پیش‌نویس:مددکاری اجتماعی: تفاوت میان نسخه‌ها
imported>زهرا فاضل |
imported>زهرا فاضل |
||
| (۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<big>'''مددکاری اجتماعی'''</big> | <big>'''مددکاری اجتماعی'''</big>: حمایت و توانمندسازی افراد و خانواده‌ها در برابر چالش‌های اجتماعی- اقتصادی.<br> | ||
=== | مددکاری اجتماعی فراتر از حرفه، نگرشی انسانی و فعال بوده که بر سه ارزش همدلی، مسئولیت‌پذیری و احترام به کرامت انسان استوار است. هدف اصلی آن، یاری‌رساندن به افراد و خانواده‌ها برای بازیابی تعادل، آرامش و توانایی سازگاری در برابر چالش‌های اجتماعی-اقتصادی است. در ایران، مددکاری اجتماعی با ریشه در فرهنگ عمیق تعاون، با رویکردی علمی و حرفهای، نقش مؤثری در بهبود کیفیت زندگی، توانمندسازی افراد و تقویت همبستگی اجتماعی ایفا می‌کند. | ||
مددکاری اجتماعی | ==تعریف و ابعاد مددکاری اجتماعی== | ||
===تعریف جهانی مددکاری اجتماعی=== | |||
مددکاری اجتماعی یک حرفۀ کاربردی و رشتۀ تحصیلی دانشگاهی بوده که توسعه و تغییر اجتماعی، انسجام اجتماعی و توانمندسازی و آزادسازی افراد را تسهیل می‌کند. اصول عدالت اجتماعی، حقوق بشر، مسئولیت جمعی و احترام به تفاوت‌ها<ref>Diversities.</ref> در مددکاری اجتماعی اساسی هستند. مددکاری اجتماعی، همچنین، با تکیه بر علوم اجتماعی، علوم انسانی و دانش بومی، افراد و ساختارها را در مقابله با چالش‌های زندگی و ارتقاء رفاه و بهزیستی درگیر می‌کند.<ref>[https://iraniansocialworkers.ir/global-definition-of-social-work/ «تعریف جهانی مددکاری اجتماعی به زبان فارسی و انگلیسی»، پایگاه جامع مددکاری اجتماعی ایرانیان.]</ref> | |||
===ابعاد سه‌گانۀ مددکاری اجتماعی=== | |||
* بُعد حرفهای (تخصصی): شامل فعالیت‌های تخصصی و فنی برای حمایت، توانمندسازی و حل مسائل اجتماعی است. این بُعد توسط مددکاران آموزش‌دیده در نهادهای رسمی مانند بیمارستان‌ها یا سازمان‌های دولتی با استفاده از روش‌های مصاحبه، ارزیابی و مداخلۀ نظام‌مند اجرا می‌شود.<ref>[https://civilica.com/note/13192/ رام برزینی، «مددکاری اجتماعی به‌عنوان حرفهای علمی- کاربردی»، وب‌سایت سیویلیکا.]</ref> | |||
* بُعد علمی (دانشگاهی): رشته‌ای میان‌رشته‌ای استوار بر نظریه‌های علوم اجتماعی، روانشناسی و سیاست‌گذاری است. این بُعد بر تحلیل علمی پدیده‌های اجتماعی و تولید راهکارهای مبتنی بر شواهد برای بهبود رفاه و افزایش تاب‌آوری اجتماعی تمرکز دارد.<ref>[https://civilica.com/note/13192/ رام برزینی، «مددکاری اجتماعی به‌عنوان حرفهای علمی- کاربردی»، وب‌سایت سیویلیکا.]</ref> | |||
* بُعد سبک زندگی (اخلاقی و فرهنگی): نگرشی انسانی است که فراتر از حرفه، به ویژگی‌ای از زیست اجتماعی آگاهانه تبدیل می‌شود. در این سطح، فرد با ویژگی‌هایی نظیر همدلی، مسئولیت‌پذیری و احترام به کرامت دیگران، اصول زیربنایی مددکاری را در رفتارهای روزمره عملی می‌کند.<ref>[https://civilica.com/note/13192/ رام برزینی، «مددکاری اجتماعی به‌عنوان حرفهای علمی- کاربردی»، وب‌سایت سیویلیکا.]</ref> | |||
==مفاهیم کلیدی مددکاری اجتماعی== | |||
مددکار اجتماعی، فردی آگاه، همدل و یاری‌گر که نه‌تنها راهنما بلکه همراهی مطمئن است. او با تقویت اعتمادبه‌نفس، زمینه را برای تصمیم‌گیری درست و بازیابی توان فردی و اجتماعی مددجو فراهم می‌کند.<ref>جانسون، حرفۀ مددکاری اجتماعی از دیدگاهی جامع، 1379ش، ص378-379.</ref> مددجو فردی است که در مسیر زندگی با مانع یا دشواری روبه‌رو شده و برای عبور از آن به حمایت نیاز دارد. مددجو با پذیرش یاری و تلاش برای تغییر، نقش فعالی در روند بهبود خود ایفا می‌کند.<ref>زاهدی اصل، مبانی مددکاری اجتماعی، 1388ش، ص40.</ref> تمایز مددکاری اجتماعی از کار داوطلبانه و خیریه در این است که مددکاری اجتماعی با دانش و مهارت تخصصی و رویکردی علمی به توانمندسازی می‌پردازد؛ اما کار داوطلبانه و خیریه بیشتر بر کمک جمعی و سازمان‌یافته متمرکز بوده و چارچوب علمی کمتری دارند.<ref>[https://civilica.com/note/15315/ طلسچی یکتا، «مددکاری اجتماعی: تعاریف، رویکردهای نوین و چالش‌های معاصر»، وب‌سایت سیویلیکا.]</ref> | |||
== | ==تاریخچۀ مددکاری اجتماعی در ایران== | ||
مددکاری در ایران ریشه‌ای عمیق در فرهنگ همیاری و تعاون دارد اما شکل حرفهای و علمی آن در سال‌های اخیر به‌وجود آمده است. در ایران باستان، ساختارهای اجتماعی از نیازمندان و سالمندان حمایت می‌کردند. متون کهن مانند اوستا بر اهمیت یاری تأکید داشتند.<ref>[https://www.beytoote.com/art/negah-gozashte/ancient-begging-stigma.html?utm%20source=chatgpt.com «گدایی در ایران باستان ننگ بود»، وب‌سایت بیتوته.]</ref> در ایران اسلامی ارزش‌هایی مانند زکات، صدقه و وقف به‌عنوان نهادهای سازمان‌یافته برای یاری‌رسانی به بخشی از اخلاق و سبک زندگی تبدیل شدند.<ref>[https://www.jrcp.ir/article%20172588.html مولائی آرانی، «امداد فرهنگی؛ الگویی برای مواجهه با آسیب‌های اجتماعی»، 1401ش، 145-147.]</ref> عوامل نهادی که سبب پیدایش مددکاری اجتماعی در ایران معاصر شده عبارتند از: | |||
مددکاری | #شکل‌گیری اولیه: مددکاری اجتماعی به‌شکل رسمی با تأسیس نهادهایی مانند پرورشگاه‌ها و جمعیت شیر و خورشید (هلال‌احمر فعلی) آغاز شد.<ref>خاکساری، مبانی مددکاری اجتماعی، 1372ش، ص51.</ref> | ||
== | #تأسیس آکادمیک: اولین مدرسۀ عالی خدمات اجتماعی در سال ۱۳۳۷ش توسط «ستاره فرمانفرمائیان»<ref>از فعالان اجتماعی ایران و از شخصیت‌های برجستۀ بین‌المللی که سال‌ها ریاست سازمان مددکاری اجتماعی ایران را در دورۀ پهلوی برعهده داشت. او، همچنین، به‌عنوان «مادر مددکاری اجتماعی ایران» نیز شناخته می‌شود.</ref> تأسیس شد و تدریس آن در دانشگاه‌ها گسترش یافت.<ref>[https://iranianpath.com/celebrities/Social-service/Farmanfarmaeeyan/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%88-%D8%A8%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C-%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%B1%D «زندگی‌نامۀ ستاره فرمانفرمائیان مادر مددکاری اجتماعی ایران»، وب‌سایت مسیر ایرانی، هدایت شغلی و تحصیلی.]</ref> | ||
مددکاری | #انقلاب اسلامی ایران: نهادهای بزرگی مانند کمیتۀ امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی کشور برای حمایت از خانواده‌ها و گروه‌های آسیب‌پذیر تأسیس شدند.<ref>زاهدی اصل، مبانی مددکاری اجتماعی، 1388ش، ص26.</ref> امروزه، سازمان بهزیستی محور اصلی ارائۀ خدمات اجتماعی و توانبخشی در ایران است.<ref>[https://www.behzisti.ir/tag/%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86%2B%D8%A8%DB%8C%2B%D8%B3%D8%B1%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA?utm_source=chatgpt.com «کودکان بی‌سرپرست»، وب‌سایت سازمان بهزیستی کشور.]</ref> | ||
==انواع مددکاری اجتماعی (کار با فرد، گروه و جامعه)== | |||
مددکاری اجتماعی در سه سطح اصلی و با توجه به بافت فرهنگی ایران اجرا می‌شود. مدکاری فردی بر تقویت توانمندی‌های یک فرد از طریق مشاوره‌ها و حل مسئله تمرکز داشته و در ایران متکی بر شبکه‌های حمایتی خانوادگی است.<ref>[https://civilica.com/note/12923/ دشتی، «انواع سه گانۀ مددکاری فردی، گروهی و مددکاری جامعه‌ای»، وب‌سایت سیویلیکا.]</ref> در مددکاری گروهی، هدف ایجاد محیط حمایتی جمعی مانند گروه‌های خودیار برای اشتراک‌گذاری تجربیات و حل مسائل مشترک با تأکید بر ارزش تعاون است.<ref>[https://civilica.com/note/12923/ دشتی، «انواع سه گانۀ مددکاری فردی، گروهی و مددکاری جامعه‌ای»، وب‌سایت سیویلیکا.]</ref> مددکاری جامعه‌ای بر بهبود وضعیت کلی یک اجتماع کوچک مانند محله یا روستا، از طریق بسیج منابع محلی و مشارکت مردمی برای توسعۀ پایدار تمرکز دارد.<ref>[https://civilica.com/note/12923/ دشتی، «انواع سه گانۀ مددکاری فردی، گروهی و مددکاری جامعه‌ای»، وب‌سایت سیویلیکا.]</ref> | |||
==ابزارها و حوزه‌های نوین مددکاری اجتماعی== | |||
مددکاری اجتماعی نوین با بهره‌گیری از فناوری‌های دیجیتال، بر چهار محور اصلی استوار است: مددکاری از راه دور برای افزایش دسترسی،<ref> [https://www.madadkarnews.ir/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D9%85%D8%AF%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%AF%D9%88%D8%B1/ «آموزش مددکاری اجتماعی از راه دور: راهنمای دانشجویان»، خبرگزاری مددکارنیوز.]</ref> هوش مصنوعی و داده‌کاوی برای شناسایی خطر و طراحی مداخلات پیشگیرانه و هدفمند،<ref>[https://civilica.com/note/10422/ اکبری، «هوش مصنوعی و نقش آن در تحول مددکاری اجتماعی»، وب‌سایت سیویلیکا.]</ref> استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای آگاهی‌بخشی و بسیج منابع<ref>[https://jms.ihu.ac.ir/article%20208466.html نوروزی و دیگران، «بررسی پدیداری موانع و تسهیل‌کننده‌های مداخلات مددکاری اجتماعی در راستای رضایت جنسی زوجین»، 1402ش، ص172-173.]</ref> و پرونده الکترونیک یکپارچه برای بهبود دقت ارزیابی و هماهنگی خدمات حمایتی.<ref>[https://www.madadkarnews.ir/%D9%85%D8%AF%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D8%B5%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84/ «مددکاری اجتماعی در عصر دیجیتال»، خبرگزاری مددکار نیوز.]</ref> | |||
== | ==اصول و اخلاق حرفهای مددکاری اجتماعی== | ||
ستون فقرات اخلاق و عمل در مددکاری اجتماعی، مجموعه‌ای از اصول و ارزش‌های بنیادین است که راهنمای رفتار حرفهای مددکاران در تعاملات روزانه با مددجویان است.<ref>[https://www.madadkarnews.ir/%D9%85%D8%AF%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%81%D8%8C-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%86-%D9%88-%DA%86%D8%A «مددکاری اجتماعی: تعاریف، رویکردهای نوین و چالش‌های معاصر»، مددکار نیوز.]</ref> این اصول، که با سنت‌های ایرانی همچون کمک به نیازمندان و حفظ حرمت پیوند خورده، عبارتند از: | |||
===ارزش‌های بنیادین اخلاقی=== | |||
در حرفۀ مددکاری اجتماعی، شامل عدالت اجتماعی که بر فراهم کردن فرصت‌های برابر برای همگان و اقدام برای رفع موانع ساختاری تمرکز دارد؛ کرامت و شأن انسانی که به لزوم احترام بی‌قید و شرط به ارزش و حقوق ذاتی تمامی افراد تأکید می‌ورزد؛ اهمیت روابط انسانی که بر نقش حیاتی ایجاد پیوند میان افراد و نهادها برای ایجاد تغییرات مثبت و پایدار باور دارد و اصل سودمندی و عدم آسیب‌رسانی است که تضمین می‌کند هرگونه اقدام و کمکی باید منجر به بهبود شرایط مراجعان شده و از هرگونه آسیب جسمی یا روانی به آنها جلوگیری کند. <ref>[https://www.madadkarnews.ir/%D9%85%D8%AF%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%81%D8%8C-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%86-%D9%88-%DA%86%D8%A «مددکاری اجتماعی: تعاریف، رویکردهای نوین و چالش‌های معاصر»، مددکار نیوز.]</ref> | |||
=== | |||
== | ===اصول عملی و کارکردی مددکاری اجتماعی=== | ||
این اصول شامل پذیرش بدون قضاوت بوده که فضایی امن برای فرد ایجاد می‌کند تا همان‌گونه که هست پذیرفته شود؛ همچنین اصل حیاتی حق خودتصمیم‌گیری که بر احترام به حق فرد برای انتخاب فعالانۀ راه‌حل‌های زندگی خود تأکید می‌ورزد.<ref>[https://www.madadkarnews.ir/%D9%85%D8%AF%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%81%D8%8C-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%86-%D9%88-%DA%86%D8%A «مددکاری اجتماعی: تعاریف، رویکردهای نوین و چالش‌های معاصر»، مددکار نیوز.]</ref> | |||
مشارکت‌محوری به‌معنای انتخاب راه‌حل‌ها با مشارکت مستقیم مددجو و جامعه و تمرکز بر ظرفیت‌ها است که توجه را از مشکلات و کمبودها به‌سمت توانایی‌ها و نقاط قوت فرد معطوف می‌سازد تا مداخلات بر مبنای پتانسیل‌های موجود شکل گیرد.<ref>[https://iraniansocialworkers.ir/%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%AF%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «گذار به مددکاری اجتماعی نوین در ایران»، پایگاه جامع مددکاری اجتماعی ایرانیان.]</ref> | |||
=== | ===رازداری و حفظ حریم خصوصی<ref>Confidentiality.</ref>=== | ||
رازداری، اصلی حیاتی در مددکاری اجتماعی بوده که زیربنای اعتماد میان مددکار و مددجو محسوب می‌شود. مددکار متعهد است تمامی اطلاعات شخصی، خانوادگی و شرایط فردی مددجو را که در فرآیند کمک‌رسانی به‌دست می‌آید، محرمانه حفظ کند. با این حال، رازداری مطلق نبوده و در شرایطی خاص مانند وجود خطر آسیب جدی به خود فرد یا دیگران یا حکم قانونی، مددکار موظف است این اصل را برای جلوگیری از آسیب نقض کند؛ این مرزهای نقض باید از پیش به مددجو اطلاع داده شود.<ref>[https://www.madadkarnews.ir/%D8%A7%D8%B5%D9%84-%D8%B1%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AF%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C/ «اصل رازداری در مددکاری اجتماعی»، خبرگزاری مددکار نیوز.]</ref> | |||
==مهارت‌های کلیدی مددکاری اجتماعی== | |||
مهارت‌های ضروری مددکار اجتماعی برای موفقیت در بستر فرهنگی ایران شامل شناسایی مشکلات با درک ارزش‌های فرهنگی، برقراری ارتباط مؤثر و همدلانه از طریق گفت‌وگوهای صمیمی، ارائۀ راه‌حل‌های متناسب با حفظ عزت‌نفس مددجو و تصمیم‌گیری و پیگیری مستمر برای تضمین مشارکت و تقویت جایگاه اجتماعی او است.<ref>[https://www.hamyaraniran.ir/article/?o=589 «مهارت‌های ضروری شناسایی و حل مسئله در مددکاری اجتماعی»، پایگاه جمعیت همیاران، سلامت روان اجتماعی ایران.]</ref> | |||
== | ==پیوند سنت و حرفه در سبک زندگی مددکارانه== | ||
سبک زندگی مددکارانه به‌معنای نهادینه‌کردن اصول مددکاری از جمله همدلی، احترام و مسئولیت‌پذیری در رفتارهای روزمره است.<ref> [https://civilica.com/note/13192/ رام برزینی، «مددکاری اجتماعی به‌عنوان حرفهای علمی- کاربردی»، وب‌سایت سیویلیکا.]</ref> این سبک زندگی در ایران با آموزه‌های بومی و دینی تقویت می‌شود: | |||
===آموزه‌های بومی و دینی=== | |||
ارزش‌هایی مانند ایثار، انفاق، تعاون و همدلی که ریشه در عدالت اجتماعی دارند، اساس تعامل اجتماعی و زندگی مددکارانه در ایران هستند.<ref>[https://www.pishkhan.com/news/102769?utm%20source=chatgpt.com «ایثار؛ از سپر دفاعی تا درمان اجتماعی»، خبرگزاری پیشخوان.]</ref> سنت‌های بومی مانند وقف و قرض‌الحسنه نیز ریشه‌های تاریخی این مسئولیت‌پذیری اجتماعی را شکل داده‌اند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/565043/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A7%D8%A8%D8%B9%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D8%A4%D9%84%D9%81%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%88%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7% کیاکجوری، «شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های ساختار تعاون در ایران با رویکرد وقف و امور خیریه مبتنی بر پژوهش آمیخته»، 1403ش، ص198-199.]</ref> | |||
===جلوه‌های سنتی یاری‌رسانی (ابزارهای بومی)=== | |||
شامل شبکۀ خویشاوندی و محله به‌عنوان نخستین پناهگاه در برابر مشکلات و بستر تعاملات روزمره، مسجد که به‌عنوان پایگاه اصلی مشارکت اجتماعی و یاری‌رسانی محلی عمل می‌کند و بازار و اصناف که با تکیه بر روح تعاون و سنت‌های نیکوکاری، نقش مؤثری در امور خیر و کمک‌های مالی ایفا می‌نمایند.<ref> [https://www.newslaw.net/%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%DB%80-%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%82%D8%B3%D9%85%D8%AA-1.a271472 «شیوه‌های یاری‌گری در جامعۀ شهری ایراان (قسمت 1)»، حقوق نیوز.]</ref> | |||
== | ===گذار به توانمندسازی پایدار=== | ||
مددکاری نوین در ایران، از کمک‌های مقطعی عبور کرده و به‌سمت مدلی پیشرفته و هدفمند حرکت کرده که بر توانمندی، استقلال و کیفیت زندگی مددجو تمرکز دارد. مددکار امروز همراهی آگاه و متخصص همه‌جانبه است.<ref>[https://iraniansocialworkers.ir/%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%AF%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «گذار به مددکاری اجتماعی نوین در ایران»، پایگاه جامع مددکاری اجتماعی ایرانیان.]</ref> | |||
مددکاری | ===نمونه‌های عینی سبک زندگی مددکارانه=== | ||
در ایران، نمونه‌هایی همچون پویش‌های کمک به زلزله‌زدگان کرمانشاه و خوی<ref>[https://www.irna.ir/news/83707468/%D9%86%D8%BA%D9%85%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D9%85%D8%AF%D9%84%DB%8C-%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82-%D8%B2%D9%84%D8%B2%D9%84%D9 «نغمه‌های همدلی گروه‌های جهادی در مناطق زلزله‌زدۀ خوی»، خبرگزاری ایرنا.]</ref> و فعالیت داوطلبان سلامت در دوران کرونا، نشان‌دهندۀ ظرفیت فرهنگی جامعۀ ایرانی در زیست مددکارانه است.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/others-note?id=58474 «معنای همدلی و ویژگی‌های همدلی ایرانی»، وب‌سایت آیت‌الله خامنه‌ای.]</ref> | |||
==رسانه، آموزش و قوانین مرتبط با مددکاری اجتماعی== | |||
===نقش رسانه و آموزش=== | |||
رسانه‌ها با برجسته‌سازی الگوهای نوع‌دوستی و مدارس با گنجاندن آموزش شهروندی و مهارت‌های همدلی در برنامه‌های درسی، به‌تحقق این امر کمک می‌کنند.<ref> [https://www.sid.ir/FileServer/SF/8841396H0104 نقی‌زاده و امیدی، «بررسی جایگاه آموزش و پرورش در تربیت شهروندی»، 2017م، ص14.]</ref> علاوه بر آن، مددکاری اجتماعی با تقویت سرمایۀ اجتماعی و اعتماد عمومی از طریق انجمن‌ها و کارگاه‌های تخصصی، به‌صورت مستقیم به بهبود همبستگی اجتماعی و افزایش مشارکت مدنی در جامعه منجر می‌شود.<ref> [https://socialwork.ir/%d9%85%d8%b9%d8%b1%d9%81%db%8c-%d8%a7%d9%86%d8%ac%d9%85%d9%86-%d9%85%d8%af%d8%af%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d8%ac%d8%aa%d9%85%d8%a7%d8%b9%db%8c-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86/ «معرفی انجمن مددکاران اجتماعی ایران»، وب‌سایت انجمن مددکاری اجتماعی ایران.]</ref> | |||
===قوانین مرتبط با مددکاری=== | |||
در جمهوری اسلامی ایران، قوانین و اسنادی وجود دارند که جایگاه و اهمیت مددکاری اجتماعی را تقویت می‌کنند. | |||
* قانون اساسی: به‌ویژه در اصول مربوط به تأمین اجتماعی، کرامت انسانی و عدالت اجتماعی مانند اصول ۳،<ref>رفع تبعیضات ناروا و ایجاد فرصت‌های عادلانه برای همه در تمام زمینه‌های مادی و معنوی (اساس حقوق رفاهی و مداخلات حمایتی مددکاران).</ref> ۲۹ <ref>برخورداری از تأمین اجتماعی از نظر بازنشستگی، بیکاری، پیری، ازکارافتادگی، بی‌سرپرستی، حوادث و سوانح، خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبت‌های پزشکی به صورت بیمه و غیره، حقی همگانی است (حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر و هدف اصلی مددکاری اجتماعی در ایجاد عدالت).</ref> و 43<ref>تأمین استقلال اقتصادی جامعه و ریشه‌کن کردن فقر و محرومیت و همچنین تأمین شرایط و امکانات کار برای همه به‌منظور رسیدن به اشتغال کامل. (این اصول با کارکرد توانمندسازی و رهایی اقتصادی در مددکاری اجتماعی مرتبط است).</ref> بر لزوم حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر تأکید شده است. | |||
* قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی(1383ش): این قانون بر همه‌شمول بودن و یکپارچگی خدمات رفاهی و حمایتی تأکید دارد که مددکاران اجتماعی در اجرای آن نقشی محوری دارند.<ref>[https://rc.majlis.ir/fa/law/show/94018 «قانون ساختار نظام جامع رفاه وتأمین اجتماعی»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.]</ref> | |||
* سند چشم‌انداز ۲۰ ساله: این سند، دستیابی به جامعه‌ای برخوردار از سلامت، رفاه و عدالت اجتماعی را هدف قرار داده که فعالیت‌های مددکاران اجتماعی در راستای تحقق آن است.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=9034 «سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404ش»، وب‌سایت آیت‌الله خامنه‌ای.]</ref> | |||
===نمونه‌های | |||
در ایران، | |||
== | |||
=== | |||
=== | |||
==مددکاری اجتماعی در ادبیات فارسی== | ==مددکاری اجتماعی در ادبیات فارسی== | ||
ادبیات فارسی، | ادبیات فارسی، سرشار از مفاهیمی است که روح مددکاری اجتماعی را منعکس می‌کند. این همدلی و نوع‌دوستی در رفتار اجتماعی فارسی‌زبانان ریشه‌ای عمیق دارد.<ref>پاکدل سلطانی و شمس، ریشۀ مفاهیم مددکاری اجتماعی در ادب فارسی، 1374ش، ص33-40.</ref> برای مثال، در بیت معروف «بنی آدم اعضای یک پیکرند *** که در آفرینش ز یک گوهرند»<ref>[https://ganjoor.net/saadi/golestan/gbab1/sh10 سعدی، گلستان، باب اول در سیرت پادشاهان، حکایت شمارۀ 10، وب‌سایت گنجور.]</ref> مسئولیت اجتماعی انسان نسبت به دیگری را به زیبایی بیان کرده است. علاوه بر آن، بوستان سعدی را نوعی آیین‌نامۀ مددکاری اجتماعی می‌دانند که به موضوعاتی مانند کمک به فقرا،<ref>سعدی، بوستان، 1368ش، ص128.</ref> یتیمان،<ref>سعدی، بوستان، 1368ش، ص80.</ref> سالمندان،<ref>سعدی، بوستان، 1368ش، ص89.</ref> زندانیان و خانواده‌های آنها،<ref>سعدی، بوستان، 1368ش، ص51</ref> رعایت عدالت اجتماعی، همدلی، مسئولیت‌پذیری و توانمندسازی نیازمندان می‌پردازد.<ref>سعدی، بوستان، 1368ش، ص321.</ref> در دوران معاصر نیز شاعران بسیاری از جمله شهریار در اشعار خود بر برادری انسان‌ها، همدردی و یاری یکدیگر تأکید دارند که روح مددکاری را در قالبی انسانی بازمی‌تاباند. مانند شعر « شرط بود با همه یک رو شدن *** درد بشر دیدن و دارو شدن».<ref>شهریار، دیوان، ج1، 1384ش، ص400-401.</ref> | ||
==مددکاری اجتماعی در مراکز درمانی (مددکاری بالینی)== | |||
مددکاری اجتماعی بالینی<ref>Medical Social Work.</ref> بر ارزیابی و حل‌وفصل مشکلات اجتماعی-روانی تأکید دارد که بر سلامت و درمان فرد تأثیر می‌گذارد. در ایران، این حوزه که از دهه‌های پیشین آغاز شده، نقش حیاتی در تکمیل فرایند درمان ایفا می‌کند. | |||
===نقش‌ها و اقدامات کلیدی مددکار بالینی=== | |||
مددکاری اجتماعی بالینی در مراکز درمانی ایران، نقشی محوری در تکمیل فرایند درمان ایفا کرده و بر ارزیابی و حل‌وفصل مشکلات اجتماعی-روانی مؤثر بر سلامت فرد متمرکز است. اقدامات اصلی این حوزه شامل ارزیابی روان-اجتماعی، حمایت عاطفی و مشاوره برای سازگاری با بیماری، مدیریت ترخیص و پیگیری خدمات پسابیمارستانی، میانجیگری برای تأمین منابع و هزینه‌ها و ترویج حقوق بیمار و حق خودتصمیم‌گیری او بوده تا رویکرد درمانی جامع‌تر شده و کیفیت زندگی بیماران بهبود یابد.<ref>[https://www.madadkarnews.ir/%D9%85%D8%AF%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86%DB%8C/ «مددکاری اجتماعی بالینی و استانداردهای آن»، مددکار نیوز.]</ref> | |||
==مددکاری اجتماعی به‌عنوان رشته‌ای علمی== | |||
این رشتۀ تحصیلی، با هدف تحلیل علمی پدیده‌های اجتماعی و تولید راهکارهای مبتنی بر شواهد برای بهبود رفاه و افزایش تاب‌آوری اجتماعی تمرکز دارد. در ایران، این رشته به‌شکل آکادمیک در سال ۱۳۳۷ش با تأسیس نخستین مدرسۀ عالی خدمات اجتماعی آغاز شد. در حال حاضر نیز این رشته در دانشگاه‌های مختلفی از جمله دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، دانشگاه علامه طباطبائی و برخی دانشگاه‌های آزاد و پیام نور در سطوح علمی متفاوت شامل کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تدریس می‌شود. مددکاران اجتماعی در حوزه‌های مختلف مانند سازمان‌های رفاه کودک و خانواده، مدارس، بیمارستان‌های عمومی و روانپزشکی، سیستم قضایی مانند زندان، دادگاه و کانون اصلاح و تربیت، بخش خصوصی و بخش رفاه سازمان‌ها فعالیت می‌کنند.<ref>[https://www.madadkarnews.ir/social-work-academic-field/ «معرفی رشتۀ مددکاری اجتماعی»، پایگاه خبری مددکار نیوز.]</ref> | |||
==روز جهانی مددکاری اجتماعی== | |||
روز جهانی مددکاری اجتماعی ابتکاری است که نخستین‌بار در سال ۲۰۰۷م توسط فدراسیون جهانی مددکاران اجتماعی<ref>IFSW</ref> برگزار شد. هدف از تعیین این روز، تجلیل از حرفۀ مددکاری و افزایش آگاهی دربارۀ چالش‌ها و نقش حیاتی مددکاران در ارتقای عدالت اجتماعی و توانمندسازی افراد در سراسر جهان است. این روز هر سال در سومین سه‌شنبۀ ماه مارس مصادف با 28ام اسفند ماه با یک شعار خاص گرامی داشته می‌شود؛ برای مثال، شعار سال ۲۰۲۵م «تقویت همبستگی بین نسلی برای رفاه پایدار» تعیین شده که بر اهمیت تعادل اجتماعی و اقتصادی جهانی تمرکز دارد. این مناسبت فرصتی است تا جامعه، رسانه‌ها و نهادها، نقش ارزشمند این متخصصان را به رسمیت بشناسند.<ref>[https://www.madadkarnews.ir/%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%AF%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-2025/ «روز جهانی مددکاری اجتماعی 2025»، مددکار نیوز.]</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | |||
*«آموزش مددکاری اجتماعی از راه دور: راهنمای دانشجویان»، خبرگزاری مددکارنیوز، تاریخ بارگذاری: 2 فروردین 1403ش. | |||
==منابع== | *اکبری، خاطره، «هوش مصنوعی و نقش آن در تحول مددکاری اجتماعی»، وب‌سایت سیویلیکا، تاریخ بازدید: 27 آبان 1404ش. | ||
* | *«اصل رازداری در مددکاری اجتماعی»، خبرگزاری مددکار نیوز، تاریخ بارگذاری: 22 فروردین 1403ش. | ||
* «ایثار؛ از سپر دفاعی تا درمان اجتماعی»، خبرگزاری پیشخوان، تاریخ بارگذاری: 27 مرداد 1397ش | *«ایثار؛ از سپر دفاعی تا درمان اجتماعی»، خبرگزاری پیشخوان، تاریخ بارگذاری: 27 مرداد 1397ش. | ||
*پاکدل سلطانی، علی‌اصغر و شمس، پرویز، ریشۀ مفاهیم مددکاری اجتماعی در ادب فارسی، چ1، تهران، سازمان بهزیستی، 1374ش. | |||
* پاکدل سلطانی، علی‌اصغر و شمس، پرویز، ریشۀ مفاهیم مددکاری اجتماعی در ادب فارسی، چ1، تهران، سازمان بهزیستی، 1374ش. | *«تعریف جهانی مددکاری اجتماعی به زبان فارسی و انگلیسی»، پایگاه جامع مددکاری اجتماعی ایرانیان، تاریخ بازدید: 27 آبان 1404ش. | ||
* جانسون، لوئیز، حرفۀ مددکاری اجتماعی از دیدگاهی جامع، به‌ترجمۀ محمدحسین بازرگانی، چ1، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، 1379ش. | *رام برزینی، مهرداد، «مددکاری اجتماعی به‌عنوان حرفهای علمی- کاربردی»، وب‌سایت سیویلیکا، تاریخ بارگذاری: 15 تیر 1404ش. | ||
* خاکساری، محمدحسین، مبانی مددکاری اجتماعی، چ2، تهران، سازمان بهزیستی کشور، 1372ش. | *«روز جهانی مددکاری اجتماعی 2025»، مددکار نیوز، تاریخ بارگذاری: 20 بهمن 1403ش. | ||
* دشتی، مجتبی، «انواع سه گانۀ مددکاری فردی، گروهی و مددکاری جامعه‌ای»، وب‌سایت سیویلیکا، تاریخ بارگذاری: 6 تیر 1404ش. | *«زندگی‌نامۀ ستاره فرمانفرمائیان مادر مددکاری اجتماعی ایران»، وب‌سایت مسیر ایرانی، هدایت شغلی و تحصیلی، تاریخ بازدید: 27 آبان 1404ش. | ||
* زاهدی اصل، محمد، مبانی مددکاری اجتماعی، چ1، تهران، دانشگاه علامۀ طباطبایی، 1388ش | *جانسون، لوئیز، حرفۀ مددکاری اجتماعی از دیدگاهی جامع، به‌ترجمۀ محمدحسین بازرگانی، چ1، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، 1379ش. | ||
*خاکساری، محمدحسین، مبانی مددکاری اجتماعی، چ2، تهران، سازمان بهزیستی کشور، 1372ش. | |||
* سعدی، بوستان، به‌تصحیح غلامحسین یوسفی، چ12، تهران، خوارزمی، 1368ش. | *دشتی، مجتبی، «انواع سه گانۀ مددکاری فردی، گروهی و مددکاری جامعه‌ای»، وب‌سایت سیویلیکا، تاریخ بارگذاری: 6 تیر 1404ش. | ||
* سعدی، گلستان، باب اول در سیرت پادشاهان، حکایت شمارۀ 10، وب‌سایت گنجور، تاریخ بازدید: 17 مهر 1404ش. | *زاهدی اصل، محمد، مبانی مددکاری اجتماعی، چ1، تهران، دانشگاه علامۀ طباطبایی، 1388ش. | ||
* شهریار، محمدحسین، دیوان، ج1، چ7، تهران، زرین و نگاه، 1384ش. | *سعدی، بوستان، به‌تصحیح غلامحسین یوسفی، چ12، تهران، خوارزمی، 1368ش. | ||
* «شیوه‌های یاری‌گری در جامعۀ شهری ایران (قسمت 1)»، حقوق نیوز، تاریخ بازدید: 26 مهر 1404ش | *سعدی، گلستان، باب اول در سیرت پادشاهان، حکایت شمارۀ 10، وب‌سایت گنجور، تاریخ بازدید: 17 مهر 1404ش. | ||
*«سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404ش»، وب‌سایت آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ بارگذاری: 12 آبان 1382ش. | |||
*شهریار، محمدحسین، دیوان، ج1، چ7، تهران، زرین و نگاه، 1384ش. | |||
* طلسچی یکتا، جواد، «مددکاری اجتماعی: تعاریف، رویکردهای نوین و چالش‌های معاصر»، وب‌سایت سیویلیکا، تاریخ بارگذاری: 22 شهریور 1404ش | *«شیوه‌های یاری‌گری در جامعۀ شهری ایران (قسمت 1)»، حقوق نیوز، تاریخ بازدید: 26 مهر 1404ش. | ||
*طلسچی یکتا، جواد، «مددکاری اجتماعی: تعاریف، رویکردهای نوین و چالش‌های معاصر»، وب‌سایت سیویلیکا، تاریخ بارگذاری: 22 شهریور 1404ش. | |||
* «کودکان بی‌سرپرست»، وب‌سایت سازمان بهزیستی کشور، تاریخ بازدید: 29 مهر 1404ش. | *«کودکان بی‌سرپرست»، وب‌سایت سازمان بهزیستی کشور، تاریخ بازدید: 29 مهر 1404ش. | ||
* کیاکجوری، داوود، «شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های ساختار تعاون در ایران با رویکرد وقف و امور خیریه مبتنی بر پژوهش آمیخته»، مطالعات وقف و امور خیریه، دورۀ 2، شمارۀ 1، 1403ش. | *کیاکجوری، داوود، «شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های ساختار تعاون در ایران با رویکرد وقف و امور خیریه مبتنی بر پژوهش آمیخته»، مطالعات وقف و امور خیریه، دورۀ 2، شمارۀ 1، 1403ش. | ||
* «گدایی در ایران باستان ننگ بود»، وب‌سایت بیتوته، تاریخ بازدید: 26 مهر 1404ش. | *«گدایی در ایران باستان ننگ بود»، وب‌سایت بیتوته، تاریخ بازدید: 26 مهر 1404ش. | ||
* «گذار به مددکاری اجتماعی نوین در ایران»، پایگاه جامع مددکاری اجتماعی ایرانیان، تاریخ بارگذاری: 4 مهر 1404ش. | *«گذار به مددکاری اجتماعی نوین در ایران»، پایگاه جامع مددکاری اجتماعی ایرانیان، تاریخ بارگذاری: 4 مهر 1404ش. | ||
* | *«قانون ساختار نظام جامع رفاه وتأمین اجتماعی»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 27 آبان 1404ش. | ||
* | *«مددکاری اجتماعی بالینی و استانداردهای آن»، مددکار نیوز، تاریخ بارگذاری: 18 آبان 1395ش. | ||
* «مددکاری اجتماعی: تعاریف، رویکردهای نوین و چالش‌های معاصر»، مددکار نیوز، تاریخ بارگذاری: 22 شهریور 1404ش. | *«مددکاری اجتماعی: تعاریف، رویکردهای نوین و چالش‌های معاصر»، مددکار نیوز، تاریخ بارگذاری: 22 شهریور 1404ش. | ||
* «مددکاری اجتماعی | *«مددکاری اجتماعی در عصر دیجیتال»، خبرگزاری مددکار نیوز، تاریخ بارگذاری: 29 اسفند 1402ش. | ||
* «معرفی انجمن مددکاران اجتماعی ایران»، وب‌سایت انجمن مددکاری اجتماعی ایران، تاریخ بازدید: 29 مهر 1404ش. | *«معرفی انجمن مددکاران اجتماعی ایران»، وب‌سایت انجمن مددکاری اجتماعی ایران، تاریخ بازدید: 29 مهر 1404ش. | ||
* «معنای همدلی و ویژگی‌های همدلی ایرانی»، وب‌سایت آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ بارگذاری: 12 آذر 1403ش | *«معرفی رشتۀ مددکاری اجتماعی»، پایگاه خبری مددکار نیوز، تاریخ بازدید: 28 آبان 1404ش. | ||
*«معنای همدلی و ویژگی‌های همدلی ایرانی»، وب‌سایت آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ بارگذاری: 12 آذر 1403ش. | |||
* مولائی آرانی، مهدی، «امداد فرهنگی؛ الگویی برای مواجهه با آسیب‌های اجتماعی»، دو فصلنامۀ علمی پژوهشی دین و سیاست فرهنگی، دورۀ 9، شمارۀ 2، پیاپی 19، 1401ش. | *مولائی آرانی، مهدی، «امداد فرهنگی؛ الگویی برای مواجهه با آسیب‌های اجتماعی»، دو فصلنامۀ علمی پژوهشی دین و سیاست فرهنگی، دورۀ 9، شمارۀ 2، پیاپی 19، 1401ش. | ||
* «مهارت‌های ضروری شناسایی و حل مسئله در مددکاری اجتماعی»، پایگاه جمعیت همیاران، سلامت روان اجتماعی ایران، تاریخ بازدید: 23 مهر 1404ش. | *«مهارت‌های ضروری شناسایی و حل مسئله در مددکاری اجتماعی»، پایگاه جمعیت همیاران، سلامت روان اجتماعی ایران، تاریخ بازدید: 23 مهر 1404ش. | ||
* نقی‌زاده، نفیسه و امیدی، جمشید، «بررسی جایگاه آموزش و پرورش در تربیت شهروندی»، اولین کنفرانس بین المللی علوم اجتماعی، تربیتی، علوم انسانی و روانشناسی، 2017م. | *نقی‌زاده، نفیسه و امیدی، جمشید، «بررسی جایگاه آموزش و پرورش در تربیت شهروندی»، اولین کنفرانس بین المللی علوم اجتماعی، تربیتی، علوم انسانی و روانشناسی، 2017م. | ||
* «نغمه‌های همدلی گروه‌های جهادی در مناطق زلزله‌زدۀ خوی»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ بارگذاری: 21 اسفند 1398ش. | *«نغمه‌های همدلی گروه‌های جهادی در مناطق زلزله‌زدۀ خوی»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ بارگذاری: 21 اسفند 1398ش. | ||
* نوروزی، سارا و دیگران، «بررسی پدیداری موانع و تسهیل‌کننده‌های مداخلات مددکاری اجتماعی در راستای رضایت جنسی زوجین»، فصلنامۀ فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده، دورۀ 18، شمارۀ 65، 1402ش. | *نوروزی، سارا و دیگران، «بررسی پدیداری موانع و تسهیل‌کننده‌های مداخلات مددکاری اجتماعی در راستای رضایت جنسی زوجین»، فصلنامۀ فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده، دورۀ 18، شمارۀ 65، 1402ش. | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ آبان ۱۴۰۴، ساعت ۱۷:۵۷
مددکاری اجتماعی: حمایت و توانمندسازی افراد و خانواده‌ها در برابر چالش‌های اجتماعی- اقتصادی.
مددکاری اجتماعی فراتر از حرفه، نگرشی انسانی و فعال بوده که بر سه ارزش همدلی، مسئولیت‌پذیری و احترام به کرامت انسان استوار است. هدف اصلی آن، یاری‌رساندن به افراد و خانواده‌ها برای بازیابی تعادل، آرامش و توانایی سازگاری در برابر چالش‌های اجتماعی-اقتصادی است. در ایران، مددکاری اجتماعی با ریشه در فرهنگ عمیق تعاون، با رویکردی علمی و حرفهای، نقش مؤثری در بهبود کیفیت زندگی، توانمندسازی افراد و تقویت همبستگی اجتماعی ایفا می‌کند.
تعریف و ابعاد مددکاری اجتماعی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]تعریف جهانی مددکاری اجتماعی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]مددکاری اجتماعی یک حرفۀ کاربردی و رشتۀ تحصیلی دانشگاهی بوده که توسعه و تغییر اجتماعی، انسجام اجتماعی و توانمندسازی و آزادسازی افراد را تسهیل می‌کند. اصول عدالت اجتماعی، حقوق بشر، مسئولیت جمعی و احترام به تفاوت‌ها[۱] در مددکاری اجتماعی اساسی هستند. مددکاری اجتماعی، همچنین، با تکیه بر علوم اجتماعی، علوم انسانی و دانش بومی، افراد و ساختارها را در مقابله با چالش‌های زندگی و ارتقاء رفاه و بهزیستی درگیر می‌کند.[۲]
ابعاد سه‌گانۀ مددکاری اجتماعی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- بُعد حرفهای (تخصصی): شامل فعالیت‌های تخصصی و فنی برای حمایت، توانمندسازی و حل مسائل اجتماعی است. این بُعد توسط مددکاران آموزش‌دیده در نهادهای رسمی مانند بیمارستان‌ها یا سازمان‌های دولتی با استفاده از روش‌های مصاحبه، ارزیابی و مداخلۀ نظام‌مند اجرا می‌شود.[۳]
- بُعد علمی (دانشگاهی): رشته‌ای میان‌رشته‌ای استوار بر نظریه‌های علوم اجتماعی، روانشناسی و سیاست‌گذاری است. این بُعد بر تحلیل علمی پدیده‌های اجتماعی و تولید راهکارهای مبتنی بر شواهد برای بهبود رفاه و افزایش تاب‌آوری اجتماعی تمرکز دارد.[۴]
- بُعد سبک زندگی (اخلاقی و فرهنگی): نگرشی انسانی است که فراتر از حرفه، به ویژگی‌ای از زیست اجتماعی آگاهانه تبدیل می‌شود. در این سطح، فرد با ویژگی‌هایی نظیر همدلی، مسئولیت‌پذیری و احترام به کرامت دیگران، اصول زیربنایی مددکاری را در رفتارهای روزمره عملی می‌کند.[۵]
مفاهیم کلیدی مددکاری اجتماعی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]مددکار اجتماعی، فردی آگاه، همدل و یاری‌گر که نه‌تنها راهنما بلکه همراهی مطمئن است. او با تقویت اعتمادبه‌نفس، زمینه را برای تصمیم‌گیری درست و بازیابی توان فردی و اجتماعی مددجو فراهم می‌کند.[۶] مددجو فردی است که در مسیر زندگی با مانع یا دشواری روبه‌رو شده و برای عبور از آن به حمایت نیاز دارد. مددجو با پذیرش یاری و تلاش برای تغییر، نقش فعالی در روند بهبود خود ایفا می‌کند.[۷] تمایز مددکاری اجتماعی از کار داوطلبانه و خیریه در این است که مددکاری اجتماعی با دانش و مهارت تخصصی و رویکردی علمی به توانمندسازی می‌پردازد؛ اما کار داوطلبانه و خیریه بیشتر بر کمک جمعی و سازمان‌یافته متمرکز بوده و چارچوب علمی کمتری دارند.[۸]
تاریخچۀ مددکاری اجتماعی در ایران
[ویرایش | ویرایش مبدأ]مددکاری در ایران ریشه‌ای عمیق در فرهنگ همیاری و تعاون دارد اما شکل حرفهای و علمی آن در سال‌های اخیر به‌وجود آمده است. در ایران باستان، ساختارهای اجتماعی از نیازمندان و سالمندان حمایت می‌کردند. متون کهن مانند اوستا بر اهمیت یاری تأکید داشتند.[۹] در ایران اسلامی ارزش‌هایی مانند زکات، صدقه و وقف به‌عنوان نهادهای سازمان‌یافته برای یاری‌رسانی به بخشی از اخلاق و سبک زندگی تبدیل شدند.[۱۰] عوامل نهادی که سبب پیدایش مددکاری اجتماعی در ایران معاصر شده عبارتند از:
- شکل‌گیری اولیه: مددکاری اجتماعی به‌شکل رسمی با تأسیس نهادهایی مانند پرورشگاه‌ها و جمعیت شیر و خورشید (هلال‌احمر فعلی) آغاز شد.[۱۱]
- تأسیس آکادمیک: اولین مدرسۀ عالی خدمات اجتماعی در سال ۱۳۳۷ش توسط «ستاره فرمانفرمائیان»[۱۲] تأسیس شد و تدریس آن در دانشگاه‌ها گسترش یافت.[۱۳]
- انقلاب اسلامی ایران: نهادهای بزرگی مانند کمیتۀ امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی کشور برای حمایت از خانواده‌ها و گروه‌های آسیب‌پذیر تأسیس شدند.[۱۴] امروزه، سازمان بهزیستی محور اصلی ارائۀ خدمات اجتماعی و توانبخشی در ایران است.[۱۵]
انواع مددکاری اجتماعی (کار با فرد، گروه و جامعه)
[ویرایش | ویرایش مبدأ]مددکاری اجتماعی در سه سطح اصلی و با توجه به بافت فرهنگی ایران اجرا می‌شود. مدکاری فردی بر تقویت توانمندی‌های یک فرد از طریق مشاوره‌ها و حل مسئله تمرکز داشته و در ایران متکی بر شبکه‌های حمایتی خانوادگی است.[۱۶] در مددکاری گروهی، هدف ایجاد محیط حمایتی جمعی مانند گروه‌های خودیار برای اشتراک‌گذاری تجربیات و حل مسائل مشترک با تأکید بر ارزش تعاون است.[۱۷] مددکاری جامعه‌ای بر بهبود وضعیت کلی یک اجتماع کوچک مانند محله یا روستا، از طریق بسیج منابع محلی و مشارکت مردمی برای توسعۀ پایدار تمرکز دارد.[۱۸]
ابزارها و حوزه‌های نوین مددکاری اجتماعی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]مددکاری اجتماعی نوین با بهره‌گیری از فناوری‌های دیجیتال، بر چهار محور اصلی استوار است: مددکاری از راه دور برای افزایش دسترسی،[۱۹] هوش مصنوعی و داده‌کاوی برای شناسایی خطر و طراحی مداخلات پیشگیرانه و هدفمند،[۲۰] استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای آگاهی‌بخشی و بسیج منابع[۲۱] و پرونده الکترونیک یکپارچه برای بهبود دقت ارزیابی و هماهنگی خدمات حمایتی.[۲۲]
اصول و اخلاق حرفهای مددکاری اجتماعی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]ستون فقرات اخلاق و عمل در مددکاری اجتماعی، مجموعه‌ای از اصول و ارزش‌های بنیادین است که راهنمای رفتار حرفهای مددکاران در تعاملات روزانه با مددجویان است.[۲۳] این اصول، که با سنت‌های ایرانی همچون کمک به نیازمندان و حفظ حرمت پیوند خورده، عبارتند از:
ارزش‌های بنیادین اخلاقی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]در حرفۀ مددکاری اجتماعی، شامل عدالت اجتماعی که بر فراهم کردن فرصت‌های برابر برای همگان و اقدام برای رفع موانع ساختاری تمرکز دارد؛ کرامت و شأن انسانی که به لزوم احترام بی‌قید و شرط به ارزش و حقوق ذاتی تمامی افراد تأکید می‌ورزد؛ اهمیت روابط انسانی که بر نقش حیاتی ایجاد پیوند میان افراد و نهادها برای ایجاد تغییرات مثبت و پایدار باور دارد و اصل سودمندی و عدم آسیب‌رسانی است که تضمین می‌کند هرگونه اقدام و کمکی باید منجر به بهبود شرایط مراجعان شده و از هرگونه آسیب جسمی یا روانی به آنها جلوگیری کند. [۲۴]
اصول عملی و کارکردی مددکاری اجتماعی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]این اصول شامل پذیرش بدون قضاوت بوده که فضایی امن برای فرد ایجاد می‌کند تا همان‌گونه که هست پذیرفته شود؛ همچنین اصل حیاتی حق خودتصمیم‌گیری که بر احترام به حق فرد برای انتخاب فعالانۀ راه‌حل‌های زندگی خود تأکید می‌ورزد.[۲۵] مشارکت‌محوری به‌معنای انتخاب راه‌حل‌ها با مشارکت مستقیم مددجو و جامعه و تمرکز بر ظرفیت‌ها است که توجه را از مشکلات و کمبودها به‌سمت توانایی‌ها و نقاط قوت فرد معطوف می‌سازد تا مداخلات بر مبنای پتانسیل‌های موجود شکل گیرد.[۲۶]
رازداری و حفظ حریم خصوصی[۲۷]
[ویرایش | ویرایش مبدأ]رازداری، اصلی حیاتی در مددکاری اجتماعی بوده که زیربنای اعتماد میان مددکار و مددجو محسوب می‌شود. مددکار متعهد است تمامی اطلاعات شخصی، خانوادگی و شرایط فردی مددجو را که در فرآیند کمک‌رسانی به‌دست می‌آید، محرمانه حفظ کند. با این حال، رازداری مطلق نبوده و در شرایطی خاص مانند وجود خطر آسیب جدی به خود فرد یا دیگران یا حکم قانونی، مددکار موظف است این اصل را برای جلوگیری از آسیب نقض کند؛ این مرزهای نقض باید از پیش به مددجو اطلاع داده شود.[۲۸]
مهارت‌های کلیدی مددکاری اجتماعی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]مهارت‌های ضروری مددکار اجتماعی برای موفقیت در بستر فرهنگی ایران شامل شناسایی مشکلات با درک ارزش‌های فرهنگی، برقراری ارتباط مؤثر و همدلانه از طریق گفت‌وگوهای صمیمی، ارائۀ راه‌حل‌های متناسب با حفظ عزت‌نفس مددجو و تصمیم‌گیری و پیگیری مستمر برای تضمین مشارکت و تقویت جایگاه اجتماعی او است.[۲۹]
پیوند سنت و حرفه در سبک زندگی مددکارانه
[ویرایش | ویرایش مبدأ]سبک زندگی مددکارانه به‌معنای نهادینه‌کردن اصول مددکاری از جمله همدلی، احترام و مسئولیت‌پذیری در رفتارهای روزمره است.[۳۰] این سبک زندگی در ایران با آموزه‌های بومی و دینی تقویت می‌شود:
آموزه‌های بومی و دینی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]ارزش‌هایی مانند ایثار، انفاق، تعاون و همدلی که ریشه در عدالت اجتماعی دارند، اساس تعامل اجتماعی و زندگی مددکارانه در ایران هستند.[۳۱] سنت‌های بومی مانند وقف و قرض‌الحسنه نیز ریشه‌های تاریخی این مسئولیت‌پذیری اجتماعی را شکل داده‌اند.[۳۲]
جلوه‌های سنتی یاری‌رسانی (ابزارهای بومی)
[ویرایش | ویرایش مبدأ]شامل شبکۀ خویشاوندی و محله به‌عنوان نخستین پناهگاه در برابر مشکلات و بستر تعاملات روزمره، مسجد که به‌عنوان پایگاه اصلی مشارکت اجتماعی و یاری‌رسانی محلی عمل می‌کند و بازار و اصناف که با تکیه بر روح تعاون و سنت‌های نیکوکاری، نقش مؤثری در امور خیر و کمک‌های مالی ایفا می‌نمایند.[۳۳]
گذار به توانمندسازی پایدار
[ویرایش | ویرایش مبدأ]مددکاری نوین در ایران، از کمک‌های مقطعی عبور کرده و به‌سمت مدلی پیشرفته و هدفمند حرکت کرده که بر توانمندی، استقلال و کیفیت زندگی مددجو تمرکز دارد. مددکار امروز همراهی آگاه و متخصص همه‌جانبه است.[۳۴]
نمونه‌های عینی سبک زندگی مددکارانه
[ویرایش | ویرایش مبدأ]در ایران، نمونه‌هایی همچون پویش‌های کمک به زلزله‌زدگان کرمانشاه و خوی[۳۵] و فعالیت داوطلبان سلامت در دوران کرونا، نشان‌دهندۀ ظرفیت فرهنگی جامعۀ ایرانی در زیست مددکارانه است.[۳۶]
رسانه، آموزش و قوانین مرتبط با مددکاری اجتماعی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]نقش رسانه و آموزش
[ویرایش | ویرایش مبدأ]رسانه‌ها با برجسته‌سازی الگوهای نوع‌دوستی و مدارس با گنجاندن آموزش شهروندی و مهارت‌های همدلی در برنامه‌های درسی، به‌تحقق این امر کمک می‌کنند.[۳۷] علاوه بر آن، مددکاری اجتماعی با تقویت سرمایۀ اجتماعی و اعتماد عمومی از طریق انجمن‌ها و کارگاه‌های تخصصی، به‌صورت مستقیم به بهبود همبستگی اجتماعی و افزایش مشارکت مدنی در جامعه منجر می‌شود.[۳۸]
قوانین مرتبط با مددکاری
[ویرایش | ویرایش مبدأ]در جمهوری اسلامی ایران، قوانین و اسنادی وجود دارند که جایگاه و اهمیت مددکاری اجتماعی را تقویت می‌کنند.
- قانون اساسی: به‌ویژه در اصول مربوط به تأمین اجتماعی، کرامت انسانی و عدالت اجتماعی مانند اصول ۳،[۳۹] ۲۹ [۴۰] و 43[۴۱] بر لزوم حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر تأکید شده است.
- قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی(1383ش): این قانون بر همه‌شمول بودن و یکپارچگی خدمات رفاهی و حمایتی تأکید دارد که مددکاران اجتماعی در اجرای آن نقشی محوری دارند.[۴۲]
- سند چشم‌انداز ۲۰ ساله: این سند، دستیابی به جامعه‌ای برخوردار از سلامت، رفاه و عدالت اجتماعی را هدف قرار داده که فعالیت‌های مددکاران اجتماعی در راستای تحقق آن است.[۴۳]
مددکاری اجتماعی در ادبیات فارسی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]ادبیات فارسی، سرشار از مفاهیمی است که روح مددکاری اجتماعی را منعکس می‌کند. این همدلی و نوع‌دوستی در رفتار اجتماعی فارسی‌زبانان ریشه‌ای عمیق دارد.[۴۴] برای مثال، در بیت معروف «بنی آدم اعضای یک پیکرند *** که در آفرینش ز یک گوهرند»[۴۵] مسئولیت اجتماعی انسان نسبت به دیگری را به زیبایی بیان کرده است. علاوه بر آن، بوستان سعدی را نوعی آیین‌نامۀ مددکاری اجتماعی می‌دانند که به موضوعاتی مانند کمک به فقرا،[۴۶] یتیمان،[۴۷] سالمندان،[۴۸] زندانیان و خانواده‌های آنها،[۴۹] رعایت عدالت اجتماعی، همدلی، مسئولیت‌پذیری و توانمندسازی نیازمندان می‌پردازد.[۵۰] در دوران معاصر نیز شاعران بسیاری از جمله شهریار در اشعار خود بر برادری انسان‌ها، همدردی و یاری یکدیگر تأکید دارند که روح مددکاری را در قالبی انسانی بازمی‌تاباند. مانند شعر « شرط بود با همه یک رو شدن *** درد بشر دیدن و دارو شدن».[۵۱]
مددکاری اجتماعی در مراکز درمانی (مددکاری بالینی)
[ویرایش | ویرایش مبدأ]مددکاری اجتماعی بالینی[۵۲] بر ارزیابی و حل‌وفصل مشکلات اجتماعی-روانی تأکید دارد که بر سلامت و درمان فرد تأثیر می‌گذارد. در ایران، این حوزه که از دهه‌های پیشین آغاز شده، نقش حیاتی در تکمیل فرایند درمان ایفا می‌کند.
نقش‌ها و اقدامات کلیدی مددکار بالینی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]مددکاری اجتماعی بالینی در مراکز درمانی ایران، نقشی محوری در تکمیل فرایند درمان ایفا کرده و بر ارزیابی و حل‌وفصل مشکلات اجتماعی-روانی مؤثر بر سلامت فرد متمرکز است. اقدامات اصلی این حوزه شامل ارزیابی روان-اجتماعی، حمایت عاطفی و مشاوره برای سازگاری با بیماری، مدیریت ترخیص و پیگیری خدمات پسابیمارستانی، میانجیگری برای تأمین منابع و هزینه‌ها و ترویج حقوق بیمار و حق خودتصمیم‌گیری او بوده تا رویکرد درمانی جامع‌تر شده و کیفیت زندگی بیماران بهبود یابد.[۵۳]
مددکاری اجتماعی به‌عنوان رشته‌ای علمی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]این رشتۀ تحصیلی، با هدف تحلیل علمی پدیده‌های اجتماعی و تولید راهکارهای مبتنی بر شواهد برای بهبود رفاه و افزایش تاب‌آوری اجتماعی تمرکز دارد. در ایران، این رشته به‌شکل آکادمیک در سال ۱۳۳۷ش با تأسیس نخستین مدرسۀ عالی خدمات اجتماعی آغاز شد. در حال حاضر نیز این رشته در دانشگاه‌های مختلفی از جمله دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، دانشگاه علامه طباطبائی و برخی دانشگاه‌های آزاد و پیام نور در سطوح علمی متفاوت شامل کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تدریس می‌شود. مددکاران اجتماعی در حوزه‌های مختلف مانند سازمان‌های رفاه کودک و خانواده، مدارس، بیمارستان‌های عمومی و روانپزشکی، سیستم قضایی مانند زندان، دادگاه و کانون اصلاح و تربیت، بخش خصوصی و بخش رفاه سازمان‌ها فعالیت می‌کنند.[۵۴]
روز جهانی مددکاری اجتماعی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]روز جهانی مددکاری اجتماعی ابتکاری است که نخستین‌بار در سال ۲۰۰۷م توسط فدراسیون جهانی مددکاران اجتماعی[۵۵] برگزار شد. هدف از تعیین این روز، تجلیل از حرفۀ مددکاری و افزایش آگاهی دربارۀ چالش‌ها و نقش حیاتی مددکاران در ارتقای عدالت اجتماعی و توانمندسازی افراد در سراسر جهان است. این روز هر سال در سومین سه‌شنبۀ ماه مارس مصادف با 28ام اسفند ماه با یک شعار خاص گرامی داشته می‌شود؛ برای مثال، شعار سال ۲۰۲۵م «تقویت همبستگی بین نسلی برای رفاه پایدار» تعیین شده که بر اهمیت تعادل اجتماعی و اقتصادی جهانی تمرکز دارد. این مناسبت فرصتی است تا جامعه، رسانه‌ها و نهادها، نقش ارزشمند این متخصصان را به رسمیت بشناسند.[۵۶]
پانویس
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- ↑ Diversities.
- ↑ «تعریف جهانی مددکاری اجتماعی به زبان فارسی و انگلیسی»، پایگاه جامع مددکاری اجتماعی ایرانیان.
- ↑ رام برزینی، «مددکاری اجتماعی به‌عنوان حرفهای علمی- کاربردی»، وب‌سایت سیویلیکا.
- ↑ رام برزینی، «مددکاری اجتماعی به‌عنوان حرفهای علمی- کاربردی»، وب‌سایت سیویلیکا.
- ↑ رام برزینی، «مددکاری اجتماعی به‌عنوان حرفهای علمی- کاربردی»، وب‌سایت سیویلیکا.
- ↑ جانسون، حرفۀ مددکاری اجتماعی از دیدگاهی جامع، 1379ش، ص378-379.
- ↑ زاهدی اصل، مبانی مددکاری اجتماعی، 1388ش، ص40.
- ↑ طلسچی یکتا، «مددکاری اجتماعی: تعاریف، رویکردهای نوین و چالش‌های معاصر»، وب‌سایت سیویلیکا.
- ↑ «گدایی در ایران باستان ننگ بود»، وب‌سایت بیتوته.
- ↑ مولائی آرانی، «امداد فرهنگی؛ الگویی برای مواجهه با آسیب‌های اجتماعی»، 1401ش، 145-147.
- ↑ خاکساری، مبانی مددکاری اجتماعی، 1372ش، ص51.
- ↑ از فعالان اجتماعی ایران و از شخصیت‌های برجستۀ بین‌المللی که سال‌ها ریاست سازمان مددکاری اجتماعی ایران را در دورۀ پهلوی برعهده داشت. او، همچنین، به‌عنوان «مادر مددکاری اجتماعی ایران» نیز شناخته می‌شود.
- ↑ «زندگی‌نامۀ ستاره فرمانفرمائیان مادر مددکاری اجتماعی ایران»، وب‌سایت مسیر ایرانی، هدایت شغلی و تحصیلی.
- ↑ زاهدی اصل، مبانی مددکاری اجتماعی، 1388ش، ص26.
- ↑ «کودکان بی‌سرپرست»، وب‌سایت سازمان بهزیستی کشور.
- ↑ دشتی، «انواع سه گانۀ مددکاری فردی، گروهی و مددکاری جامعه‌ای»، وب‌سایت سیویلیکا.
- ↑ دشتی، «انواع سه گانۀ مددکاری فردی، گروهی و مددکاری جامعه‌ای»، وب‌سایت سیویلیکا.
- ↑ دشتی، «انواع سه گانۀ مددکاری فردی، گروهی و مددکاری جامعه‌ای»، وب‌سایت سیویلیکا.
- ↑ «آموزش مددکاری اجتماعی از راه دور: راهنمای دانشجویان»، خبرگزاری مددکارنیوز.
- ↑ اکبری، «هوش مصنوعی و نقش آن در تحول مددکاری اجتماعی»، وب‌سایت سیویلیکا.
- ↑ نوروزی و دیگران، «بررسی پدیداری موانع و تسهیل‌کننده‌های مداخلات مددکاری اجتماعی در راستای رضایت جنسی زوجین»، 1402ش، ص172-173.
- ↑ «مددکاری اجتماعی در عصر دیجیتال»، خبرگزاری مددکار نیوز.
- ↑ «مددکاری اجتماعی: تعاریف، رویکردهای نوین و چالش‌های معاصر»، مددکار نیوز.
- ↑ «مددکاری اجتماعی: تعاریف، رویکردهای نوین و چالش‌های معاصر»، مددکار نیوز.
- ↑ «مددکاری اجتماعی: تعاریف، رویکردهای نوین و چالش‌های معاصر»، مددکار نیوز.
- ↑ «گذار به مددکاری اجتماعی نوین در ایران»، پایگاه جامع مددکاری اجتماعی ایرانیان.
- ↑ Confidentiality.
- ↑ «اصل رازداری در مددکاری اجتماعی»، خبرگزاری مددکار نیوز.
- ↑ «مهارت‌های ضروری شناسایی و حل مسئله در مددکاری اجتماعی»، پایگاه جمعیت همیاران، سلامت روان اجتماعی ایران.
- ↑ رام برزینی، «مددکاری اجتماعی به‌عنوان حرفهای علمی- کاربردی»، وب‌سایت سیویلیکا.
- ↑ «ایثار؛ از سپر دفاعی تا درمان اجتماعی»، خبرگزاری پیشخوان.
- ↑ کیاکجوری، «شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های ساختار تعاون در ایران با رویکرد وقف و امور خیریه مبتنی بر پژوهش آمیخته»، 1403ش، ص198-199.
- ↑ «شیوه‌های یاری‌گری در جامعۀ شهری ایراان (قسمت 1)»، حقوق نیوز.
- ↑ «گذار به مددکاری اجتماعی نوین در ایران»، پایگاه جامع مددکاری اجتماعی ایرانیان.
- ↑ «نغمه‌های همدلی گروه‌های جهادی در مناطق زلزله‌زدۀ خوی»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «معنای همدلی و ویژگی‌های همدلی ایرانی»، وب‌سایت آیت‌الله خامنه‌ای.
- ↑ نقی‌زاده و امیدی، «بررسی جایگاه آموزش و پرورش در تربیت شهروندی»، 2017م، ص14.
- ↑ «معرفی انجمن مددکاران اجتماعی ایران»، وب‌سایت انجمن مددکاری اجتماعی ایران.
- ↑ رفع تبعیضات ناروا و ایجاد فرصت‌های عادلانه برای همه در تمام زمینه‌های مادی و معنوی (اساس حقوق رفاهی و مداخلات حمایتی مددکاران).
- ↑ برخورداری از تأمین اجتماعی از نظر بازنشستگی، بیکاری، پیری، ازکارافتادگی، بی‌سرپرستی، حوادث و سوانح، خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبت‌های پزشکی به صورت بیمه و غیره، حقی همگانی است (حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر و هدف اصلی مددکاری اجتماعی در ایجاد عدالت).
- ↑ تأمین استقلال اقتصادی جامعه و ریشه‌کن کردن فقر و محرومیت و همچنین تأمین شرایط و امکانات کار برای همه به‌منظور رسیدن به اشتغال کامل. (این اصول با کارکرد توانمندسازی و رهایی اقتصادی در مددکاری اجتماعی مرتبط است).
- ↑ «قانون ساختار نظام جامع رفاه وتأمین اجتماعی»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
- ↑ «سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404ش»، وب‌سایت آیت‌الله خامنه‌ای.
- ↑ پاکدل سلطانی و شمس، ریشۀ مفاهیم مددکاری اجتماعی در ادب فارسی، 1374ش، ص33-40.
- ↑ سعدی، گلستان، باب اول در سیرت پادشاهان، حکایت شمارۀ 10، وب‌سایت گنجور.
- ↑ سعدی، بوستان، 1368ش، ص128.
- ↑ سعدی، بوستان، 1368ش، ص80.
- ↑ سعدی، بوستان، 1368ش، ص89.
- ↑ سعدی، بوستان، 1368ش، ص51
- ↑ سعدی، بوستان، 1368ش، ص321.
- ↑ شهریار، دیوان، ج1، 1384ش، ص400-401.
- ↑ Medical Social Work.
- ↑ «مددکاری اجتماعی بالینی و استانداردهای آن»، مددکار نیوز.
- ↑ «معرفی رشتۀ مددکاری اجتماعی»، پایگاه خبری مددکار نیوز.
- ↑ IFSW
- ↑ «روز جهانی مددکاری اجتماعی 2025»، مددکار نیوز.
منابع
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- «آموزش مددکاری اجتماعی از راه دور: راهنمای دانشجویان»، خبرگزاری مددکارنیوز، تاریخ بارگذاری: 2 فروردین 1403ش.
- اکبری، خاطره، «هوش مصنوعی و نقش آن در تحول مددکاری اجتماعی»، وب‌سایت سیویلیکا، تاریخ بازدید: 27 آبان 1404ش.
- «اصل رازداری در مددکاری اجتماعی»، خبرگزاری مددکار نیوز، تاریخ بارگذاری: 22 فروردین 1403ش.
- «ایثار؛ از سپر دفاعی تا درمان اجتماعی»، خبرگزاری پیشخوان، تاریخ بارگذاری: 27 مرداد 1397ش.
- پاکدل سلطانی، علی‌اصغر و شمس، پرویز، ریشۀ مفاهیم مددکاری اجتماعی در ادب فارسی، چ1، تهران، سازمان بهزیستی، 1374ش.
- «تعریف جهانی مددکاری اجتماعی به زبان فارسی و انگلیسی»، پایگاه جامع مددکاری اجتماعی ایرانیان، تاریخ بازدید: 27 آبان 1404ش.
- رام برزینی، مهرداد، «مددکاری اجتماعی به‌عنوان حرفهای علمی- کاربردی»، وب‌سایت سیویلیکا، تاریخ بارگذاری: 15 تیر 1404ش.
- «روز جهانی مددکاری اجتماعی 2025»، مددکار نیوز، تاریخ بارگذاری: 20 بهمن 1403ش.
- «زندگی‌نامۀ ستاره فرمانفرمائیان مادر مددکاری اجتماعی ایران»، وب‌سایت مسیر ایرانی، هدایت شغلی و تحصیلی، تاریخ بازدید: 27 آبان 1404ش.
- جانسون، لوئیز، حرفۀ مددکاری اجتماعی از دیدگاهی جامع، به‌ترجمۀ محمدحسین بازرگانی، چ1، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، 1379ش.
- خاکساری، محمدحسین، مبانی مددکاری اجتماعی، چ2، تهران، سازمان بهزیستی کشور، 1372ش.
- دشتی، مجتبی، «انواع سه گانۀ مددکاری فردی، گروهی و مددکاری جامعه‌ای»، وب‌سایت سیویلیکا، تاریخ بارگذاری: 6 تیر 1404ش.
- زاهدی اصل، محمد، مبانی مددکاری اجتماعی، چ1، تهران، دانشگاه علامۀ طباطبایی، 1388ش.
- سعدی، بوستان، به‌تصحیح غلامحسین یوسفی، چ12، تهران، خوارزمی، 1368ش.
- سعدی، گلستان، باب اول در سیرت پادشاهان، حکایت شمارۀ 10، وب‌سایت گنجور، تاریخ بازدید: 17 مهر 1404ش.
- «سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404ش»، وب‌سایت آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ بارگذاری: 12 آبان 1382ش.
- شهریار، محمدحسین، دیوان، ج1، چ7، تهران، زرین و نگاه، 1384ش.
- «شیوه‌های یاری‌گری در جامعۀ شهری ایران (قسمت 1)»، حقوق نیوز، تاریخ بازدید: 26 مهر 1404ش.
- طلسچی یکتا، جواد، «مددکاری اجتماعی: تعاریف، رویکردهای نوین و چالش‌های معاصر»، وب‌سایت سیویلیکا، تاریخ بارگذاری: 22 شهریور 1404ش.
- «کودکان بی‌سرپرست»، وب‌سایت سازمان بهزیستی کشور، تاریخ بازدید: 29 مهر 1404ش.
- کیاکجوری، داوود، «شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های ساختار تعاون در ایران با رویکرد وقف و امور خیریه مبتنی بر پژوهش آمیخته»، مطالعات وقف و امور خیریه، دورۀ 2، شمارۀ 1، 1403ش.
- «گدایی در ایران باستان ننگ بود»، وب‌سایت بیتوته، تاریخ بازدید: 26 مهر 1404ش.
- «گذار به مددکاری اجتماعی نوین در ایران»، پایگاه جامع مددکاری اجتماعی ایرانیان، تاریخ بارگذاری: 4 مهر 1404ش.
- «قانون ساختار نظام جامع رفاه وتأمین اجتماعی»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 27 آبان 1404ش.
- «مددکاری اجتماعی بالینی و استانداردهای آن»، مددکار نیوز، تاریخ بارگذاری: 18 آبان 1395ش.
- «مددکاری اجتماعی: تعاریف، رویکردهای نوین و چالش‌های معاصر»، مددکار نیوز، تاریخ بارگذاری: 22 شهریور 1404ش.
- «مددکاری اجتماعی در عصر دیجیتال»، خبرگزاری مددکار نیوز، تاریخ بارگذاری: 29 اسفند 1402ش.
- «معرفی انجمن مددکاران اجتماعی ایران»، وب‌سایت انجمن مددکاری اجتماعی ایران، تاریخ بازدید: 29 مهر 1404ش.
- «معرفی رشتۀ مددکاری اجتماعی»، پایگاه خبری مددکار نیوز، تاریخ بازدید: 28 آبان 1404ش.
- «معنای همدلی و ویژگی‌های همدلی ایرانی»، وب‌سایت آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ بارگذاری: 12 آذر 1403ش.
- مولائی آرانی، مهدی، «امداد فرهنگی؛ الگویی برای مواجهه با آسیب‌های اجتماعی»، دو فصلنامۀ علمی پژوهشی دین و سیاست فرهنگی، دورۀ 9، شمارۀ 2، پیاپی 19، 1401ش.
- «مهارت‌های ضروری شناسایی و حل مسئله در مددکاری اجتماعی»، پایگاه جمعیت همیاران، سلامت روان اجتماعی ایران، تاریخ بازدید: 23 مهر 1404ش.
- نقی‌زاده، نفیسه و امیدی، جمشید، «بررسی جایگاه آموزش و پرورش در تربیت شهروندی»، اولین کنفرانس بین المللی علوم اجتماعی، تربیتی، علوم انسانی و روانشناسی، 2017م.
- «نغمه‌های همدلی گروه‌های جهادی در مناطق زلزله‌زدۀ خوی»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ بارگذاری: 21 اسفند 1398ش.
- نوروزی، سارا و دیگران، «بررسی پدیداری موانع و تسهیل‌کننده‌های مداخلات مددکاری اجتماعی در راستای رضایت جنسی زوجین»، فصلنامۀ فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده، دورۀ 18، شمارۀ 65، 1402ش.