پیش‌نویس:امنیت فرهنگی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ۱ مهر ۱۴۰۴، ساعت ۰۳:۵۳

جشنواره اقوام ایران‌زمین در شهرستان نهاوند

امنیت فرهنگی؛ خودصیانتی فرهنگ از ویژگی‌های بنیادی خود در کنار رشد و تحول روزآمد.

امنیت، بستر تحقق آرمان‌ها، رشد استعدادها و دست‌یابی به اهداف است. بین امنیت و قدرت، ارتباط منطقی وجود دارد. در میان جنبه‌های متنوع امنیت، امنیت فرهنگی هستهٔ مرکزی و نقطهٔ کانونی به‌شمار می‌رود که دست‌یابی به آن استحکام‌بخش سایر ابعاد و حلقه اتصال آن‌ها است. این واژه، تحول‌پذیر است و با همه ابعاد امنیت، ارتباط دوسویه دارد. بدین معنا که روزگاری در پرتو قدرت نظامی تحقق پیدا می‌کرد و امروزه با تحولی که در تکنولوژی ارتباطات به‌وجود آمده، قدرت اطلاعاتی، جای قدرت نظامی را گرفته است.

مفهوم‌شناسی امنیت فرهنگی

امنیت فرهنگی، ظرفیت یک جامعه برای حفاظت از ویژگی‌های خاص خود در مقابل تغییر شرایط و تهدیدات مادی و معنوی است و شامل بقای الگوهای سنتی زبان، فرهنگ، پیوستگی، هویت و آداب و رسوم دینی یا ملی با اجازه‌دادن به تغییرات قابل قبول، می‌شود. امنیت فرهنگی دلالت بر میزان تحمّل، انسجام و همزیستی مسالمت‌آمیز هویت‌های فرهنگی در درون یک جامعه دارد. نکته اساسی در فراسوی این بُعد از امنیت، توانایی جامعه برای تداوم بخشیدن به ویژگی بنیادی خود، تحت شرایط متحول و در مقابل تهدیدهای احتمالی یا واقعی است.^[۱]

کارکردها و پیامدها امنیت فرهنگی

حفظ خصوصیات هویتی خرده‌فرهنگ‌ها

حفظ هویت‌های فرهنگی غیرحاکم در مجموعه تحت حاکمیّت یک فرهنگ ملی، از یک سو منجر به رضایت اعضای خرده‌فرهنگ‌ها از تعامل با فرهنگ حاکم می‌شود و از سوی دیگر منابع و ذخایر ارزشمندی را برای حفظ قدرت تطابق، تحول مثبت و رونق فرهنگی در اختیار قرار می‌دهد.^[۲]

حفظ حق تماس فرهنگ‌های غیرحاکم با جریان‌های فرهنگی جهانی

چنین امکانی موجب می‌شود تا توانایی تحول درونی هر یک از خرده‌فرهنگ‌ها حفظ شده و رونق فرهنگی در آن‌ها افزایش یابد و درپی آن، امکان حفظ حیات این خرده‌فرهنگ‌ها تقویت شود. از سوی دیگر این مسئله میزان احساس آزادی را برای خرده فرهنگ‌های تحت حاکمیت یک فرهنگ ملی تقویت نموده و رضایت آن‌ها را افزایش می‌دهد. از سوی دیگر در صورت وجود تعامل میان خرده‌فرهنگ‌های یک فرهنگ ملی با جهان خارج، یک فرهنگ ملی با ابزارهای به‌روزتری می‌تواند در مواجهه با جریان‌های جهانی‌شدن واکنش نشان دهد.^[۳]

حفظ بنیان‌های ارزشی و اخلاقی فرهنگ

حفاظت از بنیان‌ها و ارزش‌های پذیرفته‌شدهٔ عمومی در مقابل جریان‌های منحرف و ساختارشکن یکی از اصلی‌ترین مطالبات عمومی مردم از نهاد حاکمیت در حوزه فرهنگ است. در صورتی که این خواسته پاسخ داده نشود نه‌تنها رضایت عمومی از حاکمیت فرهنگی از میان می‌رود بلکه مشروعیت و مقبولیت عمومی آن نیز با چالش مواجه می‌شود.^[۴]

موانع و چالش‌های امنیت فرهنگی

تهدیدها علیه امنیت فرهنگی در نتیجه برانگیخته‌شدن چهار دلیل عمده به وجود می‌آیند؛ کاهش کنترل حکومت‌ها بر فضای اجتماعی خود، ظهور و تقویت جنبش‌های جدایی‌طلب فروملی، افزایش جریان‌های نفوذکننده خارجی و چارچوب‌های در حال تحول داخلی و خارجی. برخی پژوهش‌ها از ضعف باورهای دینی، فقدان نقشه جامع فرهنگی، تهاجم فرهنگی، موازی‌کاری دستگاه‌های فرهنگی و جهانی‌شدن به‌عنوان مهم‌ترین موانع دستیابی به امنیت فرهنگی نام برده‌اند.^[۵]

الگوی تأمین امنیت فرهنگی

یکی از الگوهای مهم در تأمین امنیت فرهنگی که از اقبال عمومی گسترده‌ای برخوردار بوده و توجیه‌پذیر می‌نماید، الگوی هسته و پیرامون است. این مدل بر این اصل استوار است که یک فرهنگ باید خاصیّت ثبات و انعطاف را هم‌زمان داشته باشد. فرهنگ‌های زنده در نگاه اول مانند برکه‌های راکد می‌مانند اما در واقع جریان‌های آب در زیر ظاهر راکد وجود دارد. کشمکش ذاتی بین ثبات و پویایی در بطن فرهنگ، به عنوان موضوع اصلی امنیت فرهنگی مطرح است و چارچوب تفکر امنیتی در این موضوع تمایل به ثبات و عدم تغییر دارد. برای حفظ هویت فرهنگی ملی، ناگزیر از حفظ چارچوب‌های ارزشی و رفتاری خاصی به عنوان هسته مرکزی یک هویت هستیم و تغییر این هسته منجر به تهدید بقای هویت فرهنگی مذکور می‌گردد. دراطراف این هسته، پوسته و پیرامونی قرار دارد که به‌منظور ایجاد قدرت تطابق با شرایط جدید محیطی، امکان تحول و تغییر در چارچوب‌های ارزشی و الگوهای رفتاری آن وجود دارد.^[۶]

آموزه‌های اسلامی و امنیت فرهنگی

نماز جماعت شیعه و سنی در کنفرانس وحدت اسلامی

در فضای ناامنی فرهنگی، فرایند جامعه‌پذیری و درونی‌سازی ارزش‌ها و هنجارها که تعیین‌کننده بایدها و نبایدهای اجتماعی است دچار اختلال می‌شود. در فرهنگ قرآن، امنیت مفهومی وسیع، متوازن و عمیق دارد و شامل تمامی ابعاد زندگی و حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی می‌شود و بر الگویی از امنیت تأکید می‌شود که بر اقتدار، انسجام، وحدت، ارتباط جامعه اسلامی و استحکام درونی جامعه پیوند دارد و شرط امنیت ملی را در بعد امنیت خارجی و استحکام درونی امت اسلامی می‌داند و هرگونه دغدغه، نگرانی و ناامنی در یک بعد را مؤثر در دیگر ابعاد می‌شمارد.

امنیّت فرهنگی در آموزه‌های اسلامی دربرگیرنده خودباوری فرهنگی، همسان‌سازی فرهنگی، حق‌محوری، شناخت و پذیرش فرهنگ‌های مختلف و همزیستی مسالمت‌آمیز با آنها است.^[۷] از منظر اسلامی، امنیت فرهنگی به‌معنی از بین بردن تنوع‌ها و تفاوت‌های موجود در بین افراد اجتماع در حوزه فرهنگی و یکسان‌سازی آن‌ها نیست. انسان‌ها، زبان، گویش، نژاد، هنر، سلیقه و بینش‌های متفاوتی دارند و این تفاوت‌ها و اختلاف‌ها به نص صریح قرآن کریم،^[۸] برای شناخت و شناساندن است و هیچ امتیاز یا عدم مزیتی به‌شمار نمی‌آید و تنها امتیاز انسان‌ها در نزد خداوند، درجه تقوا و پرهیزکاری آن‌ها است.^[۹]

پانویس

منابع

قرآن
آشنا، حسام‌الدین و اسمعیلی، محمدصادق، «امنیت فرهنگی؛ مفهومی فراسوی امنیت ملی و امنیت انسانی»، راهبرد فرهنگ، ش۵، ۱۳۸۸ش.
«امنیت فرهنگی»، پایگاه خبری یافته، تاریخ درج مطلب: ۱ شهریور ۱۴۰۰ش.
سیاح، محمد و دیگران، «امنیت فرهنگی؛ پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی»، مجموعه مقالات همایش ملی هجوم خاموش، ۱۳۹۱ش.
شفیعی، جمال و مولایی، محمد، «نظریه‌پردازی الگوی راهبردی دین در تولید امنیت فرهنگی»، فصلنامه علمی امنیت ملی، س۱۰، ش۳۶، ۱۳۹۹ش.

[1] «امنیت فرهنگی»، پایگاه خبری یافته، تاریخ بازدید مطلب: 9 آذر 1401ش.

[2] آشنا و اسمعیلی، «امنیت فرهنگی؛ مفهومی فراسوی امنیت ملی و امنیت انسانی»، 1388ش، ص84.

[3] آشنا و اسمعیلی، «امنیت فرهنگی؛ مفهومی فراسوی امنیت ملی و امنیت انسانی»، 1388ش، ص84.

[4] شفیعی و مولایی، «نظریه‌پردازی الگوی راهبردی دین در تولید امنیت فرهنگی»، 1399ش، ص45.

[5] سیاح و دیگران، «امنیت فرهنگی؛ پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی»،1391ش، ص71.

[6] آشنا و اسمعیلی، «امنیت فرهنگی؛ مفهومی فراسوی امنیت ملی و امنیت انسانی»، 1388ش، ص80.

[7] شفیعی و مولایی، «نظریه‌پردازی الگوی راهبردی دین در تولید امنیت فرهنگی»، 1399ش، ص61.

[8] سوره حجرات، آیه 99.

[9] سوره حجرات، آیه 13.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''<big>امنیت فرهنگی</big>'''؛ خودصیانتی فرهنگ از ویژگی‌های بنیادی خود در کنار رشد و تحول روزآمد
+[[پرونده:امنیت فرهنگی.jpg|جایگزین=جشنواره اقوام ایران‌زمین در شهرستان نهاوند|بندانگشتی|جشنواره اقوام ایران‌زمین در شهرستان نهاوند]]
+'''{{درشت|امنیت فرهنگی}}'''؛ خودصیانتی فرهنگ از ویژگی‌های بنیادی خود در کنار رشد و تحول روزآمد.
-امنیت، بستر تحقق آرمان‌ها، رشد استعدادها و دست‌یابی به اهداف است. بین امنیت و قدرت، ارتباط منطقی وجود دارد. در میان جنبه‌های متنوع امنیت، امنیت فرهنگی هستۀ مرکزی و نقطۀ کانونی به‌شمار می‌رود که دست‌یابی به آن استحکام‌بخش سایر ابعاد و حلقه اتصال آن‌ها است. این واژه، تحول‌پذیر است و با همه ابعاد امنیت، ارتباط دوسویه دارد. بدین معنا که روزگاری در پرتو قدرت نظامی تحقق پیدا می‌کرد و امروزه با تحولی که در تکنولوژی ارتباطات به‌وجود آمده، قدرت اطلاعاتی، جای قدرت نظامی را گرفته است.
+امنیت، بستر تحقق آرمان‌ها، رشد استعدادها و دست‌یابی به اهداف است. بین امنیت و قدرت، ارتباط منطقی وجود دارد. در میان جنبه‌های متنوع امنیت، امنیت فرهنگی هستهٔ مرکزی و نقطهٔ کانونی به‌شمار می‌رود که دست‌یابی به آن استحکام‌بخش سایر ابعاد و حلقه اتصال آن‌ها است. این واژه، تحول‌پذیر است و با همه ابعاد امنیت، ارتباط دوسویه دارد. بدین معنا که روزگاری در پرتو قدرت نظامی تحقق پیدا می‌کرد و امروزه با تحولی که در تکنولوژی ارتباطات به‌وجود آمده، قدرت اطلاعاتی، جای قدرت نظامی را گرفته است.
-==مفهوم‌شناسی==
-امنیت فرهنگی، ظرفیت یک جامعه بــرای حفاظت از ویژگی‌های خاص خود در مقابل تغییر شرایط و تهدیدات مادی و معنوی است و شامل بقای الگو‌های سنتی زبان، فرهنگ، پیوستگی، هویت و آداب و رسوم دینی یا ملی با اجازه‌دادن به تغییرات قابل قبول، می‌شود. امنیت فرهنگی دلالت بر میزان تحمّل، انسجام و همزیستی مسالمت‌آمیز هویت‌های فرهنگی در درون یك جامعه دارد. نكته اساسی در فراسوی این بُعد از امنیت، توانایی جامعه برای تداوم بخشیدن به ویژگی بنیادی خود، تحت شرایط متحول و در مقابل تهدید‌های احتمالی یا واقعی است.<ref>[http://yaftenews.ir/notes/art-culture/36042-cultural-security.html «امنیت فرهنگی»، پایگاه خبری یافته، تاریخ بازدید مطلب: 9 آذر 1401ش.]</ref>
-==کارکردها و پیامدها==
-===حفظ خصوصیات هویتی خرده‌فرهنگ‌ها===
-حفظ هویت‌های فرهنگی غیرحاکم در مجموعه تحت حاکمیّت یک فرهنگ ملی، از یک سو منجر به رضایت اعضای خرده‌فرهنگ‌ها از تعامل با فرهنگ حاکم می‌شود و از سوی دیگر منابع و ذخایر ارزشمندی را برای حفظ قدرت تطابق، تحول مثبت و رونق فرهنگی در اختیار قرار می‌دهد.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/594655/%d8%a7%d9%85%d9%86%db%8c%d8%aa-%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af%db%8c-%d9%85%d9%81%d9%87%d9%88%d9%85-%d9%81%d8%b1%d8%a7%d8%b3%d9%88%db%8c-%d8%a7%d9%85%d9%86%db%8c%d8%aa-%d9%85%d9%84%db%8c-%d9%88-%d8%a7%d9%85%d9%86%db%8c%d8%aa-%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%a7%d9%86%db%8c آشنا و اسمعیلی، «امنیت فرهنگی؛ مفهومی فراسوي امنیت ملی و امنیت انسانی»، 1388ش، ص84.]</ref>
-===حفظ حق تماس فرهنگ‌های غیرحاکم با جریان‌های فرهنگی جهانی===
+== مفهوم‌شناسی امنیت فرهنگی ==
-چنین امکانی موجب می‌شود تا توانایی تحول درونی هر یک از خرده‌فرهنگ‌ها حفظ شده و رونق فرهنگی در آن‌ها افزایش یابد و درپی آن، امکان حفظ حیات این خرده‌فرهنگ‌ها تقویت شــود. از سوی دیگر این مسأله میزان احساس آزادی را برای خرده فرهنگ‌های تحت حاکمیت یک فرهنگ ملی تقویت نموده و رضایت آن‌ها را افزایش می‌دهد. از سوی دیگر در صورت وجود تعامل میان خرده‌فرهنگ‌های یک فرهنگ ملی با جهان خارج، یک فرهنگ ملی با ابزار‌های به‌روزتری می‌تواند در مواجهه با جریان‌های جهانی‌شدن واکنش نشان دهد.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/594655/%d8%a7%d9%85%d9%86%db%8c%d8%aa-%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af%db%8c-%d9%85%d9%81%d9%87%d9%88%d9%85-%d9%81%d8%b1%d8%a7%d8%b3%d9%88%db%8c-%d8%a7%d9%85%d9%86%db%8c%d8%aa-%d9%85%d9%84%db%8c-%d9%88-%d8%a7%d9%85%d9%86%db%8c%d8%aa-%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%a7%d9%86%db%8c آشنا و اسمعیلی، «امنیت فرهنگی؛ مفهومی فراسوي امنیت ملی و امنیت انسانی»، 1388ش، ص84.]</ref>
+امنیت فرهنگی، ظرفیت یک جامعه برای حفاظت از ویژگی‌های خاص خود در مقابل تغییر شرایط و تهدیدات مادی و معنوی است و شامل بقای الگوهای سنتی زبان، [[فرهنگ]]، پیوستگی، هویت و آداب و رسوم دینی یا ملی با اجازه‌دادن به تغییرات قابل قبول، می‌شود. امنیت فرهنگی دلالت بر میزان تحمّل، انسجام و همزیستی مسالمت‌آمیز هویت‌های فرهنگی در درون یک جامعه دارد. نکته اساسی در فراسوی این بُعد از امنیت، توانایی جامعه برای تداوم بخشیدن به ویژگی بنیادی خود، تحت شرایط متحول و در مقابل تهدیدهای احتمالی یا واقعی است.<ref>[http://yaftenews.ir/notes/art-culture/36042-cultural-security.html «امنیت فرهنگی»، پایگاه خبری یافته، تاریخ بازدید مطلب: 9 آذر 1401ش.]</ref>
-===حفظ بنیان‌های ارزشی و اخلاقی فرهنگ===
+== کارکردها و پیامدها امنیت فرهنگی ==
-حفاظت از بنیان‌ها و ارزش‌های پذیرفته‌شدۀ عمومی در مقابل جریان‌های منحرف و ساختارشکن یکی از اصلی‌ترین مطالبات عمومی مردم از نهاد حاکمیت در حوزه فرهنگ است. در صورتی که این خواسته پاسخ داده نشود نه‌تنها رضایت عمومی از حاکمیت فرهنگی از میان می‌رود بلکه مشروعیت و مقبولیت عمومی آن نیز با چالش مواجه می‌شود.<ref>[https://journals.sndu.ac.ir/article_1012_58d23b9e131c0c754f46e7759df7e333.pdf شفیعی و مولایی، «نظریه‌پردازی الگوی راهبردی دین در تولید امنیت فرهنگی»، 1399ش، ص45.]</ref>
+=== حفظ خصوصیات هویتی خرده‌فرهنگ‌ها ===
-==موانع و چالش‌ها==
+حفظ هویت‌های فرهنگی غیرحاکم در مجموعه تحت حاکمیّت یک فرهنگ ملی، از یک سو منجر به رضایت اعضای خرده‌فرهنگ‌ها از تعامل با فرهنگ حاکم می‌شود و از سوی دیگر منابع و ذخایر ارزشمندی را برای حفظ قدرت تطابق، تحول مثبت و رونق فرهنگی در اختیار قرار می‌دهد.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/594655/امنیت-فرهنگی-مفهوم-فراسوی-امنیت-ملی-و-امنیت-انسانی آشنا و اسمعیلی، «امنیت فرهنگی؛ مفهومی فراسوی امنیت ملی و امنیت انسانی»، 1388ش، ص84.]</ref>
-تهدیدها علیه امنیت فرهنگی در نتیجه برانگیخته‌شدن چهار دلیل عمده به وجود می‌آیند؛ کاهش کنترل حکومت‌ها بر فضای اجتماعی خود، ظهور و تقویت جنبش‌های جدایی‌طلب فروملی، افزایش جریان‌های نفوذ‌کننده خارجی و چارچوب‌های در حال تحول داخلی و خارجی. برخی پژوهش‌ها از ضعف باورهای دینی، فقدان نقشه جامع فرهنگی، تهاجم فرهنگی، موازی‌کاری دستگاه‌های فرهنگی و جهانی‌شدن به‌عنوان مهم‌ترین موانع دستیابی به امنیت فرهنگی نام برده‌‎اند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/815383/fa#downloadbottom سیاح و دیگران، «امنیت فرهنگی؛ پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی»،1391ش، ص71.]</ref>
-==الگوى تأمین امنیت فرهنگى==
+=== حفظ حق تماس فرهنگ‌های غیرحاکم با جریان‌های فرهنگی جهانی ===
-یکى از الگوهاى مهم در تأمین امنیت فرهنگی که از اقبال عمومی گسترده‌ای برخوردار بوده و توجیه‌پذیر می‌نماید، الگوی هسته و پیرامون است. این مدل بر این اصل استوار است که یک فرهنگ باید خاصیّت ثبات و انعطاف را هم‌زمان داشته باشد. فرهنگ‌های زنده در نگاه اول مانند برکه‌های راکد می‌مانند اما در واقع جریان‌های آب در زیر ظاهر راکد وجود دارد. کشمکش ذاتی بین ثبات و پویایی در بطن فرهنگ، به عنوان موضوع اصلی امنیت فرهنگی مطرح اســت و چارچوب تفکر امنیتی در این موضوع تمایل به ثبات و عدم تغییر دارد. برای حفظ هویت فرهنگی ملی، ناگزیر از حفظ چارچوب‌های ارزشــی و رفتاری خاصی به عنوان هسته مرکزی یک هویت هستیم و تغییر این هسته منجر به تهدید بقای هویت فرهنگی مذکور می‌گردد. دراطراف این هسته، پوسته و پیرامونی قرار دارد که به‌منظور ایجاد قدرت تطابق با شرایط جدید محیطی، امکان تحول و تغییر در چارچوب‌های ارزشی و الگو‌های رفتاری آن وجود دارد.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/594655/%d8%a7%d9%85%d9%86%db%8c%d8%aa-%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af%db%8c-%d9%85%d9%81%d9%87%d9%88%d9%85-%d9%81%d8%b1%d8%a7%d8%b3%d9%88%db%8c-%d8%a7%d9%85%d9%86%db%8c%d8%aa-%d9%85%d9%84%db%8c-%d9%88-%d8%a7%d9%85%d9%86%db%8c%d8%aa-%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%a7%d9%86%db%8c آشنا و اسمعیلی، «امنیت فرهنگی؛ مفهومی فراسوي امنیت ملی و امنیت انسانی»، 1388ش، ص80.]</ref>
+چنین امکانی موجب می‌شود تا توانایی تحول درونی هر یک از خرده‌فرهنگ‌ها حفظ شده و رونق فرهنگی در آن‌ها افزایش یابد و درپی آن، امکان حفظ حیات این خرده‌فرهنگ‌ها تقویت شود. از سوی دیگر این مسئله میزان احساس آزادی را برای خرده فرهنگ‌های تحت حاکمیت یک فرهنگ ملی تقویت نموده و [[رضایت از زندگی|رضایت]] آن‌ها را افزایش می‌دهد. از سوی دیگر در صورت وجود تعامل میان خرده‌فرهنگ‌های یک فرهنگ ملی با جهان خارج، یک فرهنگ ملی با ابزارهای به‌روزتری می‌تواند در مواجهه با جریان‌های جهانی‌شدن واکنش نشان دهد.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/594655/امنیت-فرهنگی-مفهوم-فراسوی-امنیت-ملی-و-امنیت-انسانی آشنا و اسمعیلی، «امنیت فرهنگی؛ مفهومی فراسوی امنیت ملی و امنیت انسانی»، 1388ش، ص84.]</ref>
-==آموزه‌های اسلامی و امنیت فرهنگی==
-در فضای ناامنی فرهنگی، فرایند جامعه‌پذیری و درونی‌سازی ارزش‌ها و هنجارها که تعیین‌کننده بایدها و نبایدهای اجتماعی است دچار اختلال می‌شود. در فرهنگ قرآنی، ، امنیت مفهومی وسیع، متوازن و عمیق دارد و شامل تمامی ابعاد زندگی و حوزه‌های سیاسی، اقتصادی ، اجتماعی، فرهنگی می‌شود و بر الگویی از امنیت تأکید می‌شود که بر اقتدار، انسجام ، وحدت، ارتباط جامعه اسلامی و استحکام درونی جامعه پیوند دارد و شرط امنیت ملی را در بعد امنیت خارجی و استحکام درونی امت اسلامی می‌داند و هرگونه دغدغه، نگرانی و ناامنی در یک بعد را موثر در دیگر ابعاد می‌شمارد. امنیّت فرهنگی در آموزه‌های اسلامی دربرگیرنده خودباوری فرهنگی، همسان‌سازی فرهنگی، حق‌محوری ، شناخت و پذیرش فرهنگ‌های مختلف و همزیستی مسالمت‌آمیز با آنها است.<ref>[https://journals.sndu.ac.ir/article_1012_58d23b9e131c0c754f46e7759df7e333.pdf شفیعی و مولایی، «نظریه‌پردازی الگوی راهبردی دین در تولید امنیت فرهنگی»، 1399ش، ص61.]</ref> از منظر اسلامی، امنیت فرهنگی به‌معنی از بین بردن تنوع‌ها و تفاوت‌های موجود در بین افراد اجتماع در حوزه فرهنگی و یکسان‌سازی آن‌ها نیست. انسان‌ها، زبان، گویش، نژاد، هنر، سلیقه و بینش‌های متفاوتی دارند و این تفاوت‌ها و اختلاف‌ها به نص صریح قرآن کریم،<ref>سوره حجرات، آیه 99.</ref>  برای شناخت و شناساندن است و هیچ امتیاز و یا عدم مزیتی به‌شمار نمی‌آید و تنها امتیاز انسان‌ها در نزد خداوند، درجه تقوا و پرهیزکاری آن‌ها است.<ref>سوره حجرات، آیه 13.</ref>
+=== حفظ بنیان‌های ارزشی و اخلاقی فرهنگ ===
-==پانویس==
+حفاظت از بنیان‌ها و ارزش‌های پذیرفته‌شدهٔ عمومی در مقابل جریان‌های منحرف و ساختارشکن یکی از اصلی‌ترین مطالبات عمومی مردم از نهاد حاکمیت در حوزه فرهنگ است. در صورتی که این خواسته پاسخ داده نشود نه‌تنها رضایت عمومی از حاکمیت فرهنگی از میان می‌رود بلکه مشروعیت و مقبولیت عمومی آن نیز با چالش مواجه می‌شود.<ref>[https://journals.sndu.ac.ir/article_1012_58d23b9e131c0c754f46e7759df7e333.pdf شفیعی و مولایی، «نظریه‌پردازی الگوی راهبردی دین در تولید امنیت فرهنگی»، 1399ش، ص45.]</ref>
+== موانع و چالش‌های امنیت فرهنگی ==
+تهدیدها علیه [[امنیت فرهنگی]] در نتیجه برانگیخته‌شدن چهار دلیل عمده به وجود می‌آیند؛ کاهش کنترل حکومت‌ها بر فضای اجتماعی خود، ظهور و تقویت جنبش‌های جدایی‌طلب فروملی، افزایش جریان‌های نفوذکننده خارجی و چارچوب‌های در حال تحول داخلی و خارجی. برخی پژوهش‌ها از ضعف باورهای دینی، فقدان نقشه جامع فرهنگی، [[تهاجم فرهنگی]]، موازی‌کاری دستگاه‌های فرهنگی و جهانی‌شدن به‌عنوان مهم‌ترین موانع دستیابی به امنیت فرهنگی نام برده‌اند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/815383/fa#downloadbottom سیاح و دیگران، «امنیت فرهنگی؛ پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی»،1391ش، ص71.]</ref>
+== الگوی تأمین امنیت فرهنگی ==
+یکی از الگوهای مهم در تأمین امنیت فرهنگی که از اقبال عمومی گسترده‌ای برخوردار بوده و توجیه‌پذیر می‌نماید، الگوی هسته و پیرامون است. این مدل بر این اصل استوار است که یک فرهنگ باید خاصیّت ثبات و انعطاف را هم‌زمان داشته باشد. فرهنگ‌های زنده در نگاه اول مانند برکه‌های راکد می‌مانند اما در واقع جریان‌های آب در زیر ظاهر راکد وجود دارد. کشمکش ذاتی بین ثبات و پویایی در بطن فرهنگ، به عنوان موضوع اصلی امنیت فرهنگی مطرح است و چارچوب تفکر امنیتی در این موضوع تمایل به ثبات و عدم تغییر دارد. برای حفظ هویت [[فرهنگی ملی]]، ناگزیر از حفظ چارچوب‌های ارزشی و رفتاری خاصی به عنوان هسته مرکزی یک هویت هستیم و تغییر این هسته منجر به تهدید بقای هویت فرهنگی مذکور می‌گردد. دراطراف این هسته، پوسته و پیرامونی قرار دارد که به‌منظور ایجاد قدرت تطابق با شرایط جدید محیطی، امکان تحول و تغییر در چارچوب‌های ارزشی و الگوهای رفتاری آن وجود دارد.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/594655/امنیت-فرهنگی-مفهوم-فراسوی-امنیت-ملی-و-امنیت-انسانی آشنا و اسمعیلی، «امنیت فرهنگی؛ مفهومی فراسوی امنیت ملی و امنیت انسانی»، 1388ش، ص80.]</ref>
+== آموزه‌های اسلامی و امنیت فرهنگی ==
+[[پرونده:امنیت فرهنگی۱.jpg|جایگزین=نماز جماعت شیعه و سنی در کنفرانس وحدت اسلامی|بندانگشتی|نماز جماعت شیعه و سنی در کنفرانس وحدت اسلامی]]
+در فضای ناامنی فرهنگی، فرایند جامعه‌پذیری و درونی‌سازی ارزش‌ها و هنجارها که تعیین‌کننده بایدها و نبایدهای اجتماعی است دچار اختلال می‌شود. در فرهنگ [[قرآن]]، امنیت مفهومی وسیع، متوازن و عمیق دارد و شامل تمامی ابعاد زندگی و حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی می‌شود و بر الگویی از امنیت تأکید می‌شود که بر اقتدار، انسجام، وحدت، ارتباط جامعه اسلامی و استحکام درونی جامعه پیوند دارد و شرط امنیت ملی را در بعد امنیت خارجی و استحکام درونی امت اسلامی می‌داند و هرگونه دغدغه، نگرانی و ناامنی در یک بعد را مؤثر در دیگر ابعاد می‌شمارد.
+امنیّت فرهنگی در آموزه‌های اسلامی دربرگیرنده خودباوری فرهنگی، همسان‌سازی فرهنگی، حق‌محوری، شناخت و پذیرش فرهنگ‌های مختلف و [[همزیستی]] مسالمت‌آمیز با آنها است.<ref>[https://journals.sndu.ac.ir/article_1012_58d23b9e131c0c754f46e7759df7e333.pdf شفیعی و مولایی، «نظریه‌پردازی الگوی راهبردی دین در تولید امنیت فرهنگی»، 1399ش، ص61.]</ref> از منظر اسلامی، امنیت فرهنگی به‌معنی از بین بردن تنوع‌ها و تفاوت‌های موجود در بین افراد اجتماع در حوزه فرهنگی و یکسان‌سازی آن‌ها نیست. انسان‌ها، زبان، گویش، نژاد، هنر، سلیقه و بینش‌های متفاوتی دارند و این تفاوت‌ها و اختلاف‌ها به نص صریح [[قرآن کریم]]،<ref>سوره حجرات، آیه 99.</ref> برای شناخت و شناساندن است و هیچ امتیاز یا عدم مزیتی به‌شمار نمی‌آید و تنها امتیاز انسان‌ها در نزد خداوند، درجه تقوا و پرهیزکاری آن‌ها است.<ref>سوره حجرات، آیه 13.</ref>
+== پانویس ==
 {{پانویس}}
-==منابع==
+== منابع ==
-* آشنا، حسام‌الدین و اسمعیلی، محمدصادق، «امنیت فرهنگی؛ مفهومی فراسوي امنیت ملی و امنیت انسانی»، راهبرد فرهنگ، ش5، 1388ش.
+{{آغاز منابع}}
-* «امنیت فرهنگی»، پایگاه خبری یافته، تاریخ درج مطلب: 1 شهریور 1400ش.
+* قرآن
-* سیاح، محمد و دیگران، «امنیت فرهنگی؛ پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی»، مجموعه مقالات همایش ملی هجوم خاموش، 1391ش.
+* آشنا، حسام‌الدین و اسمعیلی، محمدصادق، «امنیت فرهنگی؛ مفهومی فراسوی امنیت ملی و امنیت انسانی»، راهبرد فرهنگ، ش۵، ۱۳۸۸ش.
-* شفیعی، جمال و مولایی، محمد، «نظریه‌پردازی الگوی راهبردی دین در تولید امنیت فرهنگی»، فصلنامه علمی امنیت ملی، س10، ش36، 1399ش.
+* «امنیت فرهنگی»، پایگاه خبری یافته، تاریخ درج مطلب: ۱ شهریور ۱۴۰۰ش.
-[[رده: ویکی‌زندگی]]
+* سیاح، محمد و دیگران، «امنیت فرهنگی؛ پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی»، مجموعه مقالات همایش ملی هجوم خاموش، ۱۳۹۱ش.
-[[رده: نهادهای اجتماعی‏]]
+* شفیعی، جمال و مولایی، محمد، «نظریه‌پردازی الگوی راهبردی دین در تولید امنیت فرهنگی»، فصلنامه علمی امنیت ملی، س۱۰، ش۳۶، ۱۳۹۹ش.
-[[رده: آسیب‌های اجتماعی‏]]
+{{پایان منابع}}
-[[رده: روابط اجتماعی‏]]
-[[رده: فضائل اخلاقی‏‏]]
+{{#seo:
+|title=امنیت فرهنگی چیست؟ ابعاد، مولفه‌ها و اهمیت آن در دنیای امروز - ویکی زندگی
+|title_mode=Replaced Title
+|keywords=امنیت فرهنگی، تهاجم فرهنگی، قدرت نرم، امنیت ملی، هویت فرهنگی، جنگ نرم
+|description=امنیت فرهنگی به معنای حفظ ویژگی‌های بنیادی یک فرهنگ در عین تحول است و هسته مرکزی امنیت ملی محسوب می‌شود. با ابعاد و جایگاه این مفهوم در دنیای مدرن آشنا شوید - ویکی زندگی
+}}
+{{جامعه‌شناسی-افقی}}
+[[رده:امنیت]]
+[[رده:تهاجم فرهنگی]]
+[[رده:مدیریت فرهنگی]]

ن ب و جامعه‌شناسی
شاخه‌های جامعه‌شناسی	جامعه‌شناسی عمومی جامعه‌شناسی سیاسی جامعه‌شناسی دین جامعه‌شناسی فرهنگی جامعه‌شناسی اقتصادی جامعه‌شناسی آموزش جامعه‌شناسی شهری جامعه‌شناسی روستایی جامعه‌شناسی هنر
نظریه‌پردازان برجسته	کارل مارکس امیل دورکیم ماکس وبر گئورگ زیمل تالکوت پارسونز هربرت بلومر پی‌یر بوردیو آنتونی گیدنز
اصطلاحات	ساختار اجتماعی کنش اجتماعی فرهنگ نقش اجتماعی نابرابری اجتماعی قشربندی اجتماعی هویت نهاد اجتماعی
روش‌ها و رویکردها	روش‌شناسی در علوم اجتماعی تحلیل کمی تحلیل کیفی قوم‌نگاری مشاهده مشارکتی تحلیل محتوا
مطالعات جامعه‌شناسی	جنسیت از منظر جامعه‌شناسی
رده