{{درشت|'''ورزش'''}}؛ حرکت دادن پیاپی اعضای بدن برای تقویت اعصاب و عضلات.{{سخ}}ورزش در فرهنگ فارسی همواره به تمرین بدنی برای تقویت جسم و روح و حفظ سلامت اشاره داشته است. سابقه آن در [[ایران]] به فعالیتهایی مانند هنر نظامی، [[چوگان]] و شمشیربازی بازمیگردد و با گذر زمان، انواع گوناگون ورزشها از جمله گروهی، رزمی، فکری و ویژه معلولان شکل گرفتند. ورزش منظم علاوه بر تقویت جسم، [[سلامت روان زن|سلامت روان]]، [[اعتماد به نفس|اعتمادبهنفس]]، [[خواب]] و توانایی مقابله با [[استرس]] را بهبود میبخشد و از ابتلا به بیماریها پیشگیری میکند. توسعه ورزش با ایجاد فرصتهای ورزشی برای همه و تربیت ورزشکاران نخبه، به رشد جسمی، روانی و اجتماعی جامعه کمک میکند. این اهمیت حتی در ادبیات فارسی نیز بازتاب یافته و شاعران بزرگی بر تأثیر ورزش بر جسم، روح و خرد تأکید کردهاند.
ورزش به تمامی فعالیتها یا مهارتهای عادی جسمانی گفته میشود که بر پایۀ یک رشته قوانین مورد توافق همگانی انجام میشوند. این فعالیتها، با اهداف مختلفی همچون تفریح، مسابقه، نشاط شخصی، دستیابی به ورزیدگی، مهارتجویی یا ترکیبی از این اهداف همراه هستند. ورزش منظم، یکی از بهترین اقداماتی است که انسان میتواند در راستای افزایش سلامت، بهزیستی و افزایش طول عمر خود انجام دهد.
==مفهومشناسی==
==مفهومشناسی==
ورزش در فرهنگهای مختلف فارسی دارای معانی متعددی است که از آن جمله میتوان به اجرای مرتب تمرینهای بدنی بهمنظور تکمیل قوای جسمی و روحی،<ref>[https://vajehyab.com/dehkhoda/%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4 دهخدا، لغتنامه، ذیل واژۀ ورزش، وبسایت واژهیاب.]</ref> تمرین، کار پیاپی و مرتب و نیز انجام حرکات بدنی خاص برای تقویت عضلات<ref> [https://vajehyab.com/moein/%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4 معین، فرهنگ فارسی، ذیل واژۀ ورزش، وبسایت واژهیاب.]</ref> اشاره کرد.
ورزش در فرهنگهای مختلف فارسی دارای معانی متعددی است که از آن جمله میتوان به اجرای مرتب تمرینهای بدنی بهمنظور تکمیل قوای جسمی و روحی،<ref>[https://vajehyab.com/dehkhoda/ورزش دهخدا، لغتنامه، ذیل واژۀ ورزش، وبسایت واژهیاب.]</ref> تمرین، کار پیاپی و مرتب و نیز انجام حرکات بدنی خاص برای تقویت عضلات<ref>[https://vajehyab.com/moein/ورزش معین، فرهنگ فارسی، ذیل واژۀ ورزش، وبسایت واژهیاب.]</ref> اشاره کرد.
==تاریخچه==
==تاریخچه ورزش==
کشفهای صورت گرفته در کشورهایی چون فرانسه، آفریقا و استرالیا، حکایت از فعالیتهای بدنی مشابه با ورزش امروزی دارند که تاریخچۀ آنها به بیش از سه هزار سال قبل بازمیگردد. برخی آثار هنری بر جای مانده از تاریخ باستان چین نیز حکایت از حضور برخی از انواع ورزشها، در چهار هزار سال قبل از میلاد مسیح دارند. در ایران نیز فعالیتهایی مانند هنر نظامی ایرانیان در زمان زرتشتیان ارتباط نزدیکی با مهارتهای دفاعی و رزمی جنگی داشته است؛ [[چوگان]] و شمشیربازی نیز از دیگر ورزشهای رایج در ایران باستان بوده است.<ref>[https://vista.ir/m/a/y4pzd/%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81-%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4 «تعریف ورزش»، وبسایت ویستا.]</ref><br>
کشفهای صورت گرفته در کشورهایی چون فرانسه، آفریقا و استرالیا، حکایت از فعالیتهای بدنی مشابه با ورزش امروزی دارند که تاریخچهٔ آنها به بیش از سه هزار سال قبل بازمیگردد. برخی آثار هنری بر جای مانده از تاریخ باستان چین نیز حکایت از حضور برخی از انواع ورزشها، در چهار هزار سال قبل از میلاد مسیح دارند. در ایران نیز فعالیتهایی مانند هنر نظامی ایرانیان در زمان [[آیین زرتشت|زرتشتیان]] ارتباط نزدیکی با مهارتهای دفاعی و رزمی جنگی داشته است؛ چوگان و شمشیربازی نیز از دیگر ورزشهای رایج در ایران باستان بوده است.<ref>[https://vista.ir/m/a/y4pzd/تعریف-ورزش «تعریف ورزش»، وبسایت ویستا.]</ref>{{سخ}}کارشناسان معتقدند که تا دههٔ ۱۹۶۰م، تنها برخی از [[جوانی|جوانان]] و افراد بااستعداد به ورزش میپرداختند و در رقابتهایی همچون بازیهای المپیک، جامهای بینالمللی و لیگهای مختلف شرکت میکردند. در آن دوران، تمرکز ورزشکاران بر سطح بالای آمادگی جسمانی بود که این نگرش در آغاز همان دهه با تغییراتی مواجه شد. در آن سالها، ابتکارهایی مانند ایجاد وزارتخانهای برای ورزش و راهاندازی انجمنهای مختلف ورزشی شکل گرفت. این تغییرات سبب شد تا همهٔ افراد توانایی ورزش را پیدا کنند و به حضور در میدانها و مکانهای مختلف ورزشی تشویق شوند.
کارشناسان معتقدند که تا دهۀ 1960م، تنها برخی از جوانان و افراد بااستعداد به ورزش میپرداختند و در رقابتهایی همچون بازیهای المپیک، جامهای بینالمللی و لیگهای مختلف شرکت میکردند. در آن دوران، تمرکز ورزشکاران بر سطح بالای آمادگی جسمانی بود که این نگرش در آغاز همان دهه با تغییراتی مواجه شد. در آن سالها، ابتکارهایی مانند ایجاد وزارتخانهای برای ورزش و راهاندازی انجمنهای مختلف ورزشی شکل گرفت. این تغییرات سبب شد تا همۀ افراد توانایی [[ورزش]] را پیدا کنند و به حضور در میدانها و مکانهای مختلف ورزشی تشویق شوند.
امروزه، ورزش، دیگر به نخبگان اختصاص ندارد و افراد در سطوح مختلفی به آن میپردازند؛ برای مثال، در سالهای اخیر، بهجای تأکید بر تناسباندام، با لحاظ کردن سلامت جسم و روان انسانها، از ورزش بهعنوان مانعی در برابر مشکلات روحی، روانی و جسمی یاد میشود.<ref>[https://www.heyvafamily.com/web/articles/view/600/ورزش-چیست.html «ورزش چیست»، وبسایت فیلیا.]</ref> واژهٔ ورزش که از دیرباز بهمعنای تمرین و ممارست بود، در ۱۶ شهریور ۱۳۰۶ش، هنگام تصویب قانون «ورزش اجباری در مدارس»، در لیست واژگان دولتی ایران، وارد شد.<ref>[https://vista.ir/m/a/y4pzd/تعریف-ورزش «تعریف ورزش»، وبسایت ویستا.]</ref>
امروزه، ورزش، دیگر به نخبگان اختصاص ندارد و افراد در سطوح مختلفی به آن میپردازند؛ برای مثال، در سالهای اخیر، بهجای تأکید بر تناسباندام، با لحاظ کردن سلامت جسم و روان انسانها، از ورزش بهعنوان مانعی در برابر مشکلات روحی، روانی و جسمی یاد میشود.<ref>[https://www.heyvafamily.com/web/articles/view/600/%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA.html «ورزش چیست»، وبسایت فیلیا.]</ref> واژۀ ورزش که از دیرباز بهمعنای تمرین و ممارست بود، در 16 شهریور 1306ش، هنگام تصویب قانون «ورزش اجباری در مدارس»، در لیست واژگان دولتی ایران، وارد شد.<ref>[https://vista.ir/m/a/y4pzd/%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81-%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4 «تعریف ورزش»، وبسایت ویستا.]</ref><br>
==انواع ورزش==
==انواع ورزش==
برخی کارشناسان، انواع رشتههای ورزشی را در دوازده گروه دستهبندی کردهاند:
[[پرونده:ورزش (1).jpg|جایگزین=اردوی تیم ملی تیراندازی با کمان ایران|بندانگشتی|تصویری از اردوی تیم ملی تیراندازی با کمان ایران در تبریز]]
# '''ورزشهای نشانهروی''': این گروه از ورزشها منجر به افزایش دقت، انعطافپذیری، [[تمرکز]] و هماهنگی میان دستها و چشمها میشوند؛ مانند تیراندازی با تفنگ، [[بولینگ]] و [[گلف]].
برخی کارشناسان، انواع رشتههای ورزشی را در دوازده گروه دستهبندی کردهاند:
# '''ورزشهای ماجراجویانه''': این ورزشها شامل پارامترهایی همچون سرعت، ارتفاع، خطر، استفاده از وسایل بسیار تخصصی و میزان بسیاری از تنش جسمانی هستند که ممکن است برای ورزشکار، خطر جانی ایجاد کنند؛ مانند [[پینتبال]]، شیرجه در آسمان و یخنوردی.
#'''ورزشهای نشانهروی''': این گروه از ورزشها منجر به افزایش دقت، انعطافپذیری، تمرکز و هماهنگی میان دستها و چشمها میشوند؛ مانند تیراندازی با [[تفنگ]]، بولینگ و گلف.
# '''ورزشهای سواری''': مشخصۀ بارز این گروه ورزشی، هیجان و سرعت است؛ مانند اتوموبیلرانی، [[اسکیت]]، [[دوچرخهسواری]] و [[اسبسواری]].
#'''ورزشهای ماجراجویانه''': این ورزشها شامل پارامترهایی همچون سرعت، ارتفاع، خطر، استفاده از وسایل بسیار تخصصی و میزان بسیاری از تنش جسمانی هستند که ممکن است برای ورزشکار، خطر جانی ایجاد کنند؛ مانند پینتبال، شیرجه در آسمان و یخنوردی.
# '''ورزشهای هوایی''': بسیاری، این گروه از انواع ورزش را جزء ورزشهای تفریحی میدانند؛ مانند پاراگلایدر و بالنسواری.
#'''ورزشهای سواری''': مشخصهٔ بارز این گروه ورزشی، هیجان و سرعت است؛ مانند اتوموبیلرانی، اسکیت، دوچرخهسواری و اسبسواری.
# '''ورزشهای آبی''': این دسته از فعالیتها، به شکلهای گوناگونی همچون روی آب، زیر آب و درون آب انجام میشوند؛ مانند موجسواری با باد، جتاسکی و قایقرانی.
#'''ورزشهای هوایی''': بسیاری، این گروه از انواع ورزش را جزء ورزشهای تفریحی میدانند؛ مانند پاراگلایدر و بالنسواری.
# '''ورزشهای پرورش اندام''': در این دسته، ورزشکار با تمرینهای گوناگون استقامتی و قدرتی، در کنار تغذیه و استراحت کافی، به کنترل و توسعۀ عضلات خود میپردازد؛ مانند [[بدنسازی]]، [[وزنهبرداری]] و مچاندازی.
#'''ورزشهای آبی''': این دسته از فعالیتها، به شکلهای گوناگونی همچون روی [[آب]]، زیر آب و درون آب انجام میشوند؛ مانند موجسواری با باد، جتاسکی و قایقرانی.
# '''ورزشهای پهلوانی''': این ورزش، شامل مجموعهای از حرکات فیزیکی بهمنظور پرورش جسم و همچنین آموزههای دینی در راستای ارتقای روح است؛ مانند [[کشتی]] آزاد و ورزشهای زورخانهای.
#'''ورزشهای پرورش اندام''': در این دسته، ورزشکار با تمرینهای گوناگون استقامتی و قدرتی، در کنار تغذیه و استراحت کافی، به کنترل و توسعهٔ عضلات خود میپردازد؛ مانند بدنسازی، وزنهبرداری و مچاندازی.
# '''ورزشهای حرکتی''': این گروه از فعالیتهای بدنی، موجب تقویت جسم، روح و تعادل و تناسب اندام افراد میشوند؛ مانند [[ایروبیک]]، [[ژیمناستیک]] و [[یوگا]].
#'''ورزشهای پهلوانی''': این ورزش، شامل مجموعهای از حرکات فیزیکی بهمنظور پرورش جسم و همچنین آموزههای دینی در راستای ارتقای روح است؛ مانند کشتی آزاد و ورزشهای زورخانهای.
# '''ورزشهای گروهی''': افراد شرکتکننده در این گروه، برای یک هدف مشترک تلاش میکنند؛ مانند [[فوتبال]]، [[والیبال]] و [[چوگان]].
#[[پرونده:ورزش (2).jpg|جایگزین=جام جهانی فوتبال ۲۰۱۸-ایران پرتغال|بندانگشتی|تصویری از رقابتهای جام جهانی فوتبال ۲۰۱۸؛ تساوی ایران مقابل پرتغال]]'''ورزشهای حرکتی''': این گروه از فعالیتهای بدنی، موجب تقویت جسم، روح و تعادل و تناسب اندام افراد میشوند؛ مانند ایروبیک، ژیمناستیک و [[یوگا]].
# '''ورزشهای رزمی''': این گروه از ورزشها، سنتهای مدونی از تکنیکها و فنون مبارزه هستند که بیشتر برای سرگرمی انجام میشوند؛ مانند [[کاراته]]، [[تکواندو]] و [[جودو]].
#'''ورزشهای گروهی''': افراد شرکتکننده در این گروه، برای یک هدف مشترک تلاش میکنند؛ مانند فوتبال، والیبال و [[چوگان]].
# '''ورزشهای فکری''': نام دیگر این دسته از ورزشها، ورزشهای ذهنی است که بر اساس توانایی فکری و برخلاف تمرین بدنی صورت میگیرند؛ مانند [[شطرنج]]، دومینو و منچ.
#'''ورزشهای رزمی''': این گروه از ورزشها، سنتهای مدونی از تکنیکها و فنون مبارزه هستند که بیشتر برای سرگرمی انجام میشوند؛ مانند کاراته، تکواندو و جودو.
# '''ورزشهای معلولان''': ورزشهایی که توسط افراد دارای معلولیت جسمی و ذهنی انجام میشوند؛ مانند والیبال نشسته، بسکتبال با ویلچر و فوتبال پنج یا هفت نفره.<ref>[https://rangvarang.com/%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4%DB%8C-%D9%88-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87-%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%A2%D9%86/#:~:text=%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%20%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C%20%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4%20%D9%87%D8%A7%20%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%86%D8%AF,%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C%20(%D8%BA%DB%8C%D8%B1%20%D8%AC%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C)%D8%8C%20%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4%D9%87%D8%A7%DB%8C «دستهبندی رشتههای ورزشی»، وبسایت رنگوارنگ.]</ref>
#'''ورزشهای فکری''': نام دیگر این دسته از ورزشها، ورزشهای ذهنی است که بر اساس توانایی فکری و برخلاف تمرین بدنی صورت میگیرند؛ مانند شطرنج، دومینو و منچ.
#'''ورزشهای معلولان''': ورزشهایی که توسط افراد دارای معلولیت جسمی و ذهنی انجام میشوند؛ مانند والیبال نشسته، بسکتبال با ویلچر و فوتبال پنج یا هفت نفره.<ref>[https://rangvarang.com/رشته-های-ورزشی-و-طبقه-بندی-آن/#:~:text=دسته%20بندی%20ورزش%20ها%20عبارتند، فکری%20(غیر%20جسمانی)،%20ورزشهای «دستهبندی رشتههای ورزشی»، وبسایت رنگوارنگ.]</ref>
==فواید ورزش==
==فواید ورزش==
انواع ورزش، بهخصوص ورزشهایی که بهصورت منظم انجام میشوند، تأثیرات بسیاری بر جسم و روح آدمی دارند. بهبود عملکرد سیستم اسکلتی، عضلانی، سیستم قلبی- عروقی، سیستم تنفسی، سوختوساز و نیز عملکرد بهتر مغز، از جمله فواید ورزش است. علاوه بر اینها، ورزش احتمال ابتلا به دیابت، بیماریهای کلیوی، ریوی و برخی از انواع سرطانها را کاهش میدهد و از جمله راههای کاهش ابتلا به بیماریهای به شمار میرود. از دیگر مزایای ورزش میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
انواع ورزش، بهخصوص ورزشهایی که بهصورت منظم انجام میشوند، تأثیرات بسیاری بر جسم و روح آدمی دارند. بهبود عملکرد سیستم اسکلتی، عضلانی، سیستم قلبی- عروقی، سیستم تنفسی، سوختوساز و نیز عملکرد بهتر مغز، از جمله فواید ورزش است. علاوه بر اینها، ورزش احتمال ابتلا به دیابت، بیماریهای کلیوی، ریوی و برخی از انواع سرطانها را کاهش میدهد و از جمله راههای کاهش ابتلا به بیماریها بهشمار میرود. از دیگر مزایای ورزش میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
# '''بهبود خلقوخوی انسان''': با فعالیتهای بدنی، مواد شیمیایی مختلف مغزی تحریک میشود و احساس شادی و آرامش را برای فرد به ارمغان میآورد. این اقدامها، همچنین، با تغییر دیدگاه فرد نسبت به ظاهر خود، منجر به تقویت [[اعتماد به نفس]] و عزت نفس میشود.
#'''بهبود خلقوخوی انسان''': با فعالیتهای بدنی، مواد شیمیایی مختلف مغزی تحریک میشود و [[احساس]] [[شادی]] و آرامش را برای فرد به ارمغان میآورد. این اقدامها، همچنین، با تغییر دیدگاه فرد نسبت به ظاهر خود، منجر به تقویت [[اعتماد به نفس]] و [[عزت نفس]] میشود.
# '''خواب بهتر''': ورزشهای منظم، منجر به بهبود خواب و عمیقتر شدن آن میشوند. کارشناسان ورزشی توصیه میکنند که نزدیک زمان خواب، ورزش نکنید؛ زیرا این کار موجب از دست رفتن انرژی زیادی میشود و اجازۀ خواب آرام را از فرد میگیرد.
#'''خواب بهتر''': ورزشهای منظم، منجر به بهبود [[خواب]] و عمیقتر شدن آن میشوند. کارشناسان ورزشی توصیه میکنند که نزدیک زمان خواب، ورزش نکنید؛ زیرا این کار موجب از دست رفتن انرژی زیادی میشود و اجازهٔ خواب آرام را از فرد میگیرد.
# '''بهبود رابطۀ جنسی'''؛
#'''بهبود رابطهٔ جنسی'''؛
# '''بهبود عملکرد ایمنی بدن'''؛
#'''بهبود عملکرد ایمنی بدن'''؛
# '''کاهش احتمال ابتلا به عفونتها'''؛
#'''کاهش احتمال ابتلا به عفونتها'''؛
# '''پیشگیری از اُفت شناختی و جسمی ناشی از افزایش سن'''؛
#'''پیشگیری از اُفت شناختی و جسمی ناشی از افزایش سن'''؛
# '''کاهش وزن و درمان چاقی'''.<ref>[https://www.heyvafamily.com/web/articles/view/600/%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA.html «ورزش چیست»، وبسایت فیلیا.]</ref>
#'''کاهش وزن و درمان چاقی'''.<ref>[https://www.heyvafamily.com/web/articles/view/600/ورزش-چیست.html «ورزش چیست»، وبسایت فیلیا.]</ref>
==فواید روانی ورزش==
==فواید روانی ورزش==
از جمله آثار ورزش بر روح و روان آدمی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
[[پرونده:امیرحسین_زارع.jpg|جایگزین=امیرحسین زارع -قهرمانی جهان در مقابل حریف گرجستانی|بندانگشتی|ژست امیرحسین زارع پس از قهرمانی جهان در مقابل حریف گرجستانی؛ ۱۴۰۰ش]]
# پیشگیری از [[افسردگی]] و بالا بردن روحیۀ عمومی؛
از جمله آثار ورزش بر روح و روان آدمی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
# تأثیر در زندگی خانوادگی، اجتماعی و شغلی؛
#پیشگیری از [[افسردگی]] و بالا بردن روحیهٔ عمومی؛
# پیشگیری از ابتلا به آلودگیهای اجتماعی؛
#تأثیر در [[زندگی]] خانوادگی، اجتماعی و شغلی؛
# تقویت عملکرد ذهن در یادگیری و هماهنگی؛<ref>[https://vista.ir/m/a/y4pzd/%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81-%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4 «تعریف ورزش»، وبسایت ویستا.]</ref>
#پیشگیری از ابتلا به آسیبهای اجتماعی؛
# برقراری تعادل روانی و عاطفی از طریق کنترل هیجانها و استرسها؛
#تقویت عملکرد ذهن در یادگیری و هماهنگی؛<ref>[https://vista.ir/m/a/y4pzd/تعریف-ورزش «تعریف ورزش»، وبسایت ویستا.]</ref>
# کمک به درمان برخی عوارض روانی؛
#برقراری تعادل روانی و عاطفی از طریق کنترل هیجانها و استرسها؛
# افزایش [[اعتمادبهنفس]] و خودپنداری مثبت؛
#کمک به درمان برخی عوارض روانی؛
# توسعۀ خصوصیات شخصیتی مثبت؛ مانند [[جوانمردی]] و شهامت؛
#افزایش اعتمادبهنفس و خودپنداری مثبت؛
# رشد عادتهای روانی مطلوب؛ مانند انضباط، دقت و هدفمند بودن؛
#توسعهٔ خصوصیات شخصیتی مثبت؛ مانند جوانمردی و شهامت؛
# افزایش توانایی برخورد با مشکلات و استرسهای روزمره.<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/752887/%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81-%D9%88-%D9%81%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4 «اهداف و فواید ورزش»، وبسایت راسخون.]</ref>
#رشد عادتهای روانی مطلوب؛ مانند انضباط، دقت و هدفمند بودن؛
#افزایش توانایی برخورد با مشکلات و استرسهای روزمره.<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/752887/اهداف-و-فواید-ورزش «اهداف و فواید ورزش»، وبسایت راسخون.]</ref>
==توسعۀ ورزش==
==توسعهٔ ورزش==
توسعۀ ورزش <ref group="یادداشت">Sport development</ref> به سیاستها، فرآیندها و اقداماتی گفته میشود که از ترکیب آنها بهمنظور ایجاد فرصتها و تجارب ورزشی برای تمامی افراد جامعه استفاده میشود. این مفهوم، با مفاهیمی دیگر از جمله مفهوم ورزش همگانی، مشارکت ورزشی، ورزش قهرمانی و حرفهای و نیز ورزش نخبه (ورزشی که تنها با هدف کسب رکورد و موفقیتهای ملی و بینالمللی در بالاترین سطح رقابتهای ورزشی دنبال میشود)، در ارتباط است.<ref>رمضانینژاد و همکاران، «مدیریت ورزش نخبه: تجارب کشورهای موفق»، 1394ش، ص15-20.</ref> امروزه، تشکیل ساختارهای تخصصی و حرفهای برای استعدادیابی و تربیت ورزشکاران نخبه، بهمنظور توسعۀ ورزش در جوامع، اهمیت زیادی پیدا کرده است. کارشناسان بر این باورند که در توسعۀ ورزش حرفهای، پس از سیاستها و مدلسازیها، مدیریت سیستم ورزشکاران نخبه، اهمیت بیشتری پیدا میکند.<ref>رمضانینژاد، ««مبانی توسعۀ ورزش و کاربرد آن در ورزش ایران»، 1396ش، ص233-263.</ref>
توسعهٔ ورزش<ref group="یادداشت">Sport development</ref> به سیاستها، فرایندها و اقداماتی گفته میشود که از ترکیب آنها بهمنظور ایجاد فرصتها و تجارب ورزشی برای تمامی افراد جامعه استفاده میشود. این مفهوم، با مفاهیمی دیگر از جمله مفهوم ورزش همگانی، مشارکت ورزشی، ورزش قهرمانی و حرفهای و نیز ورزش نخبه (ورزشی که تنها با هدف کسب رکورد و موفقیتهای ملی و بینالمللی در بالاترین سطح رقابتهای ورزشی دنبال میشود)، در ارتباط است.<ref>رمضانینژاد و همکاران، «مدیریت ورزش نخبه: تجارب کشورهای موفق»، 1394ش، ص15-20.</ref> امروزه، تشکیل ساختارهای تخصصی و حرفهای برای استعدادیابی و [[تربیت]] ورزشکاران نخبه، بهمنظور توسعهٔ ورزش در جوامع، اهمیت زیادی پیدا کرده است. کارشناسان بر این باورند که در توسعهٔ ورزش حرفهای، پس از سیاستها و مدلسازیها، مدیریت سیستم ورزشکاران نخبه، اهمیت بیشتری پیدا میکند.<ref>رمضانینژاد، « «مبانی توسعهٔ ورزش و کاربرد آن در ورزش ایران»، 1396ش، ص233-263.</ref>
==ورزش در ادبیات فارسی==
==ورزش در ادبیات فارسی==
واژۀ ورزش، از دیرباز در ادبیات فارسیزبانان حضور داشته است؛ برای مثال، [[فردوسی]] در شعر خود گفته است:<ref>[https://ganjoor.net/ferdousi/shahname/bahgoor/sh5 فردوسی، شاهنامه، پادشاهی بهرام گور، بخش 5، وبسایت گنجور.]</ref><br>
واژهٔ ورزش، از دیرباز در ادبیات فارسیزبانان حضور داشته است؛ برای مثال، [[فردوسی]] در شعر خود گفته است:<ref>[https://ganjoor.net/ferdousi/shahname/bahgoor/sh5 فردوسی، شاهنامه، پادشاهی بهرام گور، بخش 5، وبسایت گنجور.]</ref>{{سخ}}
اوحدی نیز در شعر خود به این واژه اشاره کرده است:<ref>[https://ganjoor.net/ouhadi/jaamejam/sh78 اوحدی، جام جم، بخش 78، وبسایت گنجور.]</ref><br>
اوحدی نیز در شعر خود به این واژه اشاره کرده است:<ref>[https://ganjoor.net/ouhadi/jaamejam/sh78 اوحدی، جام جم، بخش 78، وبسایت گنجور.]</ref>{{سخ}}
{{آغاز نستعلیق}}
{{آغاز نستعلیق}}
{{شعر|نستعلیق}}
{{شعر|نستعلیق}}
{{ب|یاد ارواح پاک ورزش کن|خویشتن را بلند ارزش کن}}
{{ب|یاد ارواح پاک ورزش کن|خویشتن را بلند ارزش کن}}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
{{پایان نستعلیق}}
{{پایان نستعلیق}}
[[ملکالشعرای بهار]] نیز گفته است:<ref> [https://ganjoor.net/bahar/ghasidebk/sh25 ملکالشعرای بهار، قصاید، شمارۀ 25، ورزش روح، وبسایت گنجور.]</ref><br>
[[ملکالشعرای بهار]] نیز گفته است:<ref>[https://ganjoor.net/bahar/ghasidebk/sh25 ملکالشعرای بهار، قصاید، شمارۀ 25، ورزش روح، وبسایت گنجور.]</ref>{{سخ}}
{{آغاز نستعلیق}}
{{آغاز نستعلیق}}
{{شعر|نستعلیق}}
{{شعر|نستعلیق}}
{{ب|ورزش کند تن را قوی، روح و خرد را مستوی |مر نفسها را معنوی، مر فکرها را منتخب}}
{{ب|ورزش کند تن را قوی، روح و خرد را مستوی |مر نفسها را معنوی، مر فکرها را منتخب}}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
{{پایان نستعلیق}}
{{پایان نستعلیق}}
==یادداشتها==
==یادداشتها==
<references group="یادداشت"/>
<references group="یادداشت" />
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
==منابع==
* اوحدی، جام جم، وبسایت گنجور، تاریخ بازدید: 17 دی 1401ش.
==منابع==
* «اهداف و فواید ورزش»، وبسایت راسخون، تاریخ بازدید: 17 دی 1401ش.
{{آغاز منابع}}
* «تعریف ورزش»، وبسایت ویستا، تاریخ بازدید: 17 دی 1401ش.
* اوحدی، جام جم، وبسایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۷ دی ۱۴۰۱ش.
* «دستهبندی رشتههای ورزشی»، وبسایت رنگوارنگ، تاریخ بازدید: 17 دی 1401ش.
* «اهداف و فواید ورزش»، وبسایت راسخون، تاریخ بازدید: ۱۷ دی ۱۴۰۱ش.
* دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، در وبسایت واژهیاب، تاریخ بازدید: 17 دی 1401ش.
* «تعریف ورزش»، وبسایت ویستا، تاریخ بازدید: ۱۷ دی ۱۴۰۱ش.
* رمضانینژاد، رحیم و هژبری، کاظم، ««مبانی توسعۀ ورزش و کاربرد آن در ورزش ایران»، مجلس و راهبرد، دورۀ 24، شماره 91، 1396ش.
* «دستهبندی رشتههای ورزشی»، وبسایت رنگوارنگ، تاریخ بازدید: ۱۷ دی ۱۴۰۱ش.
* رمضانینژاد و همکاران، «مدیریت ورزش نخبه: تجارب کشورهای موفق»، چ1، آمل، شمال پایدار، 1394ش، ص15-20.
* دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، در وبسایت واژهیاب، تاریخ بازدید: ۱۷ دی ۱۴۰۱ش.
* فردوسی، شاهنامه، وبسایت گنجور، تاریخ بازدید: 17 دی 1401ش.
* رمضانینژاد، رحیم و هژبری، کاظم، « «مبانی توسعهٔ ورزش و کاربرد آن در ورزش ایران»، مجلس و راهبرد، دورهٔ ۲۴، شماره ۹۱، ۱۳۹۶ش.
* ملکالشعرای بهار، قصاید، وبسایت گنجور، تاریخ بازدید: 17 دی 1401ش.
* رمضانینژاد و همکاران، «مدیریت ورزش نخبه: تجارب کشورهای موفق»، چ۱، آمل، شمال پایدار، ۱۳۹۴ش، ص۱۵–۲۰.
* معین، محمد، فرهنگ فارسی، وبسایت واژهیاب، تاریخ بازدید: 17 دی 1401ش.
* فردوسی، شاهنامه، وبسایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۷ دی ۱۴۰۱ش.
* «ورزش چیست»، وبسایت فیلیا، تاریخ بازدید: 17 دی 1401ش.
* ملکالشعرای بهار، قصاید، وبسایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۷ دی ۱۴۰۱ش.
[[رده: ویکیزندگی]]
* معین، محمد، فرهنگ فارسی، وبسایت واژهیاب، تاریخ بازدید: ۱۷ دی ۱۴۰۱ش.
[[رده: زندگی سالم]]
* «ورزش چیست»، وبسایت فیلیا، تاریخ بازدید: ۱۷ دی ۱۴۰۱ش.
[[رده: آمادگی جسمانی]]
{{پایان منابع}}
[[رده: آموزههای دینی]]
[[رده: ورزشکاران]]
<!-- WikiSEO -->
[[رده: ورزش]]
[[رده: بازی و سرگرمی]]
{{ورزش-افقی}}
[[رده: بهداشت روان]]
{{انسان-افقی}}
[[رده: مهارتهای زندگی]]
{{هنر-افقی}}
[[رده: آموزش و پرورش]]
{{زندگی-افقی}}
[[رده: جوانان]]
[[رده: تربیت فرزند]]
[[رده:ورزش| ]]
[[رده:اوقات فراغت]]
[[رده:هنرهای نمایشی]]
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۰۹:۲۵
ورزش همگانی
ورزش؛ حرکت دادن پیاپی اعضای بدن برای تقویت اعصاب و عضلات. ورزش در فرهنگ فارسی همواره به تمرین بدنی برای تقویت جسم و روح و حفظ سلامت اشاره داشته است. سابقه آن در ایران به فعالیتهایی مانند هنر نظامی، چوگان و شمشیربازی بازمیگردد و با گذر زمان، انواع گوناگون ورزشها از جمله گروهی، رزمی، فکری و ویژه معلولان شکل گرفتند. ورزش منظم علاوه بر تقویت جسم، سلامت روان، اعتمادبهنفس، خواب و توانایی مقابله با استرس را بهبود میبخشد و از ابتلا به بیماریها پیشگیری میکند. توسعه ورزش با ایجاد فرصتهای ورزشی برای همه و تربیت ورزشکاران نخبه، به رشد جسمی، روانی و اجتماعی جامعه کمک میکند. این اهمیت حتی در ادبیات فارسی نیز بازتاب یافته و شاعران بزرگی بر تأثیر ورزش بر جسم، روح و خرد تأکید کردهاند.
ورزش در فرهنگهای مختلف فارسی دارای معانی متعددی است که از آن جمله میتوان به اجرای مرتب تمرینهای بدنی بهمنظور تکمیل قوای جسمی و روحی،[۱] تمرین، کار پیاپی و مرتب و نیز انجام حرکات بدنی خاص برای تقویت عضلات[۲] اشاره کرد.
کشفهای صورت گرفته در کشورهایی چون فرانسه، آفریقا و استرالیا، حکایت از فعالیتهای بدنی مشابه با ورزش امروزی دارند که تاریخچهٔ آنها به بیش از سه هزار سال قبل بازمیگردد. برخی آثار هنری بر جای مانده از تاریخ باستان چین نیز حکایت از حضور برخی از انواع ورزشها، در چهار هزار سال قبل از میلاد مسیح دارند. در ایران نیز فعالیتهایی مانند هنر نظامی ایرانیان در زمان زرتشتیان ارتباط نزدیکی با مهارتهای دفاعی و رزمی جنگی داشته است؛ چوگان و شمشیربازی نیز از دیگر ورزشهای رایج در ایران باستان بوده است.[۳] کارشناسان معتقدند که تا دههٔ ۱۹۶۰م، تنها برخی از جوانان و افراد بااستعداد به ورزش میپرداختند و در رقابتهایی همچون بازیهای المپیک، جامهای بینالمللی و لیگهای مختلف شرکت میکردند. در آن دوران، تمرکز ورزشکاران بر سطح بالای آمادگی جسمانی بود که این نگرش در آغاز همان دهه با تغییراتی مواجه شد. در آن سالها، ابتکارهایی مانند ایجاد وزارتخانهای برای ورزش و راهاندازی انجمنهای مختلف ورزشی شکل گرفت. این تغییرات سبب شد تا همهٔ افراد توانایی ورزش را پیدا کنند و به حضور در میدانها و مکانهای مختلف ورزشی تشویق شوند.
امروزه، ورزش، دیگر به نخبگان اختصاص ندارد و افراد در سطوح مختلفی به آن میپردازند؛ برای مثال، در سالهای اخیر، بهجای تأکید بر تناسباندام، با لحاظ کردن سلامت جسم و روان انسانها، از ورزش بهعنوان مانعی در برابر مشکلات روحی، روانی و جسمی یاد میشود.[۴] واژهٔ ورزش که از دیرباز بهمعنای تمرین و ممارست بود، در ۱۶ شهریور ۱۳۰۶ش، هنگام تصویب قانون «ورزش اجباری در مدارس»، در لیست واژگان دولتی ایران، وارد شد.[۵]
تصویری از اردوی تیم ملی تیراندازی با کمان ایران در تبریز
برخی کارشناسان، انواع رشتههای ورزشی را در دوازده گروه دستهبندی کردهاند:
ورزشهای نشانهروی: این گروه از ورزشها منجر به افزایش دقت، انعطافپذیری، تمرکز و هماهنگی میان دستها و چشمها میشوند؛ مانند تیراندازی با تفنگ، بولینگ و گلف.
ورزشهای ماجراجویانه: این ورزشها شامل پارامترهایی همچون سرعت، ارتفاع، خطر، استفاده از وسایل بسیار تخصصی و میزان بسیاری از تنش جسمانی هستند که ممکن است برای ورزشکار، خطر جانی ایجاد کنند؛ مانند پینتبال، شیرجه در آسمان و یخنوردی.
ورزشهای سواری: مشخصهٔ بارز این گروه ورزشی، هیجان و سرعت است؛ مانند اتوموبیلرانی، اسکیت، دوچرخهسواری و اسبسواری.
ورزشهای هوایی: بسیاری، این گروه از انواع ورزش را جزء ورزشهای تفریحی میدانند؛ مانند پاراگلایدر و بالنسواری.
ورزشهای آبی: این دسته از فعالیتها، به شکلهای گوناگونی همچون روی آب، زیر آب و درون آب انجام میشوند؛ مانند موجسواری با باد، جتاسکی و قایقرانی.
ورزشهای پرورش اندام: در این دسته، ورزشکار با تمرینهای گوناگون استقامتی و قدرتی، در کنار تغذیه و استراحت کافی، به کنترل و توسعهٔ عضلات خود میپردازد؛ مانند بدنسازی، وزنهبرداری و مچاندازی.
ورزشهای پهلوانی: این ورزش، شامل مجموعهای از حرکات فیزیکی بهمنظور پرورش جسم و همچنین آموزههای دینی در راستای ارتقای روح است؛ مانند کشتی آزاد و ورزشهای زورخانهای.
تصویری از رقابتهای جام جهانی فوتبال ۲۰۱۸؛ تساوی ایران مقابل پرتغالورزشهای حرکتی: این گروه از فعالیتهای بدنی، موجب تقویت جسم، روح و تعادل و تناسب اندام افراد میشوند؛ مانند ایروبیک، ژیمناستیک و یوگا.
ورزشهای گروهی: افراد شرکتکننده در این گروه، برای یک هدف مشترک تلاش میکنند؛ مانند فوتبال، والیبال و چوگان.
ورزشهای رزمی: این گروه از ورزشها، سنتهای مدونی از تکنیکها و فنون مبارزه هستند که بیشتر برای سرگرمی انجام میشوند؛ مانند کاراته، تکواندو و جودو.
ورزشهای فکری: نام دیگر این دسته از ورزشها، ورزشهای ذهنی است که بر اساس توانایی فکری و برخلاف تمرین بدنی صورت میگیرند؛ مانند شطرنج، دومینو و منچ.
ورزشهای معلولان: ورزشهایی که توسط افراد دارای معلولیت جسمی و ذهنی انجام میشوند؛ مانند والیبال نشسته، بسکتبال با ویلچر و فوتبال پنج یا هفت نفره.[۶]
انواع ورزش، بهخصوص ورزشهایی که بهصورت منظم انجام میشوند، تأثیرات بسیاری بر جسم و روح آدمی دارند. بهبود عملکرد سیستم اسکلتی، عضلانی، سیستم قلبی- عروقی، سیستم تنفسی، سوختوساز و نیز عملکرد بهتر مغز، از جمله فواید ورزش است. علاوه بر اینها، ورزش احتمال ابتلا به دیابت، بیماریهای کلیوی، ریوی و برخی از انواع سرطانها را کاهش میدهد و از جمله راههای کاهش ابتلا به بیماریها بهشمار میرود. از دیگر مزایای ورزش میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
بهبود خلقوخوی انسان: با فعالیتهای بدنی، مواد شیمیایی مختلف مغزی تحریک میشود و احساسشادی و آرامش را برای فرد به ارمغان میآورد. این اقدامها، همچنین، با تغییر دیدگاه فرد نسبت به ظاهر خود، منجر به تقویت اعتماد به نفس و عزت نفس میشود.
خواب بهتر: ورزشهای منظم، منجر به بهبود خواب و عمیقتر شدن آن میشوند. کارشناسان ورزشی توصیه میکنند که نزدیک زمان خواب، ورزش نکنید؛ زیرا این کار موجب از دست رفتن انرژی زیادی میشود و اجازهٔ خواب آرام را از فرد میگیرد.
توسعهٔ ورزش[یادداشت ۱] به سیاستها، فرایندها و اقداماتی گفته میشود که از ترکیب آنها بهمنظور ایجاد فرصتها و تجارب ورزشی برای تمامی افراد جامعه استفاده میشود. این مفهوم، با مفاهیمی دیگر از جمله مفهوم ورزش همگانی، مشارکت ورزشی، ورزش قهرمانی و حرفهای و نیز ورزش نخبه (ورزشی که تنها با هدف کسب رکورد و موفقیتهای ملی و بینالمللی در بالاترین سطح رقابتهای ورزشی دنبال میشود)، در ارتباط است.[۱۰] امروزه، تشکیل ساختارهای تخصصی و حرفهای برای استعدادیابی و تربیت ورزشکاران نخبه، بهمنظور توسعهٔ ورزش در جوامع، اهمیت زیادی پیدا کرده است. کارشناسان بر این باورند که در توسعهٔ ورزش حرفهای، پس از سیاستها و مدلسازیها، مدیریت سیستم ورزشکاران نخبه، اهمیت بیشتری پیدا میکند.[۱۱]
.jpg)
.jpg)
.jpg)
