پیش‌نویس:آخوند خراسانی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ۲۳ مهر ۱۴۰۴، ساعت ۱۵:۵۶

آخوند خراسانی؛ فقیه و اصولی بزرگ تشیع و از بنیان‌گذران نهضت مشروطه در ایران.

ملا محمدکاظم خراسانی معروف به آخوند خراسانی، از عالمان بزرگ شیعه، از دانش‌آموختگان مکتب شیخ مرتضی انصاری و از بنیان‌گذاران انقلاب مشروطه در ایران است. او با تربیت شماری از مجتهدان شیعه و انجام خدمات فراوان اجتماعی، فرهنگی و علمی از جایگاه بالایی به‌ویژه در حوزه‌های علمیه برخوردار است.

کودکی و نوجوانی آخوند خراسانی

محمدکاظم، فرزند ملاحسین واعظ هراتی در سال ۱۲۵۵ش، در مشهد به دنیا آمد.^[۱]او تحصیلات خود را در سن یازده‌سالگی در مدرسهٔ علمیهٔ سلیمانیهٔ مشهد، آغاز کرد و دروس مقدماتی و متوسطه حوزوی شامل ادبیات عرب، منطق و مقداری از فقه و اصول فقه را در آن‌جا فراگرفت.^[۲]

جوانی آخوند خراسانی

محمدکاظم، دروس فلسفه و حکمت را نزد ملاهادی سبزواری و میرزا ابوالحسن جلوه در سبزوار و تهران فراگرفت. او در سال ۱۲۷۸ش، در سن ۲۲ سالگی عازم نجف شد و دوره‌های تکمیلی فقه و اصول فقه را از محضر شیخ مرتضی انصاری، شیخ راضی نجفی، سید مهدی قزوینی، علی شوشتری و میرزای شیرازی فراگرفت.^[۳]

شاگردان آخوند خراسانی

آخوند خراسانی، عالمان زیادی را تربیت کرد که بیشتر آنها از مجتهدان بزرگ عصر خود بودند، مانند سید ابوالحسن اصفهانی، آقا ضیاء عراقی، آیت‌الله بروجردی، شیخ عبدالکریم حائری، سید محسن امین، میرزای نائینی، محسن حکیم و آقابزرگ تهرانی.^[۴]

سیرهٔ عملی- اخلاقی آخوند خراسانی

جدیت در درس، تقوا و پرهیزگاری، سعهٔ صدر و گشاده‌رویی، زندگی ساده، احتیاط در مصرف وجوهات شرعی،^[۵] تواضع و احترام به اهل علم، رعایت ادب و احترام به شاگردان در مباحثات علمی، داشتن تفریحات در پایان هر هفته،^[۶] توجه به خانواده، نظافت و بهداشتی ظاهری، از ویژگی‌های عملی و اخلاقی آخوند شمرده شده است.^[۷]

اندیشه‌های سیاسی آخوند خراسانی

حکومت بر مبنای ارزش‌های اسلامی، انتخاب کارمندان و مشاوران کارآمد در حکومت، تربیت نیروهای انسانی سالم و متخصص، برنامه‌ریزی برای توسعهٔ کشور، حفظ استقلال سیاسی و اقتصادی کشور، گسترش عدالت اجتماعی و برخورد مناسب با مردم از جمله اندیشه‌های سیاسی آخوند خراسانی بود.^[۸]

جایگاه علمی- اجتماعی آخوند خراسانی

آخوند، جایگاه علمی بالایی نزد علمای قم و نجف و مردم ایران داشت. او مرجع تقلید شیعیان جهان و رهبر سیاسی مشروطه در ایران شناخته شده بود.^[۹]

آخوند خراسانی از نگاه اندیشمندان

آیت‌الله جوادی آملی، آخوند خراسانی را فقیهی می‌داند که همهٔ شاگردان او جزو مراجع ممتاز زمان خود شدند. به اعتقاد او، آخوند کسی بود که عقل را در لباس اصول به حوزه‌ها راه داد.^[۱۰]آیت‌الله مؤید قمی، آخوند را از ستون‌های برجستهٔ علمی و جامع علم کلام، فلسفه، فقه، اصول و حدیث می‌داند.^[۱۱]آیت‌الله مکارم شیرازی نیز آخوند خراسانی را از افتخارات شیعه دانسته است.^[۱۲]

آثار آخوند خراسانی

از آخوند خراسانی آثار زیادی در موضوعات فقهی، اصولی، اخلاقی و کلامی، به‌جا مانده است. کفایۀالاصول، حاشیه بر رسائل شیخ انصاری، حاشیه بر مکاسب شیخ انصاری، فوائد، حاشیه بر اسفار، حاشیه بر شرح منظومه، رساله در باب اجاره، طلاق و شهادات از جمله آثار آخوند خراسانی است.^[۱۳]

فعالیت‌های آخوند خراسانی

فعالیت‌های علمی آخوند خراسانی

ملا محمدکاظم، از بزرگ‌ترین مدرسان فقه و اصول فقه در حوزۀ علمیۀ نجف بود. او، بیش از ۳۹ سال به تألیف، تدریس و تربیت شاگردان علوم دینی پرداخت. شهرت علمی، روش تدریس و بیان شیوای آخوند، باعث شد تا صدها نفر از مناطق متعدد جهان در حوزهٔ درسی او شرکت کنند و از دانش او بهره‌مند شوند.^[۱۴] او، تدریس اجتهادی فقه و اصول فقه را از ۳۵ سالگی آغاز کرد و به دو زبان فارسی و عربی در مسجد هندی و شیخ طوسی در نجف تدریس می‌کرد.^[۱۵]

فعالیت‌های سیاسی آخوند خراسانی

آخوند خراسانی، همزمان با فعالیت‌های علمی و اداره حوزه علمیهٔ نجف، رویدادهای سیاسی ایران را دنبال و در مسائل آن دخالت می‌کرد. آخوند به‌همراه تعدادی از علمای ایران، نهضت مشروطه را در ایران بنا نهاد، شرکت در آن را بر همگان واجب شمرد و از انجمن سعادت ایرانیان مستقر در ترکیه، درخواست کرد که با سیاست‌های دولت ایران مخالفت کنند.^[۱۶]

او تشکیل مجلس شورای ملی را لازم و مخالفت با آن را حرام و تدوین قوانین بر اساس موازین اسلامی را در مجلس شورا ضروری می‌دانست. آخوند از همهٔ مسلمانان جهان خواست که علیه اشغال‌گری روسیه و انگلیس در ایران جهاد کنند.^[۱۷]

فعالیت‌های فرهنگی آخوند خراسانی

تأسیس سه مدرسهٔ علمیه در نجف، انتشار چهار مجلهٔ اخوت، درۀ النجف، العلم و النجف الاشرف، از جمله فعالیت‌های فرهنگی آخوند به‌شمار می‌روند.^[۱۸]

فعالیت‌های اجتماعی آخوند خراسانی

محمدکاظم خراسانی، در کنار فعالیت‌های علمی، فرهنگی و سیاسی، مرجع امور اجتماعی و دینی مردم بود. او وجوهات شرعی مردم را دریافت، به فقرا کمک و به مسائل دینی مردم رسیدگی می‌کرد.^[۱۹] شرکت در تشییع‌جنازه‌ها، عیادت از بیماران و سرپرستی ده‌ها خانوادهٔ فقیر از دیگر فعالیت‌های اجتماعی آخوند بود.^[۲۰]

دیدگاه‌های آخوند خراسانی

آخوند خراسانی در برخی مسائل اجتماعی- سیاسی نظرات خاصی داشت. او حمایت از تولیدات و صنایع داخلی را به‌منظور خودکفایی ملی در امور اقتصادی کشور لازم و استفاده از محصولات خارجی برای مسلمانان را جایز نمی‌دانست. آخوند معتقد بود که استفاده از محصولات خارجی، لباس ذلت و محصولات داخلی، لباس عزت هستند.^[۲۱]

درگذشت آخوند خراسانی

آخوند خراسانی، در سحرگاه ۲۰ ذی‌الحجه ۱۳۲۹ق، بعد از نماز صبح در سن ۷۴ سالگی در نجف درگذشت و در مقبرهٔ حبیب‌الله رشتی در صحن حرم امام علی دفن شد.^[۲۲]

پانویس

↑ آخوند خراسانی، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، 1367ش، ج1، ص150.
↑ «آخوند خراسانی»، دانشنامۀ اسلامی.
↑ «آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، 1367ش، ج1، ص150؛ «آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف تشیع، 1386ش، ج1، ص13.
↑ «آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف تشیع، 1386ش، ج1، ص14.
↑ کفایی، مرگی در نور، زندگانی آخوند خراسانی، 1358ش، ص337.
↑ رضادوست، «حیات علمی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی»، تاریخ‌نامهٔ خوارزمی، 1397ش، ص72-73.
↑ «زندگی‌نامۀ آخوند خراسانی»، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
↑ رضادوست، «حیات علمی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی»، تاریخ‌نامهٔ خوارزمی، 1397ش، ص64.
↑ «مروری بر حیات سیاسی آخوند خراسانی«، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
↑ «آخوند خراسانی عقل را به‌لباس اصول به‌حوزه‌ها راه داد»، دبیرخانۀ کنگرۀ بزرگداشت آخوند ملا محمد کاظم خراسانی.
↑ «رابطۀ مکتب اصولی‌آخوند خراسانی بافلسفه»، دبیرخانۀ کنگرۀ بزرگذاشت آخوند ملا محمد کاظم خراسانی.
↑ «کنگرۀ آخوند خراسانی» وب‌سایت پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی.
↑ «آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف تشیع، 1386ش، ج1، ص15.
↑ «آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، 1367ش، ج1، ص150.
↑ «آخوند خراسانی»، دانشنامۀ اسلامی.
↑ «آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، 1367ش، ج1، ص151.
↑ «مروری بر حیات سیاسی آخوند خراسانی«، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
↑ «آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف تشیع، 1386ش، ج1، ص14.
↑ دریا بیگی، حیات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی، 1386ش، ص25-55.
↑ «آخوند خراسانی»، دانشنامۀ اسلامی.
↑ رضادوست، «حیات علمی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی»، تاریخ‌نامهٔ خوارزمی، 1397ش، ص77.
↑ «محمد کاظم خراسانی»، ویکی‌شیعه.

منابع

«آخوند خراسانی عقل را به لباس اصول به حوزه‌ها راه داد»، دبیرخانهٔ کنگرهٔ بزرگداشت آخوند ملا محمدکاظم خراسانی، تاریخ بازدید: ۷ بهمن ۱۴۰۱ش.
«آخوند خراسانی»، دانشنامهٔ اسلامی، تاریخ بازدید: ۷ بهمن ۱۴۰۱ش.
«آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، تهران، فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ ۱، ۱۳۶۷ش.
«آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف تشیع، تهران، شهید سعید محبی، چاپ ۶، ۱۳۸۶ش.
دریا بیگی، محسن، حیات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی، تهران، مؤسسهٔ تحقیقات و توسعهٔ علوم انسانی، ۱۳۸۶ش.
«رابطهٔ مکتب اصولی آخوند خراسانی با فلسفه»، دبیرخانهٔ کنگرهٔ بزرگداشت آخوند ملا محمدکاظم خراسانی، تاریخ بازدید: ۷ بهمن ۱۴۰۱ش.
رضادوست، عصمت، «حیات علمی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی»، تاریخ‌نامهٔ خوارزمی، سال پنجم، شماره ۲۲، ۱۳۹۷ش.
«زندگی‌نامهٔ آخوند خراسانی»، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۳ مهر ۱۳۹۹ش.
کفایی، عبدالحسین، مرگ در نور، زندگانی آخوند خراسانی، بی‌جا، ۱۳۵۹ش.
«کنگرهٔ آخوند خراسانی»، وب‌سایت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۰ آبان ۱۳۹۰ش.
«محمدکاظم خراسانی»، ویکی‌شیعه، تاریخ بازدید: ۷ بهمن۱۴۰۱ش.
«مروری بر حیات سیاسی آخوند خراسانی»، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۰ آذر ۱۴۰۰ش.

[1] آخوند خراسانی، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، 1367ش، ج1، ص150.

[2] «آخوند خراسانی»، دانشنامۀ اسلامی.

[3] «آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، 1367ش، ج1، ص150؛ «آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف تشیع، 1386ش، ج1، ص13.

[4] «آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف تشیع، 1386ش، ج1، ص14.

[5] کفایی، مرگی در نور، زندگانی آخوند خراسانی، 1358ش، ص337.

[6] رضادوست، «حیات علمی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی»، تاریخ‌نامهٔ خوارزمی، 1397ش، ص72-73.

[7] «زندگی‌نامۀ آخوند خراسانی»، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.

[8] رضادوست، «حیات علمی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی»، تاریخ‌نامهٔ خوارزمی، 1397ش، ص64.

[9] «مروری بر حیات سیاسی آخوند خراسانی«، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.

[10] «آخوند خراسانی عقل را به‌لباس اصول به‌حوزه‌ها راه داد»، دبیرخانۀ کنگرۀ بزرگداشت آخوند ملا محمد کاظم خراسانی.

[11] «رابطۀ مکتب اصولی‌آخوند خراسانی بافلسفه»، دبیرخانۀ کنگرۀ بزرگذاشت آخوند ملا محمد کاظم خراسانی.

[12] «کنگرۀ آخوند خراسانی» وب‌سایت پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی.

[13] «آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف تشیع، 1386ش، ج1، ص15.

[14] «آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، 1367ش، ج1، ص150.

[15] «آخوند خراسانی»، دانشنامۀ اسلامی.

[16] «آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، 1367ش، ج1، ص151.

[17] «مروری بر حیات سیاسی آخوند خراسانی«، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.

[18] «آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف تشیع، 1386ش، ج1، ص14.

[19] دریا بیگی، حیات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی، 1386ش، ص25-55.

[20] «آخوند خراسانی»، دانشنامۀ اسلامی.

[21] رضادوست، «حیات علمی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی»، تاریخ‌نامهٔ خوارزمی، 1397ش، ص77.

[22] «محمد کاظم خراسانی»، ویکی‌شیعه.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<big>'''آخوند خراسانی؛'''</big> فقیه و اصولی بزرگ تشیع و از بنیان‌گذران نهضت مشروطه در ایران.
+[[پرونده:آخوند خراسانی.jpg|جایگزین=آخوند خراسانی|بندانگشتی|آخوند خراسانی]]
+{{درشت|'''آخوند خراسانی؛'''}} فقیه و اصولی بزرگ تشیع و از بنیان‌گذران نهضت مشروطه در ایران.
+ملا محمدکاظم خراسانی معروف به آخوند خراسانی، از عالمان بزرگ [[شیعه]]، از دانش‌آموختگان مکتب شیخ مرتضی انصاری و از بنیان‌گذاران انقلاب مشروطه در [[ایران]] است. او با [[تربیت]] شماری از مجتهدان شیعه و انجام خدمات فراوان اجتماعی، فرهنگی و علمی از جایگاه بالایی به‌ویژه در [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] برخوردار است.
+==کودکی و نوجوانی آخوند خراسانی==
+محمدکاظم، فرزند ملاحسین واعظ هراتی در سال ۱۲۵۵ش، در [[مشهد]] به دنیا آمد.<ref>آخوند خراسانی، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، 1367ش، ج1، ص150.</ref>او تحصیلات خود را در سن یازده‌سالگی در مدرسهٔ علمیهٔ سلیمانیهٔ مشهد، آغاز کرد و دروس مقدماتی و متوسطه حوزوی شامل ادبیات عرب، منطق و مقداری از [[فقه اسلامی|فقه]] و اصول فقه را در آن‌جا فراگرفت.<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/ «آخوند خراسانی»، دانشنامۀ اسلامی.]</ref>
+==جوانی آخوند خراسانی==
+محمدکاظم، دروس فلسفه و حکمت را نزد [[ملاهادی سبزواری]] و میرزا ابوالحسن جلوه در سبزوار و [[تهران]] فراگرفت. او در سال ۱۲۷۸ش، در سن ۲۲ سالگی عازم [[نجف]] شد و دوره‌های تکمیلی فقه و اصول فقه را از محضر [[شیخ]] مرتضی انصاری، شیخ راضی نجفی، سید مهدی قزوینی، علی شوشتری و میرزای شیرازی فراگرفت.<ref>«آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، 1367ش، ج1، ص150؛ «آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف تشیع، 1386ش، ج1، ص13.</ref>
+==شاگردان آخوند خراسانی==
+[[پرونده:آخوند خراسانی۱.jpg|جایگزین=آخوند خراسانی در میان شاگردان|بندانگشتی|آخوند خراسانی در میان شاگردان]]
+آخوند خراسانی، عالمان زیادی را تربیت کرد که بیشتر آنها از مجتهدان بزرگ عصر خود بودند، مانند سید ابوالحسن اصفهانی، آقا ضیاء عراقی، آیت‌الله [[سید حسین طباطبایی بروجردی|بروجردی]]، شیخ عبدالکریم حائری، سید محسن امین، میرزای نائینی، محسن حکیم و آقابزرگ تهرانی.<ref>«آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف تشیع، 1386ش، ج1، ص14.</ref>
+==سیرهٔ عملی- اخلاقی آخوند خراسانی==
+جدیت در درس، تقوا و پرهیزگاری، سعهٔ صدر و گشاده‌رویی، [[زندگی]] ساده، احتیاط در مصرف وجوهات شرعی،<ref>کفایی، مرگی در نور، زندگانی آخوند خراسانی، 1358ش، ص337.</ref> تواضع و احترام به اهل علم، رعایت ادب و احترام به شاگردان در مباحثات علمی، داشتن تفریحات در پایان هر هفته،<ref>رضادوست، «حیات علمی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی»، تاریخ‌نامهٔ خوارزمی، 1397ش، ص72-73.</ref> توجه به [[خانواده]]، نظافت و بهداشتی ظاهری، از ویژگی‌های عملی و اخلاقی آخوند شمرده شده است.<ref>[https://www.noorsoft.org/fa/Mostabser/View/63473/ «زندگی‌نامۀ آخوند خراسانی»، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.]</ref>
+==اندیشه‌های سیاسی آخوند خراسانی==
+حکومت بر مبنای ارزش‌های اسلامی، انتخاب کارمندان و مشاوران کارآمد در حکومت، تربیت نیروهای انسانی سالم و متخصص، برنامه‌ریزی برای توسعهٔ کشور، حفظ استقلال سیاسی و اقتصادی کشور، گسترش عدالت اجتماعی و برخورد مناسب با مردم از جمله اندیشه‌های سیاسی [[آخوند خراسانی]] بود.<ref>رضادوست، «حیات علمی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی»، تاریخ‌نامهٔ خوارزمی، 1397ش، ص64.</ref>
+==جایگاه علمی- اجتماعی آخوند خراسانی==
+آخوند، جایگاه علمی بالایی نزد علمای [[قم]] و [[نجف]] و مردم [[ایران]] داشت. او [[مرجع دینی|مرجع تقلید]] شیعیان جهان و رهبر سیاسی مشروطه در ایران شناخته شده بود.<ref>«[https://irdc.ir/fa/news/7371/ مروری بر حیات سیاسی آخوند خراسانی«، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.]</ref>
-ملا محمدکاظم خراسانی معروف به آخوند خراسانی، از عالمان بزرگ [[شیعه]]، از دانش‌آموختگان مکتب شیخ مرتضی انصاری و از بنیان‌گذاران انقلاب مشروطه در [[ایران]] است. او با تربیت شماری از مجتهدان شیعه و انجام خدمات فراوان اجتماعی، فرهنگی و علمی از جایگاه بالایی به‌ویژه در حوزه‌های علمیه برخوردار است.
-==کودکی و نوجوانی==
-محمدکاظم، فرزند ملاحسین واعظ هراتی در سال 1255ش، در [[مشهد]] به دنیا آمد.<ref>آخوند خراسانی، دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، 1367ش، ج1، ص150.</ref>او تحصیلات خود را در سن یازده‌سالگی در مدرسۀ علمیۀ سلیمانیۀ مشهد، آغاز کرد و دروس مقدماتی و متوسطه حوزوی شامل ادبیات عرب، منطق و مقداری از فقه و اصول فقه را در آن‌جا فراگرفت.<ref> [https://wiki.ahlolbait.com/ «آخوند خراسانی»، دانشنامۀ اسلامی.]</ref>
-==جوانی==
-محمدکاظم، دروس فلسفه و حکمت را نزد [[ملاهادی سبزواری]] و میرزا ابوالحسن جلوه در [[سبزوار]] و [[تهران]] فراگرفت. او در سال 1278ش، در سن 22 سالگی عازم [[نجف]] شد و دوره‌های تکمیلی فقه و اصول فقه را از محضر شیخ مرتضی انصاری، شیخ راضی نجفی، سید مهدی قزوینی، علی شوشتری و میرزای شیرازی فراگرفت.<ref>«آخوند خراسانی»، دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، 1367ش، ج1، ص150؛ «آخوند خراسانی»، دایرة‌المعارف تشیع، 1386ش، ج1، ص13.</ref>
-==شاگردان==
-آخوند خراسانی، عالمان زیادی را تربیت کرد که بیشتر آنها از مجتهدان بزرگ عصر خود بودند، مانند سید ابوالحسن اصفهانی، آقا ضیاء عراقی، آیت‌الله بروجردی، شیخ عبدالکریم حائری، سید محسن امین، میرزای نائینی، محسن حکیم و آقابزرگ تهرانی.<ref>«آخوند خراسانی»، دایرة‌المعارف تشیع، 1386ش، ج1، ص14.</ref>
-==سیرة عملی- اخلاقی==
-جدیت در درس، تقوا و پرهیزگاری، سعۀ صدر و گشاده‌رویی، زندگی ساده، احتیاط در مصرف وجوهات شرعی،<ref>کفایی، مرگی در نور، زندگانی آخوند خراسانی، 1358ش، ص337.</ref> تواضع و احترام به اهل علم، رعایت ادب و احترام به شاگردان در مباحثات علمی، داشتن تفریحات در پایان هر هفته،<ref>رضادوست، «حیات علمی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی»، تاریخ‌نامۀ خوارزمی، 1397ش، ص72-73.</ref> توجه به‌ [[خانواده]]، نظافت و بهداشتی ظاهری، از ویژگی‌های عملی و اخلاقی آخوند شمرده شده است.<ref> [https://www.noorsoft.org/fa/Mostabser/View/63473/ «زندگی‌نامۀ آخوند خراسانی»، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.]</ref>
-==اندیشه‌های سیاسی==
-حکومت بر مبنای ارزش‌های اسلامی، انتخاب کارمندان و مشاوران کارآمد در حکومت، تربیت نیروهای انسانی سالم و متخصص، برنامه‌ریزی برای توسعۀ کشور، حفظ استقلال سیاسی و اقتصادی کشور، گسترش عدالت اجتماعی و برخورد مناسب با مردم از جمله اندیشه‌های سیاسی آخوند خراسانی بود.<ref>رضادوست، «حیات علمی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی»، تاریخ‌نامۀ خوارزمی، 1397ش، ص64.</ref>
-==جایگاه علمی- اجتماعی==
-آخوند، جایگاه علمی بالایی نزد علمای [[قم]] و [[نجف]] و مردم ایران داشت. او مرجع تقلید شیعیان جهان و رهبر سیاسی مشروطه در [[ایران]] شناخته ‌شده بود.<ref>«[https://irdc.ir/fa/news/7371/ مروری بر حیات سیاسی آخوند خراسانی«، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.]</ref>
 ==آخوند خراسانی از نگاه اندیشمندان==
-آیت‌الله جوادی آملی، آخوند خراسانی را فقیهی می‌داند که همۀ شاگردان او جزو مراجع ممتاز زمان خود شدند. به اعتقاد او، آخوند کسی بود که عقل را در لباس اصول به حوزه‌ها راه داد.<ref> [http://www.bou.ac.ir/Portal/home/?news/89639/45749/55187/ «آخوند خراسانی عقل را به‌لباس اصول به‌حوزه‌ها راه داد»، دبیرخانۀ کنگرۀ بزرگداشت آخوند ملا محمد کاظم خراسانی.]</ref>آیت‌الله مؤید قمی، آخوند را از ستون‌های برجستۀ علمی و جامع علم کلام، فلسفه، فقه، اصول و حدیث می‌داند.<ref> [http://www.bou.ac.ir/portal/home/?news/65127/14806/76536/ «رابطۀ مکتب اصولی‌آخوند خراسانی بافلسفه»، دبیرخانۀ کنگرۀ بزرگذاشت آخوند ملا محمد کاظم خراسانی.]</ref>آیت‌الله مکارم شیرازی نیز آخوند خراسانی را از افتخارات [[شیعه]] دانسته است.<ref>[http://www.bou.ac.ir/Portal/home/?89639/ «کنگرۀ آخوند خراسانی» وب‌سایت پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی.]</ref>
+آیت‌الله جوادی آملی، آخوند خراسانی را فقیهی می‌داند که همهٔ شاگردان او جزو مراجع ممتاز زمان خود شدند. به اعتقاد او، آخوند کسی بود که عقل را در لباس اصول به حوزه‌ها راه داد.<ref>[http://www.bou.ac.ir/Portal/home/?news/89639/45749/55187/ «آخوند خراسانی عقل را به‌لباس اصول به‌حوزه‌ها راه داد»، دبیرخانۀ کنگرۀ بزرگداشت آخوند ملا محمد کاظم خراسانی.]</ref>آیت‌الله مؤید قمی، آخوند را از ستون‌های برجستهٔ علمی و جامع علم کلام، فلسفه، فقه، اصول و حدیث می‌داند.<ref>[http://www.bou.ac.ir/portal/home/?news/65127/14806/76536/ «رابطۀ مکتب اصولی‌آخوند خراسانی بافلسفه»، دبیرخانۀ کنگرۀ بزرگذاشت آخوند ملا محمد کاظم خراسانی.]</ref>آیت‌الله مکارم شیرازی نیز آخوند خراسانی را از افتخارات [[شیعه]] دانسته است.<ref>[http://www.bou.ac.ir/Portal/home/?89639/ «کنگرۀ آخوند خراسانی» وب‌سایت پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی.]</ref>
-==آثار==
+==آثار آخوند خراسانی==
-از آخوند خراسانی آثار زیادی در موضوعات فقهی، اصولی، اخلاقی و کلامی، به‌جا مانده است. کفایة‌الاصول، حاشیه بر رسائل شیخ انصاری، حاشیه بر مکاسب شیخ انصاری، فوائد، حاشیه بر اسفار، حاشیه بر شرح منظومه، رساله در باب اجاره، طلاق و شهادات از جمله آثار آخوند خراسانی است.<ref>«آخوند خراسانی»، دایرة‌المعارف تشیع، 1386ش، ج1، ص15.</ref>
+[[پرونده:آخوند خراسانی۲.jpg|جایگزین=کتاب کفایه‌الاصول اثر آخوند خراسانی |بندانگشتی|کتاب کفایه‌الاصول اثر آخوند خراسانی ]]
-==فعالیت‌ها==
+از آخوند خراسانی آثار زیادی در موضوعات فقهی، اصولی، اخلاقی و کلامی، به‌جا مانده است. کفایۀالاصول، حاشیه بر رسائل شیخ انصاری، حاشیه بر مکاسب شیخ انصاری، فوائد، حاشیه بر اسفار، حاشیه بر شرح منظومه، رساله در باب اجاره، [[طلاق]] و شهادات از جمله آثار آخوند خراسانی است.<ref>«آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف تشیع، 1386ش، ج1، ص15.</ref>
-===علمی===
-ملا محمدکاظم، از بزرگ‌ترین مدرسان فقه و اصول فقه در حوزة علمیة [[نجف]] بود. او، بیش از 39 سال به تألیف، تدریس و تربیت شاگردان علوم دینی پرداخت. شهرت علمی، روش تدریس و بیان شیوای آخوند، باعث شد تا صدها نفر از مناطق متعدد جهان در حوزۀ درسی او شرکت کنند و از دانش او بهره‌مند شوند.<ref>«آخوند خراسانی»، دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، 1367ش، ج1، ص150.</ref>او، تدریس اجتهادی فقه و اصول فقه را از 35 سالگی آغاز کرد و به دو [[زبان فارسی]] و عربی در مسجد هندی و شیخ طوسی در [[نجف]] تدریس می‌کرد.<ref> [https://wiki.ahlolbait.com/ «آخوند خراسانی»، دانشنامۀ اسلامی.]</ref>
+==فعالیت‌های آخوند خراسانی==
-===سیاسی===
+===فعالیت‌های علمی آخوند خراسانی===
-آخوند خراسانی، همزمان با فعالیت‌های علمی و اداره حوزه علمیۀ [[نجف]]، رویدادهای سیاسی [[ایران]] را دنبال و در مسائل آن دخالت می‌کرد. آخوند به‌همراه تعدادی از علمای ایران، نهضت مشروطه را در ایران بنا نهاد، شرکت در آن را بر همگان واجب شمرد و از انجمن سعادت ایرانیان مستقر در ترکیه، درخواست کرد که با سیاست‌های دولت ایران مخالفت کنند.<ref>«آخوند خراسانی»، دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، 1367ش، ج1، ص151.</ref>او تشکیل مجلس شورای ملی را لازم و مخالفت با آن را [[حرام]] و تدوین قوانین بر اساس موازین اسلامی را در مجلس شورا ضروری می‌دانست. آخوند از همۀ مسلمانان جهان خواست که علیه اشغال‌گری روسیه و [[انگلیس]] در ایران جهاد کنند.<ref> [https://irdc.ir/fa/news/7371/ «مروری بر حیات سیاسی آخوند خراسانی«، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.]</ref>
+ملا محمدکاظم، از بزرگ‌ترین مدرسان فقه و اصول فقه در حوزۀ علمیۀ [[نجف]] بود. او، بیش از ۳۹ سال به تألیف، تدریس و تربیت شاگردان علوم دینی پرداخت. شهرت علمی، روش تدریس و بیان شیوای آخوند، باعث شد تا صدها نفر از مناطق متعدد جهان در حوزهٔ درسی او شرکت کنند و از دانش او بهره‌مند شوند.<ref>«آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، 1367ش، ج1، ص150.</ref> او، تدریس اجتهادی فقه و اصول فقه را از ۳۵ سالگی آغاز کرد و به دو [[زبان فارسی]] و [[زبان عربی|عربی]] در [[مسجد]] هندی و شیخ [[نظام‌الملک طوسی|طوسی]] در [[نجف]] تدریس می‌کرد.<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/ «آخوند خراسانی»، دانشنامۀ اسلامی.]</ref>
+===فعالیت‌های سیاسی آخوند خراسانی===
+آخوند خراسانی، همزمان با فعالیت‌های علمی و اداره حوزه علمیهٔ نجف، رویدادهای سیاسی ایران را دنبال و در مسائل آن دخالت می‌کرد. آخوند به‌همراه تعدادی از علمای ایران، نهضت مشروطه را در ایران بنا نهاد، شرکت در آن را بر همگان واجب شمرد و از انجمن سعادت ایرانیان مستقر در ترکیه، درخواست کرد که با سیاست‌های دولت ایران مخالفت کنند.<ref>«آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، 1367ش، ج1، ص151.</ref>
+او تشکیل مجلس شورای ملی را لازم و مخالفت با آن را حرام و تدوین قوانین بر اساس موازین اسلامی را در مجلس شورا ضروری می‌دانست. آخوند از همهٔ مسلمانان جهان خواست که علیه اشغال‌گری روسیه و انگلیس در ایران جهاد کنند.<ref>[https://irdc.ir/fa/news/7371/ «مروری بر حیات سیاسی آخوند خراسانی«، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.]</ref>
+===فعالیت‌های فرهنگی آخوند خراسانی===
+تأسیس سه مدرسهٔ علمیه در نجف، انتشار چهار مجلهٔ اخوت، درۀ النجف، العلم و النجف الاشرف، از جمله فعالیت‌های فرهنگی آخوند به‌شمار می‌روند.<ref>«آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف تشیع، 1386ش، ج1، ص14.</ref>
+===فعالیت‌های اجتماعی آخوند خراسانی===
+محمدکاظم خراسانی، در کنار فعالیت‌های علمی، فرهنگی و سیاسی، مرجع امور اجتماعی و دینی مردم بود. او وجوهات شرعی مردم را دریافت، به فقرا کمک و به مسائل دینی مردم رسیدگی می‌کرد.<ref>دریا بیگی، حیات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی، 1386ش، ص25-55.</ref> شرکت در تشییع‌جنازه‌ها، عیادت از بیماران و سرپرستی ده‌ها خانوادهٔ فقیر از دیگر فعالیت‌های اجتماعی آخوند بود.<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/ «آخوند خراسانی»، دانشنامۀ اسلامی.]</ref>
+==دیدگاه‌های آخوند خراسانی==
+آخوند خراسانی در برخی مسائل اجتماعی- سیاسی نظرات خاصی داشت. او حمایت از تولیدات و صنایع داخلی را به‌منظور خودکفایی ملی در امور اقتصادی کشور لازم و استفاده از محصولات خارجی برای [[مسلمانان]] را جایز نمی‌دانست. آخوند معتقد بود که استفاده از محصولات خارجی، لباس ذلت و محصولات داخلی، لباس عزت هستند.<ref>رضادوست، «حیات علمی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی»، تاریخ‌نامهٔ خوارزمی، 1397ش، ص77.</ref>
+==درگذشت آخوند خراسانی==
+[[پرونده:آخوند خراسانی۳.png|جایگزین=مزار آخوند خراسانی در حرم امام علی|بندانگشتی|مزار آخوند خراسانی در حرم امام علی]]
+آخوند خراسانی، در سحرگاه ۲۰ [[ذی‌الحجه]] ۱۳۲۹ق، بعد از [[نماز]] صبح در سن ۷۴ سالگی در نجف درگذشت و در مقبرهٔ حبیب‌الله رشتی در صحن [[حرم]] [[امام علی]] دفن شد.<ref>[https://fa.wikishia.net/view/ «محمد کاظم خراسانی»، ویکی‌شیعه.]</ref>
-===فرهنگی===
-تأسیس سه مدرسۀ علمیه در [[نجف]]، انتشار چهار مجلۀ اخوت، درة النجف، العلم و النجف الاشرف، از جمله فعالیت‌های فرهنگی آخوند به شمار می‌روند.<ref>«آخوند خراسانی»، دایرة‌المعارف تشیع، 1386ش، ج1، ص14.</ref>
-===اجتماعی===
-محمدکاظم خراسانی، در کنار فعالیت‌های علمی، فرهنگی و سیاسی، مرجع امور اجتماعی و دینی مردم بود. او وجوهات شرعی مردم را دریافت، به فقرا کمک و به مسائل دینی مردم رسیدگی می‌کرد.<ref>دریا بیگی، حیات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی، 1386ش، ص25-55.</ref>شرکت در تشییع‌جنازه‌ها، عیادت از بیماران و سرپرستی ده‌ها خانوادۀ فقیر از دیگر فعالیت‌های اجتماعی آخوند بود.<ref> [https://wiki.ahlolbait.com/ «آخوند خراسانی»، دانشنامۀ اسلامی.]</ref>
-==دیدگاه‌ها==
-آخوند خراسانی در برخی مسائل اجتماعی- سیاسی نظرات خاصی داشت. او حمایت از تولیدات و صنایع داخلی را به‌منظور خودکفایی ملی در امور اقتصادی کشور لازم و استفاده از محصولات خارجی برای [[مسلمانان]] را جایز نمی‌دانست. آخوند معتقد بود که استفاده از محصولات خارجی، لباس ذلت و محصولات داخلی، لباس عزت هستند.<ref>رضادوست، «حیات علمی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی»، تاریخ‌نامۀ خوارزمی، 1397ش، ص77.</ref>
-==درگذشت==
-آخوند خراسانی، در سحرگاه 20 [[ذی‌الحجه]] 1329ق، بعد از نماز صبح در سن 74 سالگی در نجف درگذشت و در مقبرۀ حبیب‌الله رشتی در صحن حرم [[امام علی]] دفن شد.<ref>[https://fa.wikishia.net/view/ «محمد کاظم خراسانی»، ویکی‌شیعه.]</ref>
 ==پانویس==
 {{پانویس}}
 ==منابع==
-* «آخوند خراسانی عقل را به لباس اصول به حوزه‌ها راه داد»، دبیرخانۀ کنگرۀ بزرگداشت آخوند ملا محمدکاظم خراسانی، تاریخ بازدید: 7 بهمن 1401ش.
+{{آغاز منابع}}
-* «آخوند خراسانی»، دانشنامۀ اسلامی، تاریخ بازدید: 7 بهمن 1401ش.
+* «آخوند خراسانی عقل را به لباس اصول به حوزه‌ها راه داد»، دبیرخانهٔ کنگرهٔ بزرگداشت آخوند ملا محمدکاظم خراسانی، تاریخ بازدید: ۷ بهمن ۱۴۰۱ش.
-* «آخوند خراسانی»، دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، تهران، فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ 1، 1367ش.
+* «آخوند خراسانی»، دانشنامهٔ اسلامی، تاریخ بازدید: ۷ بهمن ۱۴۰۱ش.
-* «آخوند خراسانی»، دایرة‌المعارف تشیع، تهران، شهید سعید محبی، چاپ 6، 1386ش.
+* «آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، تهران، فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ ۱، ۱۳۶۷ش.
-* دریا بیگی، محسن، حیات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی، تهران، مؤسسۀ تحقیقات و توسعۀ علوم انسانی، 1386ش.
+* «آخوند خراسانی»، دایرةالمعارف تشیع، تهران، شهید سعید محبی، چاپ ۶، ۱۳۸۶ش.
-* «رابطۀ مکتب اصولی آخوند خراسانی با فلسفه»، دبیرخانۀ کنگرۀ بزرگداشت آخوند ملا محمدکاظم خراسانی، تاریخ بازدید: 7 بهمن 1401ش.
+* دریا بیگی، محسن، حیات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی، تهران، مؤسسهٔ تحقیقات و توسعهٔ علوم انسانی، ۱۳۸۶ش.
-* رضادوست، عصمت، «حیات علمی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی»، تاریخ‌نامۀ خوارزمی، سال پنجم، شماره 22، 1397ش.
+* «رابطهٔ مکتب اصولی آخوند خراسانی با فلسفه»، دبیرخانهٔ کنگرهٔ بزرگداشت آخوند ملا محمدکاظم خراسانی، تاریخ بازدید: ۷ بهمن ۱۴۰۱ش.
-* «زندگی‌نامۀ آخوند خراسانی»، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، تاریخ درج مطلب: 23 مهر 1399ش.
+* رضادوست، عصمت، «حیات علمی، فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی»، تاریخ‌نامهٔ خوارزمی، سال پنجم، شماره ۲۲، ۱۳۹۷ش.
-* کفایی، عبدالحسین، مرگ در نور، زندگانی آخوند خراسانی، بی‌جا، 1359ش.
+* «زندگی‌نامهٔ آخوند خراسانی»، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۳ مهر ۱۳۹۹ش.
-* «کنگرۀ آخوند خراسانی»، وب‌سایت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: 20 آبان 1390ش.
+* کفایی، عبدالحسین، مرگ در نور، زندگانی آخوند خراسانی، بی‌جا، ۱۳۵۹ش.
-* «محمدکاظم خراسانی»، ویکی‌شیعه، تاریخ بازدید: 7 بهمن1401ش.
+* «کنگرهٔ آخوند خراسانی»، وب‌سایت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۰ آبان ۱۳۹۰ش.
-* «مروری بر حیات سیاسی آخوند خراسانی»، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تاریخ درج مطلب: 20 آذر 1400ش.
+* «محمدکاظم خراسانی»، ویکی‌شیعه، تاریخ بازدید: ۷ بهمن۱۴۰۱ش.
-[[رده: ویکی‌زندگی]]
+* «مروری بر حیات سیاسی آخوند خراسانی»، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۰ آذر ۱۴۰۰ش.
-[[رده: رهبران]]
+{{پایان منابع}}
-[[رده: پیشگامان]]
+{{حوزه علمیه-افقی}}
-[[رده: عالم دینی]]
+[[رده:اهالی مشهد]]
+[[رده:درگذشتگان ۱۳۲۹ (قمری)]]
+[[رده:زادگان ۱۲۵۵]]
+[[رده:زادگان مشهد]]
+[[رده:مراجع تقلید اهل ایران]]