پرش به محتوا

پیش‌نویس:علیقلی خان بختیاری: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
دیداریویکی‌متن
imported>افشان بستاکچی
صفحه‌ای تازه حاوی «<big>'''علیقلی خان بختیاری؛'''</big> از سیاستمداران ایل بختیاری در دوران قاجار. علیقلی خان بختیاری معروف به سردار اسعد از رؤسای بانفوذ و قدرت‌مند ایل بختیاری، نقش مهمی در اتحاد ایل بختیاری داشت. عدالت‌خواهی و مبارزه علیه استبداد از خصوصیات وی بود...» ایجاد کرد
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<big>'''علیقلی خان بختیاری؛'''</big> از سیاستمداران ایل بختیاری در دوران قاجار.
<big>'''علیقلی خان بختیاری؛'''</big> از سیاستمداران ایل بختیاری در دوران قاجار.


علیقلی خان بختیاری معروف به سردار اسعد از رؤسای بانفوذ و قدرت‌مند ایل بختیاری، نقش مهمی در اتحاد ایل بختیاری داشت. عدالت‌خواهی و مبارزه علیه استبداد از خصوصیات وی بود و با همین رویکرد، اقدامات سیاسی و اجتماعی متعددی را در تاریخ ایران به نام خود، ثبت کرد.  
علیقلی خان بختیاری معروف به سردار اسعد از رؤسای بانفوذ و قدرت‌مند [[ایل بختیاری]]، نقش مهمی در اتحاد ایل بختیاری داشت. عدالت‌خواهی و مبارزه علیه استبداد از خصوصیات وی بود و با همین رویکرد، اقدامات سیاسی و اجتماعی متعددی را در تاریخ ایران به نام خود، ثبت کرد.  
==زندگی‌نامه==
==زندگی‌نامه==
علیقلی‌خان بختیاری‌ مشهور به سردار اسعد از رؤسای ایل بختیاری در دورۀ حکومت قاجار بود. وی در سال 1274‌ق در چهارمحال‌ و بختیاری به دنیا آمد. وی ‌ فرزند حسینقلی‌‌خان‌ بختیاری از طایفۀ هفت‌‌لَنْگ ‌ و نوۀ دختری نجف‌خان بوده است.  علیقلی‌خان با فرهنگ اصیل بختیاری رشد کرد و از دوران کودکی سخت‌کوشی، مقاومت و وطن‌دوستی را که با سبک زندگی ایلاتی آمیخته بود، یاد گرفت.  هوش‌ سرشار علیقلی‌خان سبب جلب توجه پدر به او شد و حسینقلی‌خان در سفر‌های متعدد، وی را به‌همراه می‌برد.  علیقلی‌خان در سفر مکه‌ با مادر همراه‌ بود و به‌‌همین‌ علت‌ به‌ حاجی‌ نیز ملقب‌ بوده است.  رفتار علیقلی‌خان بر عدالت‌خواهی، میانه‌روی و دفاع از مظلومان استوار بود و از کینه‌توزی‌ و انتقام‌جویی، پرهیز می‌کرد.   
علیقلی‌خان بختیاری‌ مشهور به سردار اسعد از رؤسای ایل بختیاری در [[قاجاریه|دورۀ حکومت قاجار]] بود. وی در سال 1274‌ق در چهارمحال‌ و بختیاری به دنیا آمد. او فرزند حسینقلی‌‌خان‌ بختیاری از طایفۀ هفت‌‌لَنْگ<ref>  [https://ensani.ir/fa/article/43603/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%AF-%D9%88-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB . غفارپور، «علیقلی‌خان سردار اسعد و تاریخ‌نگاری بختیاری»، 1383ش، ص42-43.]</ref> ‌ و نوۀ دختری نجف‌خان بوده است.<ref>  [https://www.iichs.ir/fa/news/1080/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%AF-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C . حبیبی، «علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری»، وب‌سایت پژوهشکده تاریخ معاصر.]</ref> علیقلی‌خان با فرهنگ اصیل بختیاری رشد کرد و از [[کودک|دوران کودکی]] سخت‌کوشی، مقاومت و وطن‌دوستی را که با سبک زندگی ایلاتی آمیخته بود، یاد گرفت.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/43603/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%AF-%D9%88-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB . غفارپور، «علیقلی‌خان سردار اسعد و تاریخ‌نگاری بختیاری»، 1383ش، ص42-43.]</ref> هوش‌ سرشار علیقلی‌خان از همان کودکی سبب جلب توجه پدر به او شد و حسینقلی‌خان در سفر‌های متعدد، وی را به‌همراه می‌برد. <ref> [https://rch.ac.ir/article/Details/6051 . نوائی، «بختیاری علیقلی (سردار اسعد)»، وب‌سایت دانشنامه جهان اسلام.]</ref> علیقلی‌خان در [[حج|سفر مکه‌]] با مادر همراه‌ بود و به‌‌همین‌ علت‌ به‌ حاجی‌ نیز ملقب‌ بوده است.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/43603/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%AF-%D9%88-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB . غفارپور، «علیقلی‌خان سردار اسعد و تاریخ‌نگاری بختیاری»، 1383ش، ص42.]</ref> رفتار علیقلی‌خان در طول زندگی بر عدالت‌خواهی، [[اعتدال|میانه‌روی]] و دفاع از مظلومان استوار بود و از کینه‌توزی‌ و انتقام‌جویی، پرهیز می‌کرد.<ref> . عکاشه، تاریخ ایل بختیاری، 1365ش، ص601.</ref>
 
==آموزش==
==آموزش==
علیقلی‌خان در کودکی، زبان فارسی و خط تحریر را فرا گرفت و پس از آن به مقدمات عربی و ادبی مشغول شد. وی پس از آموختن زبان عربی و قرآن به تحصیل علوم جدید و فراگیری زبان فرانسوی پرداخت. حسینقلی‌خان معلمی برای تعلیم وی در نظر گرفته بود.  او همچنین سفرهای‌ متعدد به‌ اروپا داشت.   
علیقلی‌خان در کودکی، [[زبان فارسی]] و خط تحریر را فرا گرفت و پس از آن به مقدمات عربی و ادبی مشغول شد. وی پس از آموختن [[زبان عربی]] و قرآن به تحصیل علوم جدید و فراگیری زبان فرانسوی پرداخت. حسینقلی‌خان به‌دلیل علاقه‌ای که به این فرزندش داشت، معلمی برای تعلیم ویژۀ وی در نظر گرفته بود.<ref>[https://www.iichs.ir/fa/news/1080/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%AF-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C . حبیبی، «علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری»، وب‌سایت پژوهشکده تاریخ معاصر.]</ref> علیقلی‌خان همچنین سفرهای‌ متعدد به‌ اروپا داشت و در این سفرها، تجربه‌های بسیاری اندوخت.<ref> [https://rch.ac.ir/article/Details/6051 . نوائی، «بختیاری علیقلی (سردار اسعد)»، وب‌سایت دانشنامه جهان اسلام.]</ref>
 
==ازدواج==
==ازدواج==
علیقلی‌خان در سال 1294ق در چارچوب آداب‌ورسوم ایلیاتی با بی‌بی مهرجان، دختر یکی از بزرگان بختیاری، ازدواج کرد و نخستین فرزند او جعفرقلی‌خان در سال 1297‌ق متولد شد. جعفرقلی‌خان بعدها سردار بهادر نام گرفت و پس از فوت علیقلی‌خان به سردار اسعد سوم شهرت یافت.  
علیقلی‌خان در سال 1294ق در چارچوب آداب‌ورسوم ایلیاتی مبنی بر [[ازدواج بهنگام]]، با بی‌بی مهرجان، دختر یکی از بزرگان بختیاری، [[ازدواج]] کرد و نخستین فرزند او جعفرقلی‌خان در سال 1297‌ق متولد شد. جعفرقلی‌خان بعدها سردار بهادر نام گرفت و پس از فوت علیقلی‌خان به سردار اسعد سوم شهرت یافت.<ref>[https://www.iichs.ir/fa/news/1080/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%AF-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C . حبیبی، «علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری»، وب‌سایت پژوهشکده تاریخ معاصر.]</ref>
 
==کنش‌های اجتماعی و سیاسی==  
==کنش‌های اجتماعی و سیاسی==  
در سفر حسینقلی‌خان بختیاری به اصفهان که به قتل او انجامید، دو فرزند او به نام‌های اسفندیارخان‌ و علیقلی‌خان نیز همراه او رفتند که پس از کشته شدن پدر آنها زندانی شدند.  با تضعیف‌ حکومت‌ ظل‌السلطان‌، علیقلی‌خان‌ آزاد شد و به تهران‌ رفت. در این سفر، مهارت‌ وی‌ در سوارکاری‌ و تیراندازی‌  موجب شد که از ناصرالدین شاه درجة‌ سرتیپ‌ اولی‌ گرفته  و به فرماندهی یک‌صد سوار بختیاری منصوب شود. برخی، ماندگاری علیقلی‌خان در تهران را تصمیم ناصرالدین شاه برای کنترل خاندان‌ حسینقلی‌خان‌ دانسته‌اند.  علیقلی‌خان‌ تا استقرار مشروطیت‌ در تهران‌ ماند و پس‌ از به سلطنت رسیدن‌ محمدعلی‌ شاه‌ و روی‌کار آمدن‌ امیر مفخم‌ بختیاری‌، تهران‌ را به‌ مقصد اروپا ترک‌ کرد. در اقامت‌ سه‌ سالة‌ علیقلی‌خان‌ در پاریس‌، منزل وی محل‌ تشکیل جلسات سیاسی و رفت‌وآمدهای مخالفان‌ محمدعلی‌ شاه‌ بود.  پس‌ از به‌ توپ‌ بسته‌ شدن‌ مجلس‌ و سرکوبی‌ قیام‌ تبریز، اطرافیان‌ علیقلی‌خان‌ وی را به‌ بازگشت‌ به ایران تشویق‌ کردند.  
در سفر حسینقلی‌خان بختیاری به اصفهان که به قتل او انجامید، دو فرزند او به نام‌های اسفندیارخان‌ و علیقلی‌خان نیز همراه او رفتند که پس از کشته‌شدن پدر، آنها زندانی شدند.<ref>  . ‌ بامداد، شرح‌ حال‌ رجال‌ ایران‌ در قرن‌ 12 و 13 و 14 هجری‌،‌ 1378‌ش‌، ج2، ص449.</ref> با تضعیف‌ حکومت‌ ظل‌السلطان‌، علیقلی‌خان‌ آزاد شد و به [[تهران|تهران‌]] رفت. در این سفر، مهارت‌ وی‌ در سوارکاری‌ و تیراندازی‌ <ref> [https://rch.ac.ir/article/Details/6051 . نوائی، «بختیاری علیقلی (سردار اسعد)»، وب‌سایت دانشنامه جهان اسلام.]</ref> موجب شد که از ناصرالدین شاه درجۀ سرتیپ‌‌اولی‌ گرفته<ref>  [https://ensani.ir/fa/article/43603/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%AF-%D9%88-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB . غفارپور، «علیقلی‌خان سردار اسعد و تاریخ‌نگاری بختیاری»، 1383ش، ص42.]</ref> و به فرماندهی یک‌صد سوار بختیاری منصوب شود. <ref>[https://www.iichs.ir/fa/news/1080/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%AF-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C . حبیبی، «علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری»، وب‌سایت پژوهشکده تاریخ معاصر.]</ref> برخی، ماندگاری علیقلی‌خان در تهران را تصمیم ناصرالدین شاه برای کنترل خاندان‌ حسینقلی‌خان‌ دانسته‌اند. <ref> .‌ صفائی‌، رهبران‌ مشروطه: دوره دوم‌، 1366‌ش، ج1، ص259. </ref> علیقلی‌خان‌ تا استقرار مشروطیت‌ در تهران‌ ماند و پس‌ از به سلطنت رسیدن‌ محمدعلی‌ شاه‌ و روی‌کار آمدن‌ امیر مفخم‌ بختیاری‌، تهران‌ را به‌ مقصد اروپا ترک‌ کرد. <ref>[https://ensani.ir/fa/article/43603/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%AF-%D9%88-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB . غفارپور، «علیقلی‌خان سردار اسعد و تاریخ‌نگاری بختیاری»، 1383ش، ص42.]</ref> در اقامت‌ سه‌ سالۀ علیقلی‌خان‌ در پاریس‌، منزل وی محل‌ تشکیل جلسات سیاسی و رفت‌وآمدهای مخالفان‌ محمدعلی‌ شاه‌ بود. <ref> [https://ensani.ir/fa/article/43603/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%AF-%D9%88-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB . کاظمی، «نطق‌های حاج علیقلی‌خان سردار اسعد در دومین مجلس شورای ملی»، 1401ش، ص3.]</ref> پس‌ از به‌ توپ‌ بسته‌‌شدن‌ مجلس‌ و سرکوبی‌ قیام‌ تبریز، اطرافیان‌ علیقلی‌خان‌ وی را برای بازگشت‌ به ایران تشویق‌ کردند.<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/6051 . نوائی، «بختیاری علیقلی (سردار اسعد)»، وب‌سایت دانشنامه جهان اسلام.]</ref>
مهم‌ترین اقدامات سیاسی علیقلی‌خان عبارت است از:
مهم‌ترین اقدامات سیاسی علیقلی‌خان عبارت است از:
# عدالت‌خواهی و مقابله با استبداد حکومت قاجار؛
#عدالت‌خواهی و مقابله با استبداد [[قاجاریه|حکومت قاجار]]؛<ref>[https://www.iichs.ir/fa/news/1080/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%AF-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C . حبیبی، «علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری»، وب‌سایت پژوهشکده تاریخ معاصر.]</ref>
# مشارکت در جنبش مشروطه‌خواهی؛  
#مشارکت در جنبش مشروطه‌خواهی؛<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/6051 . نوائی، «بختیاری علیقلی (سردار اسعد)»، وب‌سایت دانشنامه جهان اسلام.]</ref>
# درخواست از نجفقلی‌خان‌ صمصام‌السلطنه‌ برای تسخیر اصفهان؛
#درخواست از نجفقلی‌خان‌ صمصام‌السلطنه‌ برای تسخیر [[اصفهان]]؛<ref>[https://ensani.ir/fa/article/43603/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%AF-%D9%88-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB . غفارپور، «علیقلی‌خان سردار اسعد و تاریخ‌نگاری بختیاری»، 1383ش، ص42.]</ref>
# تشویق ایرانیان‌ مسلمان‌ و زرتشتی‌ ساکن‌ عدن‌ و بمبئی به اتحاد و همدلی‌؛
#تشویق ایرانیان‌ مسلمان‌ و زرتشتی‌ ساکن‌ عدن‌ و بمبئی به اتحاد و همدلی‌؛
# مدیریت و تشکیل لشکر متشکل از 1500 سوار و پیاده‌ از ایل بختیاری و لشکرکشی به اصفهان؛  
#مدیریت و تشکیل لشکر متشکل از 1500 سوار و پیاده‌ از ایل بختیاری و لشکرکشی به اصفهان؛
# تلاش برای افتتاح‌ مجدد مجلس‌ شورای‌ ملی‌ و تجدید انتخابات؛
#تلاش برای افتتاح‌ مجدد مجلس‌ شورای‌ ملی‌ و تجدید انتخابات؛
# مقابله و لشکرکشی به تهران به‌منظور مقابله با محمدعلی شاه به‌دلیل خلف وعدۀ وی در افتتاح مجلس شورای ملی؛
#مقابله و لشکرکشی به تهران به‌منظور مقابله با محمدعلی شاه به‌دلیل خلف وعدۀ وی در افتتاح مجلس شورای ملی؛
# ایجاد اتحاد میان لشکر ایل بختیاری با نیروهای‌ شمال‌ به‌ فرماندهی‌ یپرم‌‌خان ارمنی برای مقابله با استبداد؛
#ایجاد اتحاد میان لشکر ایل بختیاری با نیروهای‌ شمال‌ به‌ فرماندهی‌ یپرم‌‌خان ارمنی برای مقابله با استبداد؛
# انتخاب به سِمَت وزیر داخله و وزیر جنگ توسط رهبران‌ مشروطه‌خواه‌ پس از فرارمحمد‌علی شاه؛  
#انتخاب به سِمَت وزیر داخله و وزیر جنگ توسط رهبران‌ مشروطه‌خواه‌ پس از فرار محمد‌علی شاه؛<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/6051 . نوائی، «بختیاری علیقلی (سردار اسعد)»، وب‌سایت دانشنامه جهان اسلام.]</ref>
# نمایندگی‌ مجلس‌ شورای‌ ملی‌ و دفاع از حقوق ایلات در مجلس؛  
#نمایندگی‌ مجلس‌ شورای‌ ملی‌ و دفاع از حقوق ایلات در مجلس؛<ref>[https://ensani.ir/fa/article/43603/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%AF-%D9%88-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB . کاظمی، «نطق‌های حاج علیقلی‌خان سردار اسعد در دومین مجلس شورای ملی»، 1401ش، ص11-12.]</ref>
# فرستادن‌ سواران‌ بختیاری‌ به‌ کمک‌ نیروهای‌ دولتی‌ در فرونشاندن‌ جریان پارک‌ اتابک‌ و پایان‌ بخشیدن‌ به‌ خودسری‌های‌ افراد‌ مسلح؛  
#فرستادن‌ سواران‌ بختیاری‌ به‌ کمک‌ نیروهای‌ دولتی‌ در فرونشاندن‌ جریان پارک‌ اتابک‌ و پایان‌ بخشیدن‌ به‌ خودسری‌های‌ افراد‌ مسلح؛<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/6051 . نوائی، «بختیاری علیقلی (سردار اسعد)»، وب‌سایت دانشنامه جهان اسلام.]</ref>
# واکنش به ترور آیت الله بهبهانی.
#واکنش به ترور آیت الله بهبهانی.
# تلاش برای اصلاح نظام عدلیه و ساختار وزارتخانه.
#تلاش برای اصلاح نظام عدلیه و ساختار وزارتخانه.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/43603/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%AF-%D9%88-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB . کاظمی، «نطق‌های حاج علیقلی‌خان سردار اسعد در دومین مجلس شورای ملی»، 1401ش، ص11-13.]</ref>
 
==فعالیت‌های فرهنگی==  
==فعالیت‌های فرهنگی==  
سردار اسعد قبل از شروع نهضت مشروطیت، نسبت به تعلیم‌ و تربیت‌ مردم به‌خصوص کودکان توجه ویژه نشان داد. او به‌منظور تأسیس مدرسۀ صنایع مستظرفه به کمال‌الملک و حکیم‌الملک کمک کرد و مجوز واگذاری قسمتی از اراضی باغ نگارستان را برای ساخت مدرسه به‌همراه مقدار زیادی پول از مجلس شورای ملی گرفت. همچنین وی به‌منظور تعلیم و تربیت کودکان بختیاری، مدرسه‌ای در منطقۀ بختیاری احداث کرد.  وی جمعی‌ از بختیاری‌ها را برای‌ تکمیل‌ تحصیلات‌ به‌ اروپا فرستاد. همچنین به‌‌دستور و تشویق‌ علیقلی‌خان بختیاری، کتب‌ مهمی‌ مانند «کتاب‌ آبی»‌ و «سفرنامة‌ برادران‌ شرلی»‌ ترجمه‌ و چاپ‌ شدند.  سردار اسعد در تشویق و ترغیب اهل علم به دانش‌افزایی نقش بسزایی داشت و با هزينۀ شخصى، كتاب‌هایی را ترجمه و چاپ كرد. نگارش کتاب تاريخ بختيارى نیز به توصيۀ علیقلی‌خان سردار اسعد صورت گرفت.   
سردار اسعد مدت‌ها پیش از شروع نهضت مشروطیت، نسبت به تعلیم‌ و تربیت‌ مردم به‌خصوص کودکان توجه ویژه‌ای نشان می‌داد. او به‌منظور تأسیس مدرسۀ صنایع مستظرفه به [[کمال‌الملک]] و حکیم‌الملک کمک کرد و مجوز واگذاری قسمتی از اراضی باغ نگارستان را برای ساخت [[مدرسه]] به‌همراه مقدار زیادی پول از مجلس شورای ملی گرفت. همچنین وی به‌منظور تعلیم و تربیت کودکان بختیاری، مدرسه‌ای در منطقۀ بختیاری احداث کرد.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/43603/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%AF-%D9%88-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB . غفارپور، «علیقلی‌خان سردار اسعد و تاریخ‌نگاری بختیاری»، 1383ش، ص42-43.]</ref> وی جمعی‌ از بختیاری‌ها را برای‌ تکمیل‌ تحصیلات‌ به‌ اروپا فرستاد. سردار اسعد در تشویق و ترغیب اهل علم به دانش‌افزایی نقش بسزایی داشت و با هزينۀ شخصى، كتاب‌هایی را ترجمه و چاپ كرد. کتاب‌‌هایی مانند «کتاب‌ آبی»‌ و «سفرنامه برادران‌ شرلی»‌ به‌‌دستور و تشویق‌ علیقلی‌خان بختیاری، ترجمه‌ و چاپ‌ شدند.<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/6051 . نوائی، «بختیاری علیقلی (سردار اسعد)»، وب‌سایت دانشنامه جهان اسلام.]</ref> نگارش کتاب تاريخ بختيارى نیز به توصيۀ علیقلی‌خان سردار اسعد صورت گرفت.<ref> [https://ensani.ir/fa/article/43603/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%AF-%D9%88-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB . غفارپور، «علیقلی‌خان سردار اسعد و تاریخ‌نگاری بختیاری»، 1383ش، ص43.]</ref>
 
==نقش علیقلی‌خان در نهضت مشروطه==  
==نقش علیقلی‌خان در نهضت مشروطه==  
علیقلی‌خان سردار اسعد از رهبران ایلیاتی بود که از ابتدا به جنبش مشروطه‌خواهی پیوست. وی پیونددهندۀ دو نسل از رهبران جنبش مشروطه بود. در دورۀ ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه، علیقلی‌خان بختیاری با برخی انجمن‌های سری ضداستبداد و مشروطه‌خواه همکاری مخفیانه داشت. همچنین وی در دورۀ محمدعلی شاه نیز با بازگشت استبداد صغیر و قتل عام عمدۀ رهبران از پاریس مخالفت خود را با محمد‌علی شاه اعلام کرد. در دورۀ استقرار مجدد مشروطه وی از سکان‌داران اصلی این نهضت بوده و به ترتیب به مناصب وزارت داخله، وزارت جنگ و نمایندگی مجلس دست یافت.  
علیقلی‌خان سردار اسعد از رهبران ایلیاتی بود که از ابتدا به جنبش مشروطه‌خواهی پیوست. وی پیونددهندۀ دو نسل از رهبران جنبش مشروطه بود. در دورۀ ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه، علیقلی‌خان بختیاری با برخی انجمن‌های سری ضداستبداد و مشروطه‌خواه همکاری مخفیانه داشت. همچنین وی در دورۀ محمدعلی شاه نیز با بازگشت استبداد صغیر و قتل عام عمدۀ رهبران از پاریس مخالفت خود را با محمد‌علی شاه اعلام کرد. در دورۀ استقرار مجدد مشروطه وی از سکان‌داران اصلی این نهضت بوده و به ترتیب به مناصب وزارت داخله، وزارت جنگ و نمایندگی مجلس دست یافت.<ref>  [https://ensani.ir/fa/article/509254/%D9%86%D8%B7%D9%82-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D8%A7%D8%AC-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%85 . کاظمی، «نطق‌های حاج علیقلی‌خان سردار اسعد در دومین مجلس شورای ملی»، 1401ش، ص1-3.]</ref>
در دوران استبداد صغير، علیقلی‌خان بختیاری از اروپا به ايران آمد و با دو هزار نفر از سواران بختيارى به اصفهان رفت و پس از آن تصرف اصفهان به سمت تهران رفت و پس از چند روز توقف در قم به تهران نزدیک شد و با توافقى كه قبلاً با سپهدار تنكابنى داشت،  اردوى سپهدار تنكابنى و سردار اسعد در يك روز به هم رسيده و به يكديگر پيوستند. در روز جمعه 27 جمادى‌الاخر 1327ق این دو سپاه متحد وارد تهران شدند. قواى قزاق، توان مقاومت در مقابل این دو لشکر متحد را نداشتند و قواى بختيارى و سپهدار، تهران را فتح کردند.  
در دوران استبداد صغير، علیقلی‌خان بختیاری از اروپا به ايران آمد و با دو هزار نفر از سواران بختيارى به اصفهان رفت و پس از تصرف اصفهان به سمت تهران رفت. او چند روزی در قم توقف کرد و سپس بر اساس توافقی که قبلاً با سپهدار تنكابنى داشت،<ref> [https://www.iichs.ir/fa/news/1080/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%AF-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C . حبیبی، «علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری»، وب‌سایت پژوهشکده تاریخ معاصر.]</ref> به تهران نزدیک شد. اردوى سپهدار تنكابنى و سردار اسعد در يك روز به هم رسيده و به يكديگر پيوستند و در روز جمعه 27 جمادى‌الاخر 1327ق این دو سپاه متحد وارد تهران شدند. قواى قزاق، توان مقاومت در مقابل این دو لشکر متحد را نداشتند و قواى بختيارى و سپهدار، تهران را فتح کردند.<ref>  [https://ensani.ir/fa/article/43603/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%AF-%D9%88-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB . غفارپور، «علیقلی‌خان سردار اسعد و تاریخ‌نگاری بختیاری»، 1383ش، ص43.]</ref>
 
==درگذشت==
==درگذشت==
علیقلی‌خان در پایان عمر به بیماری‌ چشمی‌ مبتلا شد  و اختلال در بینایی، او را از فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی بازداشت. سردار اسعد در سال 1332ق نابینا و دو سال بعد با سکته مغزی، فلج شد.  علیقلی‌خان بختیاری در 7 محرم‌ 1336‌ق  درگذشت‌.  جنازۀ وی‌ به‌ اصفهان‌ منتقل‌ شد و در تکیة‌ میر واقع‌ در گورستان‌ تخت‌ فولاد اصفهان در مقبرة‌ خانوادگی و در کنار پدرش،حسینقلی‌خان بختیاری،‌ دفن‌ شد.
علیقلی‌خان در پایان عمر به بیماری‌ چشمی‌ مبتلا شد<ref>  . صفائی‌، رهبران‌ مشروطه: دوره دوم‌، 1366‌ش، ج1، ص280.</ref> و اختلال در بینایی، او را از فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی بازداشت. سردار اسعد در سال 1332ق نابینا و دو سال بعد با سکته مغزی، فلج شد.<ref> [https://www.iichs.ir/fa/news/1080/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%AF-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C . حبیبی، «علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری»، وب‌سایت پژوهشکده تاریخ معاصر.]</ref> علیقلی‌خان بختیاری در 7 محرم‌ 1336‌ق  درگذشت‌.<ref>  [https://rch.ac.ir/article/Details/6051 . نوائی، «بختیاری علیقلی (سردار اسعد)»، وب‌سایت دانشنامه جهان اسلام.]</ref> جنازۀ وی‌ به‌ [[اصفهان|اصفهان‌]] منتقل‌ شد و در تکیۀ میر واقع‌ در گورستان‌ تخت‌ فولاد اصفهان در مقبرۀ خانوادگی و در کنار پدرش،حسینقلی‌خان بختیاری،‌ دفن‌ شد.<ref>[https://www.iichs.ir/fa/news/1080/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B9%D8%AF-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C . حبیبی، «علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری»، وب‌سایت پژوهشکده تاریخ معاصر.]</ref>
 
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}  
{{پانویس}}  
==منابع==
==منابع==
* بامداد، مهدی،‌ شرح‌ حال‌ رجال‌ ایران‌ در قرن‌ 12 و 13 و 14 هجری‌، تهران‌، زوار، چاپ پنجم، 1378‌ش.
*بامداد، مهدی،‌ شرح‌ حال‌ رجال‌ ایران‌ در قرن‌ 12 و 13 و 14 هجری‌، تهران‌، زوار، چاپ پنجم، 1378‌ش.
* حبیبی، میراندا، «علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری»، وب‌سایت پژوهشکده تاریخ معاصر، تاریخ درج مطلب: 21 اردیبهشت 1394ش.
*حبیبی، میراندا، «علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری»، وب‌سایت پژوهشکده تاریخ معاصر، تاریخ درج مطلب: 21 اردیبهشت 1394ش.
* صفائی، ابراهیم‌، رهبران‌ مشروطه: دوره دوم‌، تهران، بدرقه جاوید، چاپ دوم، 1366ش.
*صفائی، ابراهیم‌، رهبران‌ مشروطه: دوره دوم‌، تهران، بدرقه جاوید، چاپ دوم، 1366ش.
* عکاشه‌، اسکندر، تاریخ‌ ایل‌ بختیاری‌، تهران، فرهنگسرا، چاپ اول، 1365ش.
*عکاشه‌، اسکندر، تاریخ‌ ایل‌ بختیاری‌، تهران، فرهنگسرا، چاپ اول، 1365ش.
* غفارپور، بختیار، «علیقلی‌خان سردار اسعد و تاریخ‌نگاری بختیاری»، نشریۀ رشد آموزش، شمارۀ 14، 1383ش.
*غفارپور، بختیار، «علیقلی‌خان سردار اسعد و تاریخ‌نگاری بختیاری»، نشریۀ رشد آموزش، شمارۀ 14، 1383ش.
* کاظمی، سجاد، «نطق‌های حاج علیقلی‌خان سردار اسعد در دومین مجلس شورای ملی؛ دوم محرم 1330 دوم ذی‌القعده 1327»، فصلنامۀ پژوهش در تاریخ، شمارۀ 32، 1401ش.
*کاظمی، سجاد، «نطق‌های حاج علیقلی‌خان سردار اسعد در دومین مجلس شورای ملی؛ دوم محرم 1330 دوم ذی‌القعده 1327»، فصلنامۀ پژوهش در تاریخ، شمارۀ 32، 1401ش.
* نوائی، عبدالحسین، «بختیاری علیقلی (سردار اسعد)»، وب‌سایت دانشنامه جهان اسلام، تاریخ بازدید 5 بهمن 1402ش.
*نوائی، عبدالحسین، «بختیاری علیقلی (سردار اسعد)»، وب‌سایت دانشنامه جهان اسلام، تاریخ بازدید 5 بهمن 1402ش.


[[رده: ویکی‌زندگی]]
[[رده: ویکی‌زندگی]]
[[رده: پیشگامان]]
[[رده: پیشگامان]]

نسخهٔ کنونی تا ۷ خرداد ۱۴۰۳، ساعت ۱۲:۰۳

علیقلی خان بختیاری؛ از سیاستمداران ایل بختیاری در دوران قاجار.

علیقلی خان بختیاری معروف به سردار اسعد از رؤسای بانفوذ و قدرت‌مند ایل بختیاری، نقش مهمی در اتحاد ایل بختیاری داشت. عدالت‌خواهی و مبارزه علیه استبداد از خصوصیات وی بود و با همین رویکرد، اقدامات سیاسی و اجتماعی متعددی را در تاریخ ایران به نام خود، ثبت کرد.

زندگی‌نامه

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

علیقلی‌خان بختیاری‌ مشهور به سردار اسعد از رؤسای ایل بختیاری در دورۀ حکومت قاجار بود. وی در سال 1274‌ق در چهارمحال‌ و بختیاری به دنیا آمد. او فرزند حسینقلی‌‌خان‌ بختیاری از طایفۀ هفت‌‌لَنْگ[۱] ‌ و نوۀ دختری نجف‌خان بوده است.[۲] علیقلی‌خان با فرهنگ اصیل بختیاری رشد کرد و از دوران کودکی سخت‌کوشی، مقاومت و وطن‌دوستی را که با سبک زندگی ایلاتی آمیخته بود، یاد گرفت.[۳] هوش‌ سرشار علیقلی‌خان از همان کودکی سبب جلب توجه پدر به او شد و حسینقلی‌خان در سفر‌های متعدد، وی را به‌همراه می‌برد. [۴] علیقلی‌خان در سفر مکه‌ با مادر همراه‌ بود و به‌‌همین‌ علت‌ به‌ حاجی‌ نیز ملقب‌ بوده است.[۵] رفتار علیقلی‌خان در طول زندگی بر عدالت‌خواهی، میانه‌روی و دفاع از مظلومان استوار بود و از کینه‌توزی‌ و انتقام‌جویی، پرهیز می‌کرد.[۶]

آموزش

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

علیقلی‌خان در کودکی، زبان فارسی و خط تحریر را فرا گرفت و پس از آن به مقدمات عربی و ادبی مشغول شد. وی پس از آموختن زبان عربی و قرآن به تحصیل علوم جدید و فراگیری زبان فرانسوی پرداخت. حسینقلی‌خان به‌دلیل علاقه‌ای که به این فرزندش داشت، معلمی برای تعلیم ویژۀ وی در نظر گرفته بود.[۷] علیقلی‌خان همچنین سفرهای‌ متعدد به‌ اروپا داشت و در این سفرها، تجربه‌های بسیاری اندوخت.[۸]

ازدواج

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

علیقلی‌خان در سال 1294ق در چارچوب آداب‌ورسوم ایلیاتی مبنی بر ازدواج بهنگام، با بی‌بی مهرجان، دختر یکی از بزرگان بختیاری، ازدواج کرد و نخستین فرزند او جعفرقلی‌خان در سال 1297‌ق متولد شد. جعفرقلی‌خان بعدها سردار بهادر نام گرفت و پس از فوت علیقلی‌خان به سردار اسعد سوم شهرت یافت.[۹]

کنش‌های اجتماعی و سیاسی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در سفر حسینقلی‌خان بختیاری به اصفهان که به قتل او انجامید، دو فرزند او به نام‌های اسفندیارخان‌ و علیقلی‌خان نیز همراه او رفتند که پس از کشته‌شدن پدر، آنها زندانی شدند.[۱۰] با تضعیف‌ حکومت‌ ظل‌السلطان‌، علیقلی‌خان‌ آزاد شد و به تهران‌ رفت. در این سفر، مهارت‌ وی‌ در سوارکاری‌ و تیراندازی‌ [۱۱] موجب شد که از ناصرالدین شاه درجۀ سرتیپ‌‌اولی‌ گرفته[۱۲] و به فرماندهی یک‌صد سوار بختیاری منصوب شود. [۱۳] برخی، ماندگاری علیقلی‌خان در تهران را تصمیم ناصرالدین شاه برای کنترل خاندان‌ حسینقلی‌خان‌ دانسته‌اند. [۱۴] علیقلی‌خان‌ تا استقرار مشروطیت‌ در تهران‌ ماند و پس‌ از به سلطنت رسیدن‌ محمدعلی‌ شاه‌ و روی‌کار آمدن‌ امیر مفخم‌ بختیاری‌، تهران‌ را به‌ مقصد اروپا ترک‌ کرد. [۱۵] در اقامت‌ سه‌ سالۀ علیقلی‌خان‌ در پاریس‌، منزل وی محل‌ تشکیل جلسات سیاسی و رفت‌وآمدهای مخالفان‌ محمدعلی‌ شاه‌ بود. [۱۶] پس‌ از به‌ توپ‌ بسته‌‌شدن‌ مجلس‌ و سرکوبی‌ قیام‌ تبریز، اطرافیان‌ علیقلی‌خان‌ وی را برای بازگشت‌ به ایران تشویق‌ کردند.[۱۷] مهم‌ترین اقدامات سیاسی علیقلی‌خان عبارت است از:

  1. عدالت‌خواهی و مقابله با استبداد حکومت قاجار؛[۱۸]
  2. مشارکت در جنبش مشروطه‌خواهی؛[۱۹]
  3. درخواست از نجفقلی‌خان‌ صمصام‌السلطنه‌ برای تسخیر اصفهان؛[۲۰]
  4. تشویق ایرانیان‌ مسلمان‌ و زرتشتی‌ ساکن‌ عدن‌ و بمبئی به اتحاد و همدلی‌؛
  5. مدیریت و تشکیل لشکر متشکل از 1500 سوار و پیاده‌ از ایل بختیاری و لشکرکشی به اصفهان؛
  6. تلاش برای افتتاح‌ مجدد مجلس‌ شورای‌ ملی‌ و تجدید انتخابات؛
  7. مقابله و لشکرکشی به تهران به‌منظور مقابله با محمدعلی شاه به‌دلیل خلف وعدۀ وی در افتتاح مجلس شورای ملی؛
  8. ایجاد اتحاد میان لشکر ایل بختیاری با نیروهای‌ شمال‌ به‌ فرماندهی‌ یپرم‌‌خان ارمنی برای مقابله با استبداد؛
  9. انتخاب به سِمَت وزیر داخله و وزیر جنگ توسط رهبران‌ مشروطه‌خواه‌ پس از فرار محمد‌علی شاه؛[۲۱]
  10. نمایندگی‌ مجلس‌ شورای‌ ملی‌ و دفاع از حقوق ایلات در مجلس؛[۲۲]
  11. فرستادن‌ سواران‌ بختیاری‌ به‌ کمک‌ نیروهای‌ دولتی‌ در فرونشاندن‌ جریان پارک‌ اتابک‌ و پایان‌ بخشیدن‌ به‌ خودسری‌های‌ افراد‌ مسلح؛[۲۳]
  12. واکنش به ترور آیت الله بهبهانی.
  13. تلاش برای اصلاح نظام عدلیه و ساختار وزارتخانه.[۲۴]

فعالیت‌های فرهنگی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

سردار اسعد مدت‌ها پیش از شروع نهضت مشروطیت، نسبت به تعلیم‌ و تربیت‌ مردم به‌خصوص کودکان توجه ویژه‌ای نشان می‌داد. او به‌منظور تأسیس مدرسۀ صنایع مستظرفه به کمال‌الملک و حکیم‌الملک کمک کرد و مجوز واگذاری قسمتی از اراضی باغ نگارستان را برای ساخت مدرسه به‌همراه مقدار زیادی پول از مجلس شورای ملی گرفت. همچنین وی به‌منظور تعلیم و تربیت کودکان بختیاری، مدرسه‌ای در منطقۀ بختیاری احداث کرد.[۲۵] وی جمعی‌ از بختیاری‌ها را برای‌ تکمیل‌ تحصیلات‌ به‌ اروپا فرستاد. سردار اسعد در تشویق و ترغیب اهل علم به دانش‌افزایی نقش بسزایی داشت و با هزينۀ شخصى، كتاب‌هایی را ترجمه و چاپ كرد. کتاب‌‌هایی مانند «کتاب‌ آبی»‌ و «سفرنامه برادران‌ شرلی»‌ به‌‌دستور و تشویق‌ علیقلی‌خان بختیاری، ترجمه‌ و چاپ‌ شدند.[۲۶] نگارش کتاب تاريخ بختيارى نیز به توصيۀ علیقلی‌خان سردار اسعد صورت گرفت.[۲۷]

نقش علیقلی‌خان در نهضت مشروطه

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

علیقلی‌خان سردار اسعد از رهبران ایلیاتی بود که از ابتدا به جنبش مشروطه‌خواهی پیوست. وی پیونددهندۀ دو نسل از رهبران جنبش مشروطه بود. در دورۀ ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه، علیقلی‌خان بختیاری با برخی انجمن‌های سری ضداستبداد و مشروطه‌خواه همکاری مخفیانه داشت. همچنین وی در دورۀ محمدعلی شاه نیز با بازگشت استبداد صغیر و قتل عام عمدۀ رهبران از پاریس مخالفت خود را با محمد‌علی شاه اعلام کرد. در دورۀ استقرار مجدد مشروطه وی از سکان‌داران اصلی این نهضت بوده و به ترتیب به مناصب وزارت داخله، وزارت جنگ و نمایندگی مجلس دست یافت.[۲۸] در دوران استبداد صغير، علیقلی‌خان بختیاری از اروپا به ايران آمد و با دو هزار نفر از سواران بختيارى به اصفهان رفت و پس از تصرف اصفهان به سمت تهران رفت. او چند روزی در قم توقف کرد و سپس بر اساس توافقی که قبلاً با سپهدار تنكابنى داشت،[۲۹] به تهران نزدیک شد. اردوى سپهدار تنكابنى و سردار اسعد در يك روز به هم رسيده و به يكديگر پيوستند و در روز جمعه 27 جمادى‌الاخر 1327ق این دو سپاه متحد وارد تهران شدند. قواى قزاق، توان مقاومت در مقابل این دو لشکر متحد را نداشتند و قواى بختيارى و سپهدار، تهران را فتح کردند.[۳۰]

درگذشت

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

علیقلی‌خان در پایان عمر به بیماری‌ چشمی‌ مبتلا شد[۳۱] و اختلال در بینایی، او را از فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی بازداشت. سردار اسعد در سال 1332ق نابینا و دو سال بعد با سکته مغزی، فلج شد.[۳۲] علیقلی‌خان بختیاری در 7 محرم‌ 1336‌ق درگذشت‌.[۳۳] جنازۀ وی‌ به‌ اصفهان‌ منتقل‌ شد و در تکیۀ میر واقع‌ در گورستان‌ تخت‌ فولاد اصفهان در مقبرۀ خانوادگی و در کنار پدرش،حسینقلی‌خان بختیاری،‌ دفن‌ شد.[۳۴]

پانویس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  1. ↑ . غفارپور، «علیقلی‌خان سردار اسعد و تاریخ‌نگاری بختیاری»، 1383ش، ص42-43.
  2. ↑ . حبیبی، «علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری»، وب‌سایت پژوهشکده تاریخ معاصر.
  3. ↑ . غفارپور، «علیقلی‌خان سردار اسعد و تاریخ‌نگاری بختیاری»، 1383ش، ص42-43.
  4. ↑ . نوائی، «بختیاری علیقلی (سردار اسعد)»، وب‌سایت دانشنامه جهان اسلام.
  5. ↑ . غفارپور، «علیقلی‌خان سردار اسعد و تاریخ‌نگاری بختیاری»، 1383ش، ص42.
  6. ↑ . عکاشه، تاریخ ایل بختیاری، 1365ش، ص601.
  7. ↑ . حبیبی، «علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری»، وب‌سایت پژوهشکده تاریخ معاصر.
  8. ↑ . نوائی، «بختیاری علیقلی (سردار اسعد)»، وب‌سایت دانشنامه جهان اسلام.
  9. ↑ . حبیبی، «علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری»، وب‌سایت پژوهشکده تاریخ معاصر.
  10. ↑ . ‌ بامداد، شرح‌ حال‌ رجال‌ ایران‌ در قرن‌ 12 و 13 و 14 هجری‌،‌ 1378‌ش‌، ج2، ص449.
  11. ↑ . نوائی، «بختیاری علیقلی (سردار اسعد)»، وب‌سایت دانشنامه جهان اسلام.
  12. ↑ . غفارپور، «علیقلی‌خان سردار اسعد و تاریخ‌نگاری بختیاری»، 1383ش، ص42.
  13. ↑ . حبیبی، «علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری»، وب‌سایت پژوهشکده تاریخ معاصر.
  14. ↑ .‌ صفائی‌، رهبران‌ مشروطه: دوره دوم‌، 1366‌ش، ج1، ص259.
  15. ↑ . غفارپور، «علیقلی‌خان سردار اسعد و تاریخ‌نگاری بختیاری»، 1383ش، ص42.
  16. ↑ . کاظمی، «نطق‌های حاج علیقلی‌خان سردار اسعد در دومین مجلس شورای ملی»، 1401ش، ص3.
  17. ↑ . نوائی، «بختیاری علیقلی (سردار اسعد)»، وب‌سایت دانشنامه جهان اسلام.
  18. ↑ . حبیبی، «علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری»، وب‌سایت پژوهشکده تاریخ معاصر.
  19. ↑ . نوائی، «بختیاری علیقلی (سردار اسعد)»، وب‌سایت دانشنامه جهان اسلام.
  20. ↑ . غفارپور، «علیقلی‌خان سردار اسعد و تاریخ‌نگاری بختیاری»، 1383ش، ص42.
  21. ↑ . نوائی، «بختیاری علیقلی (سردار اسعد)»، وب‌سایت دانشنامه جهان اسلام.
  22. ↑ . کاظمی، «نطق‌های حاج علیقلی‌خان سردار اسعد در دومین مجلس شورای ملی»، 1401ش، ص11-12.
  23. ↑ . نوائی، «بختیاری علیقلی (سردار اسعد)»، وب‌سایت دانشنامه جهان اسلام.
  24. ↑ . کاظمی، «نطق‌های حاج علیقلی‌خان سردار اسعد در دومین مجلس شورای ملی»، 1401ش، ص11-13.
  25. ↑ . غفارپور، «علیقلی‌خان سردار اسعد و تاریخ‌نگاری بختیاری»، 1383ش، ص42-43.
  26. ↑ . نوائی، «بختیاری علیقلی (سردار اسعد)»، وب‌سایت دانشنامه جهان اسلام.
  27. ↑ . غفارپور، «علیقلی‌خان سردار اسعد و تاریخ‌نگاری بختیاری»، 1383ش، ص43.
  28. ↑ . کاظمی، «نطق‌های حاج علیقلی‌خان سردار اسعد در دومین مجلس شورای ملی»، 1401ش، ص1-3.
  29. ↑ . حبیبی، «علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری»، وب‌سایت پژوهشکده تاریخ معاصر.
  30. ↑ . غفارپور، «علیقلی‌خان سردار اسعد و تاریخ‌نگاری بختیاری»، 1383ش، ص43.
  31. ↑ . صفائی‌، رهبران‌ مشروطه: دوره دوم‌، 1366‌ش، ج1، ص280.
  32. ↑ . حبیبی، «علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری»، وب‌سایت پژوهشکده تاریخ معاصر.
  33. ↑ . نوائی، «بختیاری علیقلی (سردار اسعد)»، وب‌سایت دانشنامه جهان اسلام.
  34. ↑ . حبیبی، «علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری»، وب‌سایت پژوهشکده تاریخ معاصر.

منابع

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  • بامداد، مهدی،‌ شرح‌ حال‌ رجال‌ ایران‌ در قرن‌ 12 و 13 و 14 هجری‌، تهران‌، زوار، چاپ پنجم، 1378‌ش.
  • حبیبی، میراندا، «علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری»، وب‌سایت پژوهشکده تاریخ معاصر، تاریخ درج مطلب: 21 اردیبهشت 1394ش.
  • صفائی، ابراهیم‌، رهبران‌ مشروطه: دوره دوم‌، تهران، بدرقه جاوید، چاپ دوم، 1366ش.
  • عکاشه‌، اسکندر، تاریخ‌ ایل‌ بختیاری‌، تهران، فرهنگسرا، چاپ اول، 1365ش.
  • غفارپور، بختیار، «علیقلی‌خان سردار اسعد و تاریخ‌نگاری بختیاری»، نشریۀ رشد آموزش، شمارۀ 14، 1383ش.
  • کاظمی، سجاد، «نطق‌های حاج علیقلی‌خان سردار اسعد در دومین مجلس شورای ملی؛ دوم محرم 1330 دوم ذی‌القعده 1327»، فصلنامۀ پژوهش در تاریخ، شمارۀ 32، 1401ش.
  • نوائی، عبدالحسین، «بختیاری علیقلی (سردار اسعد)»، وب‌سایت دانشنامه جهان اسلام، تاریخ بازدید 5 بهمن 1402ش.
برگرفته از «https://iranpedia.wiki/w/index.php?title=پیش‌نویس:علیقلی_خان_بختیاری&oldid=47819»