پیشنویس:اهمالکاری: تفاوت میان نسخهها
imported>علیرضا آزادوار بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
''' | [[پرونده:اهمال کاری (1).jpg|جایگزین=اهمال کاری|بندانگشتی|تصویری از استفاده از تلفن همراه به جای مطالعه کتاب]] | ||
'''{{درشت|اهمالکاری؛}}''' به تأخیر انداختن انجام کار یا وظیفه. | |||
کار را به فردا گذاشتن، دلیلی محکم برای [[افسردگی]]، کاهش [[عزت نفس|عزتنفس]] و [[اضطراب]] دانسته میشود. بررسیهای علمی نشان میدهد اهمالکاران بیش از دیگران رنج میبرند. سبک [[زندگی]] آنها شامل نوعی سازگاری نادرست است و شکستی اساسی در تسلط بر نفس دارند. اهمالکاری گاهی ریشه در خود شخص دارد و گاهی نیز به دیگران و محیط برمیگردد. حسابرسی از خویشتن و درمان مبتنی بر پذیرش و [[تعهد شغلی|تعهد]]، در کاهش اهمالکاری مؤثر دانسته شده است. | |||
==مفهومشناسی اهمال کاری== | |||
اهمال در لغت بهمعنای سستی، تنبلی و سهلانگاری در کار آمده<ref>[https://www.vajehyab.com/?q=اهمال&f=amid عمید، فرهنگ فارسی، ذیل واژه اهمال.]</ref> و اهمالکاری بهمعنای کوتاهی کردن در انجام کار و به تأخیر انداختن آن است.<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/اهمال+کاری دهخدا، لغتنامه، ذیل واژه اهمالکاری]؛ [https://www.vajehyab.com/dehkhoda/درنگ+کردن دهخدا، لغتنامه، ذیل واژه درنگکردن].</ref> برخی پژوهشگران، به آینده موکول کردن وظایف را اهمالکاری میدانند.<ref>تمدنی، اهمالکاری در دانشجویان، 1389ش، ص338.</ref> برخی دیگر، گریز از فعالیت و پوزشخواهی برای توجیه تأخیر در انجام آن را نیز در تعریف اهمالکاری میآورند.<ref>نوروزی، ارتباط اهمالکاری تحصیلی و عزت نفس، 1393ش، ص63.</ref> | |||
آموزههای اسلامی در بیان اهمالکاری از واژگانی همچون تَوانی<ref>خطیب، شادی و شادکامی از دیدگاه اسلام، 1391ش، ص125.</ref> (سستشدن)،<ref>[https://www.vajehyab.com/moein/توانی معین، فرهنگ فارسی، ذیل واژه توانی.]</ref> کَسَل (سستیکردن)،<ref>[https://www.vajehyab.com/?q=کسل&f=amid عمید، فرهنگ فارسی، ذیل واژه کسل.]</ref> إِبطاء (درنگکردن)<ref>[https://www.vajehyab.com/?q=ابطا&f=amid&d=en عمید، فرهنگ فارسی، ذیل واژه ابطا.]</ref> و تَسویف (کار را به فردا گذاشتن)<ref>[https://www.vajehyab.com/moein/تسویف معین، فرهنگ فارسی، ذیل واژه تسویف.]</ref> استفاده میکند و آن را از حالات نفس انسانی میداند.<ref>آقاتهرانی، اهمالکاری (تعللورزیدن)؛ بررسی علل، راهکارها و درمان، 1382ش، ص39.</ref> | |||
==پیامدهای اهمالکاری== | ==پیامدهای اهمالکاری== | ||
منابع دینی و پژوهشهای علمی برای | منابع دینی و پژوهشهای علمی برای اهمالکاری پیامدهای زیر را برمیشمارند: | ||
*پشیمانی و ناراحتی از تأخیر در انجام کار؛ | *پشیمانی و ناراحتی از تأخیر در انجام کار؛ | ||
*احساس پوچی و بیارزشی؛ | *[[احساس]] پوچی و بیارزشی؛ | ||
*[[حیرت]] و سرگردانی؛ | *[[حیرت]] و سرگردانی؛ | ||
*افسردگی؛ | *افسردگی؛ | ||
*از بین رفتن [[اعتماد به نفس|اعتمادبهنفس]]<ref>آقاتهرانی، اهمالکاری (تعللورزیدن)؛ بررسی علل، راهکارها و درمان، 1382ش، ص40.</ref> و کاهش [[ | *از بین رفتن [[اعتماد به نفس|اعتمادبهنفس]]<ref>آقاتهرانی، اهمالکاری (تعللورزیدن)؛ بررسی علل، راهکارها و درمان، 1382ش، ص40.</ref> و کاهش [[عزت نفس]]؛<ref>نوروزی، ارتباط اهمالکاری تحصیلی و عزتنفس، 1393ش، ص66.</ref> | ||
*اضطراب؛<ref>تمدنی، اهمالکاری در دانشجویان، 1389ش، ص338.</ref> | *اضطراب؛<ref>تمدنی، اهمالکاری در دانشجویان، 1389ش، ص338.</ref> | ||
*تأثیرات منفی بر یادگیری و پیشرفت تحصیلی؛<ref>جعفری هرندی، مؤثرترین مداخله در کاهش اهمالکاری: یک پژوهش فراتحلیلی، 1401ش، ص227.</ref> | *تأثیرات منفی بر یادگیری و پیشرفت تحصیلی؛<ref>جعفری هرندی، مؤثرترین مداخله در کاهش اهمالکاری: یک پژوهش فراتحلیلی، 1401ش، ص227.</ref> | ||
*سرزنش مداوم خود؛<ref>نوروزی، ارتباط اهمالکاری تحصیلی و عزتنفس، 1393ش، ص63.</ref> | *سرزنش مداوم خود؛<ref>نوروزی، ارتباط اهمالکاری تحصیلی و عزتنفس، 1393ش، ص63.</ref> | ||
*وابستگی به دیگران<ref>نوروزی، ارتباط اهمالکاری تحصیلی و عزتنفس، 1393ش، ص67.</ref> و سربار اجتماع | *وابستگی به دیگران<ref>نوروزی، ارتباط اهمالکاری تحصیلی و عزتنفس، 1393ش، ص67.</ref> و سربار اجتماع شدن؛<ref>خطیب، شادی و شادکامی از دیدگاه اسلام، 1391ش، ص132.</ref> | ||
*هلاکت و نابودی.<ref>[https://hawzah.net/fa/LifeStyle/View/49817/ | *هلاکت و نابودی.<ref>[https://hawzah.net/fa/LifeStyle/View/49817/آثار-اهمال-کاری اکبری، «آثار اهمالکاری»، عجله و شتابزدگی، 1396ش، ص81.]</ref> | ||
==انواع اهمالکاری== | ==انواع اهمالکاری== | ||
اهمالکاری به پنج دسته کلی تقسیم میشود: | اهمالکاری به پنج دسته کلی تقسیم میشود: | ||
===اهمالکاری بر اساس ویژگیهای شخصیتی=== | ===اهمالکاری بر اساس ویژگیهای شخصیتی=== | ||
شش ویژگی [[کمالگرایی]]، رؤیاپردازی، اضطراب، دردسرسازی، ناسازگاری و [[خجالت]] سبب میشود افراد به ترتیب بهخاطر عدم آمادگی برای انجام کار به بهترین شکل، رؤیاپردازی و عدم توجه به جزئیات، نگرانی و | شش ویژگی [[کمالگرایی]]، رؤیاپردازی، اضطراب، دردسرسازی، ناسازگاری و [[خجالت]] سبب میشود افراد به ترتیب بهخاطر عدم آمادگی برای انجام کار به بهترین شکل، رؤیاپردازی و عدم توجه به جزئیات، نگرانی و ترسِ ناامنشدن دنیای خود، کارکردن زیر فشار و [[استرس]]، پیدا نکردن دلیل کافی برای انجام کار و اولویت دادن به کار دیگران، در انجام فعالیتها اهمال کنند. | ||
===اهمالکاری به دلایل گرایشی=== | ===اهمالکاری به دلایل گرایشی=== | ||
این دسته، اهمال بهخاطر «فرار از زحمت»، «اجتناب (لجکردن)»، «[[ترس]] از شکست و موفقیت»، «کمالگرایی» و «تصمیمات هیجانی» را شامل میشود. | این دسته، اهمال بهخاطر «فرار از زحمت»، «اجتناب (لجکردن)»، «[[ترس]] از شکست و موفقیت»، «کمالگرایی» و «تصمیمات هیجانی» را شامل میشود. | ||
===اهمالکاری بهدلیل مسائل شناختی=== | ===اهمالکاری بهدلیل مسائل شناختی=== | ||
«زحمتگریزی»، «ناتوانی در تصمیمگیری»، «ناتوانی در درک و حل مسئله»، «تردید به خود»، «نامنظم بودن» و «افراطکاری» از انواع اهمالکاری این دستهاند. | «زحمتگریزی»، «ناتوانی در تصمیمگیری»، «ناتوانی در درک و حل مسئله»، «تردید به خود»، «نامنظم بودن» و «افراطکاری» از انواع اهمالکاری این دستهاند. | ||
===اهمالکاری بهدلیل مسائل جسمانی=== | ===اهمالکاری بهدلیل مسائل جسمانی=== | ||
اهمال در این دسته ناشی از استرس، خستگی یا بیماری است.<ref>[https://www.bishtarazyek.com/ | اهمال در این دسته ناشی از استرس، خستگی یا بیماری است.<ref>[https://www.bishtarazyek.com/انواع-اهمال-کاری-؛-شما-در-کدام-دسته-هستی/ عباسی، «انواع اهمالکاری؛ شما اسیر کدام نوع اهمالکاری شدهاید؟»، وبسایت بیشتر از یکنفر.]</ref> | ||
===اهمالکاری آنلاین=== | ===اهمالکاری آنلاین=== | ||
این دسته به روشهای متداول اهمالکاری با ابزارهای فنّاورانه میپردازد.<ref>بهرامپور، از شنبه: راهنمای علمی و کاربردی برای رهایی از اهمالکاری و تنبلی تا رسیدن به موفقیت، 1394ش، ص127.</ref> | این دسته به روشهای متداول اهمالکاری با ابزارهای فنّاورانه میپردازد.<ref>بهرامپور، از شنبه: راهنمای علمی و کاربردی برای رهایی از اهمالکاری و تنبلی تا رسیدن به موفقیت، 1394ش، ص127.</ref> | ||
==اهمالکاری در نگاه اسلام== | ==اهمالکاری در نگاه اسلام== | ||
اهمالکاری در اسلام، خصلت سبُکسران و مقدمه | اهمالکاری در اسلام، خصلت سبُکسران و مقدمه پدیدآمدن سستی است.<ref>خطیب، شادی و شادکامی از دیدگاه اسلام، 1391ش، ص126.</ref> آموزههای دینی برای انسان جز سعی و کوشش خود بهرهای نمیبیند<ref>سوره نجم، آیه 39.</ref> و اهمال و سستی را کلید هر بدی<ref>مجلسی، بحارالانوار، 1403ق، ج78، ص187.</ref> و آفت موفقیت<ref>تمیمی آمدی، تصنیف غررالحکم و دررالکلم، 1366ش، ج1، ص463.</ref> میداند. این آموزهها انسان اهمالکار در امور دنیوی را در امور اخروی اهمالکارتر معرفی میکنند.<ref>کلینی، الکافی، 1407ق، ج5، ص85.</ref> از طرف دیگر بیان میدارند اگر انسان، پرکاری هفتاد پیامبر و عمل ایشان را داشته باشد، در روز [[قیامت]] اعمال خود را ناچیز میبیند.<ref>فقیه، أبوذر الغفاری رمز الیقظه فی الضمیر الانسانی، 1420ق، ص193.</ref> بنابراین، اهمالکاری هلاکت ابدی بهدنبال میآورد. | ||
==اهمالکاری در نگاه روانشناسی== | ==اهمالکاری در نگاه روانشناسی== | ||
در [[ | در [[روانشناسی]]، اهمالکاری دارای ماهیتی زیانبار است. پژوهشهای روانشناسی، هزینههای اهمالکاری را بسیار بیشتر از منافع موقت آن برمیشمرند و نشان میدهند، اهمالکاران در نهایت از دیگران بیشتر رنج میبرند و عملکرد بدتری دارند. همچنین اهمالکاری را نوعی سبک زندگی با سازگاری نادرست معرفی میکنند و آن را نوعی شکست اساسی در تسلط بر نفس مینامند.<ref>[https://tarjomaan.com/روانشناسی-دربارۀ-اهمالکاری-چه-می/ جفی، «روانشناسی دربارۀ اهمالکاری چه میگوید؟»، وبسایت ترجمان.]</ref> | ||
==جنسیت و اهمالکاری== | ==جنسیت و اهمالکاری== | ||
پژوهشهای زیادی رابطه اهمالکاری و [[جنسیت]] را بررسی کردهاند اما یافتههای آنها متناقض است. برخی سطح اهمالکاری زنان و برخی دیگر سطح اهمالکاری مردان را بالاتر نشان میدهند. پارهای از آنها نیز هیچگونه تفاوتی بین دو جنس گزارش نمیکنند.<ref>تمدنی، اهمالکاری در دانشجویان، 1389ش، ص339.</ref> | پژوهشهای زیادی رابطه اهمالکاری و [[جنسیت]] را بررسی کردهاند اما یافتههای آنها متناقض است. برخی سطح اهمالکاری زنان و برخی دیگر سطح اهمالکاری مردان را بالاتر نشان میدهند. پارهای از آنها نیز هیچگونه تفاوتی بین دو جنس گزارش نمیکنند.<ref>تمدنی، اهمالکاری در دانشجویان، 1389ش، ص339.</ref> | ||
==زمینههای اهمالکاری== | ==زمینههای اهمالکاری== | ||
اهمالکاری گاهی در نابهنجاریهایی همچون [[خودکمبینی]]، | اهمالکاری گاهی در نابهنجاریهایی همچون [[خودکمبینی]]، پایین بودن سطح تحمل، اشتیاق به [[لذتجویی]] کوتاهمدت، فقدان قاطعیت که به روان شخص اهمالکار مربوط است، ریشه دارد. گاهی نیز بهسبب ارتباط با دیگران و شرایط محیطی مانند نارضایتی از وضع موجود، عدم تسلط بر کار، نگرش منفی به کار، احساس عدم مسئولیت در برابر دیگران، لجبازی با دیگران، شکل میگیرد.<ref>آقاتهرانی، اهمالکاری (تعللورزیدن)؛ بررسی علل، راهکارها و درمان، 1382ش، ص40.</ref> | ||
==درمان اهمالکاری== | ==درمان اهمالکاری== | ||
منابع دینی به آموزههای فراوانی در درمان اهمالکاری اشاره میکند. برای نمونه، عزم و اراده قاطع را داروی این درد میداند و با توجهدادن انسان به نتایج اهمالکاری و تأکید بر عدم توجیه اهمال در وظایف، از او میخواهد از عوامل تقویت و ماندگار شدن اهمالکاری بپرهیزد. همچنین میخواهد اگر از انجام کاری هراس دارد خود را در آن کار قرار دهد، خویش حسابرسی داشته باشد، با وظایف خود پیمان به [[وفای به عهد|وفا]] ببندد و عهدشکنی نکند، تلاش و اصرار بر انجام عمل داشته باشد و وقتی را که در آن هست به انجام کار غنیمت شمرد.<ref>آقاتهرانی، اهمالکاری (تعللورزیدن)؛ بررسی علل، راهکارها و درمان، 1382ش، ص45-50.</ref> | منابع دینی به آموزههای فراوانی در درمان اهمالکاری اشاره میکند. برای نمونه، عزم و اراده قاطع را داروی این درد میداند و با توجهدادن انسان به نتایج اهمالکاری و تأکید بر عدم توجیه اهمال در وظایف، از او میخواهد از عوامل تقویت و ماندگار شدن اهمالکاری بپرهیزد. همچنین میخواهد اگر از انجام کاری هراس دارد خود را در آن کار قرار دهد، خویش حسابرسی داشته باشد، با وظایف خود پیمان به [[وفای به عهد|وفا]] ببندد و عهدشکنی نکند، تلاش و اصرار بر انجام عمل داشته باشد و وقتی را که در آن هست به انجام کار غنیمت شمرد.<ref>آقاتهرانی، اهمالکاری (تعللورزیدن)؛ بررسی علل، راهکارها و درمان، 1382ش، ص45-50.</ref> | ||
راهکارهای دیگری که بیان شده است عبارت است از: پیمان با خود، یافتن دوستان جدی و با انگیزه، تمرین تدریجی، دوری از وسوسههای [[شیطان]]، پرهیز از آرزوهای طولانی، [[قدرشناسی]]، | راهکارهای دیگری که بیان شده است عبارت است از: پیمان با خود، یافتن دوستان جدی و با انگیزه، تمرین تدریجی، دوری از وسوسههای [[شیطان]]، پرهیز از آرزوهای طولانی، [[قدرشناسی]]، ایجاد انگیزه با شروع کار، استفاده از تلقین و از بین بردن زمینههای اهمالکاری.<ref>[https://hawzah.net/fa/LifeStyle/View/49862/درمان-اهمال-کاری «درمان اهمالکاری»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه]</ref> نتایج پارهای از پژوهشهای علمی نیز بیشترین تأثیر در کاهش اهمالکاری را ابتدا مربوط به درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و سپس آموزش مهارتهای شناختی و فراشناختی میداند.<ref>جعفری هرندی، مؤثرترین مداخله در کاهش اهمالکاری: یک پژوهش فراتحلیلی، 1401ش، ص235.</ref> | ||
در خصوص اهمالکاری در عرصه عبادات نیز راهکارهایی به این شرح ارائه شده است: تعیین هدف و زمان، ایجاد انگیزه در انجام کار از طریق توجه به پاداش اعمال دینی و تقویت روح حقشناسی و [[شکرگزاری]]، پرهیز از لذتجویی آنی از سه طریق توجه به نتایج اعمال عبادی و غیر عبادی،[[اعتدال]] در | در خصوص اهمالکاری در عرصه عبادات نیز راهکارهایی به این شرح ارائه شده است: تعیین هدف و زمان، ایجاد انگیزه در انجام کار از طریق توجه به پاداش اعمال دینی و تقویت روح حقشناسی و [[شکرگزاری]]، پرهیز از لذتجویی آنی از سه طریق توجه به نتایج اعمال عبادی و غیر عبادی، [[اعتدال]] در عبادات و راه رسیدن به شوق در عبادات، اشتیاق داشتن در عبادات از دو طریق نشستن با عالمان وارسته و مطالعه، شناخت و تفکر، ارزش معرفت و آگاهی و [[عبادت]] عاشقانه.<ref>[https://wikiporsesh.ir/اهمالکاری «اهمال کاری»، ویکی پرسش.]</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۴۹: | خط ۶۲: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*قرآن | {{آغاز منابع}} | ||
*آقاتهرانی، مرتضی، اهمالکاری (تعللورزیدن)؛ بررسی علل، راهکارها و درمان، معرفت، | * قرآن | ||
*اکبری، محمود، «آثار اهمالکاری»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: | * آقاتهرانی، مرتضی، اهمالکاری (تعللورزیدن)؛ بررسی علل، راهکارها و درمان، معرفت، ش۶۴، ۱۳۸۲ش. | ||
*«اهمال کاری»، ویکی پرسش، تاریخ بازدید: | * اکبری، محمود، «آثار اهمالکاری»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۱۳ دی ۱۳۹۶ش. | ||
*بهرامپور، محمدپیام، از شنبه: راهنمای علمی و کاربردی برای رهایی از اهمالکاری و تنبلی تا رسیدن به موفقیت، تهران، تعالی، | * «اهمال کاری»، ویکی پرسش، تاریخ بازدید: ۱۷ خرداد۱۴۰۲ش. | ||
*تمدنی، مجتبی، اهمالکاری در دانشجویان، روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، سال ششم، شماره | * بهرامپور، محمدپیام، از شنبه: راهنمای علمی و کاربردی برای رهایی از اهمالکاری و تنبلی تا رسیدن به موفقیت، تهران، تعالی، ۱۳۹۴ش. | ||
* | * تمدنی، مجتبی، اهمالکاری در دانشجویان، روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، سال ششم، شماره ۲۴، ۱۳۸۹ش. | ||
*جعفری هرندی، رضا و دیگران، مؤثرترین مداخله در کاهش اهمالکاری: یک پژوهش فراتحلیلی، دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، سال | * تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، تصنیف غررالحکم و دررالکلم، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، ۱۳۶۶ش. | ||
*جفی، اریک، «روانشناسی | * جعفری هرندی، رضا و دیگران، مؤثرترین مداخله در کاهش اهمالکاری: یک پژوهش فراتحلیلی، دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، سال ۲۳، شماره ۲، ۱۴۰۱ش. | ||
*خطیب، سیدمهدی، شادی و شادکامی از دیدگاه اسلام، قم، دارالحدیث، | * جفی، اریک، «روانشناسی دربارهٔ اهمالکاری چه میگوید؟»، مترجم: برزگر، علی، وبسایت ترجمان، تاریخ بازدید: ۱۷ فروردین ۱۴۰۲ش. | ||
*«درمان اهمالکاری»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه، تاریخ بارگزاری: | * خطیب، سیدمهدی، شادی و شادکامی از دیدگاه اسلام، قم، دارالحدیث، ۱۳۹۱ش. | ||
*دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، وبسایت واژهیاب، تاریخ بازدید: | * «درمان اهمالکاری»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه، تاریخ بارگزاری: ۱۴ دی ۱۳۹۶ش. | ||
*عباسی، سعید، «انواع اهمالکاری؛ شما اسیر کدام نوع اهمالکاری شدهاید؟»، وبسایت بیشتر از یکنفر، تاریخ درج مطلب: | * دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، وبسایت واژهیاب، تاریخ بازدید: ۱۳ فروردین ۱۴۰۲ش. | ||
*عمید، حسن، فرهنگ فارسی، وبسایت واژهیاب، تاریخ بازدید: | * عباسی، سعید، «انواع اهمالکاری؛ شما اسیر کدام نوع اهمالکاری شدهاید؟»، وبسایت بیشتر از یکنفر، تاریخ درج مطلب: ۱۰ بهمن ۱۴۰۱ش. | ||
*فقیه، محمدجواد، أبوذر الغفاری رمز الیقظه فی الضمیر الانسانی، بیروت، | * عمید، حسن، فرهنگ فارسی، وبسایت واژهیاب، تاریخ بازدید: ۲۶ فروردین ۱۴۰۲ش. | ||
* | * فقیه، محمدجواد، أبوذر الغفاری رمز الیقظه فی الضمیر الانسانی، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۲۰ق. | ||
*مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، | * کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق. | ||
*معین، محمد، فرهنگ فارسی، وبسایت واژهیاب، تاریخ بازدید: | * مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق. | ||
*نوروزی، سوده، ارتباط اهمالکاری تحصیلی و عزتنفس، ترویج علم، سال | * معین، محمد، فرهنگ فارسی، وبسایت واژهیاب، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۴۰۲ش. | ||
* نوروزی، سوده، ارتباط اهمالکاری تحصیلی و عزتنفس، ترویج علم، سال ۵، شماره ۷، ۱۳۹۳ش. | |||
{{پایان منابع}} | |||
{{#seo: | |||
|title=اهمالکاری چیست؟ بررسی علل، پیامدها و راهکارهای درمانی - ویکی زندگی | |||
|title_mode=Replaced Title | |||
|keywords=اهمالکاری, اهمال کاری چیست, درمان اهمال کاری, دلایل اهمال کاری, غلبه بر تنبلی, به تعویق انداختن کارها | |||
|description=اهمالکاری، یا به تعویق انداختن کارها، موجب افسردگی و کاهش عزتنفس میشود. با ریشهها، پیامدهای روانی و راهکارهای درمانی موثر برای غلبه بر آن آشنا شوید - ویکی زندگی | |||
}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۳ مهر ۱۴۰۴، ساعت ۱۹:۵۷
.jpg)
اهمالکاری؛ به تأخیر انداختن انجام کار یا وظیفه.
کار را به فردا گذاشتن، دلیلی محکم برای افسردگی، کاهش عزتنفس و اضطراب دانسته میشود. بررسیهای علمی نشان میدهد اهمالکاران بیش از دیگران رنج میبرند. سبک زندگی آنها شامل نوعی سازگاری نادرست است و شکستی اساسی در تسلط بر نفس دارند. اهمالکاری گاهی ریشه در خود شخص دارد و گاهی نیز به دیگران و محیط برمیگردد. حسابرسی از خویشتن و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، در کاهش اهمالکاری مؤثر دانسته شده است.
مفهومشناسی اهمال کاری
[ویرایش | ویرایش مبدأ]اهمال در لغت بهمعنای سستی، تنبلی و سهلانگاری در کار آمده[۱] و اهمالکاری بهمعنای کوتاهی کردن در انجام کار و به تأخیر انداختن آن است.[۲] برخی پژوهشگران، به آینده موکول کردن وظایف را اهمالکاری میدانند.[۳] برخی دیگر، گریز از فعالیت و پوزشخواهی برای توجیه تأخیر در انجام آن را نیز در تعریف اهمالکاری میآورند.[۴]
آموزههای اسلامی در بیان اهمالکاری از واژگانی همچون تَوانی[۵] (سستشدن)،[۶] کَسَل (سستیکردن)،[۷] إِبطاء (درنگکردن)[۸] و تَسویف (کار را به فردا گذاشتن)[۹] استفاده میکند و آن را از حالات نفس انسانی میداند.[۱۰]
پیامدهای اهمالکاری
[ویرایش | ویرایش مبدأ]منابع دینی و پژوهشهای علمی برای اهمالکاری پیامدهای زیر را برمیشمارند:
- پشیمانی و ناراحتی از تأخیر در انجام کار؛
- احساس پوچی و بیارزشی؛
- حیرت و سرگردانی؛
- افسردگی؛
- از بین رفتن اعتمادبهنفس[۱۱] و کاهش عزت نفس؛[۱۲]
- اضطراب؛[۱۳]
- تأثیرات منفی بر یادگیری و پیشرفت تحصیلی؛[۱۴]
- سرزنش مداوم خود؛[۱۵]
- وابستگی به دیگران[۱۶] و سربار اجتماع شدن؛[۱۷]
- هلاکت و نابودی.[۱۸]
انواع اهمالکاری
[ویرایش | ویرایش مبدأ]اهمالکاری به پنج دسته کلی تقسیم میشود:
اهمالکاری بر اساس ویژگیهای شخصیتی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]شش ویژگی کمالگرایی، رؤیاپردازی، اضطراب، دردسرسازی، ناسازگاری و خجالت سبب میشود افراد به ترتیب بهخاطر عدم آمادگی برای انجام کار به بهترین شکل، رؤیاپردازی و عدم توجه به جزئیات، نگرانی و ترسِ ناامنشدن دنیای خود، کارکردن زیر فشار و استرس، پیدا نکردن دلیل کافی برای انجام کار و اولویت دادن به کار دیگران، در انجام فعالیتها اهمال کنند.
اهمالکاری به دلایل گرایشی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]این دسته، اهمال بهخاطر «فرار از زحمت»، «اجتناب (لجکردن)»، «ترس از شکست و موفقیت»، «کمالگرایی» و «تصمیمات هیجانی» را شامل میشود.
اهمالکاری بهدلیل مسائل شناختی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]«زحمتگریزی»، «ناتوانی در تصمیمگیری»، «ناتوانی در درک و حل مسئله»، «تردید به خود»، «نامنظم بودن» و «افراطکاری» از انواع اهمالکاری این دستهاند.
اهمالکاری بهدلیل مسائل جسمانی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]اهمال در این دسته ناشی از استرس، خستگی یا بیماری است.[۱۹]
اهمالکاری آنلاین
[ویرایش | ویرایش مبدأ]این دسته به روشهای متداول اهمالکاری با ابزارهای فنّاورانه میپردازد.[۲۰]
اهمالکاری در نگاه اسلام
[ویرایش | ویرایش مبدأ]اهمالکاری در اسلام، خصلت سبُکسران و مقدمه پدیدآمدن سستی است.[۲۱] آموزههای دینی برای انسان جز سعی و کوشش خود بهرهای نمیبیند[۲۲] و اهمال و سستی را کلید هر بدی[۲۳] و آفت موفقیت[۲۴] میداند. این آموزهها انسان اهمالکار در امور دنیوی را در امور اخروی اهمالکارتر معرفی میکنند.[۲۵] از طرف دیگر بیان میدارند اگر انسان، پرکاری هفتاد پیامبر و عمل ایشان را داشته باشد، در روز قیامت اعمال خود را ناچیز میبیند.[۲۶] بنابراین، اهمالکاری هلاکت ابدی بهدنبال میآورد.
اهمالکاری در نگاه روانشناسی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]در روانشناسی، اهمالکاری دارای ماهیتی زیانبار است. پژوهشهای روانشناسی، هزینههای اهمالکاری را بسیار بیشتر از منافع موقت آن برمیشمرند و نشان میدهند، اهمالکاران در نهایت از دیگران بیشتر رنج میبرند و عملکرد بدتری دارند. همچنین اهمالکاری را نوعی سبک زندگی با سازگاری نادرست معرفی میکنند و آن را نوعی شکست اساسی در تسلط بر نفس مینامند.[۲۷]
جنسیت و اهمالکاری
[ویرایش | ویرایش مبدأ]پژوهشهای زیادی رابطه اهمالکاری و جنسیت را بررسی کردهاند اما یافتههای آنها متناقض است. برخی سطح اهمالکاری زنان و برخی دیگر سطح اهمالکاری مردان را بالاتر نشان میدهند. پارهای از آنها نیز هیچگونه تفاوتی بین دو جنس گزارش نمیکنند.[۲۸]
زمینههای اهمالکاری
[ویرایش | ویرایش مبدأ]اهمالکاری گاهی در نابهنجاریهایی همچون خودکمبینی، پایین بودن سطح تحمل، اشتیاق به لذتجویی کوتاهمدت، فقدان قاطعیت که به روان شخص اهمالکار مربوط است، ریشه دارد. گاهی نیز بهسبب ارتباط با دیگران و شرایط محیطی مانند نارضایتی از وضع موجود، عدم تسلط بر کار، نگرش منفی به کار، احساس عدم مسئولیت در برابر دیگران، لجبازی با دیگران، شکل میگیرد.[۲۹]
درمان اهمالکاری
[ویرایش | ویرایش مبدأ]منابع دینی به آموزههای فراوانی در درمان اهمالکاری اشاره میکند. برای نمونه، عزم و اراده قاطع را داروی این درد میداند و با توجهدادن انسان به نتایج اهمالکاری و تأکید بر عدم توجیه اهمال در وظایف، از او میخواهد از عوامل تقویت و ماندگار شدن اهمالکاری بپرهیزد. همچنین میخواهد اگر از انجام کاری هراس دارد خود را در آن کار قرار دهد، خویش حسابرسی داشته باشد، با وظایف خود پیمان به وفا ببندد و عهدشکنی نکند، تلاش و اصرار بر انجام عمل داشته باشد و وقتی را که در آن هست به انجام کار غنیمت شمرد.[۳۰]
راهکارهای دیگری که بیان شده است عبارت است از: پیمان با خود، یافتن دوستان جدی و با انگیزه، تمرین تدریجی، دوری از وسوسههای شیطان، پرهیز از آرزوهای طولانی، قدرشناسی، ایجاد انگیزه با شروع کار، استفاده از تلقین و از بین بردن زمینههای اهمالکاری.[۳۱] نتایج پارهای از پژوهشهای علمی نیز بیشترین تأثیر در کاهش اهمالکاری را ابتدا مربوط به درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و سپس آموزش مهارتهای شناختی و فراشناختی میداند.[۳۲]
در خصوص اهمالکاری در عرصه عبادات نیز راهکارهایی به این شرح ارائه شده است: تعیین هدف و زمان، ایجاد انگیزه در انجام کار از طریق توجه به پاداش اعمال دینی و تقویت روح حقشناسی و شکرگزاری، پرهیز از لذتجویی آنی از سه طریق توجه به نتایج اعمال عبادی و غیر عبادی، اعتدال در عبادات و راه رسیدن به شوق در عبادات، اشتیاق داشتن در عبادات از دو طریق نشستن با عالمان وارسته و مطالعه، شناخت و تفکر، ارزش معرفت و آگاهی و عبادت عاشقانه.[۳۳]
پانویس
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- ↑ عمید، فرهنگ فارسی، ذیل واژه اهمال.
- ↑ دهخدا، لغتنامه، ذیل واژه اهمالکاری؛ دهخدا، لغتنامه، ذیل واژه درنگکردن.
- ↑ تمدنی، اهمالکاری در دانشجویان، 1389ش، ص338.
- ↑ نوروزی، ارتباط اهمالکاری تحصیلی و عزت نفس، 1393ش، ص63.
- ↑ خطیب، شادی و شادکامی از دیدگاه اسلام، 1391ش، ص125.
- ↑ معین، فرهنگ فارسی، ذیل واژه توانی.
- ↑ عمید، فرهنگ فارسی، ذیل واژه کسل.
- ↑ عمید، فرهنگ فارسی، ذیل واژه ابطا.
- ↑ معین، فرهنگ فارسی، ذیل واژه تسویف.
- ↑ آقاتهرانی، اهمالکاری (تعللورزیدن)؛ بررسی علل، راهکارها و درمان، 1382ش، ص39.
- ↑ آقاتهرانی، اهمالکاری (تعللورزیدن)؛ بررسی علل، راهکارها و درمان، 1382ش، ص40.
- ↑ نوروزی، ارتباط اهمالکاری تحصیلی و عزتنفس، 1393ش، ص66.
- ↑ تمدنی، اهمالکاری در دانشجویان، 1389ش، ص338.
- ↑ جعفری هرندی، مؤثرترین مداخله در کاهش اهمالکاری: یک پژوهش فراتحلیلی، 1401ش، ص227.
- ↑ نوروزی، ارتباط اهمالکاری تحصیلی و عزتنفس، 1393ش، ص63.
- ↑ نوروزی، ارتباط اهمالکاری تحصیلی و عزتنفس، 1393ش، ص67.
- ↑ خطیب، شادی و شادکامی از دیدگاه اسلام، 1391ش، ص132.
- ↑ اکبری، «آثار اهمالکاری»، عجله و شتابزدگی، 1396ش، ص81.
- ↑ عباسی، «انواع اهمالکاری؛ شما اسیر کدام نوع اهمالکاری شدهاید؟»، وبسایت بیشتر از یکنفر.
- ↑ بهرامپور، از شنبه: راهنمای علمی و کاربردی برای رهایی از اهمالکاری و تنبلی تا رسیدن به موفقیت، 1394ش، ص127.
- ↑ خطیب، شادی و شادکامی از دیدگاه اسلام، 1391ش، ص126.
- ↑ سوره نجم، آیه 39.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، 1403ق، ج78، ص187.
- ↑ تمیمی آمدی، تصنیف غررالحکم و دررالکلم، 1366ش، ج1، ص463.
- ↑ کلینی، الکافی، 1407ق، ج5، ص85.
- ↑ فقیه، أبوذر الغفاری رمز الیقظه فی الضمیر الانسانی، 1420ق، ص193.
- ↑ جفی، «روانشناسی دربارۀ اهمالکاری چه میگوید؟»، وبسایت ترجمان.
- ↑ تمدنی، اهمالکاری در دانشجویان، 1389ش، ص339.
- ↑ آقاتهرانی، اهمالکاری (تعللورزیدن)؛ بررسی علل، راهکارها و درمان، 1382ش، ص40.
- ↑ آقاتهرانی، اهمالکاری (تعللورزیدن)؛ بررسی علل، راهکارها و درمان، 1382ش، ص45-50.
- ↑ «درمان اهمالکاری»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه
- ↑ جعفری هرندی، مؤثرترین مداخله در کاهش اهمالکاری: یک پژوهش فراتحلیلی، 1401ش، ص235.
- ↑ «اهمال کاری»، ویکی پرسش.
منابع
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- قرآن
- آقاتهرانی، مرتضی، اهمالکاری (تعللورزیدن)؛ بررسی علل، راهکارها و درمان، معرفت، ش۶۴، ۱۳۸۲ش.
- اکبری، محمود، «آثار اهمالکاری»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۱۳ دی ۱۳۹۶ش.
- «اهمال کاری»، ویکی پرسش، تاریخ بازدید: ۱۷ خرداد۱۴۰۲ش.
- بهرامپور، محمدپیام، از شنبه: راهنمای علمی و کاربردی برای رهایی از اهمالکاری و تنبلی تا رسیدن به موفقیت، تهران، تعالی، ۱۳۹۴ش.
- تمدنی، مجتبی، اهمالکاری در دانشجویان، روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، سال ششم، شماره ۲۴، ۱۳۸۹ش.
- تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، تصنیف غررالحکم و دررالکلم، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، ۱۳۶۶ش.
- جعفری هرندی، رضا و دیگران، مؤثرترین مداخله در کاهش اهمالکاری: یک پژوهش فراتحلیلی، دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، سال ۲۳، شماره ۲، ۱۴۰۱ش.
- جفی، اریک، «روانشناسی دربارهٔ اهمالکاری چه میگوید؟»، مترجم: برزگر، علی، وبسایت ترجمان، تاریخ بازدید: ۱۷ فروردین ۱۴۰۲ش.
- خطیب، سیدمهدی، شادی و شادکامی از دیدگاه اسلام، قم، دارالحدیث، ۱۳۹۱ش.
- «درمان اهمالکاری»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه، تاریخ بارگزاری: ۱۴ دی ۱۳۹۶ش.
- دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، وبسایت واژهیاب، تاریخ بازدید: ۱۳ فروردین ۱۴۰۲ش.
- عباسی، سعید، «انواع اهمالکاری؛ شما اسیر کدام نوع اهمالکاری شدهاید؟»، وبسایت بیشتر از یکنفر، تاریخ درج مطلب: ۱۰ بهمن ۱۴۰۱ش.
- عمید، حسن، فرهنگ فارسی، وبسایت واژهیاب، تاریخ بازدید: ۲۶ فروردین ۱۴۰۲ش.
- فقیه، محمدجواد، أبوذر الغفاری رمز الیقظه فی الضمیر الانسانی، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۲۰ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق.
- معین، محمد، فرهنگ فارسی، وبسایت واژهیاب، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۴۰۲ش.
- نوروزی، سوده، ارتباط اهمالکاری تحصیلی و عزتنفس، ترویج علم، سال ۵، شماره ۷، ۱۳۹۳ش.