پرش به محتوا

پیش‌نویس:کتاب دیجیتالی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
دیداریویکی‌متن
imported>فاطمه حاجی علیلو
صفحه‌ای تازه حاوی «'''<big>کتاب دیجیتالی</big>'''، کتاب الکترونیکی قابل خواندن با دستگاه‌های الکترونیکی. کتاب دیجیتالی، فایل الکترونیکی حاوی متن و تصاویری است که مناسب برای توزیع الکترونیکی و نمایش روی صفحه الکترونیکی به روشی مشابه کتاب چاپی است و مزایای خاص خود را...» ایجاد کرد
 
imported>شاهرودی
 
(۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''<big>کتاب دیجیتالی</big>'''، کتاب الکترونیکی قابل خواندن با دستگاه‌های الکترونیکی.
[[پرونده:کتاب دیجیتالی (1).jpg|جایگزین=کتابخوان الکترونیکی آمازون کیندل|بندانگشتی|تصویری از یک کتابخوان الکترونیکی آمازون کیندل]]
'''{{درشت|کتاب دیجیتالی}}'''، کتاب الکترونیکی قابل خواندن با دستگاه‌های الکترونیکی.
کتاب دیجیتالی، فایل الکترونیکی حاوی متن و تصاویری است که مناسب برای توزیع الکترونیکی و نمایش روی صفحه الکترونیکی به روشی مشابه کتاب چاپی است و مزایای خاص خود را دارد.
 
==معرفی==  
کتاب‌های الکترونیکی یا ایبوک (E-book)، نسخه دیجیتالی متون نوشتاری هستند که در قالب‌هایی مانند PDF یا EPUB عرضه می‌شوند. این کتاب‌ها با مزایایی همچون حمل آسان، قابلیت جستجوی سریع و دسترسی همیشگی، جایگزینی مناسب برای مطالعه در شرایط مختلف محسوب می‌شوند. امروزه بسیاری از ناشران و نویسندگان، آثار خود را به شکل دیجیتال منتشر می‌کنند که نشان‌دهندهٔ تحول اساسی در عادات خواندن و صنعت نشر طی دو دهه اخیر است. رشد فناوری و تغییر الگوهای عرضه و تقاضا، این صنعت را به سمت توسعه پیش برده و در عین حال، چالش‌ها و فرصت‌هایی در حوزه‌های تجربه کاربری، [[اقتصاد نشر]] و [[فرهنگ مطالعه در ایران|فرهنگ مطالعه]] ایجاد کرده است. به‌طور کلی، کتاب‌های الکترونیکی نه تنها به یک روند جهانی تبدیل شده‌اند، بلکه نقش کلیدی در شکل‌دهی آینده صنعت نشر ایفا می‌کنند.
کتاب دیجیتالی یا کتاب الکترونیکی (e-book)، متنی غیرقابل ویرایش است که به فرمت دیجیتال تبدیل شده و بر روی یک دستگاه الکترونیکی مانند تبلت یا گوشی هوشمند نمایش داده شده و خوانده می‌شود.<ref>[https://www.britannica.com/technology/e-book Arthur Attwell, ''e-book computing'', Britannica.]</ref>  
 
==تاریخچه==  
== معرفی کتاب دیجیتال ==
صنعت خرید و فروش کتاب‌های دیجیتالی اولین بار به‌عنوان یک تجارت در اواخر دهه 1990م ظهور کرد، زمانی که شرکت‌هایی مانند Peanut Press شروع به فروش محتوای کتاب برای خواندن روی دستیارهای دیجیتال شخصی (PDA) که دستگاه‌های دستی و نسل قدیم تلفن‌های هوشمند و تبلت‌های امروزی بودند، کردند. اما پس از سقوط دات‌کام در سال‌های 2000-2002م، کتاب‌های دیجیتالی مورد استقبال گسترده صنعت نشر قرار نگرفت و سرمایه‌گذاری در دستگاه‌های کتاب‌خوان الکترونیکی و فناوری‌های کتاب دیجیتالی کاهش یافت. احیای این صنعت زمانی آغاز شد که شرکت سونی، یک دستگاه خواندن الکترونیکی را در سال 2006م و شرکت آمازون، کیندل را در سال 2007م منتشر کردند، پس از آن فروش کتاب‌های دیجیتالی به سرعت رشد کرد.<ref>[https://www.britannica.com/technology/e-book. Arthur Attwell, ''e-book computing'', Britannica.]</ref>  
کتاب دیجیتالی یا کتاب الکترونیکی (e-book)، متنی غیرقابل ویرایش است که به فرمت دیجیتال تبدیل شده و بر روی یک دستگاه الکترونیکی مانند تبلت یا گوشی هوشمند نمایش داده شده و خوانده می‌شود.<ref>[https://www.britannica.com/technology/e-book Arthur Attwell, ''e-book computing'', Britannica.]</ref>
==نحوۀ خواندن==
 
کتاب‌های دیجیتالی را می‌توان روی هارد دیسک بارگیری کرد و با استفاده از رایانه شخصی یا یکی از انواع مختلف دستگاه‌های دستی که به‌عنوان کتاب‌خوان دیجیتال یا کتاب‌خوان الکترونیکی شناخته می‌شوند، مطالعه کرد. کتاب‌های دیجیتال را می‌توان در یک نوت‌بوک یا لپ‌تاپ قرار داد تا افراد مجبور نباشند کتاب‌‌های سنگین را به کلاس یا جلسه حمل کنند. اکثر فرمت‌های مورد استفاده برای کتاب‌های دیجیتالی به نوع خاصی از برنامه‌های نرم‌افزاری برای بازکردن و خواندن مطالب کتاب نیاز دارند. هر متن یا سندی را می‌توان بر روی هارد دیسک یک لپ‌تاپ با اندازه کامل یا یک نوت‌بوک بارگذاری کرد.<ref>[https://www.wisegeek.net/what-are-digital-books.htm Tatum, ''What are Digital Books'', Wisegeek</ref>
== تاریخچه صنعت کتاب دیجیتالی ==
==نحوه توزیع==
[[پرونده:کتاب دیجیتالی (2).jpg|جایگزین=اولین کتابخوان الکترونیکی سونی|بندانگشتی|اولین کتابخوان الکترونیکی سونی با فناوری جوهر الکترونیکی، LIBRIé EBR-1000EP بود که در سال ۲۰۰۴ منحصراً در ژاپن عرضه شد.]]
کتاب‌های دیجیتالی معمولاً به‌عنوان فایل‌های دانلودی تهیه و در اینترنت توزیع می‌شوند، که می‌توان آن‌ها را به‌صورت آفلاین خواند، یا به‌شکل صفحات وب زنده هستند که باید به‌صورت آنلاین خوانده شوند، و یا به‌شکل صفحات وب که توسط مرورگر وب برای خواندن آفلاین ذخیره می‌شوند.<ref>[https://www.britannica.com/technology/e-book Attwell, ''e-book computing'', Britannica.</ref>  
 
==امنیت==
=== شکل‌گیری و چالش‌های اولیه (دهه ۱۹۹۰ تا اوایل ۲۰۰۰) ===
برخلاف سایر متن‌هایی که می‌توان روی دستگاه خواند، کتاب دیجیتالی قابل ویرایش نیست. این امر برای صیانت از حقوق نویسنده است. به‌رغم دسترسی افراد بسیاری به یک کتاب دیجیتالی از طریق چندین دستگاه الکترونیکی، هیچ کس قادر نیست بدون اجازه نویسنده دست به تغییر محتوا بزند.<ref>[['C:\Users\Mrs Abbasi\Desktop\E-Book, https:\influencermarketinghub.com\glossary\e-book|''E-Book'',]] influencer marketing hub. </ref>
صنعت خرید و فروش کتاب‌های دیجیتالی نخستین بار در اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی به عنوان بخشی از اقتصاد فرهنگ شکل گرفت. در آن دوران، شرکت‌هایی مانند '''Peanut Press''' با فروش محتوای [[کتاب]] برای استفاده در دستیارهای دیجیتال شخصی (PDA) به‌عنوان پیش‌درآمد دستگاه‌هایی مانند تلفن‌های هوشمند و تبلت‌های امروزی، پایه‌های این تجارت نوپا را بنا نهادند. با این حال، پس از حباب دات‌کام و سقوط بازارهای فناوری در سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۲ میلادی، استقبال صنعت نشر از کتاب‌های دیجیتالی کاهش یافت و سرمایه‌گذاری در توسعه دستگاه‌های کتابخوان الکترونیکی و فناوری‌های مرتبط به شدت افت کرد.
==قالب‌ها==
 
کتاب دیجیتالی دارای قالب‌های مختلفی است. دو قالب معروف EPUB و PDF  برای خواندن کتاب دیجیتالی در دستگاه‌ها و اپلیکیشن‌های کتاب‌خوان رایج‌ هستند. قالب اولی معروف‌تر است و امکانات زیادی دارد به همین دلیل، برخی این قالب را معادلِ کتاب دیجیتالی تعریف می‌کنند و معمولا آن را بهتر از قالب PDF می‌دانند.<ref>[https://taaghche.com/blog/1397/05/23/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9%DB%8C-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F/ «کتاب الکترونیکی چیست»، وب‌سایت طاقچه.]</ref>
=== احیا و رشد انفجاری (از سال ۲۰۰۶ به بعد) ===
==مزایا==
احیای این صنعت در سال ۲۰۰۶ م، آغاز شد، زمانی که شرکت سونی اولین دستگاه کتابخوان الکترونیکی خود را معرفی کرد و آمازون یک سال بعد با عرضه کیندل، انقلابی در این عرصه ایجاد نمود. این نوآوری‌ها به سرعت موجب رشد چشمگیر فروش کتاب‌های دیجیتالی شد و مسیر را برای تبدیل این صنعت به یکی از ارکان اصلی نشر جهانی هموار کرد. امروزه، کتاب‌های دیجیتالی نه تنها به بخشی جدایی‌ناپذیر از [[بازار]] نشر تبدیل شده‌اند، بلکه نشان‌دهندهٔ تحولات عمیق فناورانه و فرهنگی در سبک [[مصرف]] محتوا هستند.<ref>[https://www.britannica.com/technology/e-book. Arthur Attwell, ''e-book computing'', Britannica.]</ref>
 
با ظهور فناوری‌های نوین مانند تبلت‌های کتابخوانی و گوشی‌های هوشمند، تجربهٔ مطالعه کتاب‌های الکترونیکی به سطحی لذت‌بخش و کاربرپسند، ارتقا یافت. از سوی دیگر، راه‌اندازی کتاب‌فروشی‌های آنلاین و پلتفرم‌های اختصاصی مطالعه، دسترسی به این کتاب‌ها را سریع و آسان کرد. این عوامل در کنار هم، محبوبیت کتاب‌های دیجیتالی را به شکل چشمگیری افزایش دادند.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5968326/سهم-انواع-کتاب-در-صنعت-نشر-آمریکا-و-بریتانیا بسنه، «سهم انواع کتاب در صنعت نشر آمریکا و بریتانیا»، خبرگزاری مهر.]</ref>
 
== تأثیرات کتاب دیجیتالی ==
کتاب‌های الکترونیکی با ابعاد گوناگون، تحولی اساسی در صنعت نشر و عادت‌های مطالعه ایجاد کرده‌اند. از نظر فناوری، با ویژگی‌هایی مانند جستجوی پیشرفته، نورپردازی قابل تنظیم و حجم سبک، دسترسی به محتوا را سریع و کاربرپسند کرده‌اند. در بعد تجربه خواندن، امکان شخصی‌سازی (تغییر فونت، یادداشت‌گذاری، و نشانه‌گذاری) و محتوای تعاملی، تعامل مخاطب با متن را عمیق‌تر نموده است.
 
از جنبه اقتصادی، هزینهٔ تولید و توزیع پایین‌تر، فروش آنلاین، و اشتراک‌گذاری آسان، فرصت‌های درآمدی نوینی برای ناشران و نویسندگان فراهم کرده است. در حوزه فرهنگی و اجتماعی، دسترسی جهانی به کتاب‌ها، امکان ارائه محتوا به زبان‌های متنوع، و گسترش مخاطبان بین‌المللی، مرزهای جغرافیایی و زبانی را کمرنگ نموده و تنوع فرهنگی را تقویت کرده است. به این ترتیب، کتاب‌های الکترونیکی نه تنها ابزاری برای مطالعه، بلکه عاملی برای توسعهٔ دانش، فرهنگ و [[هنر اسلامی|هنر]] در جهان امروز هستند.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5968326/سهم-انواع-کتاب-در-صنعت-نشر-آمریکا-و-بریتانیا بسنه، «سهم انواع کتاب در صنعت نشر آمریکا و بریتانیا»، خبرگزاری مهر.]</ref>
 
== نحوهٔ خواندن کتاب‌های الکترونیکی ==
کتاب‌های دیجیتالی را می‌توان روی هارد دیسک بارگیری کرد و با استفاده از رایانه شخصی یا یکی از انواع مختلف دستگاه‌های دستی که به‌عنوان کتاب‌خوان دیجیتال یا کتاب‌خوان الکترونیکی شناخته می‌شوند، مطالعه کرد. کتاب‌های دیجیتال را می‌توان در یک نوت‌بوک یا لپ‌تاپ قرار داد تا افراد مجبور نباشند کتاب‌های سنگین را به کلاس یا جلسه حمل کنند. اکثر فرمت‌های مورد استفاده برای کتاب‌های دیجیتالی به نوع خاصی از برنامه‌های نرم‌افزاری برای بازکردن و خواندن مطالب کتاب نیاز دارند. هر متن یا سندی را می‌توان بر روی هارد دیسک یک لپ‌تاپ با اندازه کامل یا یک نوت‌بوک بارگذاری کرد.<ref>[https://www.wisegeek.net/what-are-digital-books.htm Tatum, ''What are Digital Books'', Wisegeek</ref>
 
== نحوه توزیع کتاب دیجیتالی ==
کتاب‌های دیجیتالی معمولاً به‌عنوان فایل‌های دانلودی تهیه و در اینترنت توزیع می‌شوند، که می‌توان آن‌ها را به‌صورت آفلاین خواند، یا به‌شکل صفحات وب زنده هستند که باید به‌صورت آنلاین خوانده شوند، و یا به‌شکل صفحات وب که توسط مرورگر وب برای خواندن آفلاین ذخیره می‌شوند.<ref>[https://www.britannica.com/technology/e-book Attwell, ''e-book computing'', Britannica.</ref>
 
== امنیت کتاب دیجیتالی ==
برخلاف سایر متن‌هایی که می‌توان روی دستگاه خواند، کتاب دیجیتالی قابل ویرایش نیست. این امر برای صیانت از حقوق نویسنده است. به‌رغم دسترسی افراد بسیاری به یک کتاب دیجیتالی از طریق چندین دستگاه الکترونیکی، هیچ‌کس قادر نیست بدون اجازه نویسنده دست به تغییر محتوا بزند.<ref>''E-Book'',influencer marketing hub.</ref>
 
== قالب‌ها کتاب دیجیتالی ==
کتاب دیجیتالی دارای قالب‌های مختلفی است. دو قالب معروف EPUB و PDF  برای خواندن کتاب دیجیتالی در دستگاه‌ها و اپلیکیشن‌های کتاب‌خوان رایج هستند. قالب اولی معروف‌تر است و امکانات زیادی دارد به همین دلیل، برخی این قالب را معادلِ کتاب دیجیتالی تعریف می‌کنند و معمولاً آن را بهتر از قالب PDF می‌دانند.<ref>[https://taaghche.com/blog/1397/05/23/کتاب-الکترونیکی-چیست؟/ «کتاب الکترونیکی چیست»، وب‌سایت طاقچه.]</ref>
 
== مزایا کتاب دیجیتالی ==
از مزایای مهم کتاب دیجیتالی می‌توان به این موارد اشاره کرد:
از مزایای مهم کتاب دیجیتالی می‌توان به این موارد اشاره کرد:
• قابل‌حمل‌بودن: کتاب دیجیتالی را می‌توان در چندین دستگاه بدون توجه به مکان یا موقعیت پیرامونی خواند؛
* قابل‌حمل‌بودن: کتاب دیجیتالی را می‌توان در چندین دستگاه بدون توجه به مکان یا موقعیت پیرامونی خواند؛
• دسترسی‌پذیری: برخلاف کتاب‌های چاپی، یک کتاب دیجیتالی برای همیشه در اینترنت موجود است و از بین نمی‌رود؛
* دسترسی‌پذیری: برخلاف کتاب‌های چاپی، یک کتاب دیجیتالی برای همیشه در اینترنت موجود است و از بین نمی‌رود؛
• تعامل: از ویژگی‌های کتاب دیجیتالی این است که خوانندگان می‌توانند یادداشت‌برداری کنند و برای اطلاعات بیشتر بر روی متن‌های مهم کلیک کنند؛  
* تعامل: از ویژگی‌های کتاب دیجیتالی این است که خوانندگان می‌توانند یادداشت‌برداری کنند و برای اطلاعات بیشتر بر روی متن‌های مهم کلیک کنند؛
• مناسب‌بودن: از آن‌جایی که کتاب‌های دیجیتالی بر روی دستگاه‌های الکترونیکی خوانده می‌شوند، می‌توان نور پس‌زمینه و اندازه فونت‌ها را به‌ دل‌خواه تنظیم کرد و این گزینه‌ برای افرادی مناسب است که دارای ناتوانی بینایی هستند؛
* مناسب‌بودن: از آن‌جایی که کتاب‌های دیجیتالی بر روی دستگاه‌های الکترونیکی خوانده می‌شوند، می‌توان نور پس‌زمینه و اندازه فونت‌ها را به دل‌خواه تنظیم کرد و این گزینه برای افرادی مناسب است که دارای ناتوانی بینایی هستند؛
• حفظ محیط زیست: با ایجاد کتاب دیجیتالی، تعداد درختانی که باید برای تولید ورق قطع کرد، کاهش می‌یابند. کارشناسان بر این باورند که کتاب‌های دیجیتالی جایگزین فوق‌العاده‌ای برای آموزش و ارائه اطلاعات به مردم هستند وهمه این فرصت را دارند که بدون آسیب‌رساندن به طبیعت، مطالعه کنند؛<ref>[[C:\Users\Mrs Abbasi\Desktop\E-Book, https:\influencermarketinghub.com\glossary\e-book|''E-Book'', influencer marketing hub.]]</ref>  
* حفظ محیط زیست: با ایجاد کتاب دیجیتالی، تعداد درختانی که باید برای تولید ورق قطع کرد، کاهش می‌یابند. کارشناسان بر این باورند که کتاب‌های دیجیتالی جایگزین فوق‌العاده‌ای برای آموزش و ارائه اطلاعات به مردم هستند وهمه این فرصت را دارند که بدون آسیب‌رساندن به طبیعت، مطالعه کنند؛<ref>''E-Book'', influencer marketing hub</ref>
• پشتیبانی از امکانات مالتی‌مدیا: کتاب‌های دیجیتالی این امکان را دارند که افراد به مطالب کتاب گوش دهند. نرم‌افزارهایی چون Microsoft Reader از امکانات خوبی از جمله خواندن متون برخوردارند.<ref>[http://lis.aqr-libjournal.ir/article_44206.html یعقوبی، «کتاب‌های الکترونیکی: مفاهیم، مزایا و شیوه تهیه»، وب‌سایت سازمان کتابخانه‌ها و موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی.]</ref>  
* پشتیبانی از امکانات مالتی‌مدیا: کتاب‌های دیجیتالی این امکان را دارند که افراد به مطالب کتاب گوش دهند. نرم‌افزارهایی چون Microsoft Reader از امکانات خوبی از جمله خواندن متون برخوردارند؛<ref>[http://lis.aqr-libjournal.ir/article_44206.html یعقوبی، «کتاب‌های الکترونیکی: مفاهیم، مزایا و شیوه تهیه»، وب‌سایت سازمان کتابخانه‌ها و موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی.]</ref>
• هزینه کمتر: کتاب فیزیکی هزینه‌هایی را مانند هزینه چاپ برای نویسنده دربردارد، اما ساخت کتاب دیجیتالی با کم‌ترین هزینه قابل انجام است. هزینه کارهای گرافیکی و انتشار کتاب در سایت‌های پربازدید؛ از جمله هزینه‌های تولید کتاب دیجیتالی است که به مراتب کمتر از کتاب فیزیکی است .<ref>[https://modireweb.com/what-is-an-e-book/ «کتاب الکترونیکی چیست/ چگونه کتاب الکترونیکی بسازیم؟»، وب‌سایت مدیروب.] </ref>
* هزینه کمتر: کتاب فیزیکی هزینه‌هایی را مانند هزینه چاپ برای نویسنده دربردارد، اما ساخت کتاب دیجیتالی با کم‌ترین هزینه قابل انجام است. هزینه کارهای گرافیکی و انتشار کتاب در سایت‌های پربازدید؛ از جمله هزینه‌های تولید کتاب دیجیتالی است که به مراتب کمتر از کتاب فیزیکی است.<ref>[https://modireweb.com/what-is-an-e-book/ «کتاب الکترونیکی چیست/ چگونه کتاب الکترونیکی بسازیم؟»، وب‌سایت مدیروب.]</ref>
==کتاب دیجیتالی در ایران==
 
با این‌که بیش از 40 سال از ظهور ای‌بوک یا کتاب دیجیتالی در دنیا می‌گذرد اما بازار این کتاب‌ها در ایران به‌تازگی گسترده شده است. برخی کارشناسان معتقدند با ارائه کتاب در سایت‌های فروش کتاب آنلاین،‏ پیش از چاپ فیزیکی، می‌توان بازخورد مردم را ارزیابی کرده و سپس اقدام به چاپ فیزیکی کتاب کرد.<ref>[https://digiato.com/article/2017/11/11/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%B4%D8%B1-%D8%A7%D9%84%DA%A9 پارساپور، «کتاب الکترونیکی در ایران به کجا خواهد رسید؟»، وب‌سایت دیجیاتو.]</ref>  
== کتاب دیجیتالی در ایران ==
==کتاب دیجیتالی در تقابل با کتاب کاغذی==
بازار کتاب‌های الکترونیکی در ایران از سال ۱۳۹۳ با فعالیت پلتفرم «فیدیبو» شکل گرفت. بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، تا سال ۱۴۰۲ش حدود ۱۰۰ هزار عنوان کتاب الکترونیکی منتشر شده است، در حالی که طی چهار دهه گذشته، بیش از ۱٫۷ میلیون عنوان کتاب چاپی مجوز گرفته‌اند. این صنعت از نظر مالی نیز رشد چشمگیری داشته و گردش مالی آن از ۲۰ میلیارد تومان در سال ۱۳۹۶ به ۲۵۰ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۱ رسیده است که نشان‌دهندهٔ رشد سالانه دو برابری '''ا'''ست.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5968326/سهم-انواع-کتاب-در-صنعت-نشر-آمریکا-و-بریتانیا بسنه، «سهم انواع کتاب در صنعت نشر آمریکا و بریتانیا»، خبرگزاری مهر.]</ref>
به‌باور کارشناسان، نشر کاغذی از بین نمی‌رود و نوعی تعادل میان بازار نشر الکترونیک و چاپ کاغذی کتاب برقرار می‌شود. این دو در تکامل با یکدیگر حرکت خواهند کرد به این شکل که اگر مردم در خانه کتاب کاغذی مطالعه می‌کنند در محیط بیرون از خانه به دلایل گوناگون می‌توانند کتاب دیجیتالی بخوانند. صفحه‌ نمایش‌ها هر روز پیشرفته‌تر و امکان استفاده از کتاب دیجیتالی برای کاربران راحت‌تر می‌شود. اما نشر الکترونیک نمی‌خواهد و نمی‌تواند نشر سنتی را از بین ببرد.<ref>[https://digiato.com/article/2017/11/11/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%B4%D8%B1-%D8%A7%D9%84%DA%A9 پارساپور، «کتاب الکترونیکی در ایران به کجا خواهد رسید؟»، وب‌سایت دیجیاتو.]</ref>  
 
==کتاب دیجیتالی و حق کپی‌رایت==
هم‌اکنون حداقل ۲۳ برنامه کتابخوان الکترونیکی مانند فیدیبو، کتابراه، کتاب‌سبز و طاقچه در ایران فعالند، اما چالش اصلی این حوزه، عدم مشارکت گستردهٔ ناشران و ضعف فنی برخی پلتفرم‌ها است. بر اساس نظرسنجی سال ۱۴۰۰، حدود ۷۶٫۹ درصد ناشران ایرانی کتاب الکترونیکی تولید نمی‌کنند که این امر توسعه بازار را با محدودیت مواجه کرده است. با این حال، روند رو به رشد تقاضا و تحولات فناوری، فرصت‌هایی برای گسترش این صنعت در آینده فراهم می‌کند.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5968326/سهم-انواع-کتاب-در-صنعت-نشر-آمریکا-و-بریتانیا بسنه، «سهم انواع کتاب در صنعت نشر آمریکا و بریتانیا»، خبرگزاری مهر.]</ref>
مسئله بی‌توجهی به قانون کپی‌رایت، علت اصلی ترس ناشران از ورود به حوزه کتاب‌های دیجیتالی است. با ابداع طرح‌های خلاقانه و بنیادین برای رعایت حقوق مولف کتاب‌های دیجیتالی و به‌کارگیری تجارب دیگر سایت‌ها و کشورهای موفق در زمینه نشر کتب دیجیتال، می‌توان مشکلات مربوط به حق کپی‌رایت را برطرف کرد. اغلب ناشران بزرگ دنیا به‌سوی کتاب‌های دیجیتالی حرکت کرده‌اند و سودهای کلان به‌دست می‌آورند، که عامل تمایل آن‌ها به نشر کتب دیجیتالی است. بیشتر آن‌ها از کدهای رمزگذاری محتوا استفاده می‌کنند، یعنی کتاب دیجیتالی فقط روی دستگاه خواننده کاربران قابل مطالعه است و یا با اخذ مجوزهایی، استفاده از آن بر روی تعداد مشخصی دستگاه کتاب‌خوان وجود دارد.<ref>[https://www.qudsonline.ir/news/45620/%D8%A8%DB%8C-%D8%AA%D9%88%D8%AC%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86-%DA%A9%D9%BE%DB%8C-%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%A8%DB%8C-%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C%D8%B2%DA%AF%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%87%D8%A7%DB%8C «بی‌توجهی به قانون کپی رایت، عامل بی‌انگیزگی ناشران به کتاب‌های الکترونیکی»، قدس آنلاین.]</ref>
 
==فروش کتاب دیجیتالی==
برخی کارشناسان برای مدیریت بهتر اقتصاد نشر، پیشنهاد دارند که با ارائه کتاب در سایت‌های فروش کتاب آنلاین، ‏ پیش از چاپ فیزیکی، می‌توان بازخورد مردم را ارزیابی کرده و سپس اقدام به چاپ فیزیکی کتاب کرد.<ref>[https://digiato.com/article/2017/11/11/بازار-کتاب-الکترونیکی-در-ایران-نشر-الک پارساپور، «کتاب الکترونیکی در ایران به کجا خواهد رسید؟»، وب‌سایت دیجیاتو.]</ref>
 
== آینده کتاب دیجیتالی در جهان ==
آینده کتاب‌های الکترونیکی روشن و پر از فرصت است و توجه جهانی را به خود جلب کرده است. کشورها در تلاش برای ایجاد زیرساخت‌ها و تشویق مردم به خواندن کتاب‌های الکترونیکی هستند.
 
در آمریکا، شرکت‌هایی مانند آمازون و اپل با ارائه پلتفرم‌های متنوع و تمرکز بر اپلیکیشن‌های آموزشی و ارتباط با مراکز تحصیلی، نقش کلیدی در ترویج کتاب‌های الکترونیکی دارند. رقابت در قیمت، تبلیغات هدفمند و برگزاری رویدادهای مرتبط از دیگر راهکارهای آن‌ها برای جذب مخاطب است.
 
بریتانیا نیز از طریق سیاست‌های حمایتی دولت و سازمان‌هایی مانند Arts Council England، به ناشران و نویسندگان در زمینه نشر الکترونیکی کمک می‌کند. [[کتابخانه]]‌های عمومی امکان امانت کتاب‌های الکترونیکی را فراهم کرده‌اند و تخفیف‌های مالیاتی به ناشران انگیزه می‌دهد تا محتوای الکترونیکی بیشتری تولید کنند.
 
رشد فناوری‌هایی مانند واقعیت افزوده و واقعیت مجازی، قابلیت خوانش در دستگاه‌های مختلف، قوانین کپی رایت، امکان نشر شخصی، توجه به محیط زیست، دسترسی آسان برای افراد دارای معلولیت، توزیع راحت کتاب‌های قدیمی و کمیاب، تنوع محتوا، استفاده از رسانه‌های اجتماعی برای [[تبلیغات رسانه‌ای|تبلیغات]]، رقابت در قیمت، ساخت اپلیکیشن‌های آموزشی و بین‌المللی کردن فروش کتاب‌های الکترونیکی، از جمله عواملی هستند که در کشورهایی مانند کره جنوبی، ژاپن، استرالیا و کانادا برای توسعه صنعت نشر الکترونیکی و ترویج کتابخوانی الکترونیکی به کار گرفته می‌شوند.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5968326/سهم-انواع-کتاب-در-صنعت-نشر-آمریکا-و-بریتانیا بسنه، «سهم انواع کتاب در صنعت نشر آمریکا و بریتانیا»، خبرگزاری مهر.]</ref>
 
== کتاب دیجیتالی در تقابل با کتاب کاغذی ==
به‌باور کارشناسان، نشر کاغذی از بین نمی‌رود و نوعی تعادل میان بازار نشر الکترونیک و چاپ کاغذی کتاب برقرار می‌شود. این دو در تکامل با یکدیگر حرکت خواهند کرد به این شکل که اگر مردم در [[خانه]] [[کتاب]] کاغذی مطالعه می‌کنند در محیط بیرون از خانه به دلایل گوناگون می‌توانند کتاب دیجیتالی بخوانند. صفحهٔ نمایش‌ها هر روز پیشرفته‌تر و امکان استفاده از کتاب دیجیتالی برای کاربران راحت‌تر می‌شود. اما نشر الکترونیک نمی‌خواهد و نمی‌تواند نشر سنتی را از بین ببرد.<ref>[https://digiato.com/article/2017/11/11/بازار-کتاب-الکترونیکی-در-ایران-نشر-الک پارساپور، «کتاب الکترونیکی در ایران به کجا خواهد رسید؟»، وب‌سایت دیجیاتو.]</ref>
 
== کتاب دیجیتالی و حق کپی‌رایت ==
مسئله بی‌توجهی به قانون کپی‌رایت، علت اصلی [[ترس]] ناشران از ورود به حوزه کتاب‌های دیجیتالی است. با ابداع طرح‌های خلاقانه و بنیادین برای رعایت حقوق مؤلف کتاب‌های دیجیتالی و به‌کارگیری تجارب دیگر سایت‌ها و کشورهای موفق در زمینه نشر کتب دیجیتال، می‌توان مشکلات مربوط به حق کپی‌رایت را برطرف کرد. اغلب ناشران بزرگ دنیا به‌سوی کتاب‌های دیجیتالی حرکت کرده‌اند و سودهای کلان به‌دست می‌آورند، که عامل تمایل آن‌ها به نشر کتب دیجیتالی است. بیشتر آن‌ها از کدهای رمزگذاری محتوا استفاده می‌کنند، یعنی کتاب دیجیتالی فقط روی دستگاه خواننده کاربران قابل مطالعه است یا با اخذ مجوزهایی، استفاده از آن بر روی تعداد مشخصی دستگاه کتاب‌خوان وجود دارد.<ref>[https://www.qudsonline.ir/news/45620/بی-توجهی-به-قانون-کپی-رایت-عامل-بی-انگیزگی-ناشران-به-کتابهای «بی‌توجهی به قانون کپی رایت، عامل بی‌انگیزگی ناشران به کتاب‌های الکترونیکی»، قدس آنلاین.]</ref>
 
== فروش کتاب دیجیتالی ==
نحوه فروش کتاب دیجیتالی به دو راه ممکن است: عرضه کتاب در سایت شخصی، که در این‌صورت، کل فرایند در کنترل شخص فروشنده است و تمام اطلاعات مشتری را دریافت می‌کند. در این روش، محصولات و خدمات یا کتاب‌های اضافی را هم می‌توان تبلیغ کرد و حتی قیمت بیشتری برای کتاب‌های خود تعیین کرد. اما راه دوم که از ساده‌ترین راه‌ها است، استفاده از سایت‌های معروف و پربازدید فروش کتاب است.<ref>[https://novinpardakht.com/make-money-with-selling-online-books «فروش آنلاین کتاب الکترونیکی و کسب درآود ارزی»، وب‌سایت نوین پرداخت.]</ref>
نحوه فروش کتاب دیجیتالی به دو راه ممکن است: عرضه کتاب در سایت شخصی، که در این‌صورت، کل فرایند در کنترل شخص فروشنده است و تمام اطلاعات مشتری را دریافت می‌کند. در این روش، محصولات و خدمات یا کتاب‌های اضافی را هم می‌توان تبلیغ کرد و حتی قیمت بیشتری برای کتاب‌های خود تعیین کرد. اما راه دوم که از ساده‌ترین راه‌ها است، استفاده از سایت‌های معروف و پربازدید فروش کتاب است.<ref>[https://novinpardakht.com/make-money-with-selling-online-books «فروش آنلاین کتاب الکترونیکی و کسب درآود ارزی»، وب‌سایت نوین پرداخت.]</ref>


==پانویس==  
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


==منابع==
== منابع ==
* «بی‌توجهی به قانون کپی رایت، عامل بی‌انگیزگی ناشران به کتاب‌های الکترونیکی»، قدس آنلاین، تاریخ درج مطلب: 12 اردیبهشت 1391ش.
{{آغاز منابع}}
* پارساپور، آرش، «کتاب الکترونیکی در ایران به کجا خواهد رسید؟»، وب‌سایت دیجیاتو، تاریخ درج مطلب: 20 ابان 1396ش.
* بسنه، نجمه، «سهم انواع کتاب در صنعت نشر آمریکا و بریتانیا»، خبرگزاری مهر، تاریخ بارگذاری ۲۶ آدر ۱۴۰۲ش.
* «فروش آنلاین کتاب الکترونیکی و کسب درآمد ارزی»، وب‌سایت نوین پرداخت، تاریخ درج مطلب: 7 فروردین 1401ش.
* «بی‌توجهی به قانون کپی رایت، عامل بی‌انگیزگی ناشران به کتاب‌های الکترونیکی»، قدس آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۱ش.
* «کتاب الکترونیکی چیست»، وب‌سایت طاقچه، تاریخ بازدید: 11 اردیبهشت 1402ش.
* پارساپور، آرش، «کتاب الکترونیکی در ایران به کجا خواهد رسید؟»، وب‌سایت دیجیاتو، تاریخ درج مطلب: ۲۰ آبان ۱۳۹۶ش.
* «کتاب الکترونیکی چیست/ چگونه کتاب الکترونیکی بسازیم؟»، وب‌سایت مدیروب، تاریخ بازدید: 14 اردیبهشت 1402ش.
* «فروش آنلاین کتاب الکترونیکی و کسب درآمد ارزی»، وب‌سایت نوین پرداخت، تاریخ درج مطلب: ۷ فروردین ۱۴۰۱ش.
* یعقوبی، جعفر، «کتاب‌های الکترونیکی: مفاهیم، مزایا و شیوه تهیه»، وب‌سایت سازمان کتابخانه‌ها و موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، تاریخ بازدید: 11 اردیبهشت 1402ش.
* «کتاب الکترونیکی چیست»، وب‌سایت طاقچه، تاریخ بازدید: ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
* «کتاب الکترونیکی چیست/ چگونه کتاب الکترونیکی بسازیم؟»، وب‌سایت مدیروب، تاریخ بازدید: ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
* یعقوبی، جعفر، «کتاب‌های الکترونیکی: مفاهیم، مزایا و شیوه تهیه»، وب‌سایت سازمان کتابخانه‌ها و موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، تاریخ بازدید: ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
* .Attwell, Arthur, ''e-book computing'', Britannica, last updated date: Mars 25, 20023
* .Attwell, Arthur, ''e-book computing'', Britannica, last updated date: Mars 25, 20023
* .E-Book'', influencer marketing hub, accessed date: April 28, 2023''
* .E-Book'', influencer marketing hub, accessed date: April 28, 2023''
* .Tatum, Malcolm, ''What are Digital Books'', Wisegeek, last modified date: April 11, 2023
* .Tatum, Malcolm, ''What are Digital Books'', Wisegeek, last modified date: ۱۱ آوریل ۲۰۲۳
{{پایان منابع}}
 
{{#seo:
|title=کتاب دیجیتالی چیست؟ مزایا، معایب و آینده صنعت نشر کتاب - ویکی زندگی
|title_mode=Replaced Title
|keywords=کتاب دیجیتالی، کتاب الکترونیکی، ایبوک، دانلود کتاب، کتاب PDF, مزایای کتاب دیجیتالی
|description=کتاب دیجیتالی یا ایبوک، نسخه الکترونیکی کتاب‌هاست که مطالعه را آسان‌تر کرده. با مزایایی چون حمل آسان و جستجوی سریع و نقش کتاب دیجیتالی در آینده نشر آشنا شوید - ویکی زندگی
}}
 
{{رسانه-افقی}}
 
[[رده:کتاب‌ها بر پایه نوع]]
[[رده:کتاب‌های الکترونیکی]]
[[رده:متون دیجیتال]]

نسخهٔ کنونی تا ۱ مهر ۱۴۰۴، ساعت ۰۵:۵۰

کتابخوان الکترونیکی آمازون کیندل
تصویری از یک کتابخوان الکترونیکی آمازون کیندل

کتاب دیجیتالی، کتاب الکترونیکی قابل خواندن با دستگاه‌های الکترونیکی.

کتاب‌های الکترونیکی یا ایبوک (E-book)، نسخه دیجیتالی متون نوشتاری هستند که در قالب‌هایی مانند PDF یا EPUB عرضه می‌شوند. این کتاب‌ها با مزایایی همچون حمل آسان، قابلیت جستجوی سریع و دسترسی همیشگی، جایگزینی مناسب برای مطالعه در شرایط مختلف محسوب می‌شوند. امروزه بسیاری از ناشران و نویسندگان، آثار خود را به شکل دیجیتال منتشر می‌کنند که نشان‌دهندهٔ تحول اساسی در عادات خواندن و صنعت نشر طی دو دهه اخیر است. رشد فناوری و تغییر الگوهای عرضه و تقاضا، این صنعت را به سمت توسعه پیش برده و در عین حال، چالش‌ها و فرصت‌هایی در حوزه‌های تجربه کاربری، اقتصاد نشر و فرهنگ مطالعه ایجاد کرده است. به‌طور کلی، کتاب‌های الکترونیکی نه تنها به یک روند جهانی تبدیل شده‌اند، بلکه نقش کلیدی در شکل‌دهی آینده صنعت نشر ایفا می‌کنند.

معرفی کتاب دیجیتال

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کتاب دیجیتالی یا کتاب الکترونیکی (e-book)، متنی غیرقابل ویرایش است که به فرمت دیجیتال تبدیل شده و بر روی یک دستگاه الکترونیکی مانند تبلت یا گوشی هوشمند نمایش داده شده و خوانده می‌شود.[۱]

تاریخچه صنعت کتاب دیجیتالی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
اولین کتابخوان الکترونیکی سونی
اولین کتابخوان الکترونیکی سونی با فناوری جوهر الکترونیکی، LIBRIé EBR-1000EP بود که در سال ۲۰۰۴ منحصراً در ژاپن عرضه شد.

شکل‌گیری و چالش‌های اولیه (دهه ۱۹۹۰ تا اوایل ۲۰۰۰)

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

صنعت خرید و فروش کتاب‌های دیجیتالی نخستین بار در اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی به عنوان بخشی از اقتصاد فرهنگ شکل گرفت. در آن دوران، شرکت‌هایی مانند Peanut Press با فروش محتوای کتاب برای استفاده در دستیارهای دیجیتال شخصی (PDA) به‌عنوان پیش‌درآمد دستگاه‌هایی مانند تلفن‌های هوشمند و تبلت‌های امروزی، پایه‌های این تجارت نوپا را بنا نهادند. با این حال، پس از حباب دات‌کام و سقوط بازارهای فناوری در سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۲ میلادی، استقبال صنعت نشر از کتاب‌های دیجیتالی کاهش یافت و سرمایه‌گذاری در توسعه دستگاه‌های کتابخوان الکترونیکی و فناوری‌های مرتبط به شدت افت کرد.

احیا و رشد انفجاری (از سال ۲۰۰۶ به بعد)

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

احیای این صنعت در سال ۲۰۰۶ م، آغاز شد، زمانی که شرکت سونی اولین دستگاه کتابخوان الکترونیکی خود را معرفی کرد و آمازون یک سال بعد با عرضه کیندل، انقلابی در این عرصه ایجاد نمود. این نوآوری‌ها به سرعت موجب رشد چشمگیر فروش کتاب‌های دیجیتالی شد و مسیر را برای تبدیل این صنعت به یکی از ارکان اصلی نشر جهانی هموار کرد. امروزه، کتاب‌های دیجیتالی نه تنها به بخشی جدایی‌ناپذیر از بازار نشر تبدیل شده‌اند، بلکه نشان‌دهندهٔ تحولات عمیق فناورانه و فرهنگی در سبک مصرف محتوا هستند.[۲]

با ظهور فناوری‌های نوین مانند تبلت‌های کتابخوانی و گوشی‌های هوشمند، تجربهٔ مطالعه کتاب‌های الکترونیکی به سطحی لذت‌بخش و کاربرپسند، ارتقا یافت. از سوی دیگر، راه‌اندازی کتاب‌فروشی‌های آنلاین و پلتفرم‌های اختصاصی مطالعه، دسترسی به این کتاب‌ها را سریع و آسان کرد. این عوامل در کنار هم، محبوبیت کتاب‌های دیجیتالی را به شکل چشمگیری افزایش دادند.[۳]

تأثیرات کتاب دیجیتالی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کتاب‌های الکترونیکی با ابعاد گوناگون، تحولی اساسی در صنعت نشر و عادت‌های مطالعه ایجاد کرده‌اند. از نظر فناوری، با ویژگی‌هایی مانند جستجوی پیشرفته، نورپردازی قابل تنظیم و حجم سبک، دسترسی به محتوا را سریع و کاربرپسند کرده‌اند. در بعد تجربه خواندن، امکان شخصی‌سازی (تغییر فونت، یادداشت‌گذاری، و نشانه‌گذاری) و محتوای تعاملی، تعامل مخاطب با متن را عمیق‌تر نموده است.

از جنبه اقتصادی، هزینهٔ تولید و توزیع پایین‌تر، فروش آنلاین، و اشتراک‌گذاری آسان، فرصت‌های درآمدی نوینی برای ناشران و نویسندگان فراهم کرده است. در حوزه فرهنگی و اجتماعی، دسترسی جهانی به کتاب‌ها، امکان ارائه محتوا به زبان‌های متنوع، و گسترش مخاطبان بین‌المللی، مرزهای جغرافیایی و زبانی را کمرنگ نموده و تنوع فرهنگی را تقویت کرده است. به این ترتیب، کتاب‌های الکترونیکی نه تنها ابزاری برای مطالعه، بلکه عاملی برای توسعهٔ دانش، فرهنگ و هنر در جهان امروز هستند.[۴]

نحوهٔ خواندن کتاب‌های الکترونیکی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کتاب‌های دیجیتالی را می‌توان روی هارد دیسک بارگیری کرد و با استفاده از رایانه شخصی یا یکی از انواع مختلف دستگاه‌های دستی که به‌عنوان کتاب‌خوان دیجیتال یا کتاب‌خوان الکترونیکی شناخته می‌شوند، مطالعه کرد. کتاب‌های دیجیتال را می‌توان در یک نوت‌بوک یا لپ‌تاپ قرار داد تا افراد مجبور نباشند کتاب‌های سنگین را به کلاس یا جلسه حمل کنند. اکثر فرمت‌های مورد استفاده برای کتاب‌های دیجیتالی به نوع خاصی از برنامه‌های نرم‌افزاری برای بازکردن و خواندن مطالب کتاب نیاز دارند. هر متن یا سندی را می‌توان بر روی هارد دیسک یک لپ‌تاپ با اندازه کامل یا یک نوت‌بوک بارگذاری کرد.[۵]

نحوه توزیع کتاب دیجیتالی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کتاب‌های دیجیتالی معمولاً به‌عنوان فایل‌های دانلودی تهیه و در اینترنت توزیع می‌شوند، که می‌توان آن‌ها را به‌صورت آفلاین خواند، یا به‌شکل صفحات وب زنده هستند که باید به‌صورت آنلاین خوانده شوند، و یا به‌شکل صفحات وب که توسط مرورگر وب برای خواندن آفلاین ذخیره می‌شوند.[۶]

امنیت کتاب دیجیتالی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

برخلاف سایر متن‌هایی که می‌توان روی دستگاه خواند، کتاب دیجیتالی قابل ویرایش نیست. این امر برای صیانت از حقوق نویسنده است. به‌رغم دسترسی افراد بسیاری به یک کتاب دیجیتالی از طریق چندین دستگاه الکترونیکی، هیچ‌کس قادر نیست بدون اجازه نویسنده دست به تغییر محتوا بزند.[۷]

قالب‌ها کتاب دیجیتالی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کتاب دیجیتالی دارای قالب‌های مختلفی است. دو قالب معروف EPUB و PDF برای خواندن کتاب دیجیتالی در دستگاه‌ها و اپلیکیشن‌های کتاب‌خوان رایج هستند. قالب اولی معروف‌تر است و امکانات زیادی دارد به همین دلیل، برخی این قالب را معادلِ کتاب دیجیتالی تعریف می‌کنند و معمولاً آن را بهتر از قالب PDF می‌دانند.[۸]

مزایا کتاب دیجیتالی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

از مزایای مهم کتاب دیجیتالی می‌توان به این موارد اشاره کرد:

  • قابل‌حمل‌بودن: کتاب دیجیتالی را می‌توان در چندین دستگاه بدون توجه به مکان یا موقعیت پیرامونی خواند؛
  • دسترسی‌پذیری: برخلاف کتاب‌های چاپی، یک کتاب دیجیتالی برای همیشه در اینترنت موجود است و از بین نمی‌رود؛
  • تعامل: از ویژگی‌های کتاب دیجیتالی این است که خوانندگان می‌توانند یادداشت‌برداری کنند و برای اطلاعات بیشتر بر روی متن‌های مهم کلیک کنند؛
  • مناسب‌بودن: از آن‌جایی که کتاب‌های دیجیتالی بر روی دستگاه‌های الکترونیکی خوانده می‌شوند، می‌توان نور پس‌زمینه و اندازه فونت‌ها را به دل‌خواه تنظیم کرد و این گزینه برای افرادی مناسب است که دارای ناتوانی بینایی هستند؛
  • حفظ محیط زیست: با ایجاد کتاب دیجیتالی، تعداد درختانی که باید برای تولید ورق قطع کرد، کاهش می‌یابند. کارشناسان بر این باورند که کتاب‌های دیجیتالی جایگزین فوق‌العاده‌ای برای آموزش و ارائه اطلاعات به مردم هستند وهمه این فرصت را دارند که بدون آسیب‌رساندن به طبیعت، مطالعه کنند؛[۹]
  • پشتیبانی از امکانات مالتی‌مدیا: کتاب‌های دیجیتالی این امکان را دارند که افراد به مطالب کتاب گوش دهند. نرم‌افزارهایی چون Microsoft Reader از امکانات خوبی از جمله خواندن متون برخوردارند؛[۱۰]
  • هزینه کمتر: کتاب فیزیکی هزینه‌هایی را مانند هزینه چاپ برای نویسنده دربردارد، اما ساخت کتاب دیجیتالی با کم‌ترین هزینه قابل انجام است. هزینه کارهای گرافیکی و انتشار کتاب در سایت‌های پربازدید؛ از جمله هزینه‌های تولید کتاب دیجیتالی است که به مراتب کمتر از کتاب فیزیکی است.[۱۱]

کتاب دیجیتالی در ایران

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بازار کتاب‌های الکترونیکی در ایران از سال ۱۳۹۳ با فعالیت پلتفرم «فیدیبو» شکل گرفت. بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، تا سال ۱۴۰۲ش حدود ۱۰۰ هزار عنوان کتاب الکترونیکی منتشر شده است، در حالی که طی چهار دهه گذشته، بیش از ۱٫۷ میلیون عنوان کتاب چاپی مجوز گرفته‌اند. این صنعت از نظر مالی نیز رشد چشمگیری داشته و گردش مالی آن از ۲۰ میلیارد تومان در سال ۱۳۹۶ به ۲۵۰ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۱ رسیده است که نشان‌دهندهٔ رشد سالانه دو برابری است.[۱۲]

هم‌اکنون حداقل ۲۳ برنامه کتابخوان الکترونیکی مانند فیدیبو، کتابراه، کتاب‌سبز و طاقچه در ایران فعالند، اما چالش اصلی این حوزه، عدم مشارکت گستردهٔ ناشران و ضعف فنی برخی پلتفرم‌ها است. بر اساس نظرسنجی سال ۱۴۰۰، حدود ۷۶٫۹ درصد ناشران ایرانی کتاب الکترونیکی تولید نمی‌کنند که این امر توسعه بازار را با محدودیت مواجه کرده است. با این حال، روند رو به رشد تقاضا و تحولات فناوری، فرصت‌هایی برای گسترش این صنعت در آینده فراهم می‌کند.[۱۳]

برخی کارشناسان برای مدیریت بهتر اقتصاد نشر، پیشنهاد دارند که با ارائه کتاب در سایت‌های فروش کتاب آنلاین، ‏ پیش از چاپ فیزیکی، می‌توان بازخورد مردم را ارزیابی کرده و سپس اقدام به چاپ فیزیکی کتاب کرد.[۱۴]

آینده کتاب دیجیتالی در جهان

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

آینده کتاب‌های الکترونیکی روشن و پر از فرصت است و توجه جهانی را به خود جلب کرده است. کشورها در تلاش برای ایجاد زیرساخت‌ها و تشویق مردم به خواندن کتاب‌های الکترونیکی هستند.

در آمریکا، شرکت‌هایی مانند آمازون و اپل با ارائه پلتفرم‌های متنوع و تمرکز بر اپلیکیشن‌های آموزشی و ارتباط با مراکز تحصیلی، نقش کلیدی در ترویج کتاب‌های الکترونیکی دارند. رقابت در قیمت، تبلیغات هدفمند و برگزاری رویدادهای مرتبط از دیگر راهکارهای آن‌ها برای جذب مخاطب است.

بریتانیا نیز از طریق سیاست‌های حمایتی دولت و سازمان‌هایی مانند Arts Council England، به ناشران و نویسندگان در زمینه نشر الکترونیکی کمک می‌کند. کتابخانه‌های عمومی امکان امانت کتاب‌های الکترونیکی را فراهم کرده‌اند و تخفیف‌های مالیاتی به ناشران انگیزه می‌دهد تا محتوای الکترونیکی بیشتری تولید کنند.

رشد فناوری‌هایی مانند واقعیت افزوده و واقعیت مجازی، قابلیت خوانش در دستگاه‌های مختلف، قوانین کپی رایت، امکان نشر شخصی، توجه به محیط زیست، دسترسی آسان برای افراد دارای معلولیت، توزیع راحت کتاب‌های قدیمی و کمیاب، تنوع محتوا، استفاده از رسانه‌های اجتماعی برای تبلیغات، رقابت در قیمت، ساخت اپلیکیشن‌های آموزشی و بین‌المللی کردن فروش کتاب‌های الکترونیکی، از جمله عواملی هستند که در کشورهایی مانند کره جنوبی، ژاپن، استرالیا و کانادا برای توسعه صنعت نشر الکترونیکی و ترویج کتابخوانی الکترونیکی به کار گرفته می‌شوند.[۱۵]

کتاب دیجیتالی در تقابل با کتاب کاغذی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

به‌باور کارشناسان، نشر کاغذی از بین نمی‌رود و نوعی تعادل میان بازار نشر الکترونیک و چاپ کاغذی کتاب برقرار می‌شود. این دو در تکامل با یکدیگر حرکت خواهند کرد به این شکل که اگر مردم در خانه کتاب کاغذی مطالعه می‌کنند در محیط بیرون از خانه به دلایل گوناگون می‌توانند کتاب دیجیتالی بخوانند. صفحهٔ نمایش‌ها هر روز پیشرفته‌تر و امکان استفاده از کتاب دیجیتالی برای کاربران راحت‌تر می‌شود. اما نشر الکترونیک نمی‌خواهد و نمی‌تواند نشر سنتی را از بین ببرد.[۱۶]

کتاب دیجیتالی و حق کپی‌رایت

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله بی‌توجهی به قانون کپی‌رایت، علت اصلی ترس ناشران از ورود به حوزه کتاب‌های دیجیتالی است. با ابداع طرح‌های خلاقانه و بنیادین برای رعایت حقوق مؤلف کتاب‌های دیجیتالی و به‌کارگیری تجارب دیگر سایت‌ها و کشورهای موفق در زمینه نشر کتب دیجیتال، می‌توان مشکلات مربوط به حق کپی‌رایت را برطرف کرد. اغلب ناشران بزرگ دنیا به‌سوی کتاب‌های دیجیتالی حرکت کرده‌اند و سودهای کلان به‌دست می‌آورند، که عامل تمایل آن‌ها به نشر کتب دیجیتالی است. بیشتر آن‌ها از کدهای رمزگذاری محتوا استفاده می‌کنند، یعنی کتاب دیجیتالی فقط روی دستگاه خواننده کاربران قابل مطالعه است یا با اخذ مجوزهایی، استفاده از آن بر روی تعداد مشخصی دستگاه کتاب‌خوان وجود دارد.[۱۷]

فروش کتاب دیجیتالی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نحوه فروش کتاب دیجیتالی به دو راه ممکن است: عرضه کتاب در سایت شخصی، که در این‌صورت، کل فرایند در کنترل شخص فروشنده است و تمام اطلاعات مشتری را دریافت می‌کند. در این روش، محصولات و خدمات یا کتاب‌های اضافی را هم می‌توان تبلیغ کرد و حتی قیمت بیشتری برای کتاب‌های خود تعیین کرد. اما راه دوم که از ساده‌ترین راه‌ها است، استفاده از سایت‌های معروف و پربازدید فروش کتاب است.[۱۸]

پانویس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  1. ↑ Arthur Attwell, e-book computing, Britannica.
  2. ↑ Arthur Attwell, e-book computing, Britannica.
  3. ↑ بسنه، «سهم انواع کتاب در صنعت نشر آمریکا و بریتانیا»، خبرگزاری مهر.
  4. ↑ بسنه، «سهم انواع کتاب در صنعت نشر آمریکا و بریتانیا»، خبرگزاری مهر.
  5. ↑ [https://www.wisegeek.net/what-are-digital-books.htm Tatum, What are Digital Books, Wisegeek
  6. ↑ [https://www.britannica.com/technology/e-book Attwell, e-book computing, Britannica.
  7. ↑ E-Book,influencer marketing hub.
  8. ↑ «کتاب الکترونیکی چیست»، وب‌سایت طاقچه.
  9. ↑ E-Book, influencer marketing hub
  10. ↑ یعقوبی، «کتاب‌های الکترونیکی: مفاهیم، مزایا و شیوه تهیه»، وب‌سایت سازمان کتابخانه‌ها و موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی.
  11. ↑ «کتاب الکترونیکی چیست/ چگونه کتاب الکترونیکی بسازیم؟»، وب‌سایت مدیروب.
  12. ↑ بسنه، «سهم انواع کتاب در صنعت نشر آمریکا و بریتانیا»، خبرگزاری مهر.
  13. ↑ بسنه، «سهم انواع کتاب در صنعت نشر آمریکا و بریتانیا»، خبرگزاری مهر.
  14. ↑ پارساپور، «کتاب الکترونیکی در ایران به کجا خواهد رسید؟»، وب‌سایت دیجیاتو.
  15. ↑ بسنه، «سهم انواع کتاب در صنعت نشر آمریکا و بریتانیا»، خبرگزاری مهر.
  16. ↑ پارساپور، «کتاب الکترونیکی در ایران به کجا خواهد رسید؟»، وب‌سایت دیجیاتو.
  17. ↑ «بی‌توجهی به قانون کپی رایت، عامل بی‌انگیزگی ناشران به کتاب‌های الکترونیکی»، قدس آنلاین.
  18. ↑ «فروش آنلاین کتاب الکترونیکی و کسب درآود ارزی»، وب‌سایت نوین پرداخت.

منابع

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  • بسنه، نجمه، «سهم انواع کتاب در صنعت نشر آمریکا و بریتانیا»، خبرگزاری مهر، تاریخ بارگذاری ۲۶ آدر ۱۴۰۲ش.
  • «بی‌توجهی به قانون کپی رایت، عامل بی‌انگیزگی ناشران به کتاب‌های الکترونیکی»، قدس آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۱ش.
  • پارساپور، آرش، «کتاب الکترونیکی در ایران به کجا خواهد رسید؟»، وب‌سایت دیجیاتو، تاریخ درج مطلب: ۲۰ آبان ۱۳۹۶ش.
  • «فروش آنلاین کتاب الکترونیکی و کسب درآمد ارزی»، وب‌سایت نوین پرداخت، تاریخ درج مطلب: ۷ فروردین ۱۴۰۱ش.
  • «کتاب الکترونیکی چیست»، وب‌سایت طاقچه، تاریخ بازدید: ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
  • «کتاب الکترونیکی چیست/ چگونه کتاب الکترونیکی بسازیم؟»، وب‌سایت مدیروب، تاریخ بازدید: ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
  • یعقوبی، جعفر، «کتاب‌های الکترونیکی: مفاهیم، مزایا و شیوه تهیه»، وب‌سایت سازمان کتابخانه‌ها و موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، تاریخ بازدید: ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
  • .Attwell, Arthur, e-book computing, Britannica, last updated date: Mars 25, 20023
  • .E-Book, influencer marketing hub, accessed date: April 28, 2023
  • .Tatum, Malcolm, What are Digital Books, Wisegeek, last modified date: ۱۱ آوریل ۲۰۲۳


برگرفته از «https://iranpedia.wiki/w/index.php?title=پیش‌نویس:کتاب_دیجیتالی&oldid=39649»