پیش‌نویس:ناصرالدین باغانی

شهید ناصرالدین باغانی

ناصرالدین باغانی، از شهدای دوران دفاع مقدس با وصیت‌نامه‌ای معروف.

شهید باغانی که در دوران اوج‌گیری انقلاب اسلامی، رشد کرد با تکیه بر آموزه‌های اسلامی و انقلابی، به رویکرد ویژه‌ای در معنایابی زندگی دست یافت و سبک زندگی خود را بر اساس آن سامان داد. از دل‌نوشته‌ها و به‌ویژه وصیت‌نامه این جوان ایرانی که در دوران دفاع مقدس به شهادت رسید، به‌عنوان درس زندگی، یاد می‌شود.

زندگی‌نامه ناصرالدین باغانی

ناصرالدین در هشتم شهریور ۱۳۴۶ش دیده به جهان گشود. دوران کودکی و تحصیلات ابتدایی را در شهر قم سپری کرد و در همان دوره، روخوانی قرآن کریم را همراه برادر بزرگ‌تر و خواهرش نزد پدر، که شخصی روحانی بود، فراگرفت.

پس از ورود امام خمینی به شهر قم در سال ۱۳۵۸ش و درخواست وی از روحانیون برای آگاهی‌بخشی و انگیزه‌دادن به مردم دربارهٔ رأی به نظام جمهوری اسلامی، پدر ناصرالدین نیز همراه خانواده به زادگاهش، سبزوار رفت. سپس با انتخاب پدرش به نمایندگی مردم سبزوار در اولین دوره مجلس شورای اسلامی، سال ۱۳۵۹ش با اعضای خانواده به تهران منتقل شد.

ناصر در این سال‌ها در جلسات قرآنی مشارکت داشت و به عضویت واحد دانش‌آموزی حزب جمهوری اسلامی نیز درآمد. هنگامی که در دورهٔ دبیرستان تحصیل می‌کرد، همزمان به فراگیری فنون رزم پیاده پرداخت و در سال پایانی دبیرستان، سه ماه به کردستان رفت و داوطلبانه در سقز به جمع مدافعان میهن پیوست. وی سه ماه نیز در خوزستان حضور یافت. پس از پایان تحصیلات متوسطه، در آزمون سراسری دانشگاه‌ها شرکت کرد و با رتبهٔ خوب، در رشته حقوق دانشگاه تهران پذیرفته شد، اما همزمان در آزمون دانشگاه امام صادق نیز شرکت کرد و پس از پذیرش، دانشگاه امام صادق را برای تحصیل، برگزید.

سیرهٔ اخلاقی ناصرالدین باغانی

ناصر در طول زندگی به قرآن، توجه ویژه‌ای داشت و ۲ جزء نخست قرآن را حفظ کرده بود. شب‌های جمعه در جلسات قرآن و روزهای جمعه در نماز جمعه شرکت می‌کرد. رعایت اخلاق و آداب اسلامی از سوی او را در خانه، مدرسه و دانشگاه، ستوده‌اند. ناصر بسیاری از کارهای خانه را بدون چشم‌داشت انجام می‌داد. در بسیج مسجد مشارکت داشت و در پیروی از امام خمینی، کوشا بود. از پدرش نقل شده است که یک‌بار ناصر در بازگشت از جبهه، نیمه‌شب به خانه رسید، اما تا زمان بیدار شدن اهل خانه برای اقامهٔ نماز صبح، پشت درب خانه منتظر مانده بود تا مزاحم استراحت خانواده نشود.

حضور در جبههٔ جنگ ناصرالدین باغانی

در پی یکی از سخنرانی‌های امام خمینی در آغاز سال ۱۳۶۵ش که رفتن به جبهه را بر هر کاری مقدم دانست، ناصر نیز همراه بسیاری از جوانان ایران رهسپار جبههٔ جنگ شد. او در یکی از دست‌نوشته‌های خود، حضور در جبههٔ جنگ را ورود به دانشگاه امام حسین توصیف کرده و ابراز اطمینان می‌کند که امام صادق نیز انتقال او از دانشگاه امام صادق به دانشگاه امام حسین را تأیید کرده و به آن راضی است.

در جبهه، اخلاص، قدرت بیان و بینش دینی ناصر، مورد توجه قرار گرفت و تبلیغات گردان حبیب بن مظاهر به او سپرده شد، اما به این کار قانع نشد و پس از مدتی به دسته‌های رزمی پیوست. ناصر در چهار عملیات «بدر»، «کربلای یک»، «کربلای چهار» و «کربلای پنج»، مشارکت داشت. در عملیات «کربلای ۵» در شلمچه هر دو بازوی او ترکش خورد و پای او را با گلوله زدند. او به بیمارستانی در شهر قم و سپس به تهران منتقل شد. پس از بهبودی نسبی، همراه مادر به زیارت امام رضا در مشهد رفت و در این سفر با همه فامیل و نزدیکان در سبزوار نیز دیدار کرد. با این‌که نیمی از دورهٔ استراحت ناصر باقی مانده بود، در بهمن ۱۳۶۵ش به جبهه بازگشت.

شهادت ناصرالدین باغانی

مـزار ناصرالدین باغانی در گلزار شهدای بهشت زهرا، قطعه ۲۴، ردیف ۷۶، شماره ۲۳

ناصرالدین باغانی در صبح یازدهم اسفند ۱۳۶۵ش و در ادامهٔ عملیات کربلای ۵، در سن نوزده سالگی به شهادت رسید. پیکر شهید ناصرالدین باغانی در ۲۱ اسفند ۱۳۶۵ش در قطعه ۲۴ بهشت زهرا، نزدیک قبر دکتر مصطفی چمران به خاک سپرده شد.

وصیت‌نامه ناصرالدین باغانی

متن وصیت‌نامه

از شهید ناصرالدین باغانی، چندین اثر مکتوب در قالب وصیت‌نامه، دل‌نوشته‌های عرفانی و نامه، باقی مانده است. از میان دست‌نوشته‌های شهید باغانی، وصیت‌نامه‌اش در جامعهٔ ایرانی آشناتر است. متن این وصیت‌نامه به شرح زیر است:

درون‌مایه اصلی وصیت نامه ناصرالدین باغانی

1. تکیه بر بنیان‌های معرفتی برآمده از آموزه‌های اسلامی و قرآنی مانند توحید، نبوت، امامت، معاد، هدایت الهی، بندگی خدا و جهاد در راه خدا.
2. کمال‌گرایی انسان در عشق‌ورزی با رویکرد عرفانی و تقویت عشق الهی.
3. تفسیر عرفانی از شهادت و لحظهٔ جان‌دادن انسان در راه خدا به‌عنوان لحظهٔ رسیدن دو دلداده (انسان و خدا) به یکدیگر.
4. ناتوانی اسیران جسم مادی از درک حقیقت شهادت به‌مثابه خلوت عاشق و معشوق.
5. شهید قبل از آن‌که در خون خویش بغلتد، به مقام شهادت بار می‌یابد و تنها شهید است که شهید را درک می‌کند و می‌شناسد.
6. دنیا، گذرگاه و منزلی ویران است و انسان، شایستهٔ آن است که تا خدا پرواز کند و اوج بگیرد.
7. پذیرش و پیروی عملی از امام خمینی به‌عنوان رهبر جامعهٔ اسلامی با هدف مصون‌ماندن از انحرافات.
8. فراگیری آموزه‌های اسلام از روحانیان اصیل که دین را آمیخته با متن جامعه می‌دانند.
9. اثرگذاری مناسک دینی بر راهیابی انسان در زندگی.
10. ضرورت پاسداشت شأن و جایگاه شهید و شهادت توسط خانواده شهدا.

ظرفیت‌های وصیت نامه ناصرالدین باغانی

بسیاری از وصیت‌نامه‌هایی که شهیدان انقلاب اسلامی نگارش کرده‌اند از سوی امام خمینی سفارش شده است که مورد مطالعه و دقت قرار بگیرند. امام خمینی این وصیت‌نامه‌ها را موجب افزایش بصیرت خوانندگان دانسته است.

آیت‌الله خامنه‌ای نیز وصیت‌نامه‌های شهدای انقلاب اسلامی را گویای انقلاب درونی آنان و درس‌آموز دانسته است. او بر وجه الگو بودن شهیدان انقلاب اسلامی تأکید کرده و برای الگوگیری از راه و اندیشه شهدا به مطالعه دقیق و چندین‌بارهٔ وصیت‌نامهٔ شهید ناصر باغانی سفارش کرده است.

آیت‌الله خامنه‌ای در پیامی که به‌مناسبت نخستین سالگرد شهادت دانشجوی شهید ناصرالدین باغانی صادر کرد با صراحت نوشت که دست‌نوشته‌های شهید باغانی را بارها خوانده و هر بار از آن بهره‌ای تازه گرفته است. وی کمال جوانان ایرانی و دستیابی آنان به قله‌های معرفت و بصیرت را بزرگ‌ترین دستاورد انقلاب اسلامی و نشانهٔ تحقق وعده الهی مبنی بر «راهنمایی مجاهدان راه خدا»، معرفی کرده است.

منابع

• قرآن.
• امام خمینی، سید روح‌الله، «سخنرانی در جمع اقشار مختلف مردم در ۱ تیر ۱۳۶۰ش»، صحیفه امام، پرتال امام خمینی.
• خامنه‌ای، «بیانات در دیدار اعضای ستاد مرکزی کنگره ملی شهدای سبزوار و نیشابور»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ انتشار: ۹ خرداد ۱۴۰۲ش.
• خامنه‌ای، سیدعلی، «بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ انتشار: ۱ اسفند ۱۳۶۹ش.
• «زندگی‌نامه شهید ناصرالدین باغانی»، وب‌سایت اداره‌کل روابط عمومی و بین‌المللی دانشگاه امام صادق، تاریخ انتشار: ۱۸ دی ۱۳۹۸ش.
• «علی‌اصغر باغانی»، وب‌سایت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: ۲۳ خرداد ۱۴۰۲ش.
• «قاری قرآنی که حضورش در جبهه را موثرتر می‌دانست»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن: ایکنا، تاریخ انتشار: ۵ اردیبهشت ۱۳۹۴ش.
• «وصیت‌نامه شهید ناصر باغانی»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ بارگذاری: ۱۲ خرداد ۱۴۰۲ش.