پرش به محتوا

پیش‌نویس:اردیبهشت: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
imported>محمدمهدی محمدی
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<big>'''اردیبهشت،'''</big> دومین ماه سال خورشیدی در تقویم رسمی ایران.
[[پرونده:اردیبهشت.png|جایگزین=اردیبهشت ماه در تقویم سال ۱۴۰۴|بندانگشتی|اردیبهشت ماه در تقویم سال ۱۴۰۴ش]]
{{درشت|'''اردیبهشت،'''}} دومین ماه سال خورشیدی در تقویم رسمی ایران.


اُردیبِهِشت، دومین ماه «منطقة‌البروج» در گاه‌شماری رسمی [[ایران]] است که در باور عامیانۀ مردم، نماد ثروت و متاع زمینى محسوب می‌شود. اردیبهشت که در تقویم نجومی کهن، ثور (گاو نر) نام دارد، در نظام کیهان‌شناختی ایران باستان، به‌ویژه آیین زرتشتی، یکی از آفریدگان اهورامزدا بوده و به‌عنوان پاسبان آتش و روشنایی، از جایگاه خاص برخوردار است.
اُردیبِهِشت، دومین ماه «منطقةالبروج» در گاه‌شماری رسمی [[ایران]] است که در باور عامیانهٔ مردم، نماد ثروت و متاع زمینی محسوب می‌شود. اردیبهشت که در تقویم نجومی کهن، ثور (گاو نر) نام دارد، در نظام کیهان‌شناختی ایران باستان، به‌ویژه [[آیین زرتشت|آیین زرتشتی]]، یکی از آفریدگان اهورامزدا بوده و به‌عنوان پاسبان آتش و روشنایی، از جایگاه خاص برخوردار است.
==مفهوم‌شناسی==
 
نام اردیبهشت در «اوستا» کتاب مقدس آیین زرتشتی ریشه دارد<ref>[https://calendar.ut.ac.ir/fa/calbase/solarbase.asp «تقويم هجري شمسي»، وب‌سایت مرکز تقویم دانشگاه تهران.] </ref> و اصل آن در متون اوستایی «اَشَه وَهیشتَه» و در متون پهلوی «اُرت وَهیشت» است. این کلمه از دو جزء «اَرتَه» و «وهیشته» ترکیب شده که جزء اولی درستی، راستی، پاکی و تقدس معنی می‌دهد و جزء دوم، صفت عالی از «وِه» به‌معنی «بِه» و «خوبست»، گرفته شده است. وقتی این دو جزء ترکیب می‌شود، «بهترین راستی» معنی می‌دهد.<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C+%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA دهخدا، لغت‌نمامه، ذیل واژۀ اردیبهشت.]</ref>
==مفهوم‌شناسی اردیبهشت==
==نام‌گذاری==
نام [[اردیبهشت]] در «[[اوستا]]» کتاب مقدس آیین زرتشتی ریشه دارد<ref>[https://calendar.ut.ac.ir/fa/calbase/solarbase.asp «تقویم هجری شمسی»، وب‌سایت مرکز تقویم دانشگاه تهران.]</ref> و اصل آن در متون اوستایی «اَشَه وَهیشتَه» و در متون پهلوی «اُرت وَهیشت» است. این کلمه از دو جزء «اَرتَه» و «وهیشته» ترکیب شده که جزء اولی درستی، راستی، پاکی و تقدس معنی می‌دهد و جزء دوم، صفت عالی از «وِه» به‌معنی «بِه» و «خوبست»، گرفته شده است. وقتی این دو جزء ترکیب می‌شود، «بهترین راستی» معنی می‌دهد.<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/اردی+بهشت دهخدا، لغت‌نمامه، ذیل واژۀ اردیبهشت.]</ref>
برخی گفته‌اند که معنی ترکیبی این لغت «مانند بهشت» است؛ زیرا «ارد» به معنی «مانند» (شبیه) آمده است و چون این ماه در وسط فصل [[بهار]] است و گل و گیاه در این فصل در اوج شکوفایی و هوا نیز در نهایت اعتدال قرار دارد، این ماه را «اردیبهشت» نامیده‌اند.<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C+%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA دهخدا، لغت‌نمامه، ذیل واژۀ اردیبهشت.]</ref>   این ماه، در [[زبان فارسی]] دری افغانستان «ثَور» (گاو نر)، در زبان کردی «گولان»، در زبان مردم [[لرستان]] (لری و لکی) «اَربِهیشت» و در زبان پشتو «غُویِی» نامیده می‌شود.<ref>[https://www.cafeyab.com/news/occasions-of-may-1400 «مناسبت‌های اردیبهشت‌ماه 1400»، وب‌سایت کافه یاب.]</ref>  
 
==معرفی==
==نام‌گذاری اردیبهشت==
اردویبهشت، دومین ماه سال خورشیدی در تقویم رسمی [[ایران]] و دومین ماه فصل [[بهار]] است که برابر با 21 آپریل تا 21 ماه می میلادی بوده و 31 روز دارد.<ref>[https://www.bahesab.ir/time/1402/ «تقویم سال 1402+ تعطیلات و مناسبت‌ها»، وب‌سایت باحساب.] </ref> برج فلکی اردیبهشت، برج ثور (گاو) است که دومین برج فلکی از منطقۀ دائرةالبروج است. نماد برج اردیبهشت، گاو نر و عنصر این برج خاک است.<ref>[https://www.borna.news/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%A7-11/1168423-%D9%85%D9%87%D9%85%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA-%D9%85%D8%A7%D9%87 «مهمترین مناسبت های اردیبهشت ماه»، خبرگزاری برنا.]</ref>
برخی گفته‌اند که معنی ترکیبی این لغت «مانند [[بهشت]]» است؛ زیرا «ارد» به معنی «مانند» (شبیه) آمده است و چون این ماه در وسط فصل [[بهار]] است و گل و گیاه در این فصل در اوج شکوفایی و هوا نیز در نهایت اعتدال قرار دارد، این ماه را «اردیبهشت» نامیده‌اند.<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/اردی+بهشت دهخدا، لغت‌نمامه، ذیل واژۀ اردیبهشت.]</ref> این ماه، در زبان [[فارسی دری]] افغانستان «ثَور» (گاو نر)، در زبان کردی «گولان»، در زبان مردم لرستان (لری و لکی) «اَربِهیشت» و در [[قوم پشتون|زبان پشتو]] «غُویِی» نامیده می‌شود.<ref>[https://www.cafeyab.com/news/occasions-of-may-1400 «مناسبت‌های اردیبهشت‌ماه 1400»، وب‌سایت کافه یاب.]</ref>
 
==معرفی اردیبهشت==
اردیبهشت، دومین ماه سال خورشیدی در تقویم رسمی ایران و دومین ماه فصل [[بهار]] است که برابر با ۲۱ آپریل تا ۲۱ ماه می میلادی بوده و ۳۱ روز دارد.<ref>[https://www.bahesab.ir/time/1402/ «تقویم سال 1402+ تعطیلات و مناسبت‌ها»، وب‌سایت باحساب.]</ref> برج فلکی اردیبهشت، برج ثور (گاو) است که دومین برج فلکی از منطقهٔ دائرةالبروج است. نماد برج اردیبهشت، گاو نر و عنصر این برج خاک است.<ref>[https://www.borna.news/بخش-استان-ها-11/1168423-مهمترین-مناسبت-های-اردیبهشت-ماه «مهم‌ترین مناسبت‌های اردیبهشت ماه»، خبرگزاری برنا.]</ref>
 
==باورهای عامیانه دربارهٔ اردیبهشت==
===فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری===
به‌باور بسیاری از مردم، سرمایه‌گذاری در املاک، باغبانی، صنعت الوار و چوب‌بری، معدن، نفت و کشاورزی، برای متولدین اردیبهشت، بسیار متناسب و سودآور است.<ref>[https://www.borna.news/بخش-استان-ها-11/1168428-خصوصیات-اخلاقی-متولدین-اردیبهشت-ماه «خصوصیات اخلاقی متولدین اردیبهشت ماه»، خبرگزاری برنا.]</ref>
 
===ویژگی‌های اخلاقی متولدین اردیبهشت===
به‌باور مردم، متولدین اردیبهشت، این ویژگی‌های اخلاقی را دارد: پول‌دوست، وفادار، عاشق بوی [[عطر]] و بوی طبیعی، خیلی قوی و سالم، قانع، صبور و آرام، پرتحمل، عاشق مالکیت، حسود، متعصب، اهل اعتدال، با محبت، درس‌آموزی از تجربه‌های گذشته، مخالف افراط، باسلیقه، خوشگل‌پسند، همیشه‌راضی، پرکار، سخاوتمند، موقّر و سنگین، دنبال زندگی شیرین، مخالف خشونت، باثبات و پایدار، عاشق صلح و آرامش، صادق، اهل هنر، مخالف درگیری، برپایی طوفان در هنگام عصبانی‌شدن، مستعد کشاورزی، هرکاری را به پایان می‌رساند، با همه کنار آمدن، خودسر، نجیب، عاشق خانه و [[خانواده]]، عاشق طبیعت، عاشق رفتار ملایم، کمک‌رسان، دارای قلب بزرگ، مسلط به نفس، باصفا، عاشق گل و زیبایی، بی‌تفاوت نسبت به دشمنان، میانه‌رو، رفیق و دوست بسیار شیرین، شیک‌پوش، علاقه‌مند به [[موسیقی]] و قدرشناس.<ref>[https://www.borna.news/بخش-استان-ها-11/1168428-خصوصیات-اخلاقی-متولدین-اردیبهشت-ماه «خصوصیات اخلاقی متولدین اردیبهشت ماه»، خبرگزاری برنا.]</ref>


==باورهای عامیانه دربارۀ اردیبهشت==
===1.  فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری===
به‌باور بسیاری از مردم، سرمایه‌گذاری در املاک، باغبانی، صنعت الوار و چوب‌بری، معدن، [[نفت]] و [[کشاورزى]]، براى متولدین اردیبهشت، بسیار متناسب و سودآور است.<ref>[https://www.borna.news/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%A7-11/1168428-%D8%AE%D8%B5%D9%88%D8%B5%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C-%D9%85%D8%AA%D9%88%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA-%D9%85%D8%A7%D9%87 «خصوصیات اخلاقی متولدین اردیبهشت ماه»، خبرگزاری برنا.]</ref>
===2. ویژگی‌های اخلاقی متولدین اردیبهشت===
به‌باور مردم، متولدین اردیبهشت، این ویژگی‌های اخلاقی را دارد: پول‌دوست، وفادار، عاشق بوی عطر و بوی طبیعی، خیلی قوی و سالم، قانع، صبور و آرام، پرتحمل، عاشق مالکیت، حسود، متعصب، اهل اعتدال، با محبت، درس‌آموزی از تجربه‌های گذشته، مخالف افراط، ‎‎‎باسلیقه، خوشگل‌پسند، همیشه‌راضی، پرکار، سخاوتمند، مؤقر و سنگین، دنبال زندگی شیرین، مخالف [[خشونت]]، باثبات و پایدار، عاشق صلح و آرامش، صادق، اهل هنر، مخالف درگیری، برپایی طوفان در هنگام عصبانی‌شدن، مستعد [[کشاورزی]]، هرکاری را به پایان می‌رساند، با همه کنار آمدن، خودسر، نجیب، عاشق خانه و [[خانواده]]، عاشق طبیعت، عاشق رفتار ملایم، کمک‌رسان، دارای قلب بزرگ، مسلط به نفس، باصفا، عاشق گل و زیبایی، بی‌تفاوت نسبت به دشمنان، میانه‌رو، رفیق و دوست بسیار شیرین، شیک‌پوش، علاقه‌مند به موسیقی و قدرشناس.<ref>[https://www.borna.news/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%A7-11/1168428-%D8%AE%D8%B5%D9%88%D8%B5%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C-%D9%85%D8%AA%D9%88%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA-%D9%85%D8%A7%D9%87 «خصوصیات اخلاقی متولدین اردیبهشت ماه»، خبرگزاری برنا.]</ref> 
==اردیبهشت در نظام جهان‌شناختی آیین زرتشت==
==اردیبهشت در نظام جهان‌شناختی آیین زرتشت==
===1. وزیر نظم و هماهنگی میان مخلوقات===
===وزیر نظم و هماهنگی میان مخلوقات===
در نظام الاهياتي زردشت، بالاترين مقام خدایی را اهورامزدا دارد. پس از او، «سپنتا مينو» (روح مقدس و خرد پاك) قرار گرفته است. بعد از او شش وزير یعنی [[بهمن]]، [[شهريور]]، اردیبهشت، سپندارمذ، [[خرداد]] و امرداد قرار دارند که در تدبیر عالم کمک می‌کند.<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C+%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ اردیبهشت.]</ref> در این میان، اردیبهشت، وزير نظم و هماهنگي ميان ‏مخلوقات است.<ref>[http://marefateadyan.nashriyat.ir/node/23 حسيني ‌قلعه‌بهمن، «زرتشتي‌گري؛ توحيدي يا ثنوي؟»، وب‌سایت سامانۀ نشریات موسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.] </ref>
در نظام الاهیاتی زردشت، بالاترین مقام خدایی را اهورامزدا دارد. پس از او، «سپنتا مینو» (روح مقدس و خرد پاک) قرار گرفته است. بعد از او شش وزیر یعنی بهمن، شهریور، اردیبهشت، سپندارمذ، [[خرداد]] و امرداد قرار دارند که در تدبیر عالم کمک می‌کند.<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/اردی+بهشت دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ اردیبهشت.]</ref> در این میان، اردیبهشت، وزیر نظم و هماهنگی میان مخلوقات است.<ref>[http://marefateadyan.nashriyat.ir/node/23 حسینی قلعه‌بهمن، «زرتشتی‌گری؛ توحیدی یا ثنوی؟»، وب‌سایت سامانۀ نشریات موسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.]</ref>
===2. نگهبان آتش و روشنایی===
 
به‌باور زردشتی‌ها، اهورا مزدا، اول امور معنوی مانند راستگویی و [[دین]] را می‌آفریند و سپس امور مادی مانند آسمان، آب، زمین و آتش را آغاز می‌کند اما هر يك از اين آفريده‌هاى مادى براى در امان ماندن از حملات اهريمن در پناه يكى از امشاسپندان (وزیران) شش‌گانه قرار مى‌گيرد؛ آسمان در پناه [[شهريور]]، آب در حفاظت [[خرداد]]، زمين تحت حمایت اسپندارمذ، گياه در نگهبانی امرداد اما با آفرينش آتش در پناه ارديبهشت، زمينۀ ظهور سایر مخلوقات فراهم می‌شود.<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/14540 اخوان اقدم و دیگران، «زردشت، دین»، وب‌سایت دانشنامۀ جهان اسلام.] </ref> همچنین نگهبانی دومین ماه سال و سومین روز هر ماه به او سپرده شده است. در بعضی متون، اردیبهشت را فرشتۀ محافظ کوه‌ها و تدبیرکنندۀ مصالح ماه اردیبهشت نیز دانسته‌اند. <ref> [https://www.vajehyab.com/dehkhoda/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C+%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ اردیبهشت.]</ref>
===نگهبان آتش و روشنایی===
==اردیبهشت در شاهنامۀ فردوسی==
به‌باور زردشتی‌ها، اهورا مزدا، اول امور معنوی مانند راستگویی و [[دین]] را می‌آفریند و سپس امور مادی مانند آسمان، [[آب]]، زمین و آتش را آغاز می‌کند اما هر یک از این آفریده‌های مادی برای در امان ماندن از حملات اهریمن در پناه یکی از امشاسپندان (وزیران) شش‌گانه قرار می‌گیرد؛ [[آسمان]] در پناه شهریور، آب در حفاظت [[خرداد]]، زمین تحت حمایت اسپندارمذ، گیاه در نگهبانی امرداد اما با آفرینش آتش در پناه اردیبهشت، زمینهٔ ظهور سایر مخلوقات فراهم می‌شود.<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/14540 اخوان اقدم و دیگران، «زردشت، دین»، وب‌سایت دانشنامۀ جهان اسلام.]</ref>
فردوسی در داستان بیژن و منیژه، از اردیبهشت به‌عنوان یک نیروی ایزدی و خردمند در باور مردم ایران باستان یاد کرده است: <ref>[https://ganjoor.net/ferdousi/shahname/bizhan/sh7 فردوسی، شاهنامه، بخش 7، وب‌سایت گنجور.]</ref>
 
همچنین نگهبانی دومین ماه سال و سومین روز هر ماه به او سپرده شده است. در بعضی متون، اردیبهشت را فرشتهٔ محافظ کوه‌ها و تدبیرکنندهٔ مصالح ماه اردیبهشت نیز دانسته‌اند.<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/اردی+بهشت دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ اردیبهشت.]</ref>
 
==اردیبهشت در شاهنامهٔ فردوسی==
[[فردوسی]] در داستان بیژن و منیژه، از اردیبهشت به‌عنوان یک نیروی ایزدی و خردمند در باور مردم ایران باستان یاد کرده است:<ref>[https://ganjoor.net/ferdousi/shahname/bizhan/sh7 فردوسی، شاهنامه، بخش 7، وب‌سایت گنجور.]</ref>
{{آغاز نستعلیق}}
{{آغاز نستعلیق}}
  {{شعر|نستعلیق}}
  {{شعر|نستعلیق}}
  {{ب|همه ساله اردیبهشت هژیر | نگهبان تو با هش و رأی پیر}}
  {{ب|همه ساله اردیبهشت هژیر | نگهبان تو با هش و رأی پیر}}
  {{پایان شعر}}
  {{پایان شعر}}
  {{پایان نستعلیق}}
  {{پایان نستعلیق}}
==مناسبت‌های ملی و جهانی اردیبهشت==
==مناسبت‌های ملی و جهانی اردیبهشت==
# روز بزرگداشت [[سعدی]] (اول اردیبهشت)؛ <ref>[https://www.irna.ir/news/3065789/%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B3%D8%B9%D8%AF%DB%8C «یکم اردیبهشت یادروز سعدی شیرازی»، خبرگزاری ایرنا.]</ref>
[[پرونده:اردیبهشت۱.jpg|جایگزین=نشستِ فرهنگیِ ویژه روز ایران شناسی و ایرانگردی در کرمان|بندانگشتی|نشستِ فرهنگیِ ویژه روز ایران شناسی و ایرانگردی در کرمان، ۳۰ اردیبهشت]]
# روز جهانی زمین پاک (دوم اردیبهشت / 22 آوریل) <ref>[https://www.imna.ir/news/419835/%D8%AF%D9%88%D9%85-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%BE%D8%A7%DA%A9 «دوم اردیبهشت، روز جهانی زمین پاک»، خبرگزاری ایمنا.]</ref>
#روز بزرگداشت [[سعدی]] (اول اردیبهشت)؛<ref>[https://www.irna.ir/news/3065789/روز-بزرگداشت-سعدی «یکم اردیبهشت یادروز سعدی شیرازی»، خبرگزاری ایرنا.]</ref>
# روز شیخ بهایی (سوم اردیبهشت)؛<ref>[https://www.irna.ir/news/4961891/%D8%B3%D9%88%D9%85-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B4%DB%8C%D8%AE-%D8%A8%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C «سوم اردیبهشت روز بزرگداشت شیخ بهایی»، خبرگزاری ایرنا.]</ref>  
#روز جهانی زمین پاک (دوم اردیبهشت / ۲۲ آوریل)<ref>[https://www.imna.ir/news/419835/دوم-اردیبهشت-روز-جهانی-زمین-پاک «دوم اردیبهشت، روز جهانی زمین پاک»، خبرگزاری ایمنا.]</ref>
# روز شوراها (نهم اردیبهشت)؛  
#روز [[شیخ بهایی]] (سوم اردیبهشت)؛<ref>[https://www.irna.ir/news/4961891/سوم-اردیبهشت-روز-بزرگداشت-شیخ-بهایی «سوم اردیبهشت روز بزرگداشت شیخ بهایی»، خبرگزاری ایرنا.]</ref>
# روز ملی [[خلیج فارس]] (دهم اردیبهشت)؛  
#روز شوراها (نهم اردیبهشت)؛
# روز جهانی کارگر (یازدهم اردیبهشت / اول ماه می)؛  
#روز ملی [[خلیج فارس]] (دهم اردیبهشت)؛
# روز [[معلم]] (دوازدهم اردیبهشت، به‌مناسب شهادت مرتضی مطهری)؛
#روز جهانی کارگر (یازدهم اردیبهشت / اول ماه می)؛
# روز ملی بازیگر (چهاردهم اردیبهشت)؛  
#روز معلم (دوازدهم اردیبهشت، به‌مناسب شهادت مرتضی مطهری)؛
# روز بزرگداشت شیخ صدوق (پانزدهم اردیبهشت)؛  
#روز ملی بازیگر (چهاردهم اردیبهشت)؛
#روز اسناد ملی (هفدهم اردیبهشت)  
#روز بزرگداشت شیخ صدوق (پانزدهم اردیبهشت)؛
# روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر (هجدهم اردیبهشت /8 می)؛  
#روز اسناد ملی (هفدهم اردیبهشت)
# روز بزرگداشت شیخ کلینی (نوزدهم اردیبهشت)؛  
#روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر (هجدهم اردیبهشت /۸ می)؛
# روز بزرگداشت [[فردوسی]] و روز پاسداشت زبان پارسی (بیست‌وپنجم اردیبهشت)  
#روز بزرگداشت شیخ کلینی (نوزدهم اردیبهشت)؛
# روز ارتباطات (بیست‌وهفتم اردیبهشت)؛  
#روز بزرگداشت فردوسی و روز پاسداشت [[زبان فارسی|زبان پارسی]] (بیست‌وپنجم اردیبهشت)
#روز بزرگداشت [[عمرخیام]] (بیست‌وهشتم اردیبهشت)؛  
#روز ارتباطات (بیست‌وهفتم اردیبهشت)؛
# روز ایرانگردی و ایران‌شناسی (سی‌ام اردیبهشت).<ref>[https://www.bahesab.ir/time/1402/ «تقویم سال 1402+ تعطیلات و مناسبت‌ها»، وب‌سایت باحساب.] </ref>
#روز بزرگداشت عمر[[خیام]] (بیست‌وهشتم اردیبهشت)؛
#روز ایرانگردی و ایران‌شناسی (سی‌ام اردیبهشت).<ref>[https://www.bahesab.ir/time/1402/ «تقویم سال 1402+ تعطیلات و مناسبت‌ها»، وب‌سایت باحساب.]</ref>
 
==رویداد مهم در اردیبهشت==
==رویداد مهم در اردیبهشت==
پنجم اردیبهشت ۱۳۵۹ش، عملیات نیروهای آمریکایی به‌نام عملیات «پنجه ‌عقاب»، در صحرای طبس [[ایران]] شکست خورد.<ref>[http://pajoohe.ir/%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87-%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%B7%D8%A8%D8%B3__a-28012.aspx «سال‌روز حملۀ آمریکا به طبس»، وب‌سایت پژوهه.]</ref>
پنجم اردیبهشت ۱۳۵۹ش، عملیات نیروهای آمریکایی به‌نام عملیات «پنجه عقاب»، در صحرای طبس ایران شکست خورد.<ref>[http://pajoohe.ir/سالروز-حمله-آمریکا-به-طبس__a-28012.aspx «سال‌روز حملۀ آمریکا به طبس»، وب‌سایت پژوهه.]</ref>


==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
==منابع==
==منابع==
* اخوان‌ اقدم، ندا و دیگران، «زردشت، دین»، وب‌سایت دانشنامۀ جهان اسلام، تاریخ درج مطلب: 1395ش.
*اخوان اقدم، ندا و دیگران، «زردشت، دین»، وب‌سایت دانشنامهٔ جهان اسلام، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۵ش.
* «پرسش‌هاي مصاحبه‌اي براي مناسبت‌هاي شمسي»، وب‌سایت ادارۀ کل پژوهش‌های اسلامی رسانه، تاریخ بازدید: 21 فروردین 1402ش.
*«پرسش‌های مصاحبه‌ای برای مناسبت‌های شمسی»، وب‌سایت ادارهٔ کل پژوهش‌های اسلامی رسانه، تاریخ بازدید: ۲۱ فروردین ۱۴۰۲ش.
* «تقويم هجري شمسي»، وب‌سایت مرکز تقویم دانشگاه تهران، تاریخ بازدید: 26 دی 1401ش
*«تقویم هجری شمسی»، وب‌سایت مرکز تقویم دانشگاه تهران، تاریخ بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۱ش
* حسيني ‌قلعه‌بهمن، سید اکبر، «زردشتي‌گري؛ توحيدي يا ثنوي؟»، وب‌سایت سامانۀ نشریات موسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی، تاریخ درج مطلب: 16 فروردین 1390ش.
*حسینی قلعه‌بهمن، سید اکبر، «زردشتی‌گری؛ توحیدی یا ثنوی؟»، وب‌سایت سامانهٔ نشریات مؤسسهٔ آموزشی و پژوهشی امام خمینی، تاریخ درج مطلب: ۱۶ فروردین ۱۳۹۰ش.
* «خصوصیات اخلاقی متولدین اردیبهشت ماه»، خبرگزاری برنا، تاریخ درج مطلب: 1 اردیبهشت 1401ش.
*«خصوصیات اخلاقی متولدین اردیبهشت ماه»، خبرگزاری برنا، تاریخ درج مطلب: ۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
* دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 21 فروردین 1402ش.
*دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: ۲۱ فروردین ۱۴۰۲ش.
* «سال‌روز حمله آمریکا به طبس»، وب‌سایت پژوهه، تاریخ درج مطلب: 5 اردیبهشت 1387ش.
*«سال‌روز حمله آمریکا به طبس»، وب‌سایت پژوهه، تاریخ درج مطلب: ۵ اردیبهشت ۱۳۸۷ش.
* فردوسی، شاهنامه، وب‌سایت گنجور، تاریخ بازدید: 21 فروردین 1402ش.
*فردوسی، شاهنامه، وب‌سایت گنجور، تاریخ بازدید: ۲۱ فروردین ۱۴۰۲ش.
* ملک‌حسینی، محسن، «12 اردیبهشت؛ روز معلم»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 11 اردیبهشت 1398ش.
*ملک‌حسینی، محسن، «۱۲ اردیبهشت؛ روز معلم»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۸ش.
* «مناسبت‌های اردیبهشت‌ماه 1400»، وب‌سایت کافه‌یاب، تاریخ درج مطلب: 22 فروردین 1400ش.
*«مناسبت‌های اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰»، وب‌سایت کافه‌یاب، تاریخ درج مطلب: ۲۲ فروردین ۱۴۰۰ش.
* «مهم‌ترین مناسبت‌های اردیبهشت ماه»، خبرگزاری برنا، تاریخ درج مطلب: 1 اردیبهشت 1401ش.
*«مهم‌ترین مناسبت‌های اردیبهشت ماه»، خبرگزاری برنا، تاریخ درج مطلب: ۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
[[رده:ویکی‌زندگی]]
 
[[رده:میراث فرهنگی]]
{{زمان-افقی}}
[[رده:آثار ملی ایران]]
 
[[رده:ماه‌ها]]

نسخهٔ کنونی تا ۲۴ مهر ۱۴۰۴، ساعت ۱۰:۵۴

اردیبهشت ماه در تقویم سال ۱۴۰۴
اردیبهشت ماه در تقویم سال ۱۴۰۴ش

اردیبهشت، دومین ماه سال خورشیدی در تقویم رسمی ایران.

اُردیبِهِشت، دومین ماه «منطقةالبروج» در گاه‌شماری رسمی ایران است که در باور عامیانهٔ مردم، نماد ثروت و متاع زمینی محسوب می‌شود. اردیبهشت که در تقویم نجومی کهن، ثور (گاو نر) نام دارد، در نظام کیهان‌شناختی ایران باستان، به‌ویژه آیین زرتشتی، یکی از آفریدگان اهورامزدا بوده و به‌عنوان پاسبان آتش و روشنایی، از جایگاه خاص برخوردار است.

مفهوم‌شناسی اردیبهشت

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نام اردیبهشت در «اوستا» کتاب مقدس آیین زرتشتی ریشه دارد[۱] و اصل آن در متون اوستایی «اَشَه وَهیشتَه» و در متون پهلوی «اُرت وَهیشت» است. این کلمه از دو جزء «اَرتَه» و «وهیشته» ترکیب شده که جزء اولی درستی، راستی، پاکی و تقدس معنی می‌دهد و جزء دوم، صفت عالی از «وِه» به‌معنی «بِه» و «خوبست»، گرفته شده است. وقتی این دو جزء ترکیب می‌شود، «بهترین راستی» معنی می‌دهد.[۲]

نام‌گذاری اردیبهشت

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

برخی گفته‌اند که معنی ترکیبی این لغت «مانند بهشت» است؛ زیرا «ارد» به معنی «مانند» (شبیه) آمده است و چون این ماه در وسط فصل بهار است و گل و گیاه در این فصل در اوج شکوفایی و هوا نیز در نهایت اعتدال قرار دارد، این ماه را «اردیبهشت» نامیده‌اند.[۳] این ماه، در زبان فارسی دری افغانستان «ثَور» (گاو نر)، در زبان کردی «گولان»، در زبان مردم لرستان (لری و لکی) «اَربِهیشت» و در زبان پشتو «غُویِی» نامیده می‌شود.[۴]

معرفی اردیبهشت

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

اردیبهشت، دومین ماه سال خورشیدی در تقویم رسمی ایران و دومین ماه فصل بهار است که برابر با ۲۱ آپریل تا ۲۱ ماه می میلادی بوده و ۳۱ روز دارد.[۵] برج فلکی اردیبهشت، برج ثور (گاو) است که دومین برج فلکی از منطقهٔ دائرةالبروج است. نماد برج اردیبهشت، گاو نر و عنصر این برج خاک است.[۶]

باورهای عامیانه دربارهٔ اردیبهشت

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

به‌باور بسیاری از مردم، سرمایه‌گذاری در املاک، باغبانی، صنعت الوار و چوب‌بری، معدن، نفت و کشاورزی، برای متولدین اردیبهشت، بسیار متناسب و سودآور است.[۷]

ویژگی‌های اخلاقی متولدین اردیبهشت

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

به‌باور مردم، متولدین اردیبهشت، این ویژگی‌های اخلاقی را دارد: پول‌دوست، وفادار، عاشق بوی عطر و بوی طبیعی، خیلی قوی و سالم، قانع، صبور و آرام، پرتحمل، عاشق مالکیت، حسود، متعصب، اهل اعتدال، با محبت، درس‌آموزی از تجربه‌های گذشته، مخالف افراط، باسلیقه، خوشگل‌پسند، همیشه‌راضی، پرکار، سخاوتمند، موقّر و سنگین، دنبال زندگی شیرین، مخالف خشونت، باثبات و پایدار، عاشق صلح و آرامش، صادق، اهل هنر، مخالف درگیری، برپایی طوفان در هنگام عصبانی‌شدن، مستعد کشاورزی، هرکاری را به پایان می‌رساند، با همه کنار آمدن، خودسر، نجیب، عاشق خانه و خانواده، عاشق طبیعت، عاشق رفتار ملایم، کمک‌رسان، دارای قلب بزرگ، مسلط به نفس، باصفا، عاشق گل و زیبایی، بی‌تفاوت نسبت به دشمنان، میانه‌رو، رفیق و دوست بسیار شیرین، شیک‌پوش، علاقه‌مند به موسیقی و قدرشناس.[۸]

اردیبهشت در نظام جهان‌شناختی آیین زرتشت

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

وزیر نظم و هماهنگی میان مخلوقات

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در نظام الاهیاتی زردشت، بالاترین مقام خدایی را اهورامزدا دارد. پس از او، «سپنتا مینو» (روح مقدس و خرد پاک) قرار گرفته است. بعد از او شش وزیر یعنی بهمن، شهریور، اردیبهشت، سپندارمذ، خرداد و امرداد قرار دارند که در تدبیر عالم کمک می‌کند.[۹] در این میان، اردیبهشت، وزیر نظم و هماهنگی میان مخلوقات است.[۱۰]

نگهبان آتش و روشنایی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

به‌باور زردشتی‌ها، اهورا مزدا، اول امور معنوی مانند راستگویی و دین را می‌آفریند و سپس امور مادی مانند آسمان، آب، زمین و آتش را آغاز می‌کند اما هر یک از این آفریده‌های مادی برای در امان ماندن از حملات اهریمن در پناه یکی از امشاسپندان (وزیران) شش‌گانه قرار می‌گیرد؛ آسمان در پناه شهریور، آب در حفاظت خرداد، زمین تحت حمایت اسپندارمذ، گیاه در نگهبانی امرداد اما با آفرینش آتش در پناه اردیبهشت، زمینهٔ ظهور سایر مخلوقات فراهم می‌شود.[۱۱]

همچنین نگهبانی دومین ماه سال و سومین روز هر ماه به او سپرده شده است. در بعضی متون، اردیبهشت را فرشتهٔ محافظ کوه‌ها و تدبیرکنندهٔ مصالح ماه اردیبهشت نیز دانسته‌اند.[۱۲]

اردیبهشت در شاهنامهٔ فردوسی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

فردوسی در داستان بیژن و منیژه، از اردیبهشت به‌عنوان یک نیروی ایزدی و خردمند در باور مردم ایران باستان یاد کرده است:[۱۳] الگو:آغاز نستعلیق 

الگو:شعر
الگو:ب
الگو:پایان شعر
الگو:پایان نستعلیق

مناسبت‌های ملی و جهانی اردیبهشت

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
نشستِ فرهنگیِ ویژه روز ایران شناسی و ایرانگردی در کرمان
نشستِ فرهنگیِ ویژه روز ایران شناسی و ایرانگردی در کرمان، ۳۰ اردیبهشت
  1. روز بزرگداشت سعدی (اول اردیبهشت)؛[۱۴]
  2. روز جهانی زمین پاک (دوم اردیبهشت / ۲۲ آوریل)[۱۵]
  3. روز شیخ بهایی (سوم اردیبهشت)؛[۱۶]
  4. روز شوراها (نهم اردیبهشت)؛
  5. روز ملی خلیج فارس (دهم اردیبهشت)؛
  6. روز جهانی کارگر (یازدهم اردیبهشت / اول ماه می)؛
  7. روز معلم (دوازدهم اردیبهشت، به‌مناسب شهادت مرتضی مطهری)؛
  8. روز ملی بازیگر (چهاردهم اردیبهشت)؛
  9. روز بزرگداشت شیخ صدوق (پانزدهم اردیبهشت)؛
  10. روز اسناد ملی (هفدهم اردیبهشت)
  11. روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر (هجدهم اردیبهشت /۸ می)؛
  12. روز بزرگداشت شیخ کلینی (نوزدهم اردیبهشت)؛
  13. روز بزرگداشت فردوسی و روز پاسداشت زبان پارسی (بیست‌وپنجم اردیبهشت)
  14. روز ارتباطات (بیست‌وهفتم اردیبهشت)؛
  15. روز بزرگداشت عمرخیام (بیست‌وهشتم اردیبهشت)؛
  16. روز ایرانگردی و ایران‌شناسی (سی‌ام اردیبهشت).[۱۷]

رویداد مهم در اردیبهشت

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پنجم اردیبهشت ۱۳۵۹ش، عملیات نیروهای آمریکایی به‌نام عملیات «پنجه عقاب»، در صحرای طبس ایران شکست خورد.[۱۸]

پانویس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  1. ↑ «تقویم هجری شمسی»، وب‌سایت مرکز تقویم دانشگاه تهران.
  2. ↑ دهخدا، لغت‌نمامه، ذیل واژۀ اردیبهشت.
  3. ↑ دهخدا، لغت‌نمامه، ذیل واژۀ اردیبهشت.
  4. ↑ «مناسبت‌های اردیبهشت‌ماه 1400»، وب‌سایت کافه یاب.
  5. ↑ «تقویم سال 1402+ تعطیلات و مناسبت‌ها»، وب‌سایت باحساب.
  6. ↑ «مهم‌ترین مناسبت‌های اردیبهشت ماه»، خبرگزاری برنا.
  7. ↑ «خصوصیات اخلاقی متولدین اردیبهشت ماه»، خبرگزاری برنا.
  8. ↑ «خصوصیات اخلاقی متولدین اردیبهشت ماه»، خبرگزاری برنا.
  9. ↑ دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ اردیبهشت.
  10. ↑ حسینی قلعه‌بهمن، «زرتشتی‌گری؛ توحیدی یا ثنوی؟»، وب‌سایت سامانۀ نشریات موسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  11. ↑ اخوان اقدم و دیگران، «زردشت، دین»، وب‌سایت دانشنامۀ جهان اسلام.
  12. ↑ دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ اردیبهشت.
  13. ↑ فردوسی، شاهنامه، بخش 7، وب‌سایت گنجور.
  14. ↑ «یکم اردیبهشت یادروز سعدی شیرازی»، خبرگزاری ایرنا.
  15. ↑ «دوم اردیبهشت، روز جهانی زمین پاک»، خبرگزاری ایمنا.
  16. ↑ «سوم اردیبهشت روز بزرگداشت شیخ بهایی»، خبرگزاری ایرنا.
  17. ↑ «تقویم سال 1402+ تعطیلات و مناسبت‌ها»، وب‌سایت باحساب.
  18. ↑ «سال‌روز حملۀ آمریکا به طبس»، وب‌سایت پژوهه.

منابع

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  • اخوان اقدم، ندا و دیگران، «زردشت، دین»، وب‌سایت دانشنامهٔ جهان اسلام، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۵ش.
  • «پرسش‌های مصاحبه‌ای برای مناسبت‌های شمسی»، وب‌سایت ادارهٔ کل پژوهش‌های اسلامی رسانه، تاریخ بازدید: ۲۱ فروردین ۱۴۰۲ش.
  • «تقویم هجری شمسی»، وب‌سایت مرکز تقویم دانشگاه تهران، تاریخ بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۱ش
  • حسینی قلعه‌بهمن، سید اکبر، «زردشتی‌گری؛ توحیدی یا ثنوی؟»، وب‌سایت سامانهٔ نشریات مؤسسهٔ آموزشی و پژوهشی امام خمینی، تاریخ درج مطلب: ۱۶ فروردین ۱۳۹۰ش.
  • «خصوصیات اخلاقی متولدین اردیبهشت ماه»، خبرگزاری برنا، تاریخ درج مطلب: ۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
  • دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: ۲۱ فروردین ۱۴۰۲ش.
  • «سال‌روز حمله آمریکا به طبس»، وب‌سایت پژوهه، تاریخ درج مطلب: ۵ اردیبهشت ۱۳۸۷ش.
  • فردوسی، شاهنامه، وب‌سایت گنجور، تاریخ بازدید: ۲۱ فروردین ۱۴۰۲ش.
  • ملک‌حسینی، محسن، «۱۲ اردیبهشت؛ روز معلم»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۸ش.
  • «مناسبت‌های اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰»، وب‌سایت کافه‌یاب، تاریخ درج مطلب: ۲۲ فروردین ۱۴۰۰ش.
  • «مهم‌ترین مناسبت‌های اردیبهشت ماه»، خبرگزاری برنا، تاریخ درج مطلب: ۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
برگرفته از «https://iranpedia.wiki/w/index.php?title=پیش‌نویس:اردیبهشت&oldid=39180»