|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| <big>'''آموزش کودکان در اسلام؛'''</big> دانشآموزی و مهارتآموزی کودکان از منظر آموزههای اسلام.<br>
| | #تغییر_مسیر [[آموزش کودک]] |
| | |
| در [[آموزههای اسلام]]، فراگیری [[دانش]] موجب فضیلت و [[کرامت انسانی|کرامت انسان]] دانسته شده و در [[قرآن]] به کسانی که جویای دانش هستند وعده درجات عظیم داده شده است.<ref>سوره مجادله، آیه 11.</ref> در [[فرهنگ اسلامی]]، جایگاه عالِم برتر از [[شهید]]، معرفی شده<ref>[https://fa.wikifeqh.ir/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4_%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A8%D9%87_%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9 «آموزش علوم به کودک» ویکی فقه.]</ref> و [[امام علی]] درستی و کمال [[دین]] را در گرو فراگیری [[دانش]] و عمل به آن دانسته است.<ref>[http://lib.eshia.ir/11005/1/30/اعلموا کلینی، الکافی، 1407ق، ج۱، ص۳۰، (باب فرض العلم) ح۴.] </ref> در همین چارچوب، [[آموزههای اسلام]]، دوران کودکی و نوجوانی را بهترین دوره دانشآموزی معرفی کرده<ref>[http://lib.eshia.ir/26580/1/268/الْحَدَثِ شریفالرضی، نهج البلاغه، 1379ش، ص۲۶۸، بخشی از نامه۳۱.]</ref> که نتیجۀ آن عزت و سروری در بزرگسالی است.<ref>[http://lib.eshia.ir/15335/20/267/صغارا ابن ابیالحدید، شرح نهج البلاغة، 1393ش، ج۲۰، ص۲۷۶، کلمه قصار ۹۸.]</ref> امروزه نقش چشمگیر آموزش در شکلگیری شخصیت افراد، در [[روانشناسی|دانش روانشناسی]] نیز تأیید شده است.<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/197834/ هاشمی، «زمینه تربیت فرزند قبل از تولد»، پایگاه اینترنتی راسخون، تاریخ بازدید: 19 اردیبهشت 1401ش.] </ref>
| |
| ==اهمیت آموزش کودکان ==
| |
| در روایات اسلامی، آموزش به کودکان از مهمترین وظایف والدین خصوصاً [[پدر]] دانسته شده و لزوم برخی از آموزشها بهعنوان حق کودکان مطرح شده و برخی از آنها نیز بهصورت ارشادی توصیه شده است. در روایتی از [[امام حسن عسکری]] چنین آمده است که [[خدا|خداوند]] در [[قیامت]]، پاداشی شگفتانگیز به انسانهایی میدهد که در آموزش فرزندان خود، کوشا بودهاند.<ref> [http://lib.eshia.ir/11015/4/246/وذلك محدث نوری، مستدرک الوسائل، 1408ق، ج۴، ص۲۴۶، باب۶ من ابواب قراءة القرآن، ح۱.]</ref>
| |
| ==دورههای سِنّی آموزش==
| |
| فرآیند آموزش کودکان در [[آموزههای اسلامی]] به سه دوره مختلف تقسیم شده که در هر کدام، آموزشهای خاصی به کودک داده میشود. در برخی روایات، برای هر کدام از این دورهها یک بازه زمانی هفتساله تعریف شده است.<ref>[http://lib.eshia.ir/11005/6/47/الغلام کلینی، الکافی، 1407ق، ج۶، ص۴۷، (باب تادیب الولد)، ح۳.]</ref>
| |
| ==آموزش خواندن و نوشتن==
| |
| [[حضرت محمد]]، یکی از حقوق فرزند بر [[پدر]] را آموزش خواندن و نوشتن دانسته است.<ref>[https://lib.eshia.ir/11024/15/200 حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، 1409ق، ج15، ص200.] </ref> [[امام علی]] نیز به ترغیب فرزندان برای طلب علم، سفارش کرده است.<ref>متقی هندی، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، 1419ق، ج16، ص548.</ref> همچنین [[امام حسن مجتبی]]، کودکان امروز را بزرگان جامعه فردا نامیده که برای نقشآفرینی درست در جامعۀ فردا میبایست دانش بیاموزند.<ref>علامه مجلسی، بحار الانوار، 1403ق، ج2، ص152. </ref>
| |
| ==آموزش مهارتهای زندگی==
| |
| در کنار فراگیری دانش، [[آموزههای اسلام]] بر آموختن مهارتهای لازم در زندگی روزمره نیز تأکید بسیاری کرده است. از مهمترین مهارتهای مورد توجه در روایات، مهارت [[تیراندازی]] و [[شنا]] کردن است که آموزش آنها به فرزندان، سفارش شده است.<ref>[https://lib.eshia.ir/11024/15/194 حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، 1409ق، ج15، ص194.] </ref> پیشوایان مسلمان در گزینش و اولوبتدهی به فراگیری مهارتها، به نقش آنها در تأمین مصالح فردی و اجتماعی، توجه داشتهاند<ref>متقی هندی، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، 1419ق، ج16، ص443.</ref> و اموری را در اولویت قرار میدادند که کودکان در بزرگسالی به آنها احتیاج خواهند داشت.<ref>[http://lib.eshia.ir/15335/20/333/أولى ابن ابیالحدید، شرح نهج البلاغة، [بیتا<nowiki>]</nowiki>، ج۲۰، ص۳۳۳، الحکم المنسوبة الی امیرالمؤمنین (علیهالسّلام) شماره ۸۱۷.]</ref>
| |
| ==آموزش قرآن==
| |
| [[حضرت محمد|رسول خدا]] در کنار [[تیراندازی]] و [[شنا]]، فراگیری و آشنایی با تعالیم [[قرآن]] را از حقوق فرزند بر [[پدر]] دانسته است.<ref>متقی هندی، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، 1419ق، ج16، ص444.</ref>
| |
| ==آداب خوردن==
| |
| [[سیره اهلبیت|سیرۀ اهلبیت]] سرشار از توصیههای مرتبط با آداب خوردن و آشامیدن است که نسبت به آموزش آن در [[خانواده]] نیز سفارش شده است. [[حضرت محمد]] با توجه به نقش [[پدر]] در آموزش آداب خوردن در [[خانواده]]، سفارش کرده است که هرگاه اعضای [[خانواده]] بر گِرد سفره، جمع میشوند [[پدر]] در ابتدای طعام، [[خدا]] را یاد کند تا آنان نیز [[خدا]] را یاد کنند، و در پایان نیز خدای را سپاس گویند.<ref>[https://lib.eshia.ir/11024/16/484/%D9%85%D8%A7_%D9%85%D9%86_%D8%B1%D8%AC%D9%84_%DB%8C%D8%AC%D9%85%D8%B9_%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D9%84%D9%87 حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، 1409ق، ج16، ص484.]</ref> [[امام علی]] نیز بهمنظور آموزش آداب خوردن، به فرزندش سفارش کرده است که پیش از گرسنگی، غذا مخور؛ غذا را خوب بجو و پیش از سیری، دست از غذا بکش.<ref>ورام، مجموعه ورام آداب و اخلاق در اسلام، 1369ش، ص73. </ref> او همچنین به فرزندانش سفارش میکرد هنگامی که مسواک کردند آب ننوشند مگر اینکه سه بار آب را در دهان بگردانند و بیرون بريزند.<ref>طبرسی، مکارم الاخلاق، 1370ش، ص 153. </ref>
| |
| ==پانویس==
| |
| {{پانویس}}
| |
| | |
| ==منابع==
| |
| * قرآن کریم
| |
| * «آموزش علوم به کودک» ویکی فقه، تاریخ بازدید: 22 اردیبهشت 1401.
| |
| * ابن ابیالحدید، عبدالحمید، شرح نهجالبلاغة، قم، مکتبة آیةالله العظمی المرعشيالنجفي(ره)، 1393ش.
| |
| * حر عاملى، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسة آل البيت(ع)، 1409ق.
| |
| * شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم، مشهور، 1379ش.
| |
| * طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، قم، الشریف الرضی، 1370ش.
| |
| * مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1403ق.
| |
| * کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1407ق.
| |
| * متقی هندی، علی بن حسامالدین، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1419ق.
| |
| * محدث نوری، حسین، مستدرک الوسائل، قم، مؤسسة آلالبيت عليهمالسلام لإحياء التراث، بیروت، 1408ق.
| |
| * ورام، مسعود بن عیسی، ترجمه محمدرضا عطایی، مشهد، آستان قدس رضوی، 1369ش.
| |
| * هاشمی، علی، «زمینه تربیت فرزند قبل از تولد»، پایگاه اینترنتی راسخون، تاریخ درج مطلب: 14 شهریور 1390.
| |
