پرش به محتوا

پیش‌نویس:آموزش کودک: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
اصلاح ارقام، ابرابزار
 
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<big>'''آموزش کودک'''</big>؛ شیوه‌های نوین آموزش مهارت‌ها و مسائل مختلف به کودکان.<br>
{{درشت|'''آموزش کودک'''}}؛ شیوه‌های آموزش مهارت‌ها و مسائل مختلف به کودکان.


دنیای امروز، با حجم بالای تغییراتی که با آن مواجه است، نیاز شدیدی به تغییر در شیوه‌های سنتی آموزش و تربیت کودکان پیدا کرده است. بیشتر شیوه‌های قدیمی، کارآیی خود را از دست داده و شیوه‌های استاندارد و نوین جایگزین آنها شده‌اند. علاوه بر آن، کشف استعداد کودکان و پرورش آنها، یکی از دغدغه‌های اصلی والدین در دنیای امروزی است که از طریق آموزش‌های صحیح به کودک، این استعدادها کشف شده و پرورش می‌یابند.  
دنیای امروز، با حجم بالای تغییراتی که با آن مواجه است، نیاز شدیدی به تغییر در شیوه‌های سنتی آموزش و تربیت کودکان پیدا کرده است. بیشتر شیوه‌های قدیمی، کارایی خود را از دست داده و شیوه‌های استاندارد و نوین جایگزین آنها شده‌اند. علاوه بر آن، کشف استعداد کودکان و پرورش آنها، یکی از دغدغه‌های اصلی والدین در دنیای امروزی است که از طریق آموزش‌های صحیح به کودک، این استعدادها کشف شده و پرورش می‌یابند.
==روش‌های مؤثر در آموزش به کودکان==  
 
کارشناسان متخصص در حوزۀ کودک، روش‌های زیر را برای یادگیری بهتر کودکان پیشنهاد می‌دهند:  
== روش‌های مؤثر در آموزش به کودکان ==
===یادگیری به کمک بازی===
کارشناسان متخصص در حوزهٔ کودک، روش‌های زیر را برای یادگیری بهتر کودکان پیشنهاد می‌دهند:
این روش، برای آموزش دروسی که سخت‌تر هستند، مانند ریاضیات یا گرامر زبان می‌تواند مؤثر باشد.  
 
===آموزش در خانه===
=== یادگیری به کمک بازی ===
این روش، برای آموزش دروسی که سخت‌تر هستند، مانند ریاضیات یا گرامر زبان می‌تواند مؤثر باشد.
 
=== آموزش در خانه ===
کارشناسان، معتقدند که والدین نباید در آموزش به کودک، عجله داشته و کودک را مجبور به انجام سریع تکالیف کنند. آموزش آرام و مداوم، تأثیر به مراتب بیشتری را بر کودک می‌گذارد.
کارشناسان، معتقدند که والدین نباید در آموزش به کودک، عجله داشته و کودک را مجبور به انجام سریع تکالیف کنند. آموزش آرام و مداوم، تأثیر به مراتب بیشتری را بر کودک می‌گذارد.
===تفهیم هدف مطالعه===
 
مطالعه، تنها به‌معنای انجام صحیح تکالیف، حفظ و پیروی کردن از یک برنامۀ مشخص نیست؛ بلکه یادگیری مهمترین هدف مطالعه است. در حقیقت، تلاش کودک برای مطالعه باید به یادگیری ختم شود.
=== تفهیم هدف مطالعه ===
===پاداش دادن به کودک===
مطالعه، تنها به‌معنای انجام صحیح تکالیف، حفظ و پیروی کردن از یک برنامهٔ مشخص نیست؛ بلکه یادگیری مهم‌ترین هدف مطالعه است. در حقیقت، تلاش کودک برای مطالعه باید به یادگیری ختم شود.
همۀ انسان‌ها، در زندگی خود، به تشویق و تأیید نیاز دارند. تصدیق و تشویق کودک، می‌تواند او را به مطالعه با تمرکز کامل و اثربخشی بیشتر هدایت کند.این تشویق می‌تواند با مواردی ساده مانند پختن غذای مورد علاقۀ کودک، رفتن به رستوران یا تماشای یک فیلم صورت بگیرد.  
 
===مکان مطالعه===
=== پاداش دادن به کودک ===
# داشتن نشانه‌های مثبت در مکان مطالعه؛ کارشناسان، والدین را به گذاشتن تابلویی با کلمات مثبت و دلگرم‌کننده، در مکان مطالعۀ کودک تشویق می‌کنند. این کلمات و تابلوها، ناخودآگاه کودک را تحریک کرده و توانایی یادگیری او را افزایش می‌دهند. جملاتی مانند «من می‌توانم»، «یادگیری ساده و آسان است» و «من شایستۀ بهترین نتیجه هستم» از آن جمله هستند.
همهٔ انسان‌ها، در زندگی خود، به تشویق و تأیید نیاز دارند. تصدیق و تشویق کودک، می‌تواند او را به مطالعه با تمرکز کامل و اثربخشی بیشتر هدایت کند. این تشویق می‌تواند با مواردی ساده مانند پختن غذای مورد علاقهٔ کودک، رفتن به رستوران یا تماشای یک فیلم صورت بگیرد.
# ابزارهای مناسب مطالعه؛ تمامی وسایلی که کودک در مدرسه از آنها استفاده می‌کند، در خانه و اتاق مطالعۀ او نیز باید در دسترس کودک باشند. عدم دسترسی به کتاب، ماژیک، خودکار و امثال آن می‌تواند در تمرکز کودک اختلال ایجاد کند.
 
# مکان مناسب برای مطالعه؛ داشتن محیطی جداگانه و مخصوص مطالعه، کودک را از حواس‌پرتی‌های احتمالی در زمان مطالعه دور می‌کند.  
=== مکان مطالعه ===
===سبک درس خواندن===
# داشتن نشانه‌های مثبت در مکان مطالعه؛ کارشناسان، والدین را به گذاشتن تابلویی با کلمات مثبت و دلگرم‌کننده، در مکان مطالعهٔ کودک تشویق می‌کنند. این کلمات و تابلوها، ناخودآگاه کودک را تحریک کرده و توانایی یادگیری او را افزایش می‌دهند. جملاتی مانند «من می‌توانم»، «یادگیری ساده و آسان است» و «من شایستهٔ بهترین نتیجه هستم» از آن جمله هستند.
# ابزارهای مناسب مطالعه؛ تمامی وسایلی که کودک در مدرسه از آنها استفاده می‌کند، در خانه و اتاق مطالعهٔ او نیز باید در دسترس کودک باشند. عدم دسترسی به کتاب، ماژیک، خودکار و امثال آن می‌تواند در تمرکز کودک اختلال ایجاد کند.
# مکان مناسب برای مطالعه؛ داشتن محیطی جداگانه و مخصوص مطالعه، کودک را از حواس‌پرتی‌های احتمالی در زمان مطالعه دور می‌کند.
 
=== سبک درس خواندن ===
والدین، در بیشتر مواقع، دوست دارند سبک درس خواندن خود را به کودکان خود نیز آموزش دهند که این کار از نظر کارشناسان، اشتباه است؛ زیرا آنها بر این باورند که هر شخصی، سبک یادگیری خود را داشته و کودک باید توانایی یافتن این سبک را در خود پیدا کند.
والدین، در بیشتر مواقع، دوست دارند سبک درس خواندن خود را به کودکان خود نیز آموزش دهند که این کار از نظر کارشناسان، اشتباه است؛ زیرا آنها بر این باورند که هر شخصی، سبک یادگیری خود را داشته و کودک باید توانایی یافتن این سبک را در خود پیدا کند.
# یادگیری جنبشی؛ این مفهوم به‌معنای یادگیری از طریق حرکت است. کودکانی که یادگیرندگان جنبشی هستند، توسط حقایق و اثبات شدن، مطالب یاد می‌گیرند و قادر به درک مفاهیمی که برای آنها اثبات نشود، نیستند. این گروه از کودکان، در هنر پیشرفت بسیاری داشته و در بیشتر مواقع، به‌خصوص در مدرسه، با شیوه‌های سنتی آموزش مبارزه می‌کنند.  
# یادگیری جنبشی؛ این مفهوم به‌معنای یادگیری از طریق حرکت است. کودکانی که یادگیرندگان جنبشی هستند، توسط حقایق و اثبات شدن، مطالب یادمی‌گیرند و قادر به درک مفاهیمی که برای آنها اثبات نشود، نیستند. این گروه از کودکان، در هنر پیشرفت بسیاری داشته و در بیشتر مواقع، به‌خصوص در مدرسه، با شیوه‌های سنتی آموزش مبارزه می‌کنند.
# یادگیری تصویری؛ استفاده از تصاویر در یادگیری یا یادگیری بصری، برای تقویت حافظۀ کودکان بسیار مؤثر است. بر اساس آمار ارائه شده، در حدود 40 درصد از کودکان یادگیری بینایی دارند.
# یادگیری تصویری؛ استفاده از تصاویر در یادگیری یا یادگیری بصری، برای تقویت حافظهٔ کودکان بسیار مؤثر است. بر اساس آمار ارائه شده، در حدود ۴۰ درصد از کودکان یادگیری بینایی دارند.
# یادگیری شنوایی؛ این نوع از یادگیری از طریق گوش صورت می‌گیرد. برخی از کودکان، صدا و موسیقی را بهتر به خاطر سپرده و برعکس، از خوانش مطالب لذت نمی‌برند.
# یادگیری شنوایی؛ این نوع از یادگیری از طریق گوش صورت می‌گیرد. برخی از کودکان، صدا و موسیقی را بهتر به خاطر سپرده و برعکس، از خوانش مطالب لذت نمی‌برند.
===نقش والدین در آموزش به کودک===
 
# مشارکت والدین؛ آمارها حکایت از عملکرد تحصیلی بهتر در کودکانی دارند که والدین نیز در روند یادگیری مطالب به آنها کمک می‌کنند.
=== نقش والدین در آموزش به کودک ===
# نحوۀ مشارکت؛ هر روز باید با کودک صحبت کرده، از تلاش‌های او حتی در زمان کسب نمرۀ پایین تقدیر شود، تفهیم اهمیت و ارزش تحصیل به کودک، توجه کافی به تمامی مسائل مرتبط با آموزش کودک و ارتباط مؤثر با معلمان و والدین دوستان کودک می‌تواند این مشارکت تحصیلی را مؤثر کند.<ref>[https://namnak.com/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%86-%D8%A8%D9%87-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86.p68545 «بهترین روش‌ها برای یادگیری و آموزش دادن به کودکان»، وب‌سایت نمناک.]</ref>  
# مشارکت والدین؛ آمارها حکایت از عملکرد تحصیلی بهتر در کودکانی دارند که والدین نیز در روند یادگیری مطالب به آنها کمک می‌کنند.
==سن مناسب آموزش به کودک==
# نحوهٔ مشارکت؛ هر روز باید با کودک صحبت کرده، از تلاش‌های او حتی در زمان کسب نمرهٔ پایین تقدیر شود، تفهیم اهمیت و ارزش تحصیل به کودک، توجه کافی به تمامی مسائل مرتبط با آموزش کودک و ارتباط مؤثر با معلمان و والدین دوستان کودک می‌تواند این مشارکت تحصیلی را مؤثر کند.<ref>[https://namnak.com/آموزش-دادن-به-کودکان.p68545 «بهترین روش‌ها برای یادگیری و آموزش دادن به کودکان»، وب‌سایت نمناک.]</ref>
===آموزش خلاقیت===
 
از جمله چالش‌های امروزی والدین، [[خلاقیت کودک|پرورش خلاقیت]] و هوش کودکان است. متخصصان حوزۀ کودک بر این باورند که [[خلاقیت کودک|آموزش خلاقیت]] در کودکان می‌تواند از سن 5 سالگی شروع شود؛ زیرا در این سن، کودک از قوۀ تخیل خوبی برخودار است. برخی از والدین در این سن، به کودکان خود یاد می‌دهند که با اسباب‌بازی‌های خود تنها به یک شیوه بازی نکرده و نقاشی‌های خود را نیز به شیوه‌های مختلفی رنگ‌آمیزی کنند؛ برای مثال، آسمان را همیشه آبی رنگ نکنند. این کار، منجر به ترغیب کودک به تفکر می‌شود. علاوه بر آن، والدین می‌توانند [[خلاقیت کودک]] را شناسایی و از آن حمایت کنند. تفکر خلاق، در انسان، در ابعاد رفتاری، هیجانی و تصمیمات فردی او بروز کرده و فرد خلاق، تصمیمات بهتری را در زندگی خواهد گرفت و با شیوه‌های بهتری، به حل مشکلات پیش آمده، خواهد پرداخت.  
== آموزش‌های مناسب کودک ==
===آموزش زبان دوم===
=== آموزش خلاقیت ===
از دیگر دغدغه‌های امروزی والدین، یادگیری زبان دوم توسط فرزندان آنها است. متخصصان حوزۀ کودک، هنوز از سن دقیقی برای شروع یادگیری زبان دوم سخن نگفته‌اند. بیشتر کارشناسان، بر این باورند که پس از یادگیری زبان اول (زبان مادری) به‌صورت کامل و بدون هیچ مشکلی توسط کودک، او می‌تواند به یادگیری زبان دوم بپردازد. گروهی از کارشناسان، شروع پنج سالگی را سن مناسبی برای این کار می‌دانند؛ زیرا حنجرۀ کودک به توانایی لازم برای ادای زبان مادری و زبان دوم رسیده است. بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهند که کودکانی که زبان دوم می‌آموزند، در حل مسائل پیچیده، از خلاقیت و تبحر بیشتری برخودار بوده و قوۀ استدلال، درک و توانایی‌های ذهنی آنها نیز نسبت به همسالان آنها، از پیشرفت بیشتری برخودار است.
از جمله چالش‌های امروزی والدین، [[خلاقیت کودک|پرورش خلاقیت]] و هوش کودکان است. متخصصان حوزهٔ کودک بر این باورند که [[خلاقیت کودک|آموزش خلاقیت]] در کودکان می‌تواند از سن ۵ سالگی شروع شود؛ زیرا در این سن، کودک از قوهٔ تخیل خوبی برخودار است. برخی از والدین در این سن، به کودکان خود یاد می‌دهند که با اسباب‌بازی‌های خود تنها به یک شیوه بازی نکرده و نقاشی‌های خود را نیز به شیوه‌های مختلفی رنگ‌آمیزی کنند؛ برای مثال، آسمان را همیشه آبی رنگ نکنند. این کار، منجر به ترغیب کودک به تفکر می‌شود. علاوه بر آن، والدین می‌توانند [[خلاقیت کودک]] را شناسایی و از آن حمایت کنند. تفکر خلاق، در انسان، در ابعاد رفتاری، هیجانی و تصمیمات فردی او بروز کرده و فرد خلاق، تصمیمات بهتری را در زندگی خواهد گرفت و با شیوه‌های بهتری، به حل مشکلات پیش آمده، خواهد پرداخت.
===آموزش موسیقی===
 
موسیقی، قدرت تخیل و تمرکز کودک را تحریک کرده و اثر مثبتی بر آن می‌گذارد. روانشناسان کودک معتقدند که آموزش موسیقی در سنین پیش از مدرسه، در بالا بردن سطح هوش و توانایی‌های ذهنی، تقویت در پاسخ‌دهی شنوایی و نیز حافظۀ کودک مؤثر است. این کودکان، در یادگیری دروسی همچون ریاضیات نیز نسبت به سایر کودکان موفق‌تر عمل می‌کنند.
=== آموزش زبان دوم ===
===آموزش ورزش===
از دیگر دغدغه‌های امروزی والدین، یادگیری زبان دوم توسط فرزندان آنها است. متخصصان حوزهٔ کودک، هنوز از سن دقیقی برای شروع یادگیری زبان دوم سخن نگفته‌اند. بیشتر کارشناسان، بر این باورند که پس از یادگیری زبان اول (زبان مادری) به‌صورت کامل و بدون هیچ مشکلی توسط کودک، او می‌تواند به یادگیری زبان دوم بپردازد. گروهی از کارشناسان، شروع پنج سالگی را سن مناسبی برای این کار می‌دانند؛ زیرا حنجرهٔ کودک به توانایی لازم برای ادای زبان مادری و زبان دوم رسیده است. بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهند که کودکانی که زبان دوم می‌آموزند، در حل مسائل پیچیده، از خلاقیت و تبحر بیشتری برخودار بوده و قوهٔ استدلال، درک و توانایی‌های ذهنی آنها نیز نسبت به همسالان آنها، از پیشرفت بیشتری برخودار است.
تحرک، به اندازه‌ای که منجر به عرق کردن شود، برای سلامتی سیستم مغز بسیار مفید است. ورزش، تأثیری مستقیم بر راهیابی هر چه بیشتر خون به مغز انسان و کارکرد بهتر دستگاه عصبی فرد دارد.<ref> [https://kodakonojavan.com/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9-%D9%86%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86/ «آموزش کودک و نوجوان»، وب‌سایت کودکانه.]</ref>
 
===آموزش نظم و ترتیب===
=== آموزش موسیقی ===
سن مناسب برای آموزش‌های مربوط به منظم شدن کودکان، از همان خردسالی و از حدود یک سالگی شروع می‌شود. در این سن، والدین و مراقبان کودک می‌توانند با صبر و حوصله و از طریق روش‌های غیرمستقیم، قواعد نظم و ترتیب را به کودک آموزش دهند؛ برای مثال، زمانی‌که کودک به پرتاب کردن وسایل به این طرف و آن طرف خانه مشغول است، والدین باید حواس کودک را پرت کرده و او را به شیوۀ دیگری سرگرم کنند. با این روش، کودک که هنوز درک درستی از کار درست و غلط ندارد، به‌صورت غیرمستقیم این مفهوم را آموزش می‌بیند. پس از سن 4 سالگی، کودک به توانایی کامل درک این قوانین پی می‌برد. پس از سه یا چهار سالگی، والدین از طریق برقراری ارتباط مناسب عاطفی و احساسی با کودک، استفاده از تشویق و پاداش برای آموزش نظم به کودک، ایجاد نشاط و شادی در زمان تمیزکاری، جمع کردن وسایل بازی قبل پیش از شروع بازی جدید، الگو بودن والدین برای آموزش نظم به فرزند و استفاده از اسباب‌بازی‌های مناسب برای این آموزش، اقدام کنند.<ref>[https://aryaland.ir/mag/how-to-discipline-children?u=how-to-discipline-children%2F هادی‌زاده، مرجان، «بهترین زمان آموزش نظم و ترتیب به کودکان چه سنی است؟»، وب‌سایت آریالند.]</ref>  
موسیقی، قدرت تخیل و تمرکز کودک را تحریک کرده و اثر مثبتی بر آن می‌گذارد. روانشناسان کودک معتقدند که آموزش موسیقی در سنین پیش از مدرسه، در بالا بردن سطح هوش و توانایی‌های ذهنی، تقویت در پاسخ‌دهی شنوایی و نیز حافظهٔ کودک مؤثر است. این کودکان، در یادگیری دروسی همچون ریاضیات نیز نسبت به سایر کودکان موفق‌تر عمل می‌کنند.
===آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودک===
 
مهارت‌های اجتماعی به‌صورت خود به خود پرورش نمی‌یابد و والدین باید در راستای آموزش و تمرین به کودکان در این زمینه تلاش کنند. کودکانی که دارای مهارت‌های اجتماعی بهتری هستند، در دوران مدرسه نیز با پیشرفت‌های بیشتری روبه‌رو خواهند بود. این آموزش در کودکانی که درون‌گرا هستند، به صبر و بردباری بیشتری نیاز دارد.  
=== آموزش ورزش ===
===آموزش مقاومت در برابر مشکلات===
تحرک، به اندازه‌ای که منجر به عرق کردن شود، برای سلامتی سیستم مغز بسیار مفید است. ورزش، تأثیری مستقیم بر راهیابی هر چه بیشتر خون به مغز انسان و کارکرد بهتر دستگاه عصبی فرد دارد.<ref>[https://kodakonojavan.com/آموزش-کودک-نوجوان/ «آموزش کودک و نوجوان»، وب‌سایت کودکانه.]</ref>
انسان‌ها در زندگی، همواره با پاره‌ای از مشکلات و سختی‌ها مواجه می‌شوند. برای عبور از این مشکلات، وجود سطح مناسبی از مقاومت روانی و مهارت برخورد مثبت با مشکلات، می‌تواند به کودک کمک‌کننده باشد. بسیاری از والدین، از سر دلسوزی، به شکلی افراطی، از فرزندان خود مراقبت کرده و به آنها اجازۀ مواجه شدن با مشکلات به‌ تنهایی را نمی‌دهند. این محافظت و مراقبت افراطی، کودک را آسیب‌پذیر کرده و در آینده، نسبت به کوچک‌ترین مشکلات، حساسیت نشان می‌دهند.  
 
===آموزش همدلی===
=== آموزش نظم و ترتیب ===
رشد مهارت همدلی، علاوه بر تأثیر مثبت در جامعه، برای پرورش رشد هیجانی کودک نیز بسیار ضروری است.  
سن مناسب برای آموزش‌های مربوط به منظم شدن کودکان، از همان خردسالی و از حدود یک سالگی شروع می‌شود. در این سن، والدین و مراقبان کودک می‌توانند با صبر و حوصله و از طریق روش‌های غیرمستقیم، قواعد نظم و ترتیب را به کودک آموزش دهند؛ برای مثال، زمانی‌که کودک به پرتاب کردن وسایل به این طرف و آن طرف خانه مشغول است، والدین باید حواس کودک را پرت کرده و او را به شیوهٔ دیگری سرگرم کنند. با این روش، کودک که هنوز درک درستی از کار درست و غلط ندارد، به‌صورت غیرمستقیم این مفهوم را آموزش می‌بیند. پس از سن ۴ سالگی، کودک به توانایی کامل درک این قوانین پی می‌برد. پس از سه یا چهار سالگی، والدین از طریق برقراری ارتباط مناسب عاطفی و احساسی با کودک، استفاده از تشویق و پاداش برای آموزش نظم به کودک، ایجاد نشاط و شادی در زمان تمیزکاری، جمع کردن وسایل بازی قبل پیش از شروع بازی جدید، الگو بودن والدین برای آموزش نظم به فرزند و استفاده از اسباب‌بازی‌های مناسب برای این آموزش، اقدام کنند.<ref>[https://aryaland.ir/mag/how-to-discipline-children?u=how-to-discipline-children%2F هادی‌زاده، مرجان، «بهترین زمان آموزش نظم و ترتیب به کودکان چه سنی است؟»، وب‌سایت آریالند.]</ref>
===آموزش نه گفتن===
 
کودکی که توانایی نه گفتن داشته باشد، می‌تواند بدون پرخاشگری، از حق خود دفاع کند.<ref>[https://honarehzendegi.com/fa/Teaching-children طباطبایی، فرزاد، «آموزش به کودکان»، وب‌سایت حامی هنر زندگی.]</ref>  
=== آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودک ===
===آموزش مدیریت پول===
مهارت‌های اجتماعی به‌صورت خود به خود پرورش نمی‌یابد و والدین باید در راستای آموزش و تمرین به کودکان در این زمینه تلاش کنند. کودکانی که دارای مهارت‌های اجتماعی بهتری هستند، در دوران مدرسه نیز با پیشرفت‌های بیشتری روبه‌رو خواهند بود. این آموزش در کودکانی که درون‌گرا هستند، به صبر و بردباری بیشتری نیاز دارد.
کودکان، از سن چهار سالگی، توانایی درک رابطۀ پول با وسایلی که خریداری می‌شوند را پیدا می‌کنند. با ورود به مدرسه و یادگیری اعداد و روابط بین آنها، کودکان در محاسباتی که به پول مربوط می‌شود نیز توانمند می‌شوند. کارشناسان، معتقدند که با دادن پول به صورت هفتگی یا ماهانه، می‌توان به کودک توانایی مدیریت خرج و مخارج را آموخت.<ref>[https://newmiind.com/ninimind/2567/educate-children/ «آموزش به کودکان»، وب‌سایت نی نی مایند.]</ref>  
 
===آموزش اعتماد به نفس===
=== آموزش مقاومت در برابر مشکلات ===
کارشناسان، راهکارهایی را در زمینۀ آموزش و ایجاد اعتماد به نفس در کودکان ارائه داده‌اند:  
انسان‌ها در زندگی، همواره با پاره‌ای از مشکلات و سختی‌ها مواجه می‌شوند. برای عبور از این مشکلات، وجود سطح مناسبی از مقاومت روانی و مهارت برخورد مثبت با مشکلات، می‌تواند به کودک کمک‌کننده باشد. بسیاری از والدین، از سر دلسوزی، به شکلی افراطی، از فرزندان خود مراقبت کرده و به آنها اجازهٔ مواجه شدن با مشکلات به تنهایی را نمی‌دهند. این محافظت و مراقبت افراطی، کودک را آسیب‌پذیر کرده و در آینده، نسبت به کوچک‌ترین مشکلات، حساسیت نشان می‌دهند.
# افتخار کردن به‌موقع و به‌جا ؛ 
 
# کمک کردن به‌موقع به کودک؛
=== آموزش همدلی ===
# الگو بودن برای کودک با دوست داشتن خود؛ والدین باید ابتدا خود را دوست داشته باشند تا این توانایی را به کودک خود نیز انتقال دهند.  
رشد مهارت همدلی، علاوه بر تأثیر مثبت در جامعه، برای پرورش رشد هیجانی کودک نیز بسیار ضروری است.
# آموزش وِفق دادن کودک با تغییر شرایط؛
 
# دادن حق استقلال و ماجراجویی به کودکان؛
=== آموزش نه گفتن ===
# اهمیت دادن به علائق کودک؛
کودکی که توانایی نه گفتن داشته باشد، می‌تواند بدون پرخاشگری، از حق خود دفاع کند.<ref>[https://honarehzendegi.com/fa/Teaching-children طباطبایی، فرزاد، «آموزش به کودکان»، وب‌سایت حامی هنر زندگی.]</ref>
# فراهم کردن محیطی با ثبات برای رشد صحیح کودک؛
 
# ایجاد رابطۀ صحیح با کودک؛
=== آموزش مدیریت پول ===
# رفتار ملایم و منطقی با کودک؛
کودکان، از سن چهار سالگی، توانایی درک رابطهٔ پول با وسایلی که خریداری می‌شوند را پیدا می‌کنند. با ورود به مدرسه و یادگیری اعداد و روابط بین آنها، کودکان در محاسباتی که به پول مربوط می‌شود نیز توانمند می‌شوند. کارشناسان، معتقدند که با دادن پول به صورت هفتگی یا ماهانه، می‌توان به کودک توانایی مدیریت خرج و مخارج را آموخت.<ref>[https://newmiind.com/ninimind/2567/educate-children/ «آموزش به کودکان»، وب‌سایت نی نی مایند.]</ref>
# اجازۀ ابراز وجود به کودک و احترام به نظر و دیدگاه او؛
 
# عدم مقایسۀ کودک با کودکان دیگر؛
=== آموزش اعتماد به نفس ===
# تحمیل نکردن نظر خود به کودک؛
کارشناسان، راهکارهایی را در زمینهٔ آموزش و ایجاد اعتماد به نفس در کودکان ارائه داده‌اند:
# مسئولیت دادن به کودک در حد توانایی‌های او؛
# افتخار کردن به‌موقع و به‌جا؛
# مد نظر قرار دادن توانمندی‌های کودک به جای ناتوانی‌های او؛
# کمک کردن به‌موقع به کودک؛
# احترام به کودک و ابراز علاقه به او؛
# الگو بودن برای کودک با دوست داشتن خود؛ والدین باید ابتدا خود را دوست داشته باشند تا این توانایی را به کودک خود نیز انتقال دهند.
# برآورده کردن توقعات کودک در حد معقول؛
# آموزش وِفق دادن کودک با تغییر شرایط؛
# صدا نکردن کودک با القاب نامناسب و مسخره‌آمیز؛
# دادن حق استقلال و ماجراجویی به کودکان؛
# اهمیت دادن به علائق کودک؛
# فراهم کردن محیطی با ثبات برای رشد صحیح کودک؛
# ایجاد رابطهٔ صحیح با کودک؛
# رفتار ملایم و منطقی با کودک؛
# اجازهٔ ابراز وجود به کودک و احترام به نظر و دیدگاه او؛
# عدم مقایسهٔ کودک با کودکان دیگر؛
# تحمیل نکردن نظر خود به کودک؛
# مسئولیت دادن به کودک در حد توانایی‌های او؛
# مد نظر قرار دادن توانمندی‌های کودک به جای ناتوانی‌های او؛
# احترام به کودک و ابراز علاقه به او؛
# برآورده کردن توقعات کودک در حد معقول؛
# صدا نکردن کودک با القاب نامناسب و مسخره‌آمیز؛
# پرورش استعدادهای بالقوه در کودک.<ref>هاشمی، «راهکارهای عملی افزایش اعتماد به نفس در کودکان»، 1398ش، ص150-170.</ref>
# پرورش استعدادهای بالقوه در کودک.<ref>هاشمی، «راهکارهای عملی افزایش اعتماد به نفس در کودکان»، 1398ش، ص150-170.</ref>
==آموزش کودک در اسلام==
در [[آموزه‌های اسلام]]، فراگیری [[دانش]] موجب فضیلت و [[کرامت انسانی|کرامت انسان]] دانسته شده و در [[قرآن]] به کسانی که جویای دانش هستند وعده درجات عظیم داده شده است.<ref>سوره مجادله، آیه 11.</ref>  در [[فرهنگ اسلامی]]، جایگاه عالِم برتر از [[شهید]]، معرفی شده<ref>[https://fa.wikifeqh.ir/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4_%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A8%D9%87_%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9 «آموزش علوم به کودک» ویکی فقه.]</ref>  و [[امام علی]] درستی و کمال [[دین]] را در گرو فراگیری [[دانش]] و عمل به آن دانسته است.<ref>[http://lib.eshia.ir/11005/1/30/اعلموا کلینی، الکافی، 1407ق، ج۱، ص۳۰، (باب فرض العلم) ح۴.] </ref>  در همین چارچوب، [[آموزه‌های اسلام]]، دوران کودکی و نوجوانی را بهترین دوره دانش‌آموزی معرفی کرده<ref>[http://lib.eshia.ir/26580/1/268/الْحَدَثِ شریف‌الرضی، نهج البلاغه، 1379ش، ص۲۶۸، بخشی از نامه۳۱.]</ref>  که نتیجۀ آن عزت و سروری در بزرگ‌سالی است.<ref>[http://lib.eshia.ir/15335/20/267/صغارا ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغة، 1393ش، ج۲۰، ص۲۷۶، کلمه قصار ۹۸.]</ref>  امروزه نقش چشمگیر آموزش در شکل‌گیری شخصیت افراد، در [[روان‌شناسی|دانش روان‌شناسی]] نیز تأیید شده است.<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/197834/ هاشمی، «زمینه تربیت فرزند قبل از تولد»، پایگاه اینترنتی راسخون، تاریخ بازدید: 19 اردیبهشت 1401ش.] </ref>
==اهمیت آموزش کودکان ==
در روایات اسلامی، آموزش به کودکان از مهم‌ترین وظایف والدین خصوصاً [[پدر]] دانسته شده و لزوم برخی از آموزش‌ها به‌عنوان حق کودکان مطرح شده و برخی از آن‌ها نیز به‌صورت ارشادی توصیه ‌شده است. در روایتی از [[امام حسن عسکری]] چنین آمده است که [[خدا|خداوند]] در [[قیامت]]، پاداشی شگفت‌انگیز به انسان‌هایی می‌دهد که در آموزش فرزندان خود، کوشا بوده‌اند.<ref> [http://lib.eshia.ir/11015/4/246/وذلك محدث نوری، مستدرک الوسائل، 1408ق، ج۴، ص۲۴۶، باب۶ من ابواب قراءة القرآن، ح۱.]</ref>   
==دوره‌های سِنّی آموزش==
فرآیند آموزش کودکان در [[آموزه‌های اسلامی]] به سه دوره مختلف تقسیم شده که در هر کدام، آموزش‌های خاصی به کودک داده می‌شود. در برخی روایات، برای هر کدام از این دوره‌ها یک بازه زمانی هفت‌ساله تعریف شده است.<ref>[http://lib.eshia.ir/11005/6/47/الغلام کلینی، الکافی، 1407ق، ج۶، ص۴۷، (باب تادیب الولد)، ح۳.]</ref>
==آموزش خواندن و نوشتن==
[[حضرت محمد]]، یکی از حقوق فرزند بر [[پدر]] را آموزش خواندن و نوشتن دانسته است.<ref>[https://lib.eshia.ir/11024/15/200 حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، 1409ق، ج15، ص200.] </ref>  [[امام علی]] نیز به ترغیب فرزندان برای طلب علم، سفارش کرده است.<ref>متقی هندی، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، 1419ق، ج16، ص548.</ref>  همچنین [[امام حسن مجتبی]]، کودکان امروز را بزرگان جامعه فردا نامیده که برای نقش‌آفرینی درست در جامعۀ فردا می‌بایست دانش بیاموزند.<ref>علامه مجلسی، بحار الانوار، 1403ق، ج2، ص152. </ref>
==آموزش مهارت‌های زندگی==
در کنار فراگیری دانش، [[آموزه‌های اسلام]] بر آموختن مهارت‌های لازم در زندگی روزمره نیز تأکید بسیاری کرده است. از مهم‌ترین مهارت‌های مورد توجه در روایات، مهارت [[تیراندازی]] و [[شنا]] کردن است که آموزش آنها به فرزندان، سفارش شده است.<ref>[https://lib.eshia.ir/11024/15/194 حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، 1409ق، ج15، ص194.] </ref>  پیشوایان مسلمان در گزینش و اولوبت‌دهی به فراگیری مهارت‌ها، به نقش آن‌ها در تأمین مصالح فردی و اجتماعی، توجه داشته‌اند<ref>متقی هندی، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، 1419ق، ج16، ص443.</ref>  و اموری را در اولویت قرار می‌دادند که کودکان در بزرگ‌سالی به آن‌ها احتیاج خواهند داشت.<ref>[http://lib.eshia.ir/15335/20/333/أولى ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغة، [بی‌تا<nowiki>]</nowiki>، ج۲۰، ص۳۳۳، الحکم المنسوبة الی امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) شماره ۸۱۷.]</ref>
==آموزش قرآن==
[[حضرت محمد|رسول خدا]] در کنار [[تیراندازی]] و [[شنا]]، فراگیری و آشنایی با تعالیم [[قرآن]] را از حقوق فرزند بر [[پدر]] دانسته است.<ref>متقی هندی، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، 1419ق، ج16، ص444.</ref>
==آداب خوردن==
[[سیره اهل‌بیت|سیرۀ اهل‌بیت]] سرشار از توصیه‌های مرتبط با آداب خوردن و آشامیدن است که نسبت به آموزش آن در [[خانواده]] نیز سفارش شده است. [[حضرت محمد]] با توجه به نقش [[پدر]] در آموزش آداب خوردن در [[خانواده]]، سفارش کرده است که هرگاه اعضای [[خانواده]] بر گِرد سفره، جمع می‌شوند [[پدر]] در ابتدای طعام، [[خدا]] را یاد کند تا آنان نیز [[خدا]] را یاد کنند، و در پایان نیز خدای را سپاس گویند.<ref>[https://lib.eshia.ir/11024/16/484/%D9%85%D8%A7_%D9%85%D9%86_%D8%B1%D8%AC%D9%84_%DB%8C%D8%AC%D9%85%D8%B9_%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D9%84%D9%87 حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، 1409ق، ج16، ص484.]</ref>  [[امام علی]] نیز به‌منظور آموزش آداب خوردن، به فرزندش سفارش کرده است که پیش از گرسنگی، غذا مخور؛ غذا را خوب بجو و پیش از سیری، دست از غذا بکش.<ref>ورام، مجموعه ورام آداب و اخلاق در اسلام، 1369ش، ص73. </ref>  او همچنین به فرزندانش سفارش می‌کرد هنگامی‌ که مسواک کردند آب ننوشند مگر این‌که سه بار آب را در دهان بگردانند و بیرون بريزند.<ref>طبرسی، مکارم الاخلاق، 1370ش، ص 153. </ref>


==پانویس==
== آموزش کودک در اسلام ==
در آموزه‌های اسلام، فراگیری دانش موجب فضیلت و [[کرامت انسانی|کرامت انسان]] دانسته شده و در [[قرآن]] به کسانی که جویای دانش هستند وعده درجات عظیم داده شده است.<ref>سوره مجادله، آیه 11.</ref> در فرهنگ اسلامی، جایگاه عالِم برتر از شهید، معرفی شده<ref>[https://fa.wikifeqh.ir/آموزش_علوم_به_کودک «آموزش علوم به کودک» ویکی فقه.]</ref> و [[امام علی]] درستی و کمال [[دین]] را در گرو فراگیری دانش و عمل به آن دانسته است.<ref>[http://lib.eshia.ir/11005/1/30/اعلموا کلینی، الکافی، 1407ق، ج۱، ص۳۰، (باب فرض العلم) ح۴.]</ref> در همین چارچوب، آموزه‌های اسلام، دوران کودکی و نوجوانی را بهترین دوره دانش‌آموزی معرفی کرده<ref>[http://lib.eshia.ir/26580/1/268/الْحَدَثِ شریف‌الرضی، نهج البلاغه، 1379ش، ص۲۶۸، بخشی از نامه۳۱.]</ref> که نتیجهٔ آن عزت و سروری در بزرگ‌سالی است.<ref>[http://lib.eshia.ir/15335/20/267/صغارا ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغة، 1393ش، ج۲۰، ص۲۷۶، کلمه قصار ۹۸.]</ref> امروزه نقش چشمگیر آموزش در شکل‌گیری شخصیت افراد، در [[روان‌شناسی|دانش روان‌شناسی]] نیز تأیید شده است.<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/197834/ هاشمی، «زمینه تربیت فرزند قبل از تولد»، پایگاه اینترنتی راسخون، تاریخ بازدید: 19 اردیبهشت 1401ش.]</ref>
 
در روایات اسلامی، آموزش به کودکان از مهم‌ترین وظایف والدین خصوصاً [[پدر]] دانسته شده و لزوم برخی از آموزش‌ها به‌عنوان حق کودکان مطرح شده و برخی از آن‌ها نیز به‌صورت ارشادی توصیه شده است. در روایتی از [[امام حسن عسکری]] چنین آمده است که خداوند در قیامت، پاداشی شگفت‌انگیز به انسان‌هایی می‌دهد که در آموزش فرزندان خود، کوشا بوده‌اند.<ref>[http://lib.eshia.ir/11015/4/246/وذلك محدث نوری، مستدرک الوسائل، 1408ق، ج۴، ص۲۴۶، باب۶ من ابواب قراءة القرآن، ح۱.]</ref>
 
فرایند آموزش کودکان در آموزه‌های اسلامی به سه دوره مختلف تقسیم شده که در هر کدام، آموزش‌های خاصی به کودک داده می‌شود. در برخی روایات، برای هر کدام از این دوره‌ها یک بازه زمانی هفت‌ساله تعریف شده است.<ref>[http://lib.eshia.ir/11005/6/47/الغلام کلینی، الکافی، 1407ق، ج۶، ص۴۷، (باب تأدیب الولد)، ح۳.]</ref>
 
[[حضرت محمد]]، یکی از حقوق فرزند بر [[پدر]] را آموزش خواندن و نوشتن دانسته است.<ref>[https://lib.eshia.ir/11024/15/200 حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، 1409ق، ج15، ص200.]</ref> [[امام علی]] نیز به ترغیب فرزندان برای طلب علم، سفارش کرده است.<ref>متقی هندی، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، 1419ق، ج16، ص548.</ref> همچنین [[امام حسن مجتبی]]، کودکان امروز را بزرگان جامعه فردا نامیده که برای نقش‌آفرینی درست در جامعهٔ فردا می‌بایست دانش بیاموزند.<ref>علامه مجلسی، بحار الانوار، 1403ق، ج2، ص152.</ref>
 
در کنار فراگیری دانش، آموزه‌های اسلام بر آموختن مهارت‌های لازم در زندگی روزمره نیز تأکید بسیاری کرده است. از مهم‌ترین مهارت‌های مورد توجه در روایات، مهارت تیراندازی و شنا کردن است که آموزش آنها به فرزندان، سفارش شده است.<ref>[https://lib.eshia.ir/11024/15/194 حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، 1409ق، ج15، ص194.]</ref> پیشوایان مسلمان در گزینش و اولوبت‌دهی به فراگیری مهارت‌ها، به نقش آن‌ها در تأمین مصالح فردی و اجتماعی، توجه داشته‌اند<ref>متقی هندی، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، 1419ق، ج16، ص443.</ref> و اموری را در اولویت قرار می‌دادند که کودکان در بزرگ‌سالی به آن‌ها احتیاج خواهند داشت.<ref>[http://lib.eshia.ir/15335/20/333/أولى <nowiki>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغة، [بی‌تا]، ج۲۰، ص۳۳۳، الحکم المنسوبة الی امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) شماره ۸۱۷.</nowiki>]</ref>
 
[[حضرت محمد|رسول خدا]] در کنار تیراندازی و شنا، فراگیری و آشنایی با تعالیم قرآن را از حقوق فرزند بر [[پدر]] دانسته است.<ref>متقی هندی، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، 1419ق، ج16، ص444.</ref>
 
سیرهٔ اهل‌بیت سرشار از توصیه‌های مرتبط با آداب خوردن و آشامیدن است که نسبت به آموزش آن در [[خانواده]] نیز سفارش شده است. [[حضرت محمد]] با توجه به نقش [[پدر]] در آموزش آداب خوردن در [[خانواده]]، سفارش کرده است که هرگاه اعضای [[خانواده]] بر گِرد سفره، جمع می‌شوند [[پدر]] در ابتدای طعام، [[خدا]] را یاد کند تا آنان نیز خدا را یاد کنند، و در پایان نیز خدای را سپاس گویند.<ref>[https://lib.eshia.ir/11024/16/484/ما_من_رجل_یجمع_عیاله حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، 1409ق، ج16، ص484.]</ref> [[امام علی]] نیز به‌منظور آموزش آداب خوردن، به فرزندش سفارش کرده است که پیش از گرسنگی، غذا مخور؛ غذا را خوب بجو و پیش از سیری، دست از غذا بکش.<ref>ورام، مجموعه ورام آداب و اخلاق در اسلام، 1369ش، ص73.</ref> او همچنین به فرزندانش سفارش می‌کرد هنگامی که مسواک کردند آب ننوشند مگر این‌که سه بار آب را در دهان بگردانند و بیرون بریزند.<ref>طبرسی، مکارم الاخلاق، 1370ش، ص 153.</ref>
 
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


==منابع==  
== منابع ==
{{آغاز منابع}}
{{آغاز منابع}}
* قرآن کریم
* قرآن کریم
* «آموزش به کودکان»، وب‌سایت نی‌نی مایند، تاریخ بازدید: 23 آبان 1401ش.
* «آموزش به کودکان»، وب‌سایت نی‌نی مایند، تاریخ بازدید: ۲۳ آبان ۱۴۰۱ش.
* «آموزش علوم به کودک» ویکی فقه، تاریخ بازدید: 22 اردیبهشت 1401.
* «آموزش علوم به کودک» ویکی فقه، تاریخ بازدید: ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۱.
* «آموزش کودک و نوجوان»، وب‌سایت کودکانه، تاریخ بازدید: 23 آبان 1401ش.
* «آموزش کودک و نوجوان»، وب‌سایت کودکانه، تاریخ بازدید: ۲۳ آبان ۱۴۰۱ش.
* ابن ‌ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج‌البلاغة، قم، مکتبة آیةالله العظمی المرعشي‌النجفي(ره)، 1393ش.
* ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج‌البلاغة، قم، مکتبة آیةالله العظمی المرعشی‌النجفی (ره)، ۱۳۹۳ش.
* «بهترین روش‌ها برای یادگیری و آموزش دادن به کودکان»، وب‌سایت نمناک، تاریخ بازدید: 23 آبان 1401ش.
* «بهترین روش‌ها برای یادگیری و آموزش دادن به کودکان»، وب‌سایت نمناک، تاریخ بازدید: ۲۳ آبان ۱۴۰۱ش.
* حر عاملى، محمد بن حسن‏، تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسة آل البيت(ع)‏، 1409ق.
* حر عاملی، محمد بن حسن‏، تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسة آل البیت (ع)‏، ۱۴۰۹ق.
* شریف ‌الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم، مشهور، 1379ش.
* شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم، مشهور، ۱۳۷۹ش.
* طباطبایی، فرزاد، «آموزش به کودکان»، وب‌سایت حامی هنر زندگی، تاریخ بازدید: 23 آبان 1401ش.
* طباطبایی، فرزاد، «آموزش به کودکان»، وب‌سایت حامی هنر زندگی، تاریخ بازدید: ۲۳ آبان ۱۴۰۱ش.
* طبرسی، حسن ‌بن فضل، مکارم الاخلاق، قم، الشریف الرضی، 1370ش.
* طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، قم، الشریف الرضی، ۱۳۷۰ش.
* مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1403ق.
* مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار‌الکتب الاسلامیه، 1407ق.
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق.
* متقی هندی، علی بن حسام‌الدین، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1419ق.
* متقی هندی، علی بن حسام‌الدین، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۹ق.
* محدث نوری، حسین، مستدرک الوسائل، قم، مؤسسة آل‌البيت عليهم‌السلام لإحياء التراث، بیروت، 1408ق.
* محدث نوری، حسین، مستدرک الوسائل، قم، مؤسسة آل‌البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث، بیروت، ۱۴۰۸ق.
* ورام، مسعود بن عیسی، ترجمه محمدرضا عطایی، مشهد، آستان قدس رضوی، 1369ش.
* ورام، مسعود بن عیسی، ترجمه محمدرضا عطایی، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۶۹ش.
* هادی‌زاده، مرجان، «بهترین زمان آموزش نظم و ترتیب به کودکان چه سنی است؟»، وب‌سایت آریالند، تاریخ بازدید: 23 آبان 1401ش.
* هادی‌زاده، مرجان، «بهترین زمان آموزش نظم و ترتیب به کودکان چه سنی است؟»، وب‌سایت آریالند، تاریخ بازدید: ۲۳ آبان ۱۴۰۱ش.
* هاشمی، آمنه و بهارلو، فیروزه، «راهکارهای عملی افزایش اعتماد به نفس در کودکان»، پژوهشنامۀ اورمزد، شمارۀ 47، 1398ش.
* هاشمی، آمنه و بهارلو، فیروزه، «راهکارهای عملی افزایش اعتماد به نفس در کودکان»، پژوهشنامهٔ اورمزد، شمارهٔ ۴۷، ۱۳۹۸ش.
* هاشمی، علی، «زمینه تربیت فرزند قبل از تولد»، پایگاه اینترنتی راسخون، تاریخ درج مطلب: 14 شهریور 1390.
* هاشمی، علی، «زمینه تربیت فرزند قبل از تولد»، پایگاه اینترنتی راسخون، تاریخ درج مطلب: ۱۴ شهریور ۱۳۹۰.
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}

نسخهٔ کنونی تا ۱ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۱۰:۴۲

آموزش کودک؛ شیوه‌های آموزش مهارت‌ها و مسائل مختلف به کودکان.

دنیای امروز، با حجم بالای تغییراتی که با آن مواجه است، نیاز شدیدی به تغییر در شیوه‌های سنتی آموزش و تربیت کودکان پیدا کرده است. بیشتر شیوه‌های قدیمی، کارایی خود را از دست داده و شیوه‌های استاندارد و نوین جایگزین آنها شده‌اند. علاوه بر آن، کشف استعداد کودکان و پرورش آنها، یکی از دغدغه‌های اصلی والدین در دنیای امروزی است که از طریق آموزش‌های صحیح به کودک، این استعدادها کشف شده و پرورش می‌یابند.

روش‌های مؤثر در آموزش به کودکان

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کارشناسان متخصص در حوزهٔ کودک، روش‌های زیر را برای یادگیری بهتر کودکان پیشنهاد می‌دهند:

یادگیری به کمک بازی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این روش، برای آموزش دروسی که سخت‌تر هستند، مانند ریاضیات یا گرامر زبان می‌تواند مؤثر باشد.

آموزش در خانه

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کارشناسان، معتقدند که والدین نباید در آموزش به کودک، عجله داشته و کودک را مجبور به انجام سریع تکالیف کنند. آموزش آرام و مداوم، تأثیر به مراتب بیشتری را بر کودک می‌گذارد.

تفهیم هدف مطالعه

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مطالعه، تنها به‌معنای انجام صحیح تکالیف، حفظ و پیروی کردن از یک برنامهٔ مشخص نیست؛ بلکه یادگیری مهم‌ترین هدف مطالعه است. در حقیقت، تلاش کودک برای مطالعه باید به یادگیری ختم شود.

پاداش دادن به کودک

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

همهٔ انسان‌ها، در زندگی خود، به تشویق و تأیید نیاز دارند. تصدیق و تشویق کودک، می‌تواند او را به مطالعه با تمرکز کامل و اثربخشی بیشتر هدایت کند. این تشویق می‌تواند با مواردی ساده مانند پختن غذای مورد علاقهٔ کودک، رفتن به رستوران یا تماشای یک فیلم صورت بگیرد.

مکان مطالعه

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  1. داشتن نشانه‌های مثبت در مکان مطالعه؛ کارشناسان، والدین را به گذاشتن تابلویی با کلمات مثبت و دلگرم‌کننده، در مکان مطالعهٔ کودک تشویق می‌کنند. این کلمات و تابلوها، ناخودآگاه کودک را تحریک کرده و توانایی یادگیری او را افزایش می‌دهند. جملاتی مانند «من می‌توانم»، «یادگیری ساده و آسان است» و «من شایستهٔ بهترین نتیجه هستم» از آن جمله هستند.
  2. ابزارهای مناسب مطالعه؛ تمامی وسایلی که کودک در مدرسه از آنها استفاده می‌کند، در خانه و اتاق مطالعهٔ او نیز باید در دسترس کودک باشند. عدم دسترسی به کتاب، ماژیک، خودکار و امثال آن می‌تواند در تمرکز کودک اختلال ایجاد کند.
  3. مکان مناسب برای مطالعه؛ داشتن محیطی جداگانه و مخصوص مطالعه، کودک را از حواس‌پرتی‌های احتمالی در زمان مطالعه دور می‌کند.

سبک درس خواندن

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

والدین، در بیشتر مواقع، دوست دارند سبک درس خواندن خود را به کودکان خود نیز آموزش دهند که این کار از نظر کارشناسان، اشتباه است؛ زیرا آنها بر این باورند که هر شخصی، سبک یادگیری خود را داشته و کودک باید توانایی یافتن این سبک را در خود پیدا کند.

  1. یادگیری جنبشی؛ این مفهوم به‌معنای یادگیری از طریق حرکت است. کودکانی که یادگیرندگان جنبشی هستند، توسط حقایق و اثبات شدن، مطالب یادمی‌گیرند و قادر به درک مفاهیمی که برای آنها اثبات نشود، نیستند. این گروه از کودکان، در هنر پیشرفت بسیاری داشته و در بیشتر مواقع، به‌خصوص در مدرسه، با شیوه‌های سنتی آموزش مبارزه می‌کنند.
  2. یادگیری تصویری؛ استفاده از تصاویر در یادگیری یا یادگیری بصری، برای تقویت حافظهٔ کودکان بسیار مؤثر است. بر اساس آمار ارائه شده، در حدود ۴۰ درصد از کودکان یادگیری بینایی دارند.
  3. یادگیری شنوایی؛ این نوع از یادگیری از طریق گوش صورت می‌گیرد. برخی از کودکان، صدا و موسیقی را بهتر به خاطر سپرده و برعکس، از خوانش مطالب لذت نمی‌برند.

نقش والدین در آموزش به کودک

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  1. مشارکت والدین؛ آمارها حکایت از عملکرد تحصیلی بهتر در کودکانی دارند که والدین نیز در روند یادگیری مطالب به آنها کمک می‌کنند.
  2. نحوهٔ مشارکت؛ هر روز باید با کودک صحبت کرده، از تلاش‌های او حتی در زمان کسب نمرهٔ پایین تقدیر شود، تفهیم اهمیت و ارزش تحصیل به کودک، توجه کافی به تمامی مسائل مرتبط با آموزش کودک و ارتباط مؤثر با معلمان و والدین دوستان کودک می‌تواند این مشارکت تحصیلی را مؤثر کند.[۱]

آموزش‌های مناسب کودک

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

آموزش خلاقیت

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

از جمله چالش‌های امروزی والدین، پرورش خلاقیت و هوش کودکان است. متخصصان حوزهٔ کودک بر این باورند که آموزش خلاقیت در کودکان می‌تواند از سن ۵ سالگی شروع شود؛ زیرا در این سن، کودک از قوهٔ تخیل خوبی برخودار است. برخی از والدین در این سن، به کودکان خود یاد می‌دهند که با اسباب‌بازی‌های خود تنها به یک شیوه بازی نکرده و نقاشی‌های خود را نیز به شیوه‌های مختلفی رنگ‌آمیزی کنند؛ برای مثال، آسمان را همیشه آبی رنگ نکنند. این کار، منجر به ترغیب کودک به تفکر می‌شود. علاوه بر آن، والدین می‌توانند خلاقیت کودک را شناسایی و از آن حمایت کنند. تفکر خلاق، در انسان، در ابعاد رفتاری، هیجانی و تصمیمات فردی او بروز کرده و فرد خلاق، تصمیمات بهتری را در زندگی خواهد گرفت و با شیوه‌های بهتری، به حل مشکلات پیش آمده، خواهد پرداخت.

آموزش زبان دوم

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

از دیگر دغدغه‌های امروزی والدین، یادگیری زبان دوم توسط فرزندان آنها است. متخصصان حوزهٔ کودک، هنوز از سن دقیقی برای شروع یادگیری زبان دوم سخن نگفته‌اند. بیشتر کارشناسان، بر این باورند که پس از یادگیری زبان اول (زبان مادری) به‌صورت کامل و بدون هیچ مشکلی توسط کودک، او می‌تواند به یادگیری زبان دوم بپردازد. گروهی از کارشناسان، شروع پنج سالگی را سن مناسبی برای این کار می‌دانند؛ زیرا حنجرهٔ کودک به توانایی لازم برای ادای زبان مادری و زبان دوم رسیده است. بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهند که کودکانی که زبان دوم می‌آموزند، در حل مسائل پیچیده، از خلاقیت و تبحر بیشتری برخودار بوده و قوهٔ استدلال، درک و توانایی‌های ذهنی آنها نیز نسبت به همسالان آنها، از پیشرفت بیشتری برخودار است.

آموزش موسیقی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

موسیقی، قدرت تخیل و تمرکز کودک را تحریک کرده و اثر مثبتی بر آن می‌گذارد. روانشناسان کودک معتقدند که آموزش موسیقی در سنین پیش از مدرسه، در بالا بردن سطح هوش و توانایی‌های ذهنی، تقویت در پاسخ‌دهی شنوایی و نیز حافظهٔ کودک مؤثر است. این کودکان، در یادگیری دروسی همچون ریاضیات نیز نسبت به سایر کودکان موفق‌تر عمل می‌کنند.

آموزش ورزش

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

تحرک، به اندازه‌ای که منجر به عرق کردن شود، برای سلامتی سیستم مغز بسیار مفید است. ورزش، تأثیری مستقیم بر راهیابی هر چه بیشتر خون به مغز انسان و کارکرد بهتر دستگاه عصبی فرد دارد.[۲]

آموزش نظم و ترتیب

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

سن مناسب برای آموزش‌های مربوط به منظم شدن کودکان، از همان خردسالی و از حدود یک سالگی شروع می‌شود. در این سن، والدین و مراقبان کودک می‌توانند با صبر و حوصله و از طریق روش‌های غیرمستقیم، قواعد نظم و ترتیب را به کودک آموزش دهند؛ برای مثال، زمانی‌که کودک به پرتاب کردن وسایل به این طرف و آن طرف خانه مشغول است، والدین باید حواس کودک را پرت کرده و او را به شیوهٔ دیگری سرگرم کنند. با این روش، کودک که هنوز درک درستی از کار درست و غلط ندارد، به‌صورت غیرمستقیم این مفهوم را آموزش می‌بیند. پس از سن ۴ سالگی، کودک به توانایی کامل درک این قوانین پی می‌برد. پس از سه یا چهار سالگی، والدین از طریق برقراری ارتباط مناسب عاطفی و احساسی با کودک، استفاده از تشویق و پاداش برای آموزش نظم به کودک، ایجاد نشاط و شادی در زمان تمیزکاری، جمع کردن وسایل بازی قبل پیش از شروع بازی جدید، الگو بودن والدین برای آموزش نظم به فرزند و استفاده از اسباب‌بازی‌های مناسب برای این آموزش، اقدام کنند.[۳]

آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودک

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مهارت‌های اجتماعی به‌صورت خود به خود پرورش نمی‌یابد و والدین باید در راستای آموزش و تمرین به کودکان در این زمینه تلاش کنند. کودکانی که دارای مهارت‌های اجتماعی بهتری هستند، در دوران مدرسه نیز با پیشرفت‌های بیشتری روبه‌رو خواهند بود. این آموزش در کودکانی که درون‌گرا هستند، به صبر و بردباری بیشتری نیاز دارد.

آموزش مقاومت در برابر مشکلات

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

انسان‌ها در زندگی، همواره با پاره‌ای از مشکلات و سختی‌ها مواجه می‌شوند. برای عبور از این مشکلات، وجود سطح مناسبی از مقاومت روانی و مهارت برخورد مثبت با مشکلات، می‌تواند به کودک کمک‌کننده باشد. بسیاری از والدین، از سر دلسوزی، به شکلی افراطی، از فرزندان خود مراقبت کرده و به آنها اجازهٔ مواجه شدن با مشکلات به تنهایی را نمی‌دهند. این محافظت و مراقبت افراطی، کودک را آسیب‌پذیر کرده و در آینده، نسبت به کوچک‌ترین مشکلات، حساسیت نشان می‌دهند.

آموزش همدلی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

رشد مهارت همدلی، علاوه بر تأثیر مثبت در جامعه، برای پرورش رشد هیجانی کودک نیز بسیار ضروری است.

آموزش نه گفتن

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کودکی که توانایی نه گفتن داشته باشد، می‌تواند بدون پرخاشگری، از حق خود دفاع کند.[۴]

آموزش مدیریت پول

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کودکان، از سن چهار سالگی، توانایی درک رابطهٔ پول با وسایلی که خریداری می‌شوند را پیدا می‌کنند. با ورود به مدرسه و یادگیری اعداد و روابط بین آنها، کودکان در محاسباتی که به پول مربوط می‌شود نیز توانمند می‌شوند. کارشناسان، معتقدند که با دادن پول به صورت هفتگی یا ماهانه، می‌توان به کودک توانایی مدیریت خرج و مخارج را آموخت.[۵]

آموزش اعتماد به نفس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کارشناسان، راهکارهایی را در زمینهٔ آموزش و ایجاد اعتماد به نفس در کودکان ارائه داده‌اند:

  1. افتخار کردن به‌موقع و به‌جا؛
  2. کمک کردن به‌موقع به کودک؛
  3. الگو بودن برای کودک با دوست داشتن خود؛ والدین باید ابتدا خود را دوست داشته باشند تا این توانایی را به کودک خود نیز انتقال دهند.
  4. آموزش وِفق دادن کودک با تغییر شرایط؛
  5. دادن حق استقلال و ماجراجویی به کودکان؛
  6. اهمیت دادن به علائق کودک؛
  7. فراهم کردن محیطی با ثبات برای رشد صحیح کودک؛
  8. ایجاد رابطهٔ صحیح با کودک؛
  9. رفتار ملایم و منطقی با کودک؛
  10. اجازهٔ ابراز وجود به کودک و احترام به نظر و دیدگاه او؛
  11. عدم مقایسهٔ کودک با کودکان دیگر؛
  12. تحمیل نکردن نظر خود به کودک؛
  13. مسئولیت دادن به کودک در حد توانایی‌های او؛
  14. مد نظر قرار دادن توانمندی‌های کودک به جای ناتوانی‌های او؛
  15. احترام به کودک و ابراز علاقه به او؛
  16. برآورده کردن توقعات کودک در حد معقول؛
  17. صدا نکردن کودک با القاب نامناسب و مسخره‌آمیز؛
  18. پرورش استعدادهای بالقوه در کودک.[۶]

آموزش کودک در اسلام

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در آموزه‌های اسلام، فراگیری دانش موجب فضیلت و کرامت انسان دانسته شده و در قرآن به کسانی که جویای دانش هستند وعده درجات عظیم داده شده است.[۷] در فرهنگ اسلامی، جایگاه عالِم برتر از شهید، معرفی شده[۸] و امام علی درستی و کمال دین را در گرو فراگیری دانش و عمل به آن دانسته است.[۹] در همین چارچوب، آموزه‌های اسلام، دوران کودکی و نوجوانی را بهترین دوره دانش‌آموزی معرفی کرده[۱۰] که نتیجهٔ آن عزت و سروری در بزرگ‌سالی است.[۱۱] امروزه نقش چشمگیر آموزش در شکل‌گیری شخصیت افراد، در دانش روان‌شناسی نیز تأیید شده است.[۱۲]

در روایات اسلامی، آموزش به کودکان از مهم‌ترین وظایف والدین خصوصاً پدر دانسته شده و لزوم برخی از آموزش‌ها به‌عنوان حق کودکان مطرح شده و برخی از آن‌ها نیز به‌صورت ارشادی توصیه شده است. در روایتی از امام حسن عسکری چنین آمده است که خداوند در قیامت، پاداشی شگفت‌انگیز به انسان‌هایی می‌دهد که در آموزش فرزندان خود، کوشا بوده‌اند.[۱۳]

فرایند آموزش کودکان در آموزه‌های اسلامی به سه دوره مختلف تقسیم شده که در هر کدام، آموزش‌های خاصی به کودک داده می‌شود. در برخی روایات، برای هر کدام از این دوره‌ها یک بازه زمانی هفت‌ساله تعریف شده است.[۱۴]

حضرت محمد، یکی از حقوق فرزند بر پدر را آموزش خواندن و نوشتن دانسته است.[۱۵] امام علی نیز به ترغیب فرزندان برای طلب علم، سفارش کرده است.[۱۶] همچنین امام حسن مجتبی، کودکان امروز را بزرگان جامعه فردا نامیده که برای نقش‌آفرینی درست در جامعهٔ فردا می‌بایست دانش بیاموزند.[۱۷]

در کنار فراگیری دانش، آموزه‌های اسلام بر آموختن مهارت‌های لازم در زندگی روزمره نیز تأکید بسیاری کرده است. از مهم‌ترین مهارت‌های مورد توجه در روایات، مهارت تیراندازی و شنا کردن است که آموزش آنها به فرزندان، سفارش شده است.[۱۸] پیشوایان مسلمان در گزینش و اولوبت‌دهی به فراگیری مهارت‌ها، به نقش آن‌ها در تأمین مصالح فردی و اجتماعی، توجه داشته‌اند[۱۹] و اموری را در اولویت قرار می‌دادند که کودکان در بزرگ‌سالی به آن‌ها احتیاج خواهند داشت.[۲۰]

رسول خدا در کنار تیراندازی و شنا، فراگیری و آشنایی با تعالیم قرآن را از حقوق فرزند بر پدر دانسته است.[۲۱]

سیرهٔ اهل‌بیت سرشار از توصیه‌های مرتبط با آداب خوردن و آشامیدن است که نسبت به آموزش آن در خانواده نیز سفارش شده است. حضرت محمد با توجه به نقش پدر در آموزش آداب خوردن در خانواده، سفارش کرده است که هرگاه اعضای خانواده بر گِرد سفره، جمع می‌شوند پدر در ابتدای طعام، خدا را یاد کند تا آنان نیز خدا را یاد کنند، و در پایان نیز خدای را سپاس گویند.[۲۲] امام علی نیز به‌منظور آموزش آداب خوردن، به فرزندش سفارش کرده است که پیش از گرسنگی، غذا مخور؛ غذا را خوب بجو و پیش از سیری، دست از غذا بکش.[۲۳] او همچنین به فرزندانش سفارش می‌کرد هنگامی که مسواک کردند آب ننوشند مگر این‌که سه بار آب را در دهان بگردانند و بیرون بریزند.[۲۴]

پانویس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  1. ↑ «بهترین روش‌ها برای یادگیری و آموزش دادن به کودکان»، وب‌سایت نمناک.
  2. ↑ «آموزش کودک و نوجوان»، وب‌سایت کودکانه.
  3. ↑ هادی‌زاده، مرجان، «بهترین زمان آموزش نظم و ترتیب به کودکان چه سنی است؟»، وب‌سایت آریالند.
  4. ↑ طباطبایی، فرزاد، «آموزش به کودکان»، وب‌سایت حامی هنر زندگی.
  5. ↑ «آموزش به کودکان»، وب‌سایت نی نی مایند.
  6. ↑ هاشمی، «راهکارهای عملی افزایش اعتماد به نفس در کودکان»، 1398ش، ص150-170.
  7. ↑ سوره مجادله، آیه 11.
  8. ↑ «آموزش علوم به کودک» ویکی فقه.
  9. ↑ کلینی، الکافی، 1407ق، ج۱، ص۳۰، (باب فرض العلم) ح۴.
  10. ↑ شریف‌الرضی، نهج البلاغه، 1379ش، ص۲۶۸، بخشی از نامه۳۱.
  11. ↑ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغة، 1393ش، ج۲۰، ص۲۷۶، کلمه قصار ۹۸.
  12. ↑ هاشمی، «زمینه تربیت فرزند قبل از تولد»، پایگاه اینترنتی راسخون، تاریخ بازدید: 19 اردیبهشت 1401ش.
  13. ↑ محدث نوری، مستدرک الوسائل، 1408ق، ج۴، ص۲۴۶، باب۶ من ابواب قراءة القرآن، ح۱.
  14. ↑ کلینی، الکافی، 1407ق، ج۶، ص۴۷، (باب تأدیب الولد)، ح۳.
  15. ↑ حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، 1409ق، ج15، ص200.
  16. ↑ متقی هندی، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، 1419ق، ج16، ص548.
  17. ↑ علامه مجلسی، بحار الانوار، 1403ق، ج2، ص152.
  18. ↑ حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، 1409ق، ج15، ص194.
  19. ↑ متقی هندی، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، 1419ق، ج16، ص443.
  20. ↑ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغة، [بی‌تا]، ج۲۰، ص۳۳۳، الحکم المنسوبة الی امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) شماره ۸۱۷.
  21. ↑ متقی هندی، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، 1419ق، ج16، ص444.
  22. ↑ حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، 1409ق، ج16، ص484.
  23. ↑ ورام، مجموعه ورام آداب و اخلاق در اسلام، 1369ش، ص73.
  24. ↑ طبرسی، مکارم الاخلاق، 1370ش، ص 153.

منابع

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  • قرآن کریم
  • «آموزش به کودکان»، وب‌سایت نی‌نی مایند، تاریخ بازدید: ۲۳ آبان ۱۴۰۱ش.
  • «آموزش علوم به کودک» ویکی فقه، تاریخ بازدید: ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۱.
  • «آموزش کودک و نوجوان»، وب‌سایت کودکانه، تاریخ بازدید: ۲۳ آبان ۱۴۰۱ش.
  • ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج‌البلاغة، قم، مکتبة آیةالله العظمی المرعشی‌النجفی (ره)، ۱۳۹۳ش.
  • «بهترین روش‌ها برای یادگیری و آموزش دادن به کودکان»، وب‌سایت نمناک، تاریخ بازدید: ۲۳ آبان ۱۴۰۱ش.
  • حر عاملی، محمد بن حسن‏، تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسة آل البیت (ع)‏، ۱۴۰۹ق.
  • شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم، مشهور، ۱۳۷۹ش.
  • طباطبایی، فرزاد، «آموزش به کودکان»، وب‌سایت حامی هنر زندگی، تاریخ بازدید: ۲۳ آبان ۱۴۰۱ش.
  • طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، قم، الشریف الرضی، ۱۳۷۰ش.
  • مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
  • کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق.
  • متقی هندی، علی بن حسام‌الدین، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۹ق.
  • محدث نوری، حسین، مستدرک الوسائل، قم، مؤسسة آل‌البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث، بیروت، ۱۴۰۸ق.
  • ورام، مسعود بن عیسی، ترجمه محمدرضا عطایی، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۶۹ش.
  • هادی‌زاده، مرجان، «بهترین زمان آموزش نظم و ترتیب به کودکان چه سنی است؟»، وب‌سایت آریالند، تاریخ بازدید: ۲۳ آبان ۱۴۰۱ش.
  • هاشمی، آمنه و بهارلو، فیروزه، «راهکارهای عملی افزایش اعتماد به نفس در کودکان»، پژوهشنامهٔ اورمزد، شمارهٔ ۴۷، ۱۳۹۸ش.
  • هاشمی، علی، «زمینه تربیت فرزند قبل از تولد»، پایگاه اینترنتی راسخون، تاریخ درج مطلب: ۱۴ شهریور ۱۳۹۰.
برگرفته از «https://iranpedia.wiki/w/index.php?title=پیش‌نویس:آموزش_کودک&oldid=33626»