پرش به محتوا

پیش‌نویس:بلوغ زودرس: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
imported>Aliazad
افزایش بار کلمه کلیدی، بهبود لینک داخلی
imported>شاهرودی
 
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<big>'''بلوغ زودرس'''</big>؛ تجربه زودهنگام و غیرطبیعی بلوغ جنسی در کودکان.
[[پرونده:بلوغ زودرس (2).jpg|جایگزین=بلوغ زودرس پسر|بندانگشتی|نمونه ای از بلوغ زودرس در یک پسر]]
{{درشت|'''بلوغ زودرس'''}}؛ تجربه زودهنگام و غیرطبیعی بلوغ جنسی در کودکان.


بلوغ زودرس (pubertas praecox)، نوعی اختلال و بیماری در فرایند رشد طبیعی کودکان است که باعث می‌شود دختران و پسران به‌ نحوِ غیرطبیعی و زودتر از موعد مناسب به [[بلوغ]] جنسی برسند و گرایش به جنس مخالف در آن‌ها پدیدار شود. بلوغ زودهنگام تبعات منفی فراوانی دارد و نوعی [[بیماری]] به‌  حساب می‌آید.
بلوغ زودرس (pubertas praecox)، نوعی اختلال و بیماری در فرایند رشد طبیعی کودکان است که باعث می‌شود [[دختر|دختران]] و پسران به نحوِ غیرطبیعی و زودتر از موعد مناسب به [[بلوغ]] جنسی برسند و گرایش به [[دوستی با جنس مخالف|جنس مخالف]] در آن‌ها پدیدار شود. بلوغ زودهنگام تبعات منفی فراوانی دارد و نوعی بیماری به حساب می‌آید.
 
==مفهوم‌شناسی==
== مفهوم‌شناسی بلوغ زودرس ==
[[بلوغ]] فرایند تکامل جسمى و عبور از کودکى به بزرگسالى است. آغاز این فرایند هم‌زمان با افزايش جهشى در ترشح هورمون‌هاى جنسى است.<ref>[[«رشد فیزیولوژیک»، وب‌سایت ویستا.]]</ref> بلوغ زودرس به ایجاد ویژگی‌های ثانویۀ جنسی و بروز علائم بلوغ قبل از 8 سالگی در دختران و قبل از 9 سالگی در پسران اطلاق می‌شود.<ref>مویری و ربانی، «انواع بلوغ زودرس و علل زمینه‌ای آن و لزوم درمان بیمارستان امام»، وب‌سایت مجلۀ دانشکدۀ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران.</ref> در فرایند بلوغ زودرس، [[مغز]] فرایند بلوغ را با تولید هورمون آزادکنندۀ گنادوتروپین آغاز می‌کند که این هورمون بعد از رسیدن به غدۀ هیپوفیز، باعث تولید بیشتر هورمون در تخمدان و بیضه می‌شود.<ref>کرمی، «بلوغ زودرس چیست؟ علائم، دلایل، تشخیص و درمان»، وب‌سایت ارولوژی کرمی.</ref>  
بلوغ فرایند تکامل جسمی و عبور از [[کودک|کودکی]] به بزرگسالی است. آغاز این فرایند هم‌زمان با افزایش جهشی در ترشح هورمون‌های جنسی است.<ref>[[«رشد فیزیولوژیک»، وب‌سایت ویستا.]]</ref> [[بلوغ زودرس]] به ایجاد ویژگی‌های ثانویهٔ جنسی و بروز علائم بلوغ قبل از ۸ سالگی در دختران و قبل از ۹ سالگی در پسران اطلاق می‌شود.<ref>مویری و ربانی، «انواع بلوغ زودرس و علل زمینه‌ای آن و لزوم درمان بیمارستان امام»، وب‌سایت مجلهٔ دانشکدهٔ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران.</ref> در فرایند بلوغ زودرس، مغز فرایند بلوغ را با تولید هورمون آزادکنندهٔ گنادوتروپین آغاز می‌کند که این هورمون بعد از رسیدن به غدهٔ هیپوفیز، باعث تولید بیشتر هورمون در تخمدان و بیضه می‌شود.<ref>کرمی، «بلوغ زودرس چیست؟ علائم، دلایل، تشخیص و درمان»، وب‌سایت ارولوژی کرمی.</ref>
==بلوغ زودرس در ایران و جهان==
 
طبق نظر محققان سن بلوغ انسان در بازه‌های زمانی مختلف در نوسان بوده است. سن بلوغ در برهه‌هایی از تاریخ روند افزایشی و در مقاطعی سیر کاهشی داشته است.<ref>«زنگ خطر بلوغ زودرس»، خبرگزاری مهر.</ref> روند کاهشی سن [[بلوغ]] از سال 1920م آغاز شده است<ref>«علت کاهش سن بلوغ در ایران و جهان چیست؟»، وب‌سایت دنیای اقتصاد.</ref> و از دهۀ 1970م به بعد، به ازای هر دهه، سن بلوغ حداقل سه ماه کاهش داشته است. دختران در جهان در مقایسه با 40 سال قبل، حداقل یک سال زودتر بالغ می‌شوند.<ref>«سن بلوغ در ایران کاهش یافت/ اثرات بلوغ زودرس چیست؟»، پایگاه خبری تحلیلی سلام نو.</ref> تخمین زده شده که در سطح جهانی، حداقل 1 در 5000 تا 1 در 10000 نفر از کودکان مبتلا به بلوغ زودرس می‌شوند. در این میان میزان ابتلا در دختران بسیار بیشتر از پسران است. در دو دهۀ اخیر، تعداد قابل توجهی بلوغ زودرس ثبت شده است. بنا بر گزارش ادارۀ [[خانه سلامت|سلامت]] جوانان ایران، سن بلوغ دختران ایرانی از 13.8 به 12.65 رسیده است و در سال‌های اخیر ابتلا به بلوغ زودرس در میان کودکان ایرانی افزایش یافته است.<ref>صداقت‌زادگان و امیدوار، «بررسی تأثیر عوامل اجتماعی و بلوغ زودرس بر جامعه‌پذیری دختران (مطالعۀ موردی: دختران دورۀ راهنمایی شهر شیراز)»، 1394ش، ص530.</ref>  
== بلوغ زودرس در ایران و جهان ==
==عوامل==
طبق نظر محققان سن بلوغ انسان در بازه‌های زمانی مختلف در نوسان بوده است. سن بلوغ در برهه‌هایی از تاریخ روند افزایشی و در مقاطعی سیر کاهشی داشته است.<ref>«زنگ خطر بلوغ زودرس»، خبرگزاری مهر.</ref> روند کاهشی سن بلوغ از سال ۱۹۲۰م آغاز شده است<ref>«علت کاهش سن بلوغ در ایران و جهان چیست؟»، وب‌سایت دنیای اقتصاد.</ref> و از دههٔ ۱۹۷۰م به بعد، به ازای هر دهه، سن بلوغ حداقل سه ماه کاهش داشته است. دختران در جهان در مقایسه با ۴۰ سال قبل، حداقل یک سال زودتر بالغ می‌شوند.<ref>«سن بلوغ در ایران کاهش یافت/ اثرات بلوغ زودرس چیست؟»، پایگاه خبری تحلیلی سلام نو.</ref>
عواملی مثل محیط جغرافیایی، [[ژنتیک]]، ترکیب چربی بدن و [[رژیم غذایی]] تأثیرات فراوانی بر سن شروع بلوغ دارند.<ref>آزادی، غلامی و بخشایش، «تجربۀ زیستۀ دختران از بلوغ زودرس: مطالعۀ کیفی»، 1399ش، ص67.</ref> گاهی عفونت‌ها، اختلالات هورمونی، تومورها، ناهنجاری‌های مغزی یا صدمات علت بروز بلوغ زودرس می‌شوند؛<ref>عطایی، «بچه‌ای با حرف‌های گنده گنده؛ درباب بلوغ زودرس و رشد شخصیتی زودهنگام »، 1399ش، ص21.</ref> حضور طولانی‌مدت والدین در خارج از خانه، مشکلات خانوادگی، ورود شبکه‌های مختلف ماهواره‌ای به خانه‌ها، ریختن قبح مسائل جنسی،<ref>«کاهش نظارت خانواده و بلوغ زودرس فرزندان»، روزنامۀ رسالت، 1386ش، ص20.</ref> دسترسی بدون نظارت کودکان به اینترنت و [[فضای مجازی]]، حضور بیش‌ازحد در جمع بزرگان و شوخی جنسی [[ادب قرآنی ورود به اتاق والدین|والدین]] در حضور کودکان، همنشینی با [[دوستان]] بزرگتر از خود از عوامل محیطی هستند که باعث رشد هورمونی و بلوغ زودرس در کودکان می‌شوند. وراثت، چاقی و جنسیت از دیگر عوامل وقوع بلوغ زودرس هستند.<ref>رامجردزاده و حکیم‌زاده، «بلوغ زودرس»، ماهنامۀ الکترونیکی سیب.</ref> بر اساس تحقیقات انجام‌شده، شیوع بلوغ زودرس در دختران نسبت به پسران حدود پنج برابر بیشتر است<ref>«بلوغ زودرس»، وب‌سایت آزمایشگاه نیلو.</ref> و استرس و [[اضطراب]] تأثیر بسیاری در ایجاد این اختلال در دختران دارد.<ref>«کاهش نظارت خانواده و بلوغ زودرس فرزندان»، روزنامۀ رسالت، 1386ش، ص20.</ref>  
 
==علائم==
تخمین زده شده که در سطح جهانی، حداقل ۱ در ۵۰۰۰ تا ۱ در ۱۰۰۰۰ نفر از کودکان مبتلا به بلوغ زودرس می‌شوند. در این میان میزان ابتلا در دختران بسیار بیشتر از پسران است. در دو دههٔ اخیر، تعداد قابل توجهی بلوغ زودرس ثبت شده است. بنا بر گزارش ادارهٔ سلامت [[جوانی|جوانان]] [[ایران]]، سن بلوغ دختران ایرانی از ۱۳٫۸ به ۱۲٫۶۵ رسیده است و در سال‌های اخیر ابتلا به بلوغ زودرس در میان کودکان ایرانی افزایش یافته است.<ref>صداقت‌زادگان و امیدوار، «بررسی تأثیر عوامل اجتماعی و بلوغ زودرس بر جامعه‌پذیری دختران (مطالعهٔ موردی: دختران دورهٔ راهنمایی شهر شیراز)»، 1394ش، ص530.</ref>
علائم بلوغ زودرس در پسران رشد سریع قد، [[رشد]] آلت تناسلی، رشد مو در زیر بغل و ناحیه آلت تناسلی<ref>«پیشگیری، تشخیص و درمان بلوغ زودرس دختر و پسر»، وب‌سایت آزمایشگاه پاتوبیولوژی ایران.</ref> و در دختران قاعدگی، آکنه، رشد سینه‌ها و [[رشد مو]] در ناحیۀ آلت تناسلی هستند.<ref>مزارعی، «بلوغ زودرس دختران چیست و چرا رخ می‌دهد؟»، مجلۀ اینترنتی دکتردکتر.</ref>  
 
==تشخیص==
== عوامل بلوغ زودرس ==
آزمایش خون، رادیوگرافی استخوان‌های دست‌وپا، معاینه، تحلیل تاریخچۀ خانوادگی، ام. آر. آی مغزی و آزمایش تیروئید از جمله اقدامات تشخیصی بلوغ زودرس هستند.<ref>بابکان راد، «بلوغ زودرس»، مجلۀ اینترنتی مرکز مام.</ref>  
[[پرونده:بلوغ زودرس (1).jpg|جایگزین=دسترسی کودکان به اینترنت|بندانگشتی|تصویری از دسترسی یک کودک به اینترنت]]
==انواع==
عواملی مثل محیط جغرافیایی، [[ژنتیک]]، ترکیب چربی بدن و [[رژیم غذایی]] تأثیرات فراوانی بر سن شروع بلوغ دارند.<ref>آزادی، غلامی و بخشایش، «تجربهٔ زیستهٔ دختران از بلوغ زودرس: مطالعهٔ کیفی»، 1399ش، ص67.</ref> گاهی عفونت‌ها، اختلالات هورمونی، تومورها، ناهنجاری‌های مغزی یا صدمات علت بروز بلوغ زودرس می‌شوند؛<ref>عطایی، «بچه‌ای با حرف‌های گنده گنده؛ درباب بلوغ زودرس و رشد شخصیتی زودهنگام»، 1399ش، ص21.</ref> حضور طولانی‌مدت والدین در خارج از [[خانه]]، مشکلات خانوادگی، ورود شبکه‌های مختلف ماهواره‌ای به خانه‌ها، ریختن قبح مسائل جنسی،<ref>«کاهش نظارت خانواده و بلوغ زودرس فرزندان»، روزنامهٔ رسالت، 1386ش، ص20.</ref>
بلوغ زودرس به دو نوع اصلی مرکزی و محیطی تقسیم می‌شود. تومورهای مغزی، ترومای مغزی و پرتودرمانی مغزی مهم‌ترین علل بروز بلوغ زودرس مرکزی هستند که از مغز نشأت گرفته و موجب افزایش تولید هورمون‌های تخمدان، بیضه‌ها و غدد آدرنال می‌شوند؛<ref>جاودانی، «بلوغ زودرس مرکزی»، وب‌سایت دُروانا.</ref> اما علت بروز بلوغ زودرس محیطی، مغز نیست، بلکه علت آن به غدد فوق کلیوی، غدۀ هیپوفیز، مشکلات تخمدان و بیضه مربوط می‌شود،<ref>کرمی، «بلوغ زودرس چیست؟ علائم، دلایل، تشخیص و درمان»، وب‌سایت ارولوژی کرمی.</ref> این مشکلات باعث ترشح استروژن و تستوسترون بیشتر و زودهنگام و درنتیجه بلوغ زودرس در کودکان می‌شود.<ref>«پیشگیری، تشخیص و درمان بلوغ زودرس دختر و پسر»، وب‌سایت آزمایشگاه پاتوبیولوژی ایران.</ref>  
 
==عوارض==
دسترسی بدون نظارت کودکان به اینترنت و [[فضای مجازی]]، حضور بیش‌ازحد در جمع بزرگان و شوخی جنسی [[ادب قرآنی ورود به اتاق والدین|والدین]] در حضور کودکان، همنشینی با دوستان بزرگتر از خود از عوامل محیطی هستند که باعث رشد هورمونی و بلوغ زودرس در کودکان می‌شوند. وراثت، چاقی و [[جنسیت]] از دیگر عوامل وقوع بلوغ زودرس هستند.<ref>رامجردزاده و حکیم‌زاده، «بلوغ زودرس»، ماهنامهٔ الکترونیکی سیب.</ref>
کوتاهی قد،<ref>بابکان راد، «بلوغ زودرس»، مجلۀ اینترنتی مرکز مام.</ref> بروز مشکلات در [[مشاوره تحصیلی|تحصیل]] و [[مدرسه]]، [[خودارضایی]]، [[اختلال خواب|اختلال]] در [[اختلال خواب|خواب]]،<ref>نجفی علمی، «فناوری و تربیت: فناوری اطلاعات و تأثیر آن بر بلوغ زودرس آسیب‌ها، راهکارها»، 1389ش، ص46.</ref> ضعف عمومی بدن، اختلال فکری، توقف رشد عقلی و جسمی، [[اضطراب فراگیر|اضطراب]]، [[اختلال وسواسی جبری|وسواس]]، ضعف روحیه، گرایش به بی‌بندوباری و بزهکاری ازجمله اثرات منفی و عوارض بلوغ زودرس در کودکان هستند.<ref>قایمی، «بلوغ زودرس»، 1364ش، ص893.</ref> همچنین بلوغ زودهنگام ممکن است خطر ابتلا به [[سرطان]] را در زندگی بیمار افزایش دهد.<ref>خبازی، «حقایقی که والدین باید در مورد بلوغ زودرس بدانند»، وب‌سایت آزمایشگاه قدس.</ref>  
 
==پیشگیری==
بر اساس تحقیقات انجام‌شده، شیوع بلوغ زودرس در دختران نسبت به پسران حدود پنج برابر بیشتر است<ref>«بلوغ زودرس»، وب‌سایت آزمایشگاه نیلو.</ref> و [[استرس]] و [[اضطراب]] تأثیر بسیاری در ایجاد این اختلال در دختران دارد.<ref>«کاهش نظارت خانواده و بلوغ زودرس فرزندان»، روزنامهٔ رسالت، 1386ش، ص20.</ref>
پیشگیری یکی از راه‌های مقابله با پدیدۀ بلوغ زودرس است؛ طوری که برای ریشه‌کن کردن این بیماری 90 درصد به تدابیر پیشگیری و 10 درصد به راهکارهای درمانی اتکا می‌شود.<ref>علوی لنگرودی، «بررسی پدیدۀ بلوغ زودرس»، 1381ش، ص192.</ref> روابط خانوادگی محبت‌آمیز و عاطفی،<ref>«کاهش نظارت خانواده و بلوغ زودرس فرزندان»، روزنامۀ رسالت، 1386ش، ص20.</ref>  انتخاب سبک زندگی مناسب در رفتار والدین و فرزندان مثل تفکیک مرز [[حریم شخصی]] والدین و فرزندان، انتخاب مدرسۀ مناسب برای فرزندان، انتخاب دوستان مناسب و هم‌سن، محدود کردن استفاده از فضای مجازی و تلویزیون، رعایت اصول [[اخلاق]] جنسی در [[خانواده]]، پرهیز از شوخی‌های رکیک، پرهیز از بوسیدن بیش از حد فرزندان، پوشش مناسب فرزندان و پرهیز از آرایش کودکان باعث پیشگیری از بلوغ زودرس در کودکان هستند.<ref>سعیدی، «چطور از بلوغ زودرس بچه‌ها جلوگیری کنیم؟/ راهکارهای موثر در تربیت جنسی بچه‌ها»، فارس نیوز.</ref> [[تغذیۀ مناسب]]، جلوگیری از [[چاقی]] مفرط کودکان و استفادۀ کمتر از مواد غذایی کنسروی حاوی مواد نگهدارنده از جمله اقدامات پیشگیرانه از ابتلای کودکان به بلوغ زودرس هستند.<ref>«بلوغ زودرس چیست؟ + دلایل بلوغ زودرس»، وب‌سایت بیتوته.</ref>  
 
==درمان==
== علائم بلوغ زودرس ==
بعد از ابتلا، درصورتی‌که کودکِ بیمار مبتلا به بیماری زمینه‌ای دیگری نباشد، با تزریق دارویی چون لوپرولید تکامل به تأخیر می‌افتد؛ اما با توجه به علت بروز، ممکن است در برخی مواقع نیاز به جراحی مغز باشد.<ref>جاودانی، «بلوغ زودرس مرکزی»، وب‌سایت دُروانا.</ref>  
علائم بلوغ زودرس در پسران رشد سریع قد، [[رشد]] آلت تناسلی، رشد مو در زیر بغل و ناحیه آلت تناسلی<ref>«پیشگیری، تشخیص و درمان بلوغ زودرس دختر و پسر»، وب‌سایت آزمایشگاه پاتوبیولوژی ایران.</ref> و در دختران قاعدگی، آکنه، رشد سینه‌ها و رشد مو در ناحیهٔ آلت تناسلی هستند.<ref>مزارعی، «بلوغ زودرس دختران چیست و چرا رخ می‌دهد؟»، مجلهٔ اینترنتی دکتردکتر.</ref>
==پانویس==
 
== تشخیص بلوغ زودرس ==
آزمایش خون، رادیوگرافی استخوان‌های دست‌وپا، معاینه، تحلیل تاریخچهٔ خانوادگی، ام.آر. آی مغزی و آزمایش تیروئید از جمله اقدامات تشخیصی بلوغ زودرس هستند.<ref>بابکان راد، «بلوغ زودرس»، مجلهٔ اینترنتی مرکز مام.</ref>
 
== انواع بلوغ زودرس ==
بلوغ زودرس به دو نوع اصلی مرکزی و محیطی تقسیم می‌شود. تومورهای مغزی، ترومای مغزی و پرتودرمانی مغزی مهم‌ترین علل بروز بلوغ زودرس مرکزی هستند که از مغز نشأت گرفته و موجب افزایش تولید هورمون‌های تخمدان، بیضه‌ها و غدد آدرنال می‌شوند؛<ref>جاودانی، «بلوغ زودرس مرکزی»، وب‌سایت دُروانا.</ref> اما علت بروز بلوغ زودرس محیطی، مغز نیست، بلکه علت آن به غدد فوق کلیوی، غدهٔ هیپوفیز، مشکلات تخمدان و بیضه مربوط می‌شود،<ref>کرمی، «بلوغ زودرس چیست؟ علائم، دلایل، تشخیص و درمان»، وب‌سایت ارولوژی کرمی.</ref> این مشکلات باعث ترشح استروژن و تستوسترون بیشتر و زودهنگام و درنتیجه بلوغ زودرس در کودکان می‌شود.<ref>«پیشگیری، تشخیص و درمان بلوغ زودرس دختر و پسر»، وب‌سایت آزمایشگاه پاتوبیولوژی ایران.</ref>
 
== عوارض بلوغ زودرس ==
کوتاهی قد،<ref>بابکان راد، «بلوغ زودرس»، مجلهٔ اینترنتی مرکز مام.</ref> بروز مشکلات در تحصیل و [[مدرسه]]، [[خودارضایی]]، [[اختلال خواب]]،<ref>نجفی علمی، «فناوری و تربیت: فناوری اطلاعات و تأثیر آن بر بلوغ زودرس آسیب‌ها، راهکارها»، 1389ش، ص46.</ref> ضعف عمومی بدن، اختلال فکری، توقف رشد عقلی و جسمی، [[اضطراب]]، [[اختلال وسواسی جبری|وسواس]]، ضعف روحیه، گرایش به بی‌بندوباری و بزهکاری ازجمله اثرات منفی و عوارض بلوغ زودرس در کودکان هستند.<ref>قایمی، «بلوغ زودرس»، 1364ش، ص893.</ref> همچنین بلوغ زودهنگام ممکن است خطر ابتلا به [[سرطان]] را در زندگی بیمار افزایش دهد.<ref>خبازی، «حقایقی که والدین باید در مورد بلوغ زودرس بدانند»، وب‌سایت آزمایشگاه قدس.</ref>
 
== پیشگیری از بلوغ زودرس ==
پیشگیری یکی از راه‌های مقابله با پدیدهٔ بلوغ زودرس است؛ طوری که برای ریشه‌کن کردن این بیماری ۹۰ درصد به تدابیر پیشگیری و ۱۰ درصد به راهکارهای درمانی اتکا می‌شود.<ref>علوی لنگرودی، «بررسی پدیدهٔ بلوغ زودرس»، 1381ش، ص192.</ref> [[روابط خانوادگی]] محبت‌آمیز و عاطفی،<ref>«کاهش نظارت خانواده و بلوغ زودرس فرزندان»، روزنامهٔ رسالت، 1386ش، ص20.</ref>  انتخاب [[سبک زندگی]] مناسب در رفتار والدین و فرزندان مثل تفکیک مرز [[حریم شخصی]] والدین و فرزندان، انتخاب [[مدرسه|مدرسهٔ]] مناسب برای فرزندان، انتخاب دوستان مناسب و هم‌سن، محدود کردن استفاده از فضای مجازی و تلویزیون، رعایت اصول [[اخلاق]] جنسی در [[خانواده]]، پرهیز از شوخی‌های رکیک، پرهیز از بوسیدن بیش از حد فرزندان، پوشش مناسب فرزندان و پرهیز از آرایش کودکان باعث پیشگیری از بلوغ زودرس در کودکان هستند.<ref>سعیدی، «چطور از بلوغ زودرس بچه‌ها جلوگیری کنیم؟ / راهکارهای مؤثر در تربیت جنسی بچه‌ها»، فارس نیوز.</ref> تغذیهٔ مناسب، جلوگیری از [[چاقی]] مفرط کودکان و استفادهٔ کمتر از مواد غذایی کنسروی حاوی مواد نگهدارنده از جمله اقدامات پیشگیرانه از ابتلای کودکان به بلوغ زودرس هستند.<ref>«بلوغ زودرس چیست؟ + دلایل بلوغ زودرس»، وب‌سایت بیتوته.</ref>
 
== درمان بلوغ زودرس ==
بعد از ابتلا، درصورتی‌که کودکِ بیمار مبتلا به بیماری زمینه‌ای دیگری نباشد، با تزریق دارویی چون لوپرولید تکامل به تأخیر می‌افتد؛ اما با توجه به علت بروز، ممکن است در برخی مواقع نیاز به جراحی مغز باشد.<ref>جاودانی، «بلوغ زودرس مرکزی»، وب‌سایت دُروانا.</ref>
 
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
==منابع==
 
*آزادی، اسما و دیگران، «تجربۀ زیستۀ دختران از بلوغ زودرس: مطالعۀ کیفی»، فصلنامۀ اندیشه و رفتار، دورۀ پانزدهم، شمارۀ 57، پاییز 1399ش.
== منابع ==
*بابکان راد، المیرا، «بلوغ زودرس»، وب‌سایت مجلۀ اینترنتی مرکز مام، تاریخ بازدید: 18 اسفند 1401ش.
{{آغاز منابع}}
*«بلوغ زودرس چیست؟ + دلایل بلوغ زودرس»، وب‌سایت بیتوته، تاریخ بازدید: 18 اسفند 1401ش.
* آزادی، اسما و دیگران، «تجربهٔ زیستهٔ دختران از بلوغ زودرس: مطالعهٔ کیفی»، فصلنامهٔ اندیشه و رفتار، دورهٔ پانزدهم، شمارهٔ ۵۷، پاییز ۱۳۹۹ش.
*«بلوغ زودرس چیست؟»، وب‌سایت فیلیا، تاریخ بازدید: 18 اسفند 1401ش.
* بابکان راد، المیرا، «بلوغ زودرس»، وب‌سایت مجلهٔ اینترنتی مرکز مام، تاریخ بازدید: ۱۸ اسفند ۱۴۰۱ش.
*«بلوغ زودرس»، وب‌سایت آزمایشگاه نیلو، تاریخ درج مطلب: 4 اردیبهشت 1401ش.
* «بلوغ زودرس چیست؟ + دلایل بلوغ زودرس»، وب‌سایت بیتوته، تاریخ بازدید: ۱۸ اسفند ۱۴۰۱ش.
*«پیشگیری، تشخیص و درمان بلوغ زودرس دختر و پسر»، وب‌سایت آزمایشگاه پاتوبیولوژی ایران، تاریخ بازدید: 17 اسفند 1401ش.
* «بلوغ زودرس چیست؟»، وب‌سایت فیلیا، تاریخ بازدید: ۱۸ اسفند ۱۴۰۱ش.
*جاودانی، حسن، «بلوغ زودرس مرکزی»، وب‌سایت دُروانا، تاریخ بازدید: 15 اسفند 1401ش.
* «بلوغ زودرس»، وب‌سایت آزمایشگاه نیلو، تاریخ درج مطلب: ۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
*حجاری، سارا، «بلوغ دیررس، بلوغ زودرس»، مجلۀ پیوند، شمارۀ 313، 1384ش.
* «پیشگیری، تشخیص و درمان بلوغ زودرس دختر و پسر»، وب‌سایت آزمایشگاه پاتوبیولوژی ایران، تاریخ بازدید: ۱۷ اسفند ۱۴۰۱ش.
*خبازی، نرجس، «حقایقی که والدین باید در مورد بلوغ زودرس بدانند»، وب‌سایت آزمایشگاه قدس، تاریخ درج مطلب: 7 سپتامبر 2020م.
* جاودانی، حسن، «بلوغ زودرس مرکزی»، وب‌سایت دُروانا، تاریخ بازدید: ۱۵ اسفند ۱۴۰۱ش.
*رامجردزاده، زینب و حکیم‌زاده، افسون، «بلوغ زودرس»، ماهنامۀ الکترونیکی سیب، فروردین و اردیبهشت 1399ش.
* حجاری، سارا، «بلوغ دیررس، بلوغ زودرس»، مجلهٔ پیوند، شمارهٔ ۳۱۳، ۱۳۸۴ش.
*«رشد فیزیولوژیک»، وب‌سایت ویستا، تاریخ بازدید: 5 فروردین 1402ش.
* خبازی، نرجس، «حقایقی که والدین باید در مورد بلوغ زودرس بدانند»، وب‌سایت آزمایشگاه قدس، تاریخ درج مطلب: ۷ سپتامبر ۲۰۲۰م.
*«زنگ خطر بلوغ زودرس»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 13 بهمن 1399ش.
* رامجردزاده، زینب و حکیم‌زاده، افسون، «بلوغ زودرس»، ماهنامهٔ الکترونیکی سیب، فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۹ش.
*سعیدی، زهرا، «چطور از بلوغ زودرس بچه‌ها جلوگیری کنیم؟/ راهکارهای مؤثر در تربیت جنسی بچه‌ها»، فارس‌نیوز، تاریخ درج مطلب: 5 مرداد 1400ش.
* «رشد فیزیولوژیک»، وب‌سایت ویستا، تاریخ بازدید: ۵ فروردین ۱۴۰۲ش.
*«سن بلوغ در ایران کاهش یافت/ اثرات بلوغ زودرس چیست؟»، پایگاه خبری تحلیلی سلام نو، تاریخ درج مطلب: 24 آذر 1401ش.
* «زنگ خطر بلوغ زودرس»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۱۳ بهمن ۱۳۹۹ش.
*صداقت‌زادگان، شهناز و امیدوار، پوران، «بررسی تأثیر عوامل اجتماعی و بلوغ زودرس بر جامعه‌پذیری دختران (مطالعۀ موردی: دختران دورۀ راهنمایی شهر شیراز)»، فصلنامۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دورۀ 4، شمارۀ3 ، پاییز 1394ش.
* سعیدی، زهرا، «چطور از بلوغ زودرس بچه‌ها جلوگیری کنیم؟ / راهکارهای مؤثر در تربیت جنسی بچه‌ها»، فارس‌نیوز، تاریخ درج مطلب: ۵ مرداد ۱۴۰۰ش.
*عطایی، فاطمه، «بچه‌ای با حرف‌های گنده گنده؛ در باب بلوغ زودرس و رشد شخصیتی زودهنگام»، مجلۀ رشد آموزش خانواده، شماره 10، دی‌ماه 1399ش.
* «سن بلوغ در ایران کاهش یافت/ اثرات بلوغ زودرس چیست؟»، پایگاه خبری تحلیلی سلام نو، تاریخ درج مطلب: ۲۴ آذر ۱۴۰۱ش.
*«علت کاهش سن بلوغ در ایران و جهان چیست؟»، وب‌سایت دنیای اقتصاد، تاریخ درج مطلب: 23 فروردین 1398ش.
* صداقت‌زادگان، شهناز و امیدوار، پوران، «بررسی تأثیر عوامل اجتماعی و بلوغ زودرس بر جامعه‌پذیری دختران (مطالعهٔ موردی: دختران دورهٔ راهنمایی شهر شیراز)»، فصلنامهٔ مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دورهٔ ۴، شمارهٔ ۳، پاییز ۱۳۹۴ش.
*علوی لنگرودی، سید کاظم، «بررسی پدیدۀ بلوغ زودرس»، کاوش‌نامۀ زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 5 و 6، پاییز و زمستان 1381ش.
* عطایی، فاطمه، «بچه‌ای با حرف‌های گنده گنده؛ در باب بلوغ زودرس و رشد شخصیتی زودهنگام»، مجلهٔ رشد آموزش خانواده، شماره ۱۰، دی‌ماه ۱۳۹۹ش.
*قایمی، علی، «بلوغ زودرس»، مجلۀ پیوند، شمارۀ 73، آبان 1364ش.
* «علت کاهش سن بلوغ در ایران و جهان چیست؟»، وب‌سایت دنیای اقتصاد، تاریخ درج مطلب: ۲۳ فروردین ۱۳۹۸ش.
*«کاهش نظارت خانواده و بلوغ زودرس فرزندان»، روزنامۀ رسالت، شمارۀ 6347، تاریخ انتشار: 2 بهمن 1386ش.
* علوی لنگرودی، سید کاظم، «بررسی پدیدهٔ بلوغ زودرس»، کاوش‌نامهٔ زبان و ادبیات فارسی، شمارهٔ ۵ و ۶، پاییز و زمستان ۱۳۸۱ش.
*کرمی، علی‌اکبر، «بلوغ زودرس چیست؟ علائم، دلایل، تشخیص و درمان»، وب‌سایت ارولوژی کریمی، تاریخ درج مطلب: 17 مرداد 1401ش.
* قایمی، علی، «بلوغ زودرس»، مجلهٔ پیوند، شمارهٔ ۷۳، آبان ۱۳۶۴ش.
*مزارعی، «بلوغ زودرس دختران چیست و چرا رخ می‌دهد؟»، وب‌سایت مجلۀ دکتردکتر، تاریخ درج مطلب: 16 اسفند 1401ش.
* «کاهش نظارت خانواده و بلوغ زودرس فرزندان»، روزنامهٔ رسالت، شمارهٔ ۶۳۴۷، تاریخ انتشار: ۲ بهمن ۱۳۸۶ش.
*مویری، حشمت و ربانی، علی، «انواع بلوغ زودرس و علل زمینه‌ای آن و لزوم درمان بیمارستان امام»، مجلۀ دانشکدۀ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران، سال 60، شمارۀ 2، تابستان 1381ش.
* کرمی، علی‌اکبر، «بلوغ زودرس چیست؟ علائم، دلایل، تشخیص و درمان»، وب‌سایت ارولوژی کریمی، تاریخ درج مطلب: ۱۷ مرداد ۱۴۰۱ش.
*نجفی علمی، محمود، «فناوری و تربیت: فناوری اطلاعات و تأثیر آن بر بلوغ زودرس آسیب‌ها، راهکارها»، مجلۀ پیوند، شمارۀ 366 و 367، فروردین و اردیبهشت 1389ش.
* مزارعی، «بلوغ زودرس دختران چیست و چرا رخ می‌دهد؟»، وب‌سایت مجلهٔ دکتردکتر، تاریخ درج مطلب: ۱۶ اسفند ۱۴۰۱ش.
[[رده:ویکی‌زندگی]]  
* مویری، حشمت و ربانی، علی، «انواع بلوغ زودرس و علل زمینه‌ای آن و لزوم درمان بیمارستان امام»، مجلهٔ دانشکدهٔ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران، سال ۶۰، شمارهٔ ۲، تابستان ۱۳۸۱ش.
[[رده: روابط خانوادگی]]  
* نجفی علمی، محمود، «فناوری و تربیت: فناوری اطلاعات و تأثیر آن بر بلوغ زودرس آسیب‌ها، راهکارها»، مجلهٔ پیوند، شمارهٔ ۳۶۶ و ۳۶۷، فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۹ش.
[[رده: تربیت فرزند]]  
{{پایان منابع}}
[[رده: کودکان]]
 
{{#seo:
|title= بلوغ زودرس چیست - نشانه‌های بلوغ زودرس چیست - ویکی زندگی
|title_mode=Replaced Title
|keywords= بلوغ زودرس
|description= معرفی کامل بلوغ زودرس به تفکیک ایران و جهان - نشانه‌های بلوغ زودرس، عوارض و پیشگیری از آن - درمان بلوغ زودرس - ویکی زندگی
}}
 
{{اسلام-افقی}}
 
[[رده:اصطلاحات حقوقی]]
[[رده:اصطلاحات فقهی]]
[[رده:انحرافات جنسی]]
[[رده:حقوق اسلامی]]
[[رده:روان‌شناسی رشد]]
[[رده:هویت جنسیتی]]

نسخهٔ کنونی تا ۲۵ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۱۶:۰۳

بلوغ زودرس پسر
نمونه ای از بلوغ زودرس در یک پسر

بلوغ زودرس؛ تجربه زودهنگام و غیرطبیعی بلوغ جنسی در کودکان.

بلوغ زودرس (pubertas praecox)، نوعی اختلال و بیماری در فرایند رشد طبیعی کودکان است که باعث می‌شود دختران و پسران به نحوِ غیرطبیعی و زودتر از موعد مناسب به بلوغ جنسی برسند و گرایش به جنس مخالف در آن‌ها پدیدار شود. بلوغ زودهنگام تبعات منفی فراوانی دارد و نوعی بیماری به حساب می‌آید.

مفهوم‌شناسی بلوغ زودرس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بلوغ فرایند تکامل جسمی و عبور از کودکی به بزرگسالی است. آغاز این فرایند هم‌زمان با افزایش جهشی در ترشح هورمون‌های جنسی است.[۱] بلوغ زودرس به ایجاد ویژگی‌های ثانویهٔ جنسی و بروز علائم بلوغ قبل از ۸ سالگی در دختران و قبل از ۹ سالگی در پسران اطلاق می‌شود.[۲] در فرایند بلوغ زودرس، مغز فرایند بلوغ را با تولید هورمون آزادکنندهٔ گنادوتروپین آغاز می‌کند که این هورمون بعد از رسیدن به غدهٔ هیپوفیز، باعث تولید بیشتر هورمون در تخمدان و بیضه می‌شود.[۳]

بلوغ زودرس در ایران و جهان

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

طبق نظر محققان سن بلوغ انسان در بازه‌های زمانی مختلف در نوسان بوده است. سن بلوغ در برهه‌هایی از تاریخ روند افزایشی و در مقاطعی سیر کاهشی داشته است.[۴] روند کاهشی سن بلوغ از سال ۱۹۲۰م آغاز شده است[۵] و از دههٔ ۱۹۷۰م به بعد، به ازای هر دهه، سن بلوغ حداقل سه ماه کاهش داشته است. دختران در جهان در مقایسه با ۴۰ سال قبل، حداقل یک سال زودتر بالغ می‌شوند.[۶]

تخمین زده شده که در سطح جهانی، حداقل ۱ در ۵۰۰۰ تا ۱ در ۱۰۰۰۰ نفر از کودکان مبتلا به بلوغ زودرس می‌شوند. در این میان میزان ابتلا در دختران بسیار بیشتر از پسران است. در دو دههٔ اخیر، تعداد قابل توجهی بلوغ زودرس ثبت شده است. بنا بر گزارش ادارهٔ سلامت جوانان ایران، سن بلوغ دختران ایرانی از ۱۳٫۸ به ۱۲٫۶۵ رسیده است و در سال‌های اخیر ابتلا به بلوغ زودرس در میان کودکان ایرانی افزایش یافته است.[۷]

عوامل بلوغ زودرس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
دسترسی کودکان به اینترنت
تصویری از دسترسی یک کودک به اینترنت

عواملی مثل محیط جغرافیایی، ژنتیک، ترکیب چربی بدن و رژیم غذایی تأثیرات فراوانی بر سن شروع بلوغ دارند.[۸] گاهی عفونت‌ها، اختلالات هورمونی، تومورها، ناهنجاری‌های مغزی یا صدمات علت بروز بلوغ زودرس می‌شوند؛[۹] حضور طولانی‌مدت والدین در خارج از خانه، مشکلات خانوادگی، ورود شبکه‌های مختلف ماهواره‌ای به خانه‌ها، ریختن قبح مسائل جنسی،[۱۰]

دسترسی بدون نظارت کودکان به اینترنت و فضای مجازی، حضور بیش‌ازحد در جمع بزرگان و شوخی جنسی والدین در حضور کودکان، همنشینی با دوستان بزرگتر از خود از عوامل محیطی هستند که باعث رشد هورمونی و بلوغ زودرس در کودکان می‌شوند. وراثت، چاقی و جنسیت از دیگر عوامل وقوع بلوغ زودرس هستند.[۱۱]

بر اساس تحقیقات انجام‌شده، شیوع بلوغ زودرس در دختران نسبت به پسران حدود پنج برابر بیشتر است[۱۲] و استرس و اضطراب تأثیر بسیاری در ایجاد این اختلال در دختران دارد.[۱۳]

علائم بلوغ زودرس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

علائم بلوغ زودرس در پسران رشد سریع قد، رشد آلت تناسلی، رشد مو در زیر بغل و ناحیه آلت تناسلی[۱۴] و در دختران قاعدگی، آکنه، رشد سینه‌ها و رشد مو در ناحیهٔ آلت تناسلی هستند.[۱۵]

تشخیص بلوغ زودرس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

آزمایش خون، رادیوگرافی استخوان‌های دست‌وپا، معاینه، تحلیل تاریخچهٔ خانوادگی، ام.آر. آی مغزی و آزمایش تیروئید از جمله اقدامات تشخیصی بلوغ زودرس هستند.[۱۶]

انواع بلوغ زودرس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بلوغ زودرس به دو نوع اصلی مرکزی و محیطی تقسیم می‌شود. تومورهای مغزی، ترومای مغزی و پرتودرمانی مغزی مهم‌ترین علل بروز بلوغ زودرس مرکزی هستند که از مغز نشأت گرفته و موجب افزایش تولید هورمون‌های تخمدان، بیضه‌ها و غدد آدرنال می‌شوند؛[۱۷] اما علت بروز بلوغ زودرس محیطی، مغز نیست، بلکه علت آن به غدد فوق کلیوی، غدهٔ هیپوفیز، مشکلات تخمدان و بیضه مربوط می‌شود،[۱۸] این مشکلات باعث ترشح استروژن و تستوسترون بیشتر و زودهنگام و درنتیجه بلوغ زودرس در کودکان می‌شود.[۱۹]

عوارض بلوغ زودرس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کوتاهی قد،[۲۰] بروز مشکلات در تحصیل و مدرسه، خودارضایی، اختلال خواب،[۲۱] ضعف عمومی بدن، اختلال فکری، توقف رشد عقلی و جسمی، اضطراب، وسواس، ضعف روحیه، گرایش به بی‌بندوباری و بزهکاری ازجمله اثرات منفی و عوارض بلوغ زودرس در کودکان هستند.[۲۲] همچنین بلوغ زودهنگام ممکن است خطر ابتلا به سرطان را در زندگی بیمار افزایش دهد.[۲۳]

پیشگیری از بلوغ زودرس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پیشگیری یکی از راه‌های مقابله با پدیدهٔ بلوغ زودرس است؛ طوری که برای ریشه‌کن کردن این بیماری ۹۰ درصد به تدابیر پیشگیری و ۱۰ درصد به راهکارهای درمانی اتکا می‌شود.[۲۴] روابط خانوادگی محبت‌آمیز و عاطفی،[۲۵] انتخاب سبک زندگی مناسب در رفتار والدین و فرزندان مثل تفکیک مرز حریم شخصی والدین و فرزندان، انتخاب مدرسهٔ مناسب برای فرزندان، انتخاب دوستان مناسب و هم‌سن، محدود کردن استفاده از فضای مجازی و تلویزیون، رعایت اصول اخلاق جنسی در خانواده، پرهیز از شوخی‌های رکیک، پرهیز از بوسیدن بیش از حد فرزندان، پوشش مناسب فرزندان و پرهیز از آرایش کودکان باعث پیشگیری از بلوغ زودرس در کودکان هستند.[۲۶] تغذیهٔ مناسب، جلوگیری از چاقی مفرط کودکان و استفادهٔ کمتر از مواد غذایی کنسروی حاوی مواد نگهدارنده از جمله اقدامات پیشگیرانه از ابتلای کودکان به بلوغ زودرس هستند.[۲۷]

درمان بلوغ زودرس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بعد از ابتلا، درصورتی‌که کودکِ بیمار مبتلا به بیماری زمینه‌ای دیگری نباشد، با تزریق دارویی چون لوپرولید تکامل به تأخیر می‌افتد؛ اما با توجه به علت بروز، ممکن است در برخی مواقع نیاز به جراحی مغز باشد.[۲۸]

پانویس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  1. ↑ «رشد فیزیولوژیک»، وب‌سایت ویستا.
  2. ↑ مویری و ربانی، «انواع بلوغ زودرس و علل زمینه‌ای آن و لزوم درمان بیمارستان امام»، وب‌سایت مجلهٔ دانشکدهٔ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران.
  3. ↑ کرمی، «بلوغ زودرس چیست؟ علائم، دلایل، تشخیص و درمان»، وب‌سایت ارولوژی کرمی.
  4. ↑ «زنگ خطر بلوغ زودرس»، خبرگزاری مهر.
  5. ↑ «علت کاهش سن بلوغ در ایران و جهان چیست؟»، وب‌سایت دنیای اقتصاد.
  6. ↑ «سن بلوغ در ایران کاهش یافت/ اثرات بلوغ زودرس چیست؟»، پایگاه خبری تحلیلی سلام نو.
  7. ↑ صداقت‌زادگان و امیدوار، «بررسی تأثیر عوامل اجتماعی و بلوغ زودرس بر جامعه‌پذیری دختران (مطالعهٔ موردی: دختران دورهٔ راهنمایی شهر شیراز)»، 1394ش، ص530.
  8. ↑ آزادی، غلامی و بخشایش، «تجربهٔ زیستهٔ دختران از بلوغ زودرس: مطالعهٔ کیفی»، 1399ش، ص67.
  9. ↑ عطایی، «بچه‌ای با حرف‌های گنده گنده؛ درباب بلوغ زودرس و رشد شخصیتی زودهنگام»، 1399ش، ص21.
  10. ↑ «کاهش نظارت خانواده و بلوغ زودرس فرزندان»، روزنامهٔ رسالت، 1386ش، ص20.
  11. ↑ رامجردزاده و حکیم‌زاده، «بلوغ زودرس»، ماهنامهٔ الکترونیکی سیب.
  12. ↑ «بلوغ زودرس»، وب‌سایت آزمایشگاه نیلو.
  13. ↑ «کاهش نظارت خانواده و بلوغ زودرس فرزندان»، روزنامهٔ رسالت، 1386ش، ص20.
  14. ↑ «پیشگیری، تشخیص و درمان بلوغ زودرس دختر و پسر»، وب‌سایت آزمایشگاه پاتوبیولوژی ایران.
  15. ↑ مزارعی، «بلوغ زودرس دختران چیست و چرا رخ می‌دهد؟»، مجلهٔ اینترنتی دکتردکتر.
  16. ↑ بابکان راد، «بلوغ زودرس»، مجلهٔ اینترنتی مرکز مام.
  17. ↑ جاودانی، «بلوغ زودرس مرکزی»، وب‌سایت دُروانا.
  18. ↑ کرمی، «بلوغ زودرس چیست؟ علائم، دلایل، تشخیص و درمان»، وب‌سایت ارولوژی کرمی.
  19. ↑ «پیشگیری، تشخیص و درمان بلوغ زودرس دختر و پسر»، وب‌سایت آزمایشگاه پاتوبیولوژی ایران.
  20. ↑ بابکان راد، «بلوغ زودرس»، مجلهٔ اینترنتی مرکز مام.
  21. ↑ نجفی علمی، «فناوری و تربیت: فناوری اطلاعات و تأثیر آن بر بلوغ زودرس آسیب‌ها، راهکارها»، 1389ش، ص46.
  22. ↑ قایمی، «بلوغ زودرس»، 1364ش، ص893.
  23. ↑ خبازی، «حقایقی که والدین باید در مورد بلوغ زودرس بدانند»، وب‌سایت آزمایشگاه قدس.
  24. ↑ علوی لنگرودی، «بررسی پدیدهٔ بلوغ زودرس»، 1381ش، ص192.
  25. ↑ «کاهش نظارت خانواده و بلوغ زودرس فرزندان»، روزنامهٔ رسالت، 1386ش، ص20.
  26. ↑ سعیدی، «چطور از بلوغ زودرس بچه‌ها جلوگیری کنیم؟ / راهکارهای مؤثر در تربیت جنسی بچه‌ها»، فارس نیوز.
  27. ↑ «بلوغ زودرس چیست؟ + دلایل بلوغ زودرس»، وب‌سایت بیتوته.
  28. ↑ جاودانی، «بلوغ زودرس مرکزی»، وب‌سایت دُروانا.

منابع

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  • آزادی، اسما و دیگران، «تجربهٔ زیستهٔ دختران از بلوغ زودرس: مطالعهٔ کیفی»، فصلنامهٔ اندیشه و رفتار، دورهٔ پانزدهم، شمارهٔ ۵۷، پاییز ۱۳۹۹ش.
  • بابکان راد، المیرا، «بلوغ زودرس»، وب‌سایت مجلهٔ اینترنتی مرکز مام، تاریخ بازدید: ۱۸ اسفند ۱۴۰۱ش.
  • «بلوغ زودرس چیست؟ + دلایل بلوغ زودرس»، وب‌سایت بیتوته، تاریخ بازدید: ۱۸ اسفند ۱۴۰۱ش.
  • «بلوغ زودرس چیست؟»، وب‌سایت فیلیا، تاریخ بازدید: ۱۸ اسفند ۱۴۰۱ش.
  • «بلوغ زودرس»، وب‌سایت آزمایشگاه نیلو، تاریخ درج مطلب: ۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
  • «پیشگیری، تشخیص و درمان بلوغ زودرس دختر و پسر»، وب‌سایت آزمایشگاه پاتوبیولوژی ایران، تاریخ بازدید: ۱۷ اسفند ۱۴۰۱ش.
  • جاودانی، حسن، «بلوغ زودرس مرکزی»، وب‌سایت دُروانا، تاریخ بازدید: ۱۵ اسفند ۱۴۰۱ش.
  • حجاری، سارا، «بلوغ دیررس، بلوغ زودرس»، مجلهٔ پیوند، شمارهٔ ۳۱۳، ۱۳۸۴ش.
  • خبازی، نرجس، «حقایقی که والدین باید در مورد بلوغ زودرس بدانند»، وب‌سایت آزمایشگاه قدس، تاریخ درج مطلب: ۷ سپتامبر ۲۰۲۰م.
  • رامجردزاده، زینب و حکیم‌زاده، افسون، «بلوغ زودرس»، ماهنامهٔ الکترونیکی سیب، فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۹ش.
  • «رشد فیزیولوژیک»، وب‌سایت ویستا، تاریخ بازدید: ۵ فروردین ۱۴۰۲ش.
  • «زنگ خطر بلوغ زودرس»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۱۳ بهمن ۱۳۹۹ش.
  • سعیدی، زهرا، «چطور از بلوغ زودرس بچه‌ها جلوگیری کنیم؟ / راهکارهای مؤثر در تربیت جنسی بچه‌ها»، فارس‌نیوز، تاریخ درج مطلب: ۵ مرداد ۱۴۰۰ش.
  • «سن بلوغ در ایران کاهش یافت/ اثرات بلوغ زودرس چیست؟»، پایگاه خبری تحلیلی سلام نو، تاریخ درج مطلب: ۲۴ آذر ۱۴۰۱ش.
  • صداقت‌زادگان، شهناز و امیدوار، پوران، «بررسی تأثیر عوامل اجتماعی و بلوغ زودرس بر جامعه‌پذیری دختران (مطالعهٔ موردی: دختران دورهٔ راهنمایی شهر شیراز)»، فصلنامهٔ مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دورهٔ ۴، شمارهٔ ۳، پاییز ۱۳۹۴ش.
  • عطایی، فاطمه، «بچه‌ای با حرف‌های گنده گنده؛ در باب بلوغ زودرس و رشد شخصیتی زودهنگام»، مجلهٔ رشد آموزش خانواده، شماره ۱۰، دی‌ماه ۱۳۹۹ش.
  • «علت کاهش سن بلوغ در ایران و جهان چیست؟»، وب‌سایت دنیای اقتصاد، تاریخ درج مطلب: ۲۳ فروردین ۱۳۹۸ش.
  • علوی لنگرودی، سید کاظم، «بررسی پدیدهٔ بلوغ زودرس»، کاوش‌نامهٔ زبان و ادبیات فارسی، شمارهٔ ۵ و ۶، پاییز و زمستان ۱۳۸۱ش.
  • قایمی، علی، «بلوغ زودرس»، مجلهٔ پیوند، شمارهٔ ۷۳، آبان ۱۳۶۴ش.
  • «کاهش نظارت خانواده و بلوغ زودرس فرزندان»، روزنامهٔ رسالت، شمارهٔ ۶۳۴۷، تاریخ انتشار: ۲ بهمن ۱۳۸۶ش.
  • کرمی، علی‌اکبر، «بلوغ زودرس چیست؟ علائم، دلایل، تشخیص و درمان»، وب‌سایت ارولوژی کریمی، تاریخ درج مطلب: ۱۷ مرداد ۱۴۰۱ش.
  • مزارعی، «بلوغ زودرس دختران چیست و چرا رخ می‌دهد؟»، وب‌سایت مجلهٔ دکتردکتر، تاریخ درج مطلب: ۱۶ اسفند ۱۴۰۱ش.
  • مویری، حشمت و ربانی، علی، «انواع بلوغ زودرس و علل زمینه‌ای آن و لزوم درمان بیمارستان امام»، مجلهٔ دانشکدهٔ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران، سال ۶۰، شمارهٔ ۲، تابستان ۱۳۸۱ش.
  • نجفی علمی، محمود، «فناوری و تربیت: فناوری اطلاعات و تأثیر آن بر بلوغ زودرس آسیب‌ها، راهکارها»، مجلهٔ پیوند، شمارهٔ ۳۶۶ و ۳۶۷، فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۹ش.


برگرفته از «https://iranpedia.wiki/w/index.php?title=پیش‌نویس:بلوغ_زودرس&oldid=39092»