|
|
| (یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| '''<big>شمسالنهار؛</big>''' اولین روزنامه در افغانستان.
| | #تغییر_مسیر [[نشریههای قدیمی افغانستان]] |
| | |
| شمسالنهار نخستین روزنامۀ رسمی [[افغانستان]] در دورۀ دوم پادشاهی امیرعلی شیرخان، در 1252ش تأسیس شد. افغانستان پس از [[هندوستان]]، قفقاز و [[ایران]] چهارمین کشوری است که روزنامهای به [[زبان فارسی]] منتشر کرد.
| |
|
| |
| ==اولین شماره==
| |
| چاپ نخستین شمارۀ این روزنامه، هفتۀ آخر [[شعبان]]<ref>جعفری خانقاه، مطبوعات افغانستان در گذر تاریخ، 1388ش، ص6.</ref> مصادف با 15 [[ذیالحجۀ]] 1290ق<ref>عصمتاللهی، نظام مطبوعات افغانستان، 1382ش، ص102.</ref> بوده است.
| |
| | |
| ==مسئولین==
| |
| شمسالنهار با پیشنهاد سید جمالالدین و توسط امیرعلی شیرخان تأسیس شد. مدیریت آن نیز با میرزا عبدالعلی بود.<ref>آهنگ، سیر ژورنالیزم در افغانستان، 1349ش، ص6.</ref>
| |
|
| |
| ==هدف==
| |
| شمسالنهار در راستای اصلاحات کشور و انتشار اخبار، گزارشها، اعلامیهها و بیانیههای دربار و با هزینه و سرپرستی دربار ایجاد شد.<ref>عصمتاللهی، نظام مطبوعات افغانستان، 1382ش، ص102.</ref>
| |
|
| |
| ==شکل==
| |
| شمسالنهار در 16 صفحه، در اندازههای 5/15 اینچ عرض و 10 اینچ طول در چاپخانۀ دولتی<ref>عصمتاللهی، نظام مطبوعات افغانستان، 1382ش، ص102.</ref> به چاپ میرسید.<ref>آهنگ، سیر ژورنالیزم در افغانستان، 1349ش، ص12.</ref> متن آن با خط نستعلیق در کاغذ سفید نوشته شده و امور نشریات بهصورت سیستم سنگی یا لیتوگرافی صورت میگرفت. همچنین، از خطکشی و کارهای هنری برای تزیین قالب استفاده میشد.<ref>آهنگ، سیر ژورنالیزم در افغانستان، 1349ش، ص11.</ref>
| |
| | |
| در صفحۀ اول روزنامه عنوان شمسالنهار [[کابل]] بین صورت دو شیر که هر دو در یک دست شمشیر و در دست دیگر عنوان شمسالنهار کابل را دارند جلب توجه میکرد.<ref>آهنگ، سیر ژورنالیزم در افغانستان، 1349ش، ص10.</ref> دو شمشیر کنایه و اشارهای به اسم امیر داشت که از كلمۀ شیر و علی ساخته شده و لقب [[حضرت علی]]، اسدالله، یعنی شیر خدا بود.<ref>[http://afghanistanefarda.blogfa.com/post/105 محمود،«شمسالنهار؛ اولین نشریۀ افغانستان»، وبلاگ افغانستان فردا.]</ref> بعد از آن نام و تاریخ به قمری نوشته شده و شرح اشتراک نیز پس از آن ثبت شده است.<ref>آهنگ، سیر ژورنالیزم در افغانستان، 1349ش، ص10.</ref>
| |
| | |
| علاوه بر آن، در سه طرف سرلوحۀ شیر و شمشیر جریده شعر زیر درج شده است:<ref>آهنگ، سیر ژورنالیزم در افغانستان، 1349ش، ص10.</ref>
| |
| {{آغاز نستعلیق}}
| |
| {{شعر|نستعلیق}}
| |
| | |
| {{ب|کاری که بر توکل تو کردم ابتدا | يارب بهفضل خویش رسانش بانتها}}
| |
| {{ب|اي نام تو راحت دل و جان | سرمایۀ فرحت فراوان}}
| |
| {{ب|هر سبزه که از زمین برآید | بر وحدت تو زبان گشاید}}
| |
| {{ب|ذات تو به روزگار پیدا | چون شمس النهار آشـکارا}}
| |
| {{پایان شعر}}
| |
| {{پایان نستعلیق}}
| |
| ==قیمت==
| |
| اشتراک اخبار در صورت پیش خرید 20 روپیه شاهی و بعد از انتشار 25 روپیه شاهی بود. همچنین قیمت اشتراک شش ماهه 10 روپیه و یک شمارۀ آن ده آنه بود.<ref>آهنگ، سیر ژورنالیزم در افغانستان، 1349ش، ص10.</ref>
| |
| | |
| ==ترتیب انتشار==
| |
| ترتیب انتشار روزنامۀ شمسالنهار در ابتدا بهصورت هفتگی و پس از شمارۀ نهم یا دهم بهصورت ماهنامه منتشر شد.<ref>جعفری خانقاه، دو قرن با مطبوعات فارسی زبان خارج از کشور در قاره آسیا (1780-1999م)، 1383ش، ص152.</ref>
| |
|
| |
| ==محتوا==
| |
| محتوای شمسالنهار، شامل اطلاعات و اخبار خارج و داخل از روزنامههای داخلی و خارجی ترجمه شده<ref>آهنگ، سیر ژورنالیزم در افغانستان، 1349ش، ص11.</ref> و غالب مطالب آن برگرفته از روزنامههای هندی و اردوی چاپ هند بود.<ref>جعفری خانقاه، دو قرن با مطبوعات فارسی زبان خارج از کشور در قاره آسیا (1780-1999م)، 1383ش، ص152.</ref> از روزنامههای اخبار عالم، اخبار عام لاهور، اخبار کوه نور، طلسم حیرت، اخبار انجمن پنجاب نیز در شمسالنهار بهعنوان منبع نام برده شده است.<ref>عصمتاللهی، نظام مطبوعات افغانستان، 1382ش، ص102.</ref> در شمارۀ 11 نشریه، از بدخشان خبری کار شده و از لفظ انگلیسی «کارسپاندت» برای نامهنگاری استفاده شده که نشان میدهد شمسالنهار از نامهنگاران در برخی نقاط کشور بهره میبرده است. مقالات و مطالب این نشریه توسط «عبدالقادر پیشاوری» و تعدادی از مترجمها نوشته میشد.<ref>[https://www.farsnews.ir/af/news/13940713000743/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D9%85%D8%B3%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%B1-%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86-%D9%86%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%87 «پیشینه روزنامهنگاری در افغانستان؛ «شمسالنهار» نخستین نشریه»، خبرگزاری فارس.] </ref>
| |
|
| |
| ==اولین مترجمان==
| |
| در میان مطالب شمسالنهار ترجمههایی نیز بهچشم میخورند. بنابراین، اولین نسل مترجمان رسمی [[افغانستان]] را میتوان به دوران امیر شیرعلیخان منتسب نمود. این مترجمان به ترجمۀ برخی مطالب از مجلات خارجی اقدام و سپس آن را در شمسالنهار منتشر میکردند و بدین ترتیب بسیاری را از تحولات خارج از افغانستان، آشنا کردند.<ref>[https://www.avapress.com/fa/article/32227/%D8%B4%D9%85%D8%B3-%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86-%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 «شمس النهار، اولین تجربه روزنامهنگاری تاریخ افغانستان»، وبسایت آواپرس.] </ref>
| |
|
| |
| ==توزیع در خارج از افغانستان==
| |
| در یکی از اعلانهای شمسالنهار با عنوان اطلاع ضروری متنی خطاب به خوانندگان سرزمین [[هند]] و پشتونستان آمده که نشان میدهد این اخبار در سرزمینهای خارج نیز خواننده داشته است.<ref>آهنگ، سیر ژورنالیزم در افغانستان، 1349ش، ص12.</ref>
| |
|
| |
| ==پایان==
| |
| شمسالنهار بهمدت 5 سال منتشر و در نهایت پس از حملۀ انگلیسیها نشر آن در 1878م متوقف شد.<ref>عصمتاللهی، نظام مطبوعات افغانستان، 1382ش، ص106.</ref>
| |
| | |
| ==پانویس==
| |
| {{پانویس}}
| |
| | |
| ==منابع==
| |
| * آهنگ، محمدکاظم، سیر ژورنالیزم در افغانستان، کابل، انجمن تاریخ و ادب افغانستان اکادیمی، 1349ش.
| |
| * «پیشینه روزنامهنگاری در افغانستان؛ «شمسالنهار» نخستین نشریه»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 14 مهر 1394ش.
| |
| * جعفری خانقاه، مهدی، مطبوعات افغانستان در گذر تاریخ، تهران، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با همکاری مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها، 1388ش.
| |
| * جعفری خانقاه، مهدی، دو قرن مطبوعات فارسی زبان خارج از کشور در قاره آسیا (1780-1999م)، تهران، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با همکاری مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها، 1383ش.
| |
| * محمود، شاهمحمود، «شمسالنهار؛ اولین نشریۀ افغانستان»، وبلاگ افغانستان فردا، تاریخ درج مطلب: 25 اردیبهشت 1392ش.
| |
| * «شمس النهار، اولین تجربه روزنامهنگاری تاریخ افغانستان»، وبسایت آواپرس، تاریخ درج مطلب: ۳ عقرب ۱۳۹۰ش.
| |
| * عصمتاللهی، محمدهاشم، نظام مطبوعات افغانستان، تهران، بیکران، 1382ش.
| |
| [[رده: ویکیزندگی]] [[رده: افغانستان]]
| |
