https://www.sid.ir/paper/206918/fa عباسی و دیگران، «میزان شیوع اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در بین آتش‌نشان‌های شهر اصفهان»،  1395ش، ص25.]</ref>


عوامل بیولوژیکی؛ در افراد مبتلا به اختلال پس از سانحه سطح آدرنالین بعد از تجربه موقعیت اضطراب‌زا کاهش نمی‌یابد.<ref> [https://www.rcpsych.ac.uk/mental-health/translations/persian/post-traumatic-stress-disorder-(PTSD) «اختلال استرس پس از سانحه»،  وب‌سایت کالج سلطنتی روانپزشکان.]</ref> همچنین هیپوکامپ<ref>بخشی از دستگاه لیمبیک مغزاست که نقش مهمی در سازماندهی، یادگیری و ذخیرة اطلاعات دارد ([https://injamax.com/%D9%87%DB%8C%D9%BE%D9%88%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%BE-%D9%85%D8%BA%D8%B2 حسن‌زاده، «هیپوکامپ، مکان، عملکرد و نقش آن در حافظه و یادگیری»،  وب‌سایت گروه روانشناسی اینجا مکث]).</ref> این افراد کوچکتر از حد معمول افراد سالم مشاهد شده است.<ref>کالات، روان‌شناسی فیزیولوژیکی، 1386ش، ص223.</ref>
عوامل بیولوژیکی؛ در افراد مبتلا به اختلال پس از سانحه سطح آدرنالین بعد از تجربه موقعیت اضطراب‌زا کاهش نمی‌یابد.<ref>[https://www.rcpsych.ac.uk/mental-health/translations/persian/post-traumatic-stress-disorder-(PTSD) «اختلال استرس پس از سانحه»،  وب‌سایت کالج سلطنتی روانپزشکان.]</ref> همچنین هیپوکامپ<ref>بخشی از دستگاه لیمبیک مغزاست که نقش مهمی در سازماندهی، یادگیری و ذخیرة اطلاعات دارد ([https://injamax.com/هیپوکامپ-مغز حسن‌زاده، «هیپوکامپ، مکان، عملکرد و نقش آن در حافظه و یادگیری»،  وب‌سایت گروه روان‌شناسی اینجا مکث]).</ref> این افراد کوچکتر از حد معمول افراد سالم مشاهد شده است.<ref>کالات، روان‌شناسی فیزیولوژیکی، 1386ش، ص223.</ref>
 
==عوارض اختلال اضطراب پس از سانحه==
 
افراد مبتلا به اختلال پس از سانحه، بیشتر در معرض عواملی همچون سوء مصرف مواد مخدر و الکل، اختلال افسردگی اساسی، هراس اجتماعی، بیرون‌هراسی، اختلال اضطراب منتشر و اختلال وحشت هستند. همچنین این افراد از نظر فیزیکی در معرض مشکلاتی همچون اختلالات قلبی، عصبی، معده، روده و اختلالات عفونی قرار دارند.<ref>[https://dr-sanaie.com/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%B3-%D9%BE%D8%B3-%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AD%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA/ سنایی، «اختلال استرس پس از سانحه PTSD»،  وب‌سایت دکتر سنایی.]</ref> اغلب این افراد مشکلات و رفتارهای شغلی و افکار و کابوس‌های متعددی را تجربه می‌کنند.<ref>[https://www.drshirinvalizadeh.com/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%B3-%D9%BE%D8%B3-%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AD%D9%87/ ولی‌زاده، «سندروم استرس پس از سانحه (PTSD) علت+ علائم+ درمان»،  وب‌سایت دکتر شیرین ولی‌زاده.]</ref>
 
==درمان PTSD==
 
1. دارودرمانی
 
این شیوه یکی از روش‌های درمانی است که توسط روان‌پزشکان صورت می‌گیرد. داروهای این اختلال با اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدتی که از طریق مهارکننده‌های بازجذب سروتنین دارند، باعث بهبود کیفیت زندگی، آشفتگی‌ها و کابوس‌های شبانه می‌شوند. همچنین دارودرمانی در کاهش علائم‌ افسردگی، اضطراب و بهبود کیفیت خواب اثر چشمگیری دارد.<ref>[https://www.sid.ir/paper/456515/fa دنیوی و امیری، «مروری بر درمان دارویی کابوس‌های شبانه در اختلال استرس پس از سانحه جنگ»،  1387ش، ص197.]</ref>
 
2. روان‌درمانی
 
درمان شناختی-رفتاری، یکی از مهم‌ترین و اثربخش‌ترین نوع روان‌درمانی است. این نوع درمان بر پایه مشارکتی شکل گرفته است که با آموزش مهارت‌های لازم، کنترل می‌شود و تغییر افکار و رفتار‌های فرد را به ‌دست می‌‌گیرد.<ref> [https://health.nkums.ac.ir/Content/15156/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7%D9%8A-%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%D9%87-%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%8A-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%B3-%D9%BE%D8% «راهنمای مداخله مختصر برای اختلال استرس پس از سانحه»،  وب‌سایت معاونت بهداشتی.]</ref> در این درمان از تکنیک‌هایی مانند حساسیت‌زدایی منظم، تصویرسازی جسمی، رویارویی، بازسازی ذهنی، ذهن‌آگاهی، قرارگیری در محیط آموزشی و مقابله مؤثر جهت کاهش هیجانات منفی استفاده می‌کنند که تاثیر بسیاری در جهت کاهش افکار مزاحم، آشفتگی هیجانی، بازگشت ناگهانی، اجتناب، اختلال تمرکز، خشم و زودرنجی دارد.<ref>[https://www.sid.ir/paper/190899/fa مرآتی و دیگران، «اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر بهبود اختلال استرس پس از سانحه (مطالعه موردی: زلزله زدگان کرمانشاه آبان 1396)»،  1397ش، ص98.]</ref>
 
3. گروه‌درمانی
 
گروهی از محققان برای درمان این اختلال از تکنیک گروه‌درمانی استفاده کردند. این روش حدود 48 تا 72 ساعت بعد از وقوع سانحه انجام می‌شود که از تعدیل هیجانات، عادی‌سازی پاسخ‌ها و آموزش واکنش‌های طبیعی به وقایع در شرایط یک گروه حمایتی استفاده می‌کنند. در این درمان، مداخلات شناختی-رفتاری، مداخلات حمایتی-ورزشی و مداخلات هنری اثر بیشتری در کاهش نشانه‌های این اختلال دارد.<ref>[https://www.sid.ir/paper/76027/fa محمودی‌قرائی و دیگران، «مقایسه اثر گروه درمانی شناختی- رفتاری و مداخلات حمایتی گروهی بر نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه با گروه شاهد در نوجوانان بازمانده از زلزله بم»،  1385ش، ص26.]</ref>


4. مواجهه‌درمانی
== عوارض اختلال اضطراب پس از سانحه ==
افراد مبتلا به اختلال پس از سانحه، بیشتر در معرض عواملی همچون سوء مصرف مواد مخدر و الکل، اختلال افسردگی اساسی، هراس اجتماعی، بیرون‌هراسی، اختلال اضطراب منتشر و اختلال وحشت هستند. همچنین این افراد از نظر فیزیکی در معرض مشکلاتی همچون اختلالات قلبی، عصبی، معده، روده و اختلالات عفونی قرار دارند.<ref>[https://dr-sanaie.com/اختلال-استرس-پس-از-سانحه-چیست/ سنایی، «اختلال استرس پس از سانحه PTSD»،  وب‌سایت دکتر سنایی.]</ref> اغلب این افراد مشکلات و رفتارهای شغلی و افکار و کابوس‌های متعددی را تجربه می‌کنند.<ref>[https://www.drshirinvalizadeh.com/اختلال-استرس-پس-از-سانحه/ ولی‌زاده، «سندروم استرس پس از سانحه (PTSD) علت+ علائم+ درمان»،  وب‌سایت دکتر شیرین ولی‌زاده.]</ref>


درمان مواجهه برای اختلالات اضطرابی جزء بهترین درمان‌ها محسوب می‌شود. در این شیوه، افراد مبتلا با ترس‌های خود مواجه می‌شوند که با شناخت افکار و رفتار‌های غیرمنطقی با مشکلات خود رو‌به‌رو شوند. این نوع از درمان توسط گروه اجرا می‌شود.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/355686/%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87%D9%87-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B6%D سلیمانی و دیگران، «درمان مواجهه واقعیت مجازی در اختلال‌های اضطرابی و PTSD: مروری نظام‌مند بر ادبیات پژوهش»، 1395ش، ص112.]</ref>
== درمان PTSD ==
=== ۱. دارودرمانی ===
این شیوه یکی از روش‌های درمانی است که توسط روان‌پزشکان صورت می‌گیرد. داروهای این اختلال با اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدتی که از طریق مهارکننده‌های بازجذب سروتنین دارند، باعث بهبود کیفیت زندگی، آشفتگی‌ها و کابوس‌های شبانه می‌شوند. همچنین دارودرمانی در کاهش علائم افسردگی، اضطراب و بهبود کیفیت خواب اثر چشمگیری دارد.<ref>[https://www.sid.ir/paper/456515/fa دنیوی و امیری، «مروری بر درمان دارویی کابوس‌های شبانه در اختلال استرس پس از سانحه جنگ»، 1387ش، ص197.]</ref>


5. درمان مکمل
=== ۲. روان‌درمانی ===
درمان شناختی-رفتاری، یکی از مهم‌ترین و اثربخش‌ترین نوع روان‌درمانی است. این نوع درمان بر پایه مشارکتی شکل گرفته است که با آموزش مهارت‌های لازم، کنترل می‌شود و تغییر افکار و رفتارهای فرد را به دست می‌گیرد.<ref>[https://health.nkums.ac.ir/Content/15156/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7%D9%8A-%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%D9%87-%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%8A-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%B3-%D9%BE%D8% «راهنمای مداخله مختصر برای اختلال استرس پس از سانحه»،  وب‌سایت معاونت بهداشتی.]</ref> در این درمان از تکنیک‌هایی مانند حساسیت‌زدایی منظم، تصویرسازی جسمی، رویارویی، بازسازی ذهنی، ذهن‌آگاهی، قرارگیری در محیط آموزشی و مقابله مؤثر جهت کاهش هیجانات منفی استفاده می‌کنند که تأثیر بسیاری در جهت کاهش افکار مزاحم، آشفتگی هیجانی، بازگشت ناگهانی، اجتناب، اختلال تمرکز، خشم و زودرنجی دارد.<ref>[https://www.sid.ir/paper/190899/fa مرآتی و دیگران، «اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر بهبود اختلال استرس پس از سانحه (مطالعه موردی: زلزله زدگان کرمانشاه آبان 1396)»،  1397ش، ص98.]</ref>


در کنار درمان‌های دیگر، داشتن ورزش و مدیتیشن نیز در کنترل این اختلال می‌تواند مؤثر باشد.<ref> [https://beheshtiyan.ir/mag/what-is-ptsd/ «اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) چیست؟ علائم و روش‌های درمان»،  وب‌سایت دکتر بهشتیان.]</ref> براساس پژوهش صورت گرفته در دانشگاه علوم پزشکی مازندران، روی موش‌های صحرایی مبتلا به PTSD با ایجاد فعالیت بدنی برای آنان به این نتیجه رسیدند که فعالیت بدنی و ورزش روی تردمیل، درمان مکملی است که به‌طور قابل ملاحظه‌ای رفتار‌های اضطرابی و بیوشیمیایی آنان را کنترل می‌کند.<ref> [https://www.isna.ir/news/1401040704603/%D8%A7%D8%AB%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D8%B1%D8%AF%D9%85%DB%8C%D9%84-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%B3-%D9%BE%D8%B3-%D8%A7%D8%B2-%D8 «اثرات ورزش با تردمیل بر اختلال استرس پس از سانحه»، خبرگزاری دانشجویان ایران.]</ref>
=== ۳. گروه‌درمانی ===
گروهی از محققان برای درمان این اختلال از تکنیک گروه‌درمانی استفاده کردند. این روش حدود ۴۸ تا ۷۲ ساعت بعد از وقوع سانحه انجام می‌شود که از تعدیل هیجانات، عادی‌سازی پاسخ‌ها و آموزش واکنش‌های طبیعی به وقایع در شرایط یک گروه حمایتی استفاده می‌کنند. در این درمان، مداخلات شناختی-رفتاری، مداخلات حمایتی-ورزشی و مداخلات هنری اثر بیشتری در کاهش نشانه‌های این اختلال دارد.<ref>[https://www.sid.ir/paper/76027/fa محمودی‌قرائی و دیگران، «مقایسه اثر گروه درمانی شناختی- رفتاری و مداخلات حمایتی گروهی بر نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه با گروه شاهد در نوجوانان بازمانده از زلزله بم»، 1385ش، ص26.]</ref>


6. دعادرمانی
=== ۴. مواجهه‌درمانی ===
درمان مواجهه برای اختلالات اضطرابی جزء بهترین درمان‌ها محسوب می‌شود. در این شیوه، افراد مبتلا با ترس‌های خود مواجه می‌شوند که با شناخت افکار و رفتارهای غیرمنطقی با مشکلات خود روبه‌رو شوند. این نوع از درمان توسط گروه اجرا می‌شود.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/355686/%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87%D9%87-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B6%D سلیمانی و دیگران، «درمان مواجهه واقعیت مجازی در اختلال‌های اضطرابی و PTSD: مروری نظام‌مند بر ادبیات پژوهش»،  1395ش، ص112.]</ref>


از گذشته در میان تمامی ادیان در اموری مانند گرفتاری و بیماری از دعا استفاده می‌شد. امروزه دانشمندان با احداث مراکزی برای دعادرمانی، بر اثرگذاری این نوع درمان، تاکید می‌کنند. در مجموعه‌ای از روایات نیز به خواندن دعاها و اذکار خاص مانند «لاحول و لاقوة الا بالله» برای رهایی از غم، افسردگی، جنون و وسوسه سفارش شده است.<ref> [https://kayhan.ir/fa/news/229807/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D8%AF%D8%B9%D9%80%D8%A7-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D9%87%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7 «نقش دعادرمانی در بهبود بیماری‌ها»، خبرگزاری کیهان.]</ref>
=== ۵. درمان مکمل ===
در کنار درمان‌های دیگر، داشتن ورزش و مدیتیشن نیز در کنترل این اختلال می‌تواند مؤثر باشد.<ref>[https://beheshtiyan.ir/mag/what-is-ptsd/ «اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) چیست؟ علائم و روش‌های درمان»،  وب‌سایت دکتر بهشتیان.]</ref> براساس پژوهش صورت گرفته در دانشگاه علوم پزشکی مازندران، روی موش‌های صحرایی مبتلا به PTSD با ایجاد فعالیت بدنی برای آنان به این نتیجه رسیدند که فعالیت بدنی و ورزش روی تردمیل، درمان مکملی است که به‌طور قابل ملاحظه‌ای رفتارهای اضطرابی و بیوشیمیایی آنان را کنترل می‌کند.<ref>[https://www.isna.ir/news/1401040704603/اثرات-ورزش-با-تردمیل-بر-اختلال-استرس-پس-از-Ø «اثرات ورزش با تردمیل بر اختلال استرس پس از سانحه»، خبرگزاری دانشجویان ایران.]</ref>


==PTSD در حیوانات==
=== ۶. دعادرمانی ===
از گذشته در میان تمامی ادیان در اموری مانند گرفتاری و بیماری از دعا استفاده می‌شد. امروزه دانشمندان با احداث مراکزی برای دعادرمانی، بر اثرگذاری این نوع درمان، تأکید می‌کنند. در مجموعه‌ای از روایات نیز به خواندن دعاها و اذکار خاص مانند «لاحول و لاقوة الا بالله» برای رهایی از غم، افسردگی، جنون و وسوسه سفارش شده است.<ref>[https://kayhan.ir/fa/news/229807/نقش-دعـا-درمانی-در-بهبود-بیماری‌ها «نقش دعادرمانی در بهبود بیماری‌ها»،  خبرگزاری کیهان.]</ref>


پژوهشگران طی آزمایش‌هایی که روی موش‌های نر و ماده و با ایجاد شرایط تروماتیک انجام دادند، با گرفتن تست فراموشی و اضطراب به این نتیجه رسیدند که در حیوانات نیز علائم اختلال پس از سانحه مشاهده می‌شود.<ref>[https://www.sid.ir/paper/886856/fa شفیعا و دیگران، «sps به‌عنوان یک مدل حیوانی برای PTSD»،  1393ش، ص168.]</ref>  
== PTSD در حیوانات ==
پژوهشگران طی آزمایش‌هایی که روی موش‌های نر و ماده و با ایجاد شرایط تروماتیک انجام دادند، با گرفتن تست فراموشی و اضطراب به این نتیجه رسیدند که در حیوانات نیز علائم اختلال پس از سانحه مشاهده می‌شود.<ref>[https://www.sid.ir/paper/886856/fa شفیعا و دیگران، «sps به‌عنوان یک مدل حیوانی برای PTSD»،  1393ش، ص168.]</ref>


==پانویس==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
==منابع==


*قرآن کریم.
== منابع ==
*«اثرات ورزش با تردمیل بر اختلال استرس پس از سانحه»، خبرگزاری دانشجویان ایران، تاریخ درج مطلب: 7 تیر 1401ش.
* قرآن کریم.
*«اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) چیست؟ علائم و روش‌های درمان»، وب‌سایت دکتر بهشتیان، تاریخ درج مطلب: 29 مهر 1402ش.
* «اثرات ورزش با تردمیل بر اختلال استرس پس از سانحه»، خبرگزاری دانشجویان ایران، تاریخ درج مطلب: ۷ تیر ۱۴۰۱ش.
*«اختلال استرس پس از سانحه»، وب‌سایت کالج سلطنتی روانپزشکان، تاریخ درج مطلب: آبان 1400ش.
* «اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) چیست؟ علائم و روش‌های درمان»، وب‌سایت دکتر بهشتیان، تاریخ درج مطلب: ۲۹ مهر ۱۴۰۲ش.
*حسن‌زاده، مینا، «هیپوکامپ، مکان، عملکرد و نقش آن در حافظه و یادگیری»، وب‌سایت گروه روانشناسی اینجا مکث، تاریخ درج مطلب: 6 مرداد 1401ش.
* «اختلال استرس پس از سانحه»، وب‌سایت کالج سلطنتی روانپزشکان، تاریخ درج مطلب: آبان ۱۴۰۰ش.
*خادم حمزه‌ای، الهام و دیگران، «اختلال استرس پس از سانحه در بهبود‌یافتگان کووید-19: مطالعه مقطعی»، فصلنامه آرشیو توانبخشی، شماره 1، دوره 24، 1402ش.
* حسن‌زاده، مینا، «هیپوکامپ، مکان، عملکرد و نقش آن در حافظه و یادگیری»، وب‌سایت گروه روان‌شناسی اینجا مکث، تاریخ درج مطلب: ۶ مرداد ۱۴۰۱ش.
*خسروی، طارق و دیگران، «شناسایی عوامل زمینه‌ساز اختلال استرس پس از سانحه در بازماندگان زلزله کرمانشاه»، مطالعات روانشناختی نوجوان و جوان، شماره 2، دوره 4، 1401ش.
* خادم حمزه‌ای، الهام و دیگران، «اختلال استرس پس از سانحه در بهبودیافتگان کووید-۱۹: مطالعه مقطعی»، فصلنامه آرشیو توانبخشی، شماره ۱، دوره ۲۴، ۱۴۰۲ش.
*دنیوی، وحید و امیری، افشار، «مروری بر درمان دارویی کابوس‌های شبانه در اختلال استرس پس از سانحه جنگ»، نشریه مجله دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، شماره 3، دوره 6، 1387ش.
* خسروی، طارق و دیگران، «شناسایی عوامل زمینه‌ساز اختلال استرس پس از سانحه در بازماندگان زلزله کرمانشاه»، مطالعات روانشناختی نوجوان و جوان، شماره ۲، دوره ۴، ۱۴۰۱ش.
*«راهنمای مداخله مختصر برای اختلال استرس پس از سانحه»، وب‌سایت معاونت بهداشتی، تاریخ درج مطلب: ٧ آذر 1394ش.
* دنیوی، وحید و امیری، افشار، «مروری بر درمان دارویی کابوس‌های شبانه در اختلال استرس پس از سانحه جنگ»، نشریه مجله دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، شماره ۳، دوره ۶، ۱۳۸۷ش.
*رقیبی، مهوش و دیگران، «بررسی شیوع و ارتباط متغیرهای فردی با اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در زندانیان»، نشریه علوم مراقبتی نظامی، شماره 1، دوره 3، 1395ش.
* «راهنمای مداخله مختصر برای اختلال استرس پس از سانحه»، وب‌سایت معاونت بهداشتی، تاریخ درج مطلب: ۷ آذر ۱۳۹۴ش.
*زمانی، ساسان و دیگران، «بررسی شیوع اختلال استرس پس از سانحه در افراد با تجربه جنگ تحمیلی عراق بر ایران در استان ایلام در سال 1395: یک مطالعه مقطعی»، نشریه مجله طب نظامی، شماره 4، دوره 20، 1397ش.
* رقیبی، مهوش و دیگران، «بررسی شیوع و ارتباط متغیرهای فردی با اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در زندانیان»، نشریه علوم مراقبتی نظامی، شماره ۱، دوره ۳، ۱۳۹۵ش.
*سلیمانی، مهدی و دیگران، «درمان مواجهه واقعیت مجازی در اختلال‌های اضطرابی و PTSD: مروری نظام‌مند بر ادبیات پژوهش»، تحقیقات علوم رفتاری، شماره 1، دوره 14، 1395ش.
* زمانی، ساسان و دیگران، «بررسی شیوع اختلال استرس پس از سانحه در افراد با تجربه جنگ تحمیلی عراق بر ایران در استان ایلام در سال ۱۳۹۵: یک مطالعه مقطعی»، نشریه مجله طب نظامی، شماره ۴، دوره ۲۰، ۱۳۹۷ش.
*سنایی، کامیار، «اختلال استرس پس از سانحه PTSD»، وب‌سایت دکتر سنایی، 27 اسفند 1396ش.
* سلیمانی، مهدی و دیگران، «درمان مواجهه واقعیت مجازی در اختلال‌های اضطرابی و PTSD: مروری نظام‌مند بر ادبیات پژوهش»، تحقیقات علوم رفتاری، شماره ۱، دوره ۱۴، ۱۳۹۵ش.
*شفیعا، سکینه و دیگران، «sps به‌عنوان یک مدل حیوانی برای PTSD»، همایش ملی ارتقاء سلامت دهان و دندان خانواده، دوره 1، 1393ش.
* سنایی، کامیار، «اختلال استرس پس از سانحه PTSD»، وب‌سایت دکتر سنایی، ۲۷ اسفند ۱۳۹۶ش.
*شفیعی کمال‌آبادی، مرضیه و دیگران، «بررسی شیوع اختلال استرس پس از سانحه و همبودی آن با اختلالات شخصیت در بین جانبازان شهر تهران»، مجله روانشناسی بالینی، شماره 1، دوره 6، 1393ش.
* شفیعا، سکینه و دیگران، «sps به‌عنوان یک مدل حیوانی برای PTSD»، همایش ملی ارتقاء سلامت دهان و دندان خانواده، دوره ۱، ۱۳۹۳ش.
*شمسیان، محمد و قربان‌پوراحمد سرگورابی، فرزانه، «شیوع، سبب‌شناسی، تشخیص علائم و راهکارهای درمانی اختلال استرس پس از سانحه»، همایش ملی آسیب‌شناسی روانی، 1401ش.
* شفیعی کمال‌آبادی، مرضیه و دیگران، «بررسی شیوع اختلال استرس پس از سانحه و همبودی آن با اختلالات شخصیت در بین جانبازان شهر تهران»، مجله روان‌شناسی بالینی، شماره ۱، دوره ۶، ۱۳۹۳ش.
*شیوع اختلالات روان‌شناختی پس از تصادفات»، خبرگزاری دانشجویان ایران، تاریخ درج مطلب: 1 فروردین 1401ش.
* شمسیان، محمد و قربان‌پوراحمد سرگورابی، فرزانه، «شیوع، سبب‌شناسی، تشخیص علائم و راهکارهای درمانی اختلال استرس پس از سانحه»، همایش ملی آسیب‌شناسی روانی، ۱۴۰۱ش.
*طاهری، فاطمه و دیگران، «عملکرد حافظه شرح حال در فرزندان نوجوان جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)»، نشریه تازه‌های علوم شناختی، شماره 1، دوره 13، 1390ش.
* شیوع اختلالات روان‌شناختی پس از تصادفات»، خبرگزاری دانشجویان ایران، تاریخ درج مطلب: ۱ فروردین ۱۴۰۱ش.
*عباسی، زینب و دیگران، «میزان شیوع اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در بین آتش‌نشان‌های شهر اصفهان»، نشریه طب کار، شماره 2، دوره 8، 1395ش.
* طاهری، فاطمه و دیگران، «عملکرد حافظه شرح حال در فرزندان نوجوان جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)»، نشریه تازه‌های علوم شناختی، شماره ۱، دوره ۱۳، ۱۳۹۰ش.
*فارلی، ملیسا و دیگران، «روسپیگری، خشونت و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)»، نشریه رفاه اجتماعی، شماره 5، دوره 2، 1381ش.
* عباسی، زینب و دیگران، «میزان شیوع اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در بین آتش‌نشان‌های شهر اصفهان»، نشریه طب کار، شماره ۲، دوره ۸، ۱۳۹۵ش.
*کالات، جیمز، روان‌شناسی فیزیولوژیکی، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران، روان، چاپ اول، 1386ش.
* فارلی، ملیسا و دیگران، «روسپیگری، خشونت و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)»، نشریه رفاه اجتماعی، شماره ۵، دوره ۲، ۱۳۸۱ش.
*محمودی‌قرائی، جواد و دیگران، «مقایسه اثر گروه درمانی شناختی- رفتاری و مداخلات حمایتی گروهی بر نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه با گروه شاهد در نوجوانان بازمانده از زلزله بم»، نشریه مجله بیماری‌های کودکان ایران، شماره 1، دوره 16، 1385ش.
* کالات، جیمز، روان‌شناسی فیزیولوژیکی، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران، روان، چاپ اول، ۱۳۸۶ش.
*مرآتی، علیرضا و دیگران، «اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر بهبود اختلال استرس پس از سانحه (مطالعه موردی: زلزله‌زدگان کرمانشاه آبان 1396)»، نشریه امداد و نجات، شماره 2، دوره 10، 1397ش.
* محمودی‌قرائی، جواد و دیگران، «مقایسه اثر گروه درمانی شناختی- رفتاری و مداخلات حمایتی گروهی بر نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه با گروه شاهد در نوجوانان بازمانده از زلزله بم»، نشریه مجله بیماری‌های کودکان ایران، شماره ۱، دوره ۱۶، ۱۳۸۵ش.
*«مقایسه اضطراب امتحان در دختران و پسران»، مشاوره آنلاین مهکام، تاریخ بازدید: 22 اسفند 1402ش.
* مرآتی، علیرضا و دیگران، «اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر بهبود اختلال استرس پس از سانحه (مطالعه موردی: زلزله‌زدگان کرمانشاه آبان ۱۳۹۶)»، نشریه امداد و نجات، شماره ۲، دوره ۱۰، ۱۳۹۷ش.
*«نقش دعـادرمانی در بهبود بیماری‌ها»، خبرگزاری کیهان، تاریخ درج مطلب: 22 آبان 1400ش.
* «مقایسه اضطراب امتحان در دختران و پسران»، مشاوره آنلاین مهکام، تاریخ بازدید: ۲۲ اسفند ۱۴۰۲ش.
*نوحی، سیما و دیگران، «اثربخشی پسخوراند عصبی بر اضطراب، افسردگی و نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه جنگ»، نشریه تحقیقات علوم رفتاری، شماره 2، دوره 14، 1395ش.
* «نقش دعادرمانی در بهبود بیماری‌ها»، خبرگزاری کیهان، تاریخ درج مطلب: ۲۲ آبان ۱۴۰۰ش.
*نوری‌فر، سارا، «اختلال استرس پس از سانحه (ptsd) در کودکان | علائم و درمان»، وب‌سایت علی میر‌صادقی، تاریخ درج مطلب: 12 اسفند 1398ش.
* نوحی، سیما و دیگران، «اثربخشی پسخوراند عصبی بر اضطراب، افسردگی و نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه جنگ»، نشریه تحقیقات علوم رفتاری، شماره ۲، دوره ۱۴، ۱۳۹۵ش.
*ولی‌زاده، شیرین، «سندروم استرس پس از سانحه (PTSD) علت+ علائم+ درمان»، وب‌سایت دکتر شیرین ولی‌زاده، تاریخ درج مطلب: 27 دی 1401ش.
* نوری‌فر، سارا، «اختلال استرس پس از سانحه (ptsd) در کودکان | علائم و درمان»، وب‌سایت علی میرصادقی، تاریخ درج مطلب: ۱۲ اسفند ۱۳۹۸ش.
*‌هاتف، بشری و دیگران، «انتقال بین نسلی اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) از پدر خانواده به فرزندان: مطالعه مروری»، نشریه مجله طب نظامی، شماره 6، دوره 21، 1398ش.  
* ولی‌زاده، شیرین، «سندروم استرس پس از سانحه (PTSD) علت+ علائم+ درمان»، وب‌سایت دکتر شیرین ولی‌زاده، تاریخ درج مطلب: ۲۷ دی ۱۴۰۱ش.
* هاتف، بشری و دیگران، «انتقال بین نسلی اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) از پدر خانواده به فرزندان: مطالعه مروری»، نشریه مجله طب نظامی، شماره ۶، دوره ۲۱، ۱۳۹۸ش.


[[رده: ویکی زندگی]]
{{سلامت روان-افقی}}

نسخهٔ کنونی تا ۲۲ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۰۶:۰۲

اضطراب پس از سانحه؛ نگرانی و تنش حاصل از مشاهده یا تجربه وقایع ناگوار.

اضطراب پس از سانحه به‌دنبال مواجهه با رویداد پراسترس به وجود می‌آید؛ رویدادهایی همچون درگیری در یک جنایت، تصادف، تهاجم، جنگ، آدم‌ربایی، تجربه یک بیماری و تجربه سوءرفتار جنسی که فرد در مواجهه با آنان از خود، درماندگی نشان می‌دهد. این اختلال علاوه بر درگیر کردن فرد مورد ابتلا، باعث ایجاد آشفتگی روانی در سایر اعضای خانواده می‌شود و عوارضی مانند کاهش عملکرد تحصیلی، کاهش انگیزه، پرخاشگری، بیش‌فعالی، فقدان اعتمادبه‌نفس، سخت‌رویی، بزهکاری و خودافشایی برای فرد به همراه دارد.

مفهوم‌شناسی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

اضطراب پس از سانحه یکی از انواع اختلال‌های روانی محسوب می‌شود که پس از وقایع فاجعه‌آمیز و ناملایمات، نگرانی مستمری برای فرد ایجاد می‌کند.[۱] براساس راهنمای تشخیصی و آماری، اختلال روانی به‌معنای تجربه مستقیم یا غیرمستقیم یک سانحه پراسترس است که نشانه‌های عصبی و روانی را برای فرد در پی دارد.[۲] افراد در مواجهه با جنگ، تجاوز، حوادث طبیعی، حوادث صنعتی، مرگ ناگهانی نزدیکان، شکنجه و جرم، معمولاً به این گونه از اضطراب گرفتار می‌شوند.[۳]

علائم

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

افراد مبتلا، به‌طور فراگیر علائمی همچون اضطراب، افسردگی، افکار مزاحم و برانگیختگی دارند.[۴] طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلال روانی که توسط انجمن روان‌پزشکان آمریکا منتشر شده، فردی مبتلا به این اختلال اضطرابی است که علائم ذیل را داشته باشد:

  1. افکار و رؤیا از سانحه آزاردهنده گذشته؛
  2. بروز اعمال و احساسات ناگهانی شبیه به زمان حادثه؛
  3. ناراحتی شدید از به یادآوردن سانحه گذشته؛
  4. اجتناب ازاندیشیدن پیرامون سانحه گذشته؛
  5. اجتناب از فعالیت‌هایی که موجب یادآوری سانحه گذشته می‌شود؛
  6. بی‌علاقگی به رفتارهای لذت‌بخش گذشته؛
  7. باورهای غلط دربارة خود؛
  8. احساس جدایی از سایر افراد؛
  9. احساس کرختی و بی‌حوصلگی؛
  10. وجود علائم جسمی مانند تپش قلب، مشکل تنفسی و مشکل در یادآوری وقایع ناراحت‌کننده؛
  11. اختلال خواب؛
  12. تحریک‌پذیری و حملات خشم؛
  13. اختلال در تمرکز؛
  14. وجود حالت تدافعی و گوش‌به‌زنگ بودن؛
  15. بروز حالات برانگیختگی.[۵]

علائم اختلال در کودکان

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

زمانی که کودک با وقایع ناگوار مواجه می‌شود، زمینه اختلال پس از سانحه برای او به وجود می‌آید. علائم کودکان مبتلا عبارت است از: اجتناب از به‌یادآوردن وقایع ناگوار، پرخاشگری در مدرسه و خانه، اختلال در یادگیری و تکالیف درسی، شب‌ادراری، مکیدن انگشت، تحریک‌پذیری بالا، احساس گناه و گوش‌به‌زنگ بودن.[۶]

شیوع اختلال اضطراب پس از سانحه

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

براساس راهنمای تشخیصی و آماری آمریکا، شیوع این اختلال در عموم مردم ایالت متحده حدود ۷ تا ۸ درصد گزارش شده است. براساس پژوهش صورت گرفته در ایران، در سال ۱۳۸۸ش، شیوع این اختلال در جمعیت عمومی ۹۸/۰درصد بوده است.[۷] در ایام کرونا نیز با توجه به ترس از ابتلا به این بیماری و محدودیت ارتباطات اجتماعی، علائم افسردگی، اضطراب و استرس پس از سانحه افزایش یافت. براساس پژوهش صورت‌گرفته، شیوع این اختلال حدود ۸/۳ درصد گزارش شده است؛[۸] اما در سال‌های جنگ تحمیلی عراق به ایران با توجه به فشارهای روحی-روانی آن، میزان شیوع را حدود ۱۵ تا ۳۹ درصد گزارش کرده‌اند.[۹]

عوامل اضطراب پس از سانحه

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

عوامل محیطی؛ با استناد به پژوهش صورت گرفته، بیشتر موارد مطالعه شده به‌دلیل داشتن سابقه خشونت در دوران کودکی و بزرگ‌سالی و برخی موارد نیز به‌دلیل داشتن مواجهه مداوم با آسیب‌های طاقت‌فرسا دچار اختلال شدند.[۱۰]

در کشورهای توسعه‌یافته، تصادفات جاده‌ای فراوانی اتفاق می‌افتد که پیامدهای اقتصادی و روانی زیادی را در پی دارد. در ایران با توجه به میزان بالای بروز اتفاقات و وقایع ناگوار، تمرکز ویژه‌ای بر اختلال پس از سانحه به‌ویژه تصادفات شده است.[۱۱]

همچنین قدرت و سرعت سرایت بالای ویروس کرونا، سبب قرنطینه، مرگ‌ومیر و محدودیت‌های ارتباطی شده و نگرانی زیادی را برای افراد ایجاد کرد که پیامدهای طولانی‌مدتی در زمینه هیجانی، اجتماعی و مالی را برای افراد به وجود آورد. براساس پژوهش صورت‌گرفته حدود ۷۵درصد افراد مبتلا، اضطراب پس از سانحه را تجربه کردند و زنان بیشتر مستعد ابتلا به این اختلال بودند.[۱۲]

این اختلال در حوادثی مانند جنگ، زلزله، آتش‌سوزی، تصادفات، کودک‌آزاری، تجاوز به عنف و حوادث ناگوار دیگر قربانی‌های زیادی دارد.[۱۳]

منطقه جغرافیایی؛ ایران یکی از شش کشور فعال زلزله‌خیز است که می‌توان به زلزله سلماس، منجیل، بم، ورزقان، درود، بوئین‌زهرا، طبس، رودبار و کرمانشاه اشاره کرد که آسیب‌های جانی و مالی زیادی را به بار آورد.[۱۴]

عوامل ارثی؛ احتمال ارثی بودن این اختلال در دوقلوها قابل توجه است و براساس پژوهش صورت گرفته، ژنتیکی بودن این اختلال و انتقال آن از طریق ژن‌ها تأیید شده است.[۱۵]

عوامل جنسیتی؛ در برخی پژوهش‌ها بین اضطراب و جنسیت رابطه معناداری کشف شده و وجود اضطراب در جنس مؤنث بیشتر گزارش شده است.[۱۶]

عوامل خانوادگی؛ گزارشات به‌دست آمده از مطالعات بالینی بیان می‌کند که فرزندان افرادی که از این اختلال رنج می‌برند، استرس زیادی را متحمل می‌شوند. در واقع محیط خانواده مثل نوعی رژیم غذایی است که عوامل اجتماعی- اقتصادی خانواده، سبک فرزندپروری و روابط سخت‌گیرانه والدین در پریشانی، استرس، فردگرایی، خودمحوری، اختلال رفتاری در ارتباطات و تحصیل فرزندان مؤثر است.[۱۷]

عوامل اقتصادی؛ حوادث ناگوار طبیعی مانند زلزله، باعث از دست دادن مسکن، محل کار و شغل فرد می‌شود که در پی آن ناامیدی، اضطراب، نگرانی و دلهره را برای فرد ایجاد می‌کند.[۱۸]

برخی مشاغل؛ افراد شاغل در آتش‌نشانی، اداره پلیس و بیمارستان با خطرات فیزیکی یا شیمیایی زیادی مواجه هستند و به‌دلیل تجربه حجم زیادی از استرس، آسیب و حوادث، احتمال ابتلا در این افراد، افزایش می‌یابد.[۱۹]

عوامل بیولوژیکی؛ در افراد مبتلا به اختلال پس از سانحه سطح آدرنالین بعد از تجربه موقعیت اضطراب‌زا کاهش نمی‌یابد.[۲۰] همچنین هیپوکامپ[۲۱] این افراد کوچکتر از حد معمول افراد سالم مشاهد شده است.[۲۲]

عوارض اختلال اضطراب پس از سانحه

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

افراد مبتلا به اختلال پس از سانحه، بیشتر در معرض عواملی همچون سوء مصرف مواد مخدر و الکل، اختلال افسردگی اساسی، هراس اجتماعی، بیرون‌هراسی، اختلال اضطراب منتشر و اختلال وحشت هستند. همچنین این افراد از نظر فیزیکی در معرض مشکلاتی همچون اختلالات قلبی، عصبی، معده، روده و اختلالات عفونی قرار دارند.[۲۳] اغلب این افراد مشکلات و رفتارهای شغلی و افکار و کابوس‌های متعددی را تجربه می‌کنند.[۲۴]

درمان PTSD

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

۱. دارودرمانی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این شیوه یکی از روش‌های درمانی است که توسط روان‌پزشکان صورت می‌گیرد. داروهای این اختلال با اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدتی که از طریق مهارکننده‌های بازجذب سروتنین دارند، باعث بهبود کیفیت زندگی، آشفتگی‌ها و کابوس‌های شبانه می‌شوند. همچنین دارودرمانی در کاهش علائم افسردگی، اضطراب و بهبود کیفیت خواب اثر چشمگیری دارد.[۲۵]

۲. روان‌درمانی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

درمان شناختی-رفتاری، یکی از مهم‌ترین و اثربخش‌ترین نوع روان‌درمانی است. این نوع درمان بر پایه مشارکتی شکل گرفته است که با آموزش مهارت‌های لازم، کنترل می‌شود و تغییر افکار و رفتارهای فرد را به دست می‌گیرد.[۲۶] در این درمان از تکنیک‌هایی مانند حساسیت‌زدایی منظم، تصویرسازی جسمی، رویارویی، بازسازی ذهنی، ذهن‌آگاهی، قرارگیری در محیط آموزشی و مقابله مؤثر جهت کاهش هیجانات منفی استفاده می‌کنند که تأثیر بسیاری در جهت کاهش افکار مزاحم، آشفتگی هیجانی، بازگشت ناگهانی، اجتناب، اختلال تمرکز، خشم و زودرنجی دارد.[۲۷]

۳. گروه‌درمانی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

گروهی از محققان برای درمان این اختلال از تکنیک گروه‌درمانی استفاده کردند. این روش حدود ۴۸ تا ۷۲ ساعت بعد از وقوع سانحه انجام می‌شود که از تعدیل هیجانات، عادی‌سازی پاسخ‌ها و آموزش واکنش‌های طبیعی به وقایع در شرایط یک گروه حمایتی استفاده می‌کنند. در این درمان، مداخلات شناختی-رفتاری، مداخلات حمایتی-ورزشی و مداخلات هنری اثر بیشتری در کاهش نشانه‌های این اختلال دارد.[۲۸]

۴. مواجهه‌درمانی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

درمان مواجهه برای اختلالات اضطرابی جزء بهترین درمان‌ها محسوب می‌شود. در این شیوه، افراد مبتلا با ترس‌های خود مواجه می‌شوند که با شناخت افکار و رفتارهای غیرمنطقی با مشکلات خود روبه‌رو شوند. این نوع از درمان توسط گروه اجرا می‌شود.[۲۹]

۵. درمان مکمل

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در کنار درمان‌های دیگر، داشتن ورزش و مدیتیشن نیز در کنترل این اختلال می‌تواند مؤثر باشد.[۳۰] براساس پژوهش صورت گرفته در دانشگاه علوم پزشکی مازندران، روی موش‌های صحرایی مبتلا به PTSD با ایجاد فعالیت بدنی برای آنان به این نتیجه رسیدند که فعالیت بدنی و ورزش روی تردمیل، درمان مکملی است که به‌طور قابل ملاحظه‌ای رفتارهای اضطرابی و بیوشیمیایی آنان را کنترل می‌کند.[۳۱]

۶. دعادرمانی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

از گذشته در میان تمامی ادیان در اموری مانند گرفتاری و بیماری از دعا استفاده می‌شد. امروزه دانشمندان با احداث مراکزی برای دعادرمانی، بر اثرگذاری این نوع درمان، تأکید می‌کنند. در مجموعه‌ای از روایات نیز به خواندن دعاها و اذکار خاص مانند «لاحول و لاقوة الا بالله» برای رهایی از غم، افسردگی، جنون و وسوسه سفارش شده است.[۳۲]

PTSD در حیوانات

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پژوهشگران طی آزمایش‌هایی که روی موش‌های نر و ماده و با ایجاد شرایط تروماتیک انجام دادند، با گرفتن تست فراموشی و اضطراب به این نتیجه رسیدند که در حیوانات نیز علائم اختلال پس از سانحه مشاهده می‌شود.[۳۳]

پانویس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  1. ↑ رقیبی و دیگران، «بررسی شیوع و ارتباط متغیرهای فردی با اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در زندانیان»، 1395ش، ص10.
  2. ↑ طاهری و دیگران، «عملکرد حافظه شرح حال در فرزندان نوجوان جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)»، 1390ش، ص52.
  3. ↑ «اختلال استرس پس از سانحه»، وب‌سایت کالج سلطنتی روانپزشکان.
  4. ↑ نوحی و دیگران، «اثربخشی پسخوراند عصبی بر اضطراب، افسردگی و نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه جنگ»، 1395ش، ص196.
  5. ↑ فارلی و دیگران، «روسپیگری، خشونت و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)»، 1381ش، ص240-241.
  6. ↑ نوری‌فر، «اختلال استرس پس از سانحه (ptsd) در کودکان | علائم و درمان»، وب‌سایت علی میرصادقی.
  7. ↑ شفیعی کمال‌آبادی و دیگران، «بررسی شیوع اختلال استرس پس از سانحه و همبودی آن با اختلالات شخصیت در بین جانبازان شهر تهران»، 1393ش، ص66.
  8. ↑ خادم حمزه‌ای و دیگران، «اختلال استرس پس از سانحه در بهبودیافتگان کووید-19: مطالعه مقطعی»، 1402ش، ص37.
  9. ↑ زمانی و دیگران، «بررسی شیوع اختلال استرس پس از سانحه در افراد با تجربه جنگ تحمیلی عراق بر ایران در استان ایلام در سال 1395: یک مطالعه مقطعی»، 1397ش، ص413.
  10. ↑ فارلی و دیگران، «روسپیگری، خشونت و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)»، 1381ش، ص240.
  11. ↑ «شیوع اختلالات روان‌شناختی پس از تصادفات»، خبرگزاری دانشجویان ایران.
  12. ↑ خادم حمزه‌ای و دیگران، «اختلال استرس پس از سانحه در بهبودیافتگان کووید-19: مطالعه مقطعی»، 1402ش، ص34 و 37.
  13. ↑ شمسیان و قربان‌پوراحمد سرگورابی، «شیوع، سبب‌شناسی، تشخیص علائم و راهکارهای درمانی اختلال استرس پس از سانحه»، 1401ش، ص1.
  14. ↑ خسروی و دیگران، «شناسایی عوامل زمینه‌ساز اختلال استرس پس از سانحه در بازماندگان زلزله کرمانشاه»، 1401ش، ص136.
  15. ↑ هاتف و دیگران، «انتقال بین نسلی اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) از پدر خانواده به فرزندان: مطالعه مروری»، 1398ش، ص551.
  16. ↑ «مقایسه اضطراب امتحان در دختران و پسران»، مشاوره آنلاین مهکام.
  17. ↑ هاتف و دیگران، «انتقال بین نسلی اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) از پدر خانواده به فرزندان: مطالعه مروری»، 1398ش، ص551-552.
  18. ↑ خسروی و دیگران، «شناسایی عوامل زمینه‌ساز اختلال استرس پس از سانحه در بازماندگان زلزله کرمانشاه»، 1401ش، ص138.
  19. ↑ عباسی و دیگران، «میزان شیوع اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در بین آتش‌نشان‌های شهر اصفهان»، 1395ش، ص25.
  20. ↑ «اختلال استرس پس از سانحه»، وب‌سایت کالج سلطنتی روانپزشکان.
  21. ↑ بخشی از دستگاه لیمبیک مغزاست که نقش مهمی در سازماندهی، یادگیری و ذخیرة اطلاعات دارد (حسن‌زاده، «هیپوکامپ، مکان، عملکرد و نقش آن در حافظه و یادگیری»، وب‌سایت گروه روان‌شناسی اینجا مکث).
  22. ↑ کالات، روان‌شناسی فیزیولوژیکی، 1386ش، ص223.
  23. ↑ سنایی، «اختلال استرس پس از سانحه PTSD»، وب‌سایت دکتر سنایی.
  24. ↑ ولی‌زاده، «سندروم استرس پس از سانحه (PTSD) علت+ علائم+ درمان»، وب‌سایت دکتر شیرین ولی‌زاده.
  25. ↑ دنیوی و امیری، «مروری بر درمان دارویی کابوس‌های شبانه در اختلال استرس پس از سانحه جنگ»، 1387ش، ص197.
  26. ↑ «راهنمای مداخله مختصر برای اختلال استرس پس از سانحه»، وب‌سایت معاونت بهداشتی.
  27. ↑ مرآتی و دیگران، «اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر بهبود اختلال استرس پس از سانحه (مطالعه موردی: زلزله زدگان کرمانشاه آبان 1396)»، 1397ش، ص98.
  28. ↑ محمودی‌قرائی و دیگران، «مقایسه اثر گروه درمانی شناختی- رفتاری و مداخلات حمایتی گروهی بر نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه با گروه شاهد در نوجوانان بازمانده از زلزله بم»، 1385ش، ص26.
  29. ↑ سلیمانی و دیگران، «درمان مواجهه واقعیت مجازی در اختلال‌های اضطرابی و PTSD: مروری نظام‌مند بر ادبیات پژوهش»، 1395ش، ص112.
  30. ↑ «اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) چیست؟ علائم و روش‌های درمان»، وب‌سایت دکتر بهشتیان.
  31. ↑ «اثرات ورزش با تردمیل بر اختلال استرس پس از سانحه»، خبرگزاری دانشجویان ایران.
  32. ↑ «نقش دعادرمانی در بهبود بیماری‌ها»، خبرگزاری کیهان.
  33. ↑ شفیعا و دیگران، «sps به‌عنوان یک مدل حیوانی برای PTSD»، 1393ش، ص168.

منابع

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  • قرآن کریم.
  • «اثرات ورزش با تردمیل بر اختلال استرس پس از سانحه»، خبرگزاری دانشجویان ایران، تاریخ درج مطلب: ۷ تیر ۱۴۰۱ش.
  • «اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) چیست؟ علائم و روش‌های درمان»، وب‌سایت دکتر بهشتیان، تاریخ درج مطلب: ۲۹ مهر ۱۴۰۲ش.
  • «اختلال استرس پس از سانحه»، وب‌سایت کالج سلطنتی روانپزشکان، تاریخ درج مطلب: آبان ۱۴۰۰ش.
  • حسن‌زاده، مینا، «هیپوکامپ، مکان، عملکرد و نقش آن در حافظه و یادگیری»، وب‌سایت گروه روان‌شناسی اینجا مکث، تاریخ درج مطلب: ۶ مرداد ۱۴۰۱ش.
  • خادم حمزه‌ای، الهام و دیگران، «اختلال استرس پس از سانحه در بهبودیافتگان کووید-۱۹: مطالعه مقطعی»، فصلنامه آرشیو توانبخشی، شماره ۱، دوره ۲۴، ۱۴۰۲ش.
  • خسروی، طارق و دیگران، «شناسایی عوامل زمینه‌ساز اختلال استرس پس از سانحه در بازماندگان زلزله کرمانشاه»، مطالعات روانشناختی نوجوان و جوان، شماره ۲، دوره ۴، ۱۴۰۱ش.
  • دنیوی، وحید و امیری، افشار، «مروری بر درمان دارویی کابوس‌های شبانه در اختلال استرس پس از سانحه جنگ»، نشریه مجله دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، شماره ۳، دوره ۶، ۱۳۸۷ش.
  • «راهنمای مداخله مختصر برای اختلال استرس پس از سانحه»، وب‌سایت معاونت بهداشتی، تاریخ درج مطلب: ۷ آذر ۱۳۹۴ش.
  • رقیبی، مهوش و دیگران، «بررسی شیوع و ارتباط متغیرهای فردی با اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در زندانیان»، نشریه علوم مراقبتی نظامی، شماره ۱، دوره ۳، ۱۳۹۵ش.
  • زمانی، ساسان و دیگران، «بررسی شیوع اختلال استرس پس از سانحه در افراد با تجربه جنگ تحمیلی عراق بر ایران در استان ایلام در سال ۱۳۹۵: یک مطالعه مقطعی»، نشریه مجله طب نظامی، شماره ۴، دوره ۲۰، ۱۳۹۷ش.
  • سلیمانی، مهدی و دیگران، «درمان مواجهه واقعیت مجازی در اختلال‌های اضطرابی و PTSD: مروری نظام‌مند بر ادبیات پژوهش»، تحقیقات علوم رفتاری، شماره ۱، دوره ۱۴، ۱۳۹۵ش.
  • سنایی، کامیار، «اختلال استرس پس از سانحه PTSD»، وب‌سایت دکتر سنایی، ۲۷ اسفند ۱۳۹۶ش.
  • شفیعا، سکینه و دیگران، «sps به‌عنوان یک مدل حیوانی برای PTSD»، همایش ملی ارتقاء سلامت دهان و دندان خانواده، دوره ۱، ۱۳۹۳ش.
  • شفیعی کمال‌آبادی، مرضیه و دیگران، «بررسی شیوع اختلال استرس پس از سانحه و همبودی آن با اختلالات شخصیت در بین جانبازان شهر تهران»، مجله روان‌شناسی بالینی، شماره ۱، دوره ۶، ۱۳۹۳ش.
  • شمسیان، محمد و قربان‌پوراحمد سرگورابی، فرزانه، «شیوع، سبب‌شناسی، تشخیص علائم و راهکارهای درمانی اختلال استرس پس از سانحه»، همایش ملی آسیب‌شناسی روانی، ۱۴۰۱ش.
  • شیوع اختلالات روان‌شناختی پس از تصادفات»، خبرگزاری دانشجویان ایران، تاریخ درج مطلب: ۱ فروردین ۱۴۰۱ش.
  • طاهری، فاطمه و دیگران، «عملکرد حافظه شرح حال در فرزندان نوجوان جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)»، نشریه تازه‌های علوم شناختی، شماره ۱، دوره ۱۳، ۱۳۹۰ش.
  • عباسی، زینب و دیگران، «میزان شیوع اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در بین آتش‌نشان‌های شهر اصفهان»، نشریه طب کار، شماره ۲، دوره ۸، ۱۳۹۵ش.
  • فارلی، ملیسا و دیگران، «روسپیگری، خشونت و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)»، نشریه رفاه اجتماعی، شماره ۵، دوره ۲، ۱۳۸۱ش.
  • کالات، جیمز، روان‌شناسی فیزیولوژیکی، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران، روان، چاپ اول، ۱۳۸۶ش.
  • محمودی‌قرائی، جواد و دیگران، «مقایسه اثر گروه درمانی شناختی- رفتاری و مداخلات حمایتی گروهی بر نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه با گروه شاهد در نوجوانان بازمانده از زلزله بم»، نشریه مجله بیماری‌های کودکان ایران، شماره ۱، دوره ۱۶، ۱۳۸۵ش.
  • مرآتی، علیرضا و دیگران، «اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر بهبود اختلال استرس پس از سانحه (مطالعه موردی: زلزله‌زدگان کرمانشاه آبان ۱۳۹۶)»، نشریه امداد و نجات، شماره ۲، دوره ۱۰، ۱۳۹۷ش.
  • «مقایسه اضطراب امتحان در دختران و پسران»، مشاوره آنلاین مهکام، تاریخ بازدید: ۲۲ اسفند ۱۴۰۲ش.
  • «نقش دعادرمانی در بهبود بیماری‌ها»، خبرگزاری کیهان، تاریخ درج مطلب: ۲۲ آبان ۱۴۰۰ش.
  • نوحی، سیما و دیگران، «اثربخشی پسخوراند عصبی بر اضطراب، افسردگی و نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه جنگ»، نشریه تحقیقات علوم رفتاری، شماره ۲، دوره ۱۴، ۱۳۹۵ش.
  • نوری‌فر، سارا، «اختلال استرس پس از سانحه (ptsd) در کودکان | علائم و درمان»، وب‌سایت علی میرصادقی، تاریخ درج مطلب: ۱۲ اسفند ۱۳۹۸ش.
  • ولی‌زاده، شیرین، «سندروم استرس پس از سانحه (PTSD) علت+ علائم+ درمان»، وب‌سایت دکتر شیرین ولی‌زاده، تاریخ درج مطلب: ۲۷ دی ۱۴۰۱ش.
  • هاتف، بشری و دیگران، «انتقال بین نسلی اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) از پدر خانواده به فرزندان: مطالعه مروری»، نشریه مجله طب نظامی، شماره ۶، دوره ۲۱، ۱۳۹۸ش.
برگرفته از «https://iranpedia.wiki/w/index.php?title=پیش‌نویس:اضطراب_پس_از_سانحه&oldid=49619»