پرش به محتوا

پیش‌نویس:لجاجت: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
imported>علی بیرانوند
imported>محمدمهدی محمدی
لینک داخلی
 
(۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<big>'''لجاجت؛'''</big> پافشاری بر سخن یا رفتاری به‌منظور مخالفت با میل یا خواسته دیگران.
[[پرونده:لجاجت.jpg|جایگزین=فیلم سینمایی «لجبازی» به کارگردانی عباس مرادیان و تهیه‌کنندگی ناهید شارزولی|بندانگشتی|فیلم سینمایی «لجبازی» به کارگردانی عباس مرادیان و تهیه‌کنندگی ناهید شارزولی]]
{{درشت|'''لجاجت؛'''}} پافشاری بر سخن یا رفتاری به‌منظور مخالفت با میل یا خواسته دیگران.


لجاجت، از جمله رذایل اخلاقی و نابهنجاری‌های رفتاری است که نداشتن مهارت‌های ارتباطی، موجب بروز این صفت ناپسند می‌شود. لجاجت، آسیب‌های گوناگونی را برای فرد در روابط خانوادگی و اجتماعی به دنبال دارد.
لجاجت، از جمله رذایل اخلاقی و نابهنجاری‌های رفتاری است که نداشتن مهارت‌های ارتباطی، موجب بروز این صفت ناپسند می‌شود. [[لجاجت]]، آسیب‌های گوناگونی را برای فرد در روابط [[خانواده|خانوادگی]] و اجتماعی به دنبال دارد.


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی لجاجت==
لجاجت در لغت به‌معنای یک‌دندگی و عناد است<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/%D9%85%D8%AD%D8%A8%D8%AA دهخدا، لغتنامه، ذیل واژۀ لجاجت.]</ref> و در اصطلاح اصرار ورزیدن بر انجام کاری که از انجام آن نهی شده است؛ مانند لجاجت فرزند نسبت به پدر و مادر. در مواردی لجاجت همراه با عناد است.<ref>راغب، المفردات، 1412ق، ص736.</ref> همچنین مفهوم لجبازی متفاوت از مصمم‌بودن است؛ فرد لجباز بدون داشتن دلیل منطقی و درست بر خواستۀ خود پافشاری می‌کند، حال آنکه فرد مصمم با قدرت و اطمینان خاطر برای رسیدن به هدف خود تلاش می‌کند.<ref> [https://hamandishan.com/%D9%84%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C/ «لجبازی جیست و چه دلایلی دارد؟ نحوۀ درمان لجبازی در سنین مختلف»، وب‌سایت هم‌اندیشان.]</ref>  
لجاجت در لغت به‌معنای یک‌دندگی و عناد است<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/محبت دهخدا، لغتنامه، ذیل واژۀ لجاجت.]</ref> و در اصطلاح اصرار ورزیدن بر انجام کاری که از انجام آن نهی شده است؛ مانند لجاجت فرزند نسبت به [[پدر]] و [[مادر]]. در مواردی لجاجت همراه با عناد است.<ref>راغب، المفردات، 1412ق، ص736.</ref> همچنین مفهوم لجبازی متفاوت از مصمم‌بودن است؛ فرد لجباز بدون داشتن دلیل منطقی و درست برخواستهٔ خود پافشاری می‌کند، حال آنکه فرد مصمم با قدرت و اطمینان خاطر برای رسیدن به هدف خود تلاش می‌کند.<ref>[https://hamandishan.com/لجبازی/ «لجبازی جیست و چه دلایلی دارد؟ نحوۀ درمان لجبازی در سنین مختلف»، وب‌سایت هم‌اندیشان.]</ref>


==لجاجت در آیات و روایات==
==لجاجت در آیات و روایات==
از منظر قرآن، فرد لجوج از درک آیات الهی محروم است<ref>سورۀ انعام، آیه 99.</ref> و با پافشاری بر سخن باطل خود آیات الهی را انکار کرده<ref>سورۀ بقره، آیه 26.</ref> و غرق در گناه<ref>سورۀ بقره آیۀ 206.</ref> است. امام علی نیز دوری از لجاجت را از بهترین خصلت‌ها معرفی می‌کند.<ref>آمدى، تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، 1366ش، ص463.</ref>  
از منظر قرآن، فرد لجوج از درک آیات الهی محروم است<ref>سورهٔ انعام، آیه 99.</ref> و با پافشاری بر سخن باطل خود آیات الهی را انکار کرده<ref>سورهٔ بقره، آیه 26.</ref> و غرق در گناه<ref>سورهٔ بقره آیهٔ 206.</ref> است. [[امام علی]] نیز دوری از لجاجت را از بهترین خصلت‌ها معرفی می‌کند.<ref>آمدی، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، 1366ش، ص463.</ref>
 
==لجاجت در روان‌شناسی==
لجاجت یا اختلال گستاخی یا بی‌اعتنایی مقابله‌ای، الگوی رفتاری خصمانه‌ای است که با عصبانیت، [[پرخاشگری]]، مشاجره، کینه‌توزی و ایجاد مزاحمت همراه است. این اختلال علاوه بر وراثتی بودن در افرادی دیده می‌شود که در خانوادهٔ آنها یکی از والدین به اختلال‌های اخلاقی و سلوکی، شخصیت ضد اجتماعی یا [[افسردگی]] دچار است. در اختلال پارانوئید که فرد کینه‌توز و بدبین است و همچنین در [[کودک|کودکان]] بیش‌فعال نیز لجبازی دیده می‌شود. این اختلال رفتاری از ۱ سالگی شروع و در ۳ سالگی، به اوج می‌رسد. افراد در [[نوجوانی]] به علت نرسیدن به اهداف خود، این رویه را در پیش می‌گیرند و در بزرگ‌سالی برای جبهه گرفتن در برابر دیگران و در [[سالمندی]] برای کنترل [[زندگی]] از این حربه استفاده می‌کنند.<ref>[https://www.afkarnews.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-5/294674-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D9%84%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A2%D «راه‌حلی برای لجبازی آقایان»، وب‌سایت افکار نیوز.]</ref>


==لجاجت در روان‌شناسی==
لجاجت یا اختلال گستاخی یا بی‌اعتنایی مقابله‌ای، الگوی رفتاری خصمانه‌ای است که با عصبانیت، پرخاشگری، مشاجره، کینه‌توزی و ایجاد مزاحمت همراه است. این اختلال علاوه بر وراثتی بودن در افرادی دیده می‌شود که در خانوادۀ آنها یکی از والدین به اختلال‌های اخلاقی و سلوکی، شخصیت ضد اجتماعی و یا افسردگی دچار است. در اختلال پارانوئید که فرد کینه‌توز و بدبین است و همچنین در کودکان بیش‌فعال نیز لجبازی دیده می‌شود. این اختلال رفتاری از 1 سالگی شروع و در 3 سالگی، به اوج می‌رسد. افراد در نوجوانی به علت نرسیدن به اهداف خود، این رویه را در پیش می‌گیرند و در بزرگ‌سالی برای جبهه گرفتن در برابر دیگران و در سالمندی برای کنترل زندگی از این حربه استفاده می‌کنند.<ref> [https://www.afkarnews.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-5/294674-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D9%84%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A2%D «راه‌حلی برای لجبازی آقایان»، وب‌سایت افکار نیوز.]</ref>
 
==خصوصیات فرد لجباز==
==خصوصیات فرد لجباز==
برخی از خصوصیات فرد لجباز به نقل از روان‌شناسان عبارت‌اند از:
برخی از خصوصیات فرد لجباز به نقل از روان‌شناسان عبارت‌اند از:
 
#خودرأی بودن؛
1. خودرأی بودن؛
#نداشتن [[اعتماد به نفس]]؛
 
#نپذیرفتن نظر درست دیگران؛<ref>[https://irselfmade.com/what-is-the-cause-of-stubbornness/ «دلیل لجبازی چیست»، وب‌سایت موفقیت خودساخته.]</ref>
2. نداشتن اعتماد به‌ نفس؛
#فرافکن و دلیل‌تراش بودن؛
 
#زیر پا گذاشتن مقررات؛
3. نپذیرفتن نظر درست دیگران<ref> [https://irselfmade.com/what-is-the-cause-of-stubbornness/ «دلیل لجبازی چیست»، وب‌سایت موفقیت خودساخته.]</ref>  
#زودرنجی؛
 
#[[افسردگی]] و [[اضطراب فراگیر|اضطراب]]؛
4. فرافکن و دلیل‌تراش بودن؛
#داشتن توقع بی‌جا از دیگران؛
 
#نداشتن خودباوری مثبت و نپذیرفتن خود واقعی.<ref>[https://www.afkarnews.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-5/294674-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D9%84%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A2%D «راه‌حلی برای لجبازی آقایان»، وب‌سایت افکار نیوز.]</ref>
5. زیر پا گذاشتن مقررات؛
 
6. زودرنجی؛
 
7. افسردگی و اضطراب؛
 
8. داشتن توقع بی‌جا از دیگران؛
 
9. نداشتن خودباوری مثبت و نپذیرفتن خود واقعی.<ref> [https://www.afkarnews.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-5/294674-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D9%84%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A2%D «راه‌حلی برای لجبازی آقایان»، وب‌سایت افکار نیوز.]</ref>  
 
==عوامل فردی لجاجت==
==عوامل فردی لجاجت==
برخی از عوامل فردی لجاجت عبارت‌اند از:
برخی از عوامل فردی لجاجت عبارت‌اند از:
 
#انعطاف‌ناپذیری؛
1. انعطاف‌نا‌پذیری؛
#نداشتن روحیهٔ همدلی؛
 
#جهل؛
2. نداشتن روحیۀ همدلی؛
#زیاده‌روی در سرزنش کردن؛
 
#حق‌به‌جانب انگاشتن خود؛
3. جهل؛
#[[ترس]]؛
 
#تجزیه و تحلیل بیش از اندازهٔ مسائل؛
4. زیاده‌روی در سرزنش کردن؛
#داشتن انتظار نابه‌جا از آینده؛
 
#اعتماد بیش از حد به رأی و نظر خود.<ref>[https://lovesradio.com/characteristics-of-stubborn-people/ «خصوصیات افراد لجباز»، وب‌سایت همیار عشق.]</ref>
5. حق‌به‌جانب انگاشتن خود؛  
 
6. ترس؛
 
7. تجزیه و تحلیل بیش از اندازۀ مسائل؛  
 
8. داشتن انتظار نابه‌جا از آینده؛  
 
9. اعتماد بیش از حد به رأی و نظر خود.<ref> [https://lovesradio.com/characteristics-of-stubborn-people/ «خصوصیات افراد لجباز»، وب‌سایت همیار عشق.]</ref>


==آسیب‌های فردی لجاجت==
==آسیب‌های فردی لجاجت==
لجبازی، آسیب‌هایی را برای انسان به ‌دنبال دارد که زمینه‌ساز برخی از مشکلات در زندگی فردی و اجتماعی او می‌شود؛ مانند محروم‌شدن از موقعیت‌های فردی و اجتماعی مناسب همچون تحصیلات عالیه، شغل مناسب و تشکیل زندگی مشترک مطلوب. برخی از این آسیب‌ها عبارت‌اند از:
لجبازی، آسیب‌هایی را برای انسان به دنبال دارد که زمینه‌ساز برخی از مشکلات در زندگی فردی و اجتماعی او می‌شود؛ مانند محروم‌شدن از موقعیت‌های فردی و اجتماعی مناسب همچون تحصیلات عالیه، شغل مناسب و تشکیل زندگی مشترک مطلوب. برخی از این آسیب‌ها عبارت‌اند از:


1. بروز مشکلات اجتماعی؛<ref> مجلسی، بحارالأنوار، 1403ق، ج13، ص272.</ref>  
۱. بروز مشکلات اجتماعی؛<ref>مجلسی، بحارالأنوار، 1403ق، ج13، ص272.</ref>


2. درک نکردن واقعیات؛<ref>مجلسی، بحارالأنوار، 1403ق، ج69، ص119.</ref>  
۲. درک نکردن واقعیات؛<ref>مجلسی، بحارالأنوار، 1403ق، ج69، ص119.</ref>


3. انزوای اجتماعی و پراکندگی مردم از اطراف فرد.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، 1377ش، ج3، ص54.</ref>  
۳. [[انزوای اجتماعی]] و پراکندگی مردم از اطراف فرد.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، 1377ش، ج3، ص54.</ref>


==عوامل لجاجت در خانواده==
==عوامل لجاجت در خانواده==
 
#داشتن [[غرور]]؛
1. داشتن غرور؛
#نداشتن گذشت؛
 
#اختلاف سلیقه.<ref>[https://www.afkarnews.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-5/294674-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D9%84%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A2%D «راه‌حلی برای لجبازی آقایان»، وب‌سایت افکار نیوز.]</ref>
2. نداشتن گذشت؛
 
3. اختلاف سلیقه.<ref> [https://www.afkarnews.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-5/294674-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D9%84%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A2%D «راه‌حلی برای لجبازی آقایان»، وب‌سایت افکار نیوز.]</ref>
 
==پیامدهای لجاجت در خانواده==
==پیامدهای لجاجت در خانواده==
برخی از پیامدهای لجاجت در خانواده عبارت‌‌اند از:
برخی از پیامدهای لجاجت در خانواده عبارت‌اند از:


1. ضعف در تدبیر امور؛ هدف فرد از لجاجت، عمل کردن بر خلاف میل طرف مقابل بدون توجه به عواقب کار خود است؛ در چنین شرایطی فرد، قدرت تصمیم‌گیری درست را ندارد و اعمالی را انجام می‌دهد که خود نیز پسندیده نمی‌داند مانند توجه نکردن به نظافت شخصی؛<ref>ليثى واسطى، عيون الحكم و المواعظ، 1376 ش، ص41.</ref>  
#ضعف در تدبیر امور؛ هدف فرد از لجاجت، عمل کردن بر خلاف میل طرف مقابل بدون توجه به عواقب کار خود است؛ در چنین شرایطی فرد، قدرت [[مهارت تصمیم‌گیری|تصمیم‌گیری]] درست را ندارد و اعمالی را انجام می‌دهد که خود نیز پسندیده نمی‌داند مانند توجه نکردن به نظافت شخصی؛<ref>لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، 1376 ش، ص41.</ref>
 
#بسترسازی برای انجام زشتی‌ها؛<ref>لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، 1376 ش، ص39.</ref>
2. بسترسازی برای انجام زشتی‌ها؛<ref>ليثى واسطى، عيون الحكم و المواعظ، 1376 ش، ص39.</ref>  
#مشاجره؛<ref>لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، 1376 ش، ص39.</ref>
 
#هلاکت؛<ref>لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، 1376 ش، ص208.</ref>
3. مشاجره؛<ref>ليثى واسطى، عيون الحكم و المواعظ، 1376 ش، ص39.</ref>  
#کاهش منزلت اجتماعی؛<ref>آمدی، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، 1366ش، ص464.</ref>
 
#درک نکردن حقایق.<ref>سورهٔ اعراف، آیات 14-16.</ref>
4. هلاکت؛<ref>ليثى واسطى، عيون الحكم و المواعظ، 1376 ش، ص208.</ref>  
 
5. کاهش منزلت اجتماعی ؛<ref>آمدى، تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، 1366ش، ص464.</ref>  
 
6. درک نکردن حقایق.<ref>سورۀ  اعراف، آیات 14-16.</ref>  


==راه‌کارهای پیشگیری از لجاجت در خانواده==
==راه‌کارهای پیشگیری از لجاجت در خانواده==
 
برخی از راهکارها برای پیشگیری از لجاجت در [[خانواده]] عبارت‌اند از:
برخی از راهکارها برای پیشگیری از لجاجت در خانواده عبارت‌اند از:
#شناخت عوامل [[لجاجت]] مانند آگاه کردن فرد لجباز از عواقب سوء یک‌دنده بودن.
 
#مقابلهٔ عملی با مقتضای لجاجت با [[صبر|صبور]] بودن و حفظ ظاهر در برابر سرزنش‌های طرف مقابل.
1. شناخت عوامل لجاجت مانند آگاه کردن فرد لجباز از عواقب سوء یک‌دنده بودن؛
#مشورت کردن با خانواده در امور مختلف زندگی.
 
#تقویت کیفی رابطهٔ [[رابطه زناشویی|زناشویی]] با جدایی کوتاه‌مدت و مقطعی.
2. مقابلۀ عملی با مقتضای لجاجت با صبور بودن و حفظ ظاهر در برابر سرزنش‌های طرف مقابل؛
#حذف رفتار نامطلوب از راه تقویت نکردن رفتار مورد نظر مانند توجه نکردن و نادیده گرفتن خواسته‌های بی‌جا.
 
#تمرکز بر زمان حال و مکان مربوط در حین گفتگو و پرهیز از به‌میان آوردن موضوعات گذشته و صحبت کردن در زمینهٔ آینده.
3. مشورت کردن با خانواده در امور مختلف زندگی؛
#افزایش آگاهی‌های لازم برای برقراری یک ارتباط مناسب.
 
#ایفای نقش طرف مقابل؛ در مواردی زن و شوهر زمانی که حرف‌های خودشان را از زبان همسر خود که در نقش او بازی می‌کند می‌شنوند نسبت به حل مشکلات دید تازه‌ای پیدا می‌کنند.
4. تقویت کیفی رابطۀ زناشویی با جدایی کوتاه‌مدت و مقطعی؛
#توضیح منطقی تصمیم‌ها.
 
#استفاده از شوخی و نداشتن روحیهٔ خشک و بی‌روح.
5. حذف رفتار نامطلوب از راه تقویت نکردن رفتار مورد نظر مانند توجه نکردن و نادیده گرفتن خواسته‌های بی‌جا؛
#ارزش و اعتبار بخشیدن به احساسات همسر و همدردی کردن با او در مواقعی که اظهار خستگی از وضع موجود می‌کند.
 
#بازگو کردن مفهوم و مضمون سخنان همسر برای گوشزد کردن واقعیات بدون بحث و درگیری.<ref>حسین‌زاده، همسران سازگار: راهکارهای سازگاری، 1396ش، ص135-141.</ref>
6. تمرکز بر زمان حال و مکان مربوط در حین گفتگو و پرهیز از به‌میان آوردن موضوعات گذشته و صحبت کردن در زمینۀ آینده؛
 
7. افزایش آگاهی‌های لازم برای برقراری یک ارتباط مناسب؛
 
8. ایفای نقش طرف مقابل؛ در مواردی زن و شوهر زمانی که حرف‌های خودشان را از زبان همسر خود که در نقش او بازی می‌کند می‌شنوند نسبت به حل مشکلات دید تازه‌ای پیدا می‌کنند؛
 
9. توضیح منطقی تصمیم‌ها؛
 
10. استفاده از شوخی و نداشتن روحیۀ خشک و بی‌روح؛
 
11. ارزش و اعتبار بخشیدن به احساسات همسر و همدردی کردن با او در مواقعی که اظهار خستگی از وضع موجود می‌کند؛
 
12. بازگو کردن مفهوم و مضمون سخنان همسر برای گوشزد کردن واقعیات بدون بحث و درگیری.<ref>حسین‌زاده، همسران سازگار: راهکارهای سازگاری، 1396ش، ص135-141.</ref>
==عوامل اجتماعی لجاجت در آموزه‌های اسلامی==
==عوامل اجتماعی لجاجت در آموزه‌های اسلامی==


1. جریان نفاق و دشمنان نفوذی؛<ref>سورۀ مائده، آیه 82.</ref>  
#جریان [[نفاق]] و دشمنان نفوذی؛<ref>سورهٔ مائده، آیه 82.</ref>
 
#[[تکبر]] و [[غرور]] باطل؛<ref>سورهٔ قصص، آیهٔ 58.</ref>
2. تکبر و غرور باطل؛<ref>سورۀ قصص، آیۀ 58.</ref>  
#[[تقلید]] کورکورانه و جناح‌بندی‌های سیاسی؛<ref>سورهٔ مائده، آیه 104.</ref>
 
3. تقلید کورکورانه و جناح‌بندی‌های سیاسی؛<ref>سورۀ مائده، آیه 104.</ref>


==پیامدهای اجتماعی لجاجت==
==پیامدهای اجتماعی لجاجت==
از جمله پیامدهای اجتماعی لجاجت در جامعهٔ [[مسلمان]]، مخدوش شدن چهرهٔ سیاسی، از بین رفتن مقبولیت و القای ناکارآمدی نظام اسلامی است. آرامش و آسایش اجتماعی، از جمله اهداف هر نظام سیاسی است؛ هرگاه مسئولان و مدیران ناکارآمد در رأس امور قرار بگیرند و بر اساس عقلانیت عمل نکرده، و ملاک آنها گرایش‌های سیاسی و حزبی بر پایهٔ عجب، [[تکبر]] و لجبازی باشد، نظام سیاسی در دید مردم ناکارآمد جلوه می‌کند. نتیجهٔ چنین عملکردی، سلب اعتماد مردم و دلسرد شدن آنها نسبت به نظام اسلامی است.<ref>[https://hadana.ir/افراد-لجوج-در-قران/ «افراد لجوج در قرآن»، وب‌سایت هدانا.]</ref>


از جمله پیامدهای اجتماعی لجاجت در جامعۀ مسلمان، مخدوش شدن چهرۀ سیاسی، از بین رفتن مقبولیت و القای ناکارآمدی نظام اسلامی است. آرامش و آسایش اجتماعی، از جمله اهداف هر نظام سیاسی است؛ هرگاه مسئولان و مدیران ناکارآمد در رأس امور قرار بگیرند و بر اساس عقلانیت عمل نکرده، و ملاک آنها گرایش‌های سیاسی و حزبی بر پایۀ عجب، تکبر و لجبازی باشد، نظام سیاسی در دید مردم  ناکارآمد جلوه می‌کند. نتیجۀ چنین عملکردی، سلب اعتماد مردم و دلسرد شدن آنها نسبت به نظام اسلامی است.<ref>[https://hadana.ir/%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AF-%D9%84%D8%AC%D9%88%D8%AC-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «افراد لجوج در قرآن»، وب‌سایت هدانا.]</ref>
 
==درمان لجبازی==
==درمان لجبازی==
لجبازی از جمله اختلال‌های روان‌شناختی است. برخی از راهکارهای مناسب برای درمان آن عبارت‌اند از:
لجبازی از جمله اختلال‌های روان‌شناختی است. برخی از راهکارهای مناسب برای درمان آن عبارت‌اند از:
#داشتن صبر و تحمل و درمان گام‌به‌گام.
#زیاده‌روی نکردن در ملامت و سرزنش دیگران.
#انتخاب زمان و مکان مناسب برای درمان.
#انتخاب فرد معتمد به‌عنوان میانجی بین فرد لجباز و طرف مقابل او.
#برطرف کردن سوءتفاهم‌های پیش آمده برای فرد لجباز نسبت به اطرافیان.
#پرهیز از به‌کار بردن لفظ «تو» و استفاده کردن از جملات جایگزین مانند «من احساس می‌کنم»، برای جلوگیری از تنش و نزاع.
#توجه داشتن به تفاوت‌های فردی در درمان.
#تبیین ضررها و آسیب‌های خانوادگی لجاجت در فضایی آرام و بدون تنش.
#اجتناب از مجادله و درگیری.
#محکوم نکردن فرد لجوج و به‌کاربردن رفتار کریمانه.


1. داشتن صبر و تحمل و درمان گام‌به‌گام؛
2. زیاده‌روی نکردن در ملامت و سرزنش دیگران؛
3. انتخاب زمان و مکان مناسب برای درمان؛
4. انتخاب فرد معتمد به‌عنوان میانجی بین فرد لجباز و طرف مقابل او؛
5. برطرف کردن سوءتفاهم‌های پیش آمده برای فرد لجباز نسبت به اطرافیان؛
6. پرهیز از به‌کار بردن لفظ «تو» و استفاده کردن از جملات جایگزین مانند «من احساس می‌کنم»، برای جلوگیری از تنش و نزاع؛
7. توجه داشتن به تفاوت‌های فردی در درمان؛
8. تبیین ضررها و آسیب‌های خانوادگی لجاجت در فضایی آرام و بدون تنش؛
9. اجتناب از مجادله و درگیری؛
10. محکوم نکردن فرد لجوج و به‌کاربردن رفتار کریمانه.
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


==منابع==
==منابع==
*  
**قرآن
* قرآن
*«افراد لجوج در قرآن (رابطه اشرافیگری مسئولین و لجاجت مقابل حق)»، وب‌سایت هدانا، تاریخ بازدید: ۶ خرداد ۱۴۰۲ش.
* «افراد لجوج در قرآن (رابطه اشرافیگری مسئولین و لجاجت مقابل حق)»، وب‌سایت هدانا، تاریخ بازدید: 6 خرداد 1402ش.
*تمیمی آمدی، عبد الواحد بن محمد، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، قم، [بی‌نا]، چ۱، ۱۳۶۶ش.
* تميمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، قم، [بی‌نا]، چ1، 1366ش.
*حرّانی، حسن، تحف العقول، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۰۴ق.
* حرّانی، حسن، تحف العقول، قم، جامعه مدرسین، 1404ق.
*حسین‌زاده، علی، همسران سازگار: راهکارهای سازگاری، قم، مؤسسهٔ آموزشی پژوهشی امام خمینی، ۱۳۹۶ش.
* حسین‌زاده، علی، همسران سازگار: راهکارهای سازگاری، قم، مؤسسۀ آموزشی پژوهشی امام خمینی، 1396ش.
*«خصوصیات افراد لجباز (درمان لجبازی همسر)»، وب‌سایت همیار عشق، تاریخ بازدید: ۹ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
* «خصوصیات افراد لجباز (درمان لجبازی همسر)»، وب‌سایت همیار عشق، تاریخ بازدید: 9 اردیبهشت 1402ش.
*«دلیل لجبازی چیست (خصوصیات افراد لجباز+ نحوه رفتار با لجبازها)»، وب‌سایت موفقیت خودساخته، تاریخ بازدید: ۶ خرداد ۱۴۰۲ش.
* «دلیل لجبازی چیست (خصوصیات افراد لجباز+ نحوه رفتار با لجبازها)»، وب‌سایت موفقیت خودساخته، تاریخ بازدید: 6 خرداد 1402ش.
*دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: ۳ اسفند ۱۴۰۱ش.
* دهخدا، علی‌اکبر، ‌لغت‌نامه، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 3 اسفند 1401ش.
*راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، دمشق، دارالعلم الدارالشامة، چ۱، ۱۴۱۲ق.
* راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، دمشق، دارالعلم الدارالشامة ، چ1، 1412ق.
*«راه‌حلی برای لجبازی آقایان»، وب‌سایت افکار نیوز، تاریخ بازدید: ۷ خرداد ۱۴۰۲ش.
* «راه‌حلی برای لجبازی آقایان»، وب‌سایت افکار نیوز، تاریخ بازدید: 7 خرداد 1402ش.
*کنث، دیویس، خانواده: راهنمای مفاهیم و فنون برای متخصص یاوری، ترجمهٔ فرشاد بهاری، تهران، تزکیه، ۱۳۸۲ش.
* کنث، دیویس، خانواده: راهنمای مفاهیم و فنون برای متخصص یاوری، ترجمۀ فرشاد بهاری، تهران، تزکیه، 1382ش.
*«لجاجت و درمان فرد لجباز»، وب‌سایت حوزه، تاریخ بازدید: ۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
* «لجاجت و درمان فرد لجباز»، وب‌سایت حوزه، تاریخ بازدید: 5 اردیبهشت 1402ش.
*«لجبازی جیست و چه دلایلی دارد؟ نحوهٔ درمان لجبازی در سنین مختلف»، وب‌سایت هم‌اندیشان، تاریخ بازدید: ۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
* «لجبازی جیست و چه دلایلی دارد؟ نحوۀ درمان لجبازی در سنین مختلف»، وب‌سایت هم‌اندیشان، تاریخ بازدید: 5 اردیبهشت 1402ش.
*لیثی واسطی، علی بن محمد، عیون الحکم و المواعظ، قم، [بی‌نا]، چ۱، ۱۳۷۶ ش.
* ليثى واسطى، على بن محمد، عيون الحكم و المواعظ، قم، [بی‌نا]، چ1، 1376 ش.
*مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، مصصح جمعی از محققان، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چ۲، ۱۴۰۳ق.
* مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، مصصح جمعی از محققان، بیروت، دار إحیاء التراث ‌العربی، چ2، 1403ق.
*مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق در قرآن، قم، مدرسه الامام علی بن ابی‌طالب، چ۱، ۱۳۷۷ش.
* مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق در قرآن، قم، مدرسه الامام علی‌ بن ‌ابی‌طالب، چ1، 1377ش.
*نیون، دیوید، صد راز موفقیت در زندگی زناشویی، ترجمه نفیسه معتکف، تهران، درسا، ۱۳۸۳ش.
* نیون، دیوید، صد راز موفقیت در زندگی زناشویی، ترجمه نفیسه معتکف، تهران، درسا، 1383ش.


علی بیرانوند
علی بیرانوند
خط ۱۷۸: خط ۱۲۲:
{{پایان چپ‌چین}}
{{پایان چپ‌چین}}


[[رده: ویکی‌زندگی]]
{{اخلاق-افقی}}
[[رده: فضائل اخلاقی]]
 
[[رده: آموزه‌های دینی]]
[[رده:رذائل اخلاقی]]
[[رده: آرامش معنوی]]
[[رده: بهداشت روان]]
[[رده: زندگی سالم]]
[[رده: مهارت‌های زندگی]]

نسخهٔ کنونی تا ۱۲ مهر ۱۴۰۴، ساعت ۲۱:۴۹

فیلم سینمایی «لجبازی» به کارگردانی عباس مرادیان و تهیه‌کنندگی ناهید شارزولی
فیلم سینمایی «لجبازی» به کارگردانی عباس مرادیان و تهیه‌کنندگی ناهید شارزولی

لجاجت؛ پافشاری بر سخن یا رفتاری به‌منظور مخالفت با میل یا خواسته دیگران.

لجاجت، از جمله رذایل اخلاقی و نابهنجاری‌های رفتاری است که نداشتن مهارت‌های ارتباطی، موجب بروز این صفت ناپسند می‌شود. لجاجت، آسیب‌های گوناگونی را برای فرد در روابط خانوادگی و اجتماعی به دنبال دارد.

مفهوم‌شناسی لجاجت

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

لجاجت در لغت به‌معنای یک‌دندگی و عناد است[۱] و در اصطلاح اصرار ورزیدن بر انجام کاری که از انجام آن نهی شده است؛ مانند لجاجت فرزند نسبت به پدر و مادر. در مواردی لجاجت همراه با عناد است.[۲] همچنین مفهوم لجبازی متفاوت از مصمم‌بودن است؛ فرد لجباز بدون داشتن دلیل منطقی و درست برخواستهٔ خود پافشاری می‌کند، حال آنکه فرد مصمم با قدرت و اطمینان خاطر برای رسیدن به هدف خود تلاش می‌کند.[۳]

لجاجت در آیات و روایات

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

از منظر قرآن، فرد لجوج از درک آیات الهی محروم است[۴] و با پافشاری بر سخن باطل خود آیات الهی را انکار کرده[۵] و غرق در گناه[۶] است. امام علی نیز دوری از لجاجت را از بهترین خصلت‌ها معرفی می‌کند.[۷]

لجاجت در روان‌شناسی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

لجاجت یا اختلال گستاخی یا بی‌اعتنایی مقابله‌ای، الگوی رفتاری خصمانه‌ای است که با عصبانیت، پرخاشگری، مشاجره، کینه‌توزی و ایجاد مزاحمت همراه است. این اختلال علاوه بر وراثتی بودن در افرادی دیده می‌شود که در خانوادهٔ آنها یکی از والدین به اختلال‌های اخلاقی و سلوکی، شخصیت ضد اجتماعی یا افسردگی دچار است. در اختلال پارانوئید که فرد کینه‌توز و بدبین است و همچنین در کودکان بیش‌فعال نیز لجبازی دیده می‌شود. این اختلال رفتاری از ۱ سالگی شروع و در ۳ سالگی، به اوج می‌رسد. افراد در نوجوانی به علت نرسیدن به اهداف خود، این رویه را در پیش می‌گیرند و در بزرگ‌سالی برای جبهه گرفتن در برابر دیگران و در سالمندی برای کنترل زندگی از این حربه استفاده می‌کنند.[۸]

خصوصیات فرد لجباز

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

برخی از خصوصیات فرد لجباز به نقل از روان‌شناسان عبارت‌اند از:

  1. خودرأی بودن؛
  2. نداشتن اعتماد به نفس؛
  3. نپذیرفتن نظر درست دیگران؛[۹]
  4. فرافکن و دلیل‌تراش بودن؛
  5. زیر پا گذاشتن مقررات؛
  6. زودرنجی؛
  7. افسردگی و اضطراب؛
  8. داشتن توقع بی‌جا از دیگران؛
  9. نداشتن خودباوری مثبت و نپذیرفتن خود واقعی.[۱۰]

عوامل فردی لجاجت

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

برخی از عوامل فردی لجاجت عبارت‌اند از:

  1. انعطاف‌ناپذیری؛
  2. نداشتن روحیهٔ همدلی؛
  3. جهل؛
  4. زیاده‌روی در سرزنش کردن؛
  5. حق‌به‌جانب انگاشتن خود؛
  6. ترس؛
  7. تجزیه و تحلیل بیش از اندازهٔ مسائل؛
  8. داشتن انتظار نابه‌جا از آینده؛
  9. اعتماد بیش از حد به رأی و نظر خود.[۱۱]

آسیب‌های فردی لجاجت

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

لجبازی، آسیب‌هایی را برای انسان به دنبال دارد که زمینه‌ساز برخی از مشکلات در زندگی فردی و اجتماعی او می‌شود؛ مانند محروم‌شدن از موقعیت‌های فردی و اجتماعی مناسب همچون تحصیلات عالیه، شغل مناسب و تشکیل زندگی مشترک مطلوب. برخی از این آسیب‌ها عبارت‌اند از:

۱. بروز مشکلات اجتماعی؛[۱۲]

۲. درک نکردن واقعیات؛[۱۳]

۳. انزوای اجتماعی و پراکندگی مردم از اطراف فرد.[۱۴]

عوامل لجاجت در خانواده

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  1. داشتن غرور؛
  2. نداشتن گذشت؛
  3. اختلاف سلیقه.[۱۵]

پیامدهای لجاجت در خانواده

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

برخی از پیامدهای لجاجت در خانواده عبارت‌اند از:

  1. ضعف در تدبیر امور؛ هدف فرد از لجاجت، عمل کردن بر خلاف میل طرف مقابل بدون توجه به عواقب کار خود است؛ در چنین شرایطی فرد، قدرت تصمیم‌گیری درست را ندارد و اعمالی را انجام می‌دهد که خود نیز پسندیده نمی‌داند مانند توجه نکردن به نظافت شخصی؛[۱۶]
  2. بسترسازی برای انجام زشتی‌ها؛[۱۷]
  3. مشاجره؛[۱۸]
  4. هلاکت؛[۱۹]
  5. کاهش منزلت اجتماعی؛[۲۰]
  6. درک نکردن حقایق.[۲۱]

راه‌کارهای پیشگیری از لجاجت در خانواده

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

برخی از راهکارها برای پیشگیری از لجاجت در خانواده عبارت‌اند از:

  1. شناخت عوامل لجاجت مانند آگاه کردن فرد لجباز از عواقب سوء یک‌دنده بودن.
  2. مقابلهٔ عملی با مقتضای لجاجت با صبور بودن و حفظ ظاهر در برابر سرزنش‌های طرف مقابل.
  3. مشورت کردن با خانواده در امور مختلف زندگی.
  4. تقویت کیفی رابطهٔ زناشویی با جدایی کوتاه‌مدت و مقطعی.
  5. حذف رفتار نامطلوب از راه تقویت نکردن رفتار مورد نظر مانند توجه نکردن و نادیده گرفتن خواسته‌های بی‌جا.
  6. تمرکز بر زمان حال و مکان مربوط در حین گفتگو و پرهیز از به‌میان آوردن موضوعات گذشته و صحبت کردن در زمینهٔ آینده.
  7. افزایش آگاهی‌های لازم برای برقراری یک ارتباط مناسب.
  8. ایفای نقش طرف مقابل؛ در مواردی زن و شوهر زمانی که حرف‌های خودشان را از زبان همسر خود که در نقش او بازی می‌کند می‌شنوند نسبت به حل مشکلات دید تازه‌ای پیدا می‌کنند.
  9. توضیح منطقی تصمیم‌ها.
  10. استفاده از شوخی و نداشتن روحیهٔ خشک و بی‌روح.
  11. ارزش و اعتبار بخشیدن به احساسات همسر و همدردی کردن با او در مواقعی که اظهار خستگی از وضع موجود می‌کند.
  12. بازگو کردن مفهوم و مضمون سخنان همسر برای گوشزد کردن واقعیات بدون بحث و درگیری.[۲۲]

عوامل اجتماعی لجاجت در آموزه‌های اسلامی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  1. جریان نفاق و دشمنان نفوذی؛[۲۳]
  2. تکبر و غرور باطل؛[۲۴]
  3. تقلید کورکورانه و جناح‌بندی‌های سیاسی؛[۲۵]

پیامدهای اجتماعی لجاجت

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

از جمله پیامدهای اجتماعی لجاجت در جامعهٔ مسلمان، مخدوش شدن چهرهٔ سیاسی، از بین رفتن مقبولیت و القای ناکارآمدی نظام اسلامی است. آرامش و آسایش اجتماعی، از جمله اهداف هر نظام سیاسی است؛ هرگاه مسئولان و مدیران ناکارآمد در رأس امور قرار بگیرند و بر اساس عقلانیت عمل نکرده، و ملاک آنها گرایش‌های سیاسی و حزبی بر پایهٔ عجب، تکبر و لجبازی باشد، نظام سیاسی در دید مردم ناکارآمد جلوه می‌کند. نتیجهٔ چنین عملکردی، سلب اعتماد مردم و دلسرد شدن آنها نسبت به نظام اسلامی است.[۲۶]

درمان لجبازی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

لجبازی از جمله اختلال‌های روان‌شناختی است. برخی از راهکارهای مناسب برای درمان آن عبارت‌اند از:

  1. داشتن صبر و تحمل و درمان گام‌به‌گام.
  2. زیاده‌روی نکردن در ملامت و سرزنش دیگران.
  3. انتخاب زمان و مکان مناسب برای درمان.
  4. انتخاب فرد معتمد به‌عنوان میانجی بین فرد لجباز و طرف مقابل او.
  5. برطرف کردن سوءتفاهم‌های پیش آمده برای فرد لجباز نسبت به اطرافیان.
  6. پرهیز از به‌کار بردن لفظ «تو» و استفاده کردن از جملات جایگزین مانند «من احساس می‌کنم»، برای جلوگیری از تنش و نزاع.
  7. توجه داشتن به تفاوت‌های فردی در درمان.
  8. تبیین ضررها و آسیب‌های خانوادگی لجاجت در فضایی آرام و بدون تنش.
  9. اجتناب از مجادله و درگیری.
  10. محکوم نکردن فرد لجوج و به‌کاربردن رفتار کریمانه.

پانویس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  1. ↑ دهخدا، لغتنامه، ذیل واژۀ لجاجت.
  2. ↑ راغب، المفردات، 1412ق، ص736.
  3. ↑ «لجبازی جیست و چه دلایلی دارد؟ نحوۀ درمان لجبازی در سنین مختلف»، وب‌سایت هم‌اندیشان.
  4. ↑ سورهٔ انعام، آیه 99.
  5. ↑ سورهٔ بقره، آیه 26.
  6. ↑ سورهٔ بقره آیهٔ 206.
  7. ↑ آمدی، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، 1366ش، ص463.
  8. ↑ «راه‌حلی برای لجبازی آقایان»، وب‌سایت افکار نیوز.
  9. ↑ «دلیل لجبازی چیست»، وب‌سایت موفقیت خودساخته.
  10. ↑ «راه‌حلی برای لجبازی آقایان»، وب‌سایت افکار نیوز.
  11. ↑ «خصوصیات افراد لجباز»، وب‌سایت همیار عشق.
  12. ↑ مجلسی، بحارالأنوار، 1403ق، ج13، ص272.
  13. ↑ مجلسی، بحارالأنوار، 1403ق، ج69، ص119.
  14. ↑ مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، 1377ش، ج3، ص54.
  15. ↑ «راه‌حلی برای لجبازی آقایان»، وب‌سایت افکار نیوز.
  16. ↑ لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، 1376 ش، ص41.
  17. ↑ لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، 1376 ش، ص39.
  18. ↑ لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، 1376 ش، ص39.
  19. ↑ لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، 1376 ش، ص208.
  20. ↑ آمدی، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، 1366ش، ص464.
  21. ↑ سورهٔ اعراف، آیات 14-16.
  22. ↑ حسین‌زاده، همسران سازگار: راهکارهای سازگاری، 1396ش، ص135-141.
  23. ↑ سورهٔ مائده، آیه 82.
  24. ↑ سورهٔ قصص، آیهٔ 58.
  25. ↑ سورهٔ مائده، آیه 104.
  26. ↑ «افراد لجوج در قرآن»، وب‌سایت هدانا.

منابع

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
    • قرآن
  • «افراد لجوج در قرآن (رابطه اشرافیگری مسئولین و لجاجت مقابل حق)»، وب‌سایت هدانا، تاریخ بازدید: ۶ خرداد ۱۴۰۲ش.
  • تمیمی آمدی، عبد الواحد بن محمد، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، قم، [بی‌نا]، چ۱، ۱۳۶۶ش.
  • حرّانی، حسن، تحف العقول، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۰۴ق.
  • حسین‌زاده، علی، همسران سازگار: راهکارهای سازگاری، قم، مؤسسهٔ آموزشی پژوهشی امام خمینی، ۱۳۹۶ش.
  • «خصوصیات افراد لجباز (درمان لجبازی همسر)»، وب‌سایت همیار عشق، تاریخ بازدید: ۹ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
  • «دلیل لجبازی چیست (خصوصیات افراد لجباز+ نحوه رفتار با لجبازها)»، وب‌سایت موفقیت خودساخته، تاریخ بازدید: ۶ خرداد ۱۴۰۲ش.
  • دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: ۳ اسفند ۱۴۰۱ش.
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، دمشق، دارالعلم الدارالشامة، چ۱، ۱۴۱۲ق.
  • «راه‌حلی برای لجبازی آقایان»، وب‌سایت افکار نیوز، تاریخ بازدید: ۷ خرداد ۱۴۰۲ش.
  • کنث، دیویس، خانواده: راهنمای مفاهیم و فنون برای متخصص یاوری، ترجمهٔ فرشاد بهاری، تهران، تزکیه، ۱۳۸۲ش.
  • «لجاجت و درمان فرد لجباز»، وب‌سایت حوزه، تاریخ بازدید: ۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
  • «لجبازی جیست و چه دلایلی دارد؟ نحوهٔ درمان لجبازی در سنین مختلف»، وب‌سایت هم‌اندیشان، تاریخ بازدید: ۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
  • لیثی واسطی، علی بن محمد، عیون الحکم و المواعظ، قم، [بی‌نا]، چ۱، ۱۳۷۶ ش.
  • مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، مصصح جمعی از محققان، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چ۲، ۱۴۰۳ق.
  • مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق در قرآن، قم، مدرسه الامام علی بن ابی‌طالب، چ۱، ۱۳۷۷ش.
  • نیون، دیوید، صد راز موفقیت در زندگی زناشویی، ترجمه نفیسه معتکف، تهران، درسا، ۱۳۸۳ش.

علی بیرانوند

برگرفته از «https://iranpedia.wiki/w/index.php?title=پیش‌نویس:لجاجت&oldid=46796»