پیشنویس:منارجنبان: تفاوت میان نسخهها
imported>بلقیس قائمی بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>شاهرودی ابرابزار |
||
| (۳۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۹ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
''' | [[پرونده:منارجنبان۱.jpg|300px|thumb]] | ||
؛ سازهای لرزان در اصفهان. | '''{{درشت|منارجنبان}}'''؛ سازهای لرزان در اصفهان. | ||
منارجنبان از جذابترین آثار معماری در شهر [[اصفهان]] است که در دوره ایلخانیان ساخته شده و با تکان دادن یک [[منار|مناره]]، کل بنا میلرزد. این بنا در سال ۱۳۲۱ش در فهرست [[آثار ملی ایران|آثار ملی]] به ثبت رسیده است.<ref>. [http://«تاریخچه%20و%20معماری%20منار%20جنبان%20اصفهان»،%20وبسایت%20سرپوش،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20تیر1401ش.https://www.sarpoosh.com/tourism/touristattractions/manarjonban-32.html «تاریخچه و معماری منار جنبان اصفهان»، وبسایت سرپوش، تاریخ بازدید: 28 تیر1401ش.]</ref> | |||
== | == نامگذاری == | ||
بعضی از منارهها در جهان با وجود استحکام بالا، در جای خود تکان میخورند و به همین دلیل به آنها منارجنبان میگویند. یکی از این منارههای جذاب و دیدنی، منارجنبان اصفهان است.<ref>[http://.%20«منارجنبان%20اصفهان»،%20وبسایت%20کجارو،%20تاریخ%20بازدید:%2030%20تیر%201401ش.%20.%20«منارجنبان%20اصفهان»،%20وبسایت%20کجارو،%20تاریخ%20بازدید:%2030%20تیر%201401ش. . «منارجنبان اصفهان»، وبسایت کجارو، تاریخ بازدید: 30 تیر 1401ش.]</ref> | |||
== | == جغرافیا == | ||
منارجنبان در فاصلهٔ ۶ کیلومتری غرب اصفهان به طرف [[نجف آباد|نجفآباد]]، در مسافت کمی از محله نصرآباد در خیابان آتشگاه قرار دارد.<ref>[http://.%20«تاریخچه%20و%20معماری%20منار%20جنبان%20اصفهان»،%20وبسایت%20سرپوش،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20تیر1401ش.https://www.sarpoosh.com/tourism/touristattractions/manarjonban-32.html . «تاریخچه و معماری منار جنبان اصفهان»، وبسایت سرپوش، تاریخ بازدید: 28 تیر1401ش.]</ref> | |||
== | == پیشینه == | ||
منارههای | [[پرونده:منارجبان.jpg|300px|thumb|left]] | ||
یکی از منحصر بهفردترین سازههای معماری ایرانی- اسلامی با منارههای جالب و دیدنی، «منارجنبان اصفهان» است که بهصورت یک بقعه و دو مناره بر فراز مقبرهٔ عارفی با نام «عمو عبدالله»<ref>[http://«منار%20جنبان%20اصفهان»،%20وبسایت%20ایرانگردی،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20تیر%201401ش.https://luxvila.com/ایرانگردی/item/97-منارجنبان-اصفهان.html «منار جنبان اصفهان»، وبسایت ایرانگردی، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش.]</ref> در سال ۷۱۶ق بنا شده است.<ref>[http://.%20«منارجنبان%20اصفهان»،%20وبسایت%20کجارو،%20تاریخ%20بازدید:%2030%20تیر%201401ش.https://www.kojaro.com/attraction/7462-منار-جنبان/ . «منارجنبان اصفهان»، وبسایت کجارو، تاریخ بازدید: 30 تیر 1401ش.]</ref> نام دیگر این آرامگاه، «شیخ امیرعبدالله» است.<ref>[http://«تاریخچه%20و%20معماری%20منار%20جنبان%20اصفهان»،%20وبسایت%20سرپوش،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20تیر1401ش.https://www.sarpoosh.com/tourism/touristattractions/manarjonban-32.html «تاریخچه و معماری منار جنبان اصفهان»، وبسایت سرپوش، تاریخ بازدید: 28 تیر1401ش.]</ref> | |||
== | == معماری == | ||
این بنا از آثار مهم معماری دوره ایلخانیان بهشمار میرود<ref>[http://.%20«منار%20جنبان%20اصفهان»،%20وبسایت%20هتل%20شیخ%20بهایی،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20تیر%201401ش.https://sheykhbahaeihotel.com/fa/close-historical-places/34-منارجنبان-اصفهان . «منار جنبان اصفهان»، وبسایت هتل شیخ بهایی، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش.]</ref> که در زمان حاکمیت «محمد خدابنده اولجایتو» (۶۸۰–۷۱۶ق) در اصفهان احداث شده است.<ref>[http://.%20«منار%20جنبان%20اصفهان»،%20وبسایت%20ایرانگردی،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20تیر%201401ش.https://luxvila.com/ایرانگردی/item/97-منارجنبان-اصفهان.html . «منار جنبان اصفهان»، وبسایت ایرانگردی، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش.]</ref> مساحت بنای «منارجنبان» در حدود ۱۴۶ مترمربع است و بر فراز آن دو منارهٔ زیبا قرار گرفته که ارتفاع هرکدام از سطح زمین ۱۷٬۵ متر و از سطح بام، هفت و نیم متر و فاصله هر کدام از دیگری ۹ متر مربع است.<ref>[http://.%20«تاریخچه%20و%20معماری%20منار%20جنبان%20اصفهان»،%20وبسایت%20سرپوش،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20تیر1401ش.https://www.sarpoosh.com/tourism/touristattractions/manarjonban-32.html . «تاریخچه و معماری منار جنبان اصفهان»، وبسایت سرپوش، تاریخ بازدید: 28 تیر1401ش.]</ref> | |||
سقف بنای منارجنبان با کاشیکاریهای لاجوردی و فیروزهای پوشانده شده که چشم هر بینندهای را به خود خیره میکند و از جذابیتهای منارهها نیز تزئیناتی است که به شکل کاشیهای ستارهای لاجوردی و کثیرالاضلاعهای فیروزهای در دیوارههایش بهکار رفته است.<ref>[http://.%20«منار%20جنبان%20اصفهان»،%20وبسایت%20ایرانگردی،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20تیر%201401ش.https://luxvila.com/ایرانگردی/item/97-منارجنبان-اصفهان.html . «منار جنبان اصفهان»، وبسایت ایرانگردی، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش.]</ref> ساخت منارهها نشاندهندهٔ آن است که در انتهای دورهٔ [[صفویه]] به این ایوان وصل شدهاند، با این حال سازندهٔ منارجنبان مشخص نیست.<ref>[http://.%20«منار%20جنبان%20اصفهان»،%20وبسایت%20ایرانگردی،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20تیر%201401ش.https://luxvila.com/ایرانگردی/item/97-منارجنبان-اصفهان.html . «منار جنبان اصفهان»، وبسایت ایرانگردی، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش.]</ref> | |||
==جاذبههای گردشگری== | ایوان آجری «منارجنبان» و تزئینات آن از نوع کاشیکاری و نقاشیهای درون گنبد است.<ref>[http://.%20«منار%20جنبان%20اصفهان»،%20وبسایت%20ایرانگردی،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20تیر%201401ش.https://luxvila.com/ایرانگردی/item/97-منارجنبان-اصفهان.html . «منار جنبان اصفهان»، وبسایت ایرانگردی، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش.]</ref> مقبره عموعبدالله در ایوان از یک سنگ بزرگ مرمری و یکپارچه روی قبر تشکیل و دور تا دور سنگ قبر به خط ثلث و برجسته سورهٔ مبارکهٔ یاسین حجاری شده و زائران برای زیارت قبر عموعبدالله به این ایوان آجری میآمدند.<ref>[http://.%20«تاریخچه%20و%20معماری%20منار%20جنبان%20اصفهان»،%20وبسایت%20سرپوش،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20تیر1401ش.https://www.sarpoosh.com/tourism/touristattractions/manarjonban-32.html . «تاریخچه و معماری منار جنبان اصفهان»، وبسایت سرپوش، تاریخ بازدید: 28 تیر1401ش.]</ref> | ||
== خطرات پیشروی == | |||
علیرغم وجود شیارهای متعدد بر روی بافت سازهٔ منارجنبان که بین دیوارها فاصله ایجاد کرده تا ساختمان، جای کافی برای جابهجا شدن داشته باشد<ref>[http://.«منار%20جنبان%20اصفهان»،%20وبسایت%20ایرانگردی،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20تیر%201401ش.https://luxvila.com/ایرانگردی/item/97-منارجنبان-اصفهان.html .«منار جنبان اصفهان»، وبسایت ایرانگردی، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش.]</ref> و علیرغم حالت چسبندگی که مصالح به کار رفته در بنا دارند و مانع فرو ریختن منارهها میشوند،<ref>[http://.%20«راز%20جنبیدن%20منار%20جنبان%20چیست؟»،%20خبرگزاری%20ایمنا،%20۲۰%20شهریور%20۱۳۹۵ش.https://www.imna.ir/news/246580/راز-جنبیدن-منار-جنبان-چیست . «راز جنبیدن منار جنبان چیست؟»، خبرگزاری ایمنا، ۲۰ شهریور ۱۳۹۵ش.]</ref> پژوهشگران معتقدند «منارجنبان» برای لرزش منارهها و ساختمان ساخته نشده زیرا اول ایوان ساخته شده و بعد از چند قرن، منارهها به آن اضافه شدهاند؛ بنابراین حرکت بنایی که ماهیت آن لرزیدن نیست، احتمال تخریب و آسیبدیدن آن را افزایش میدهد. از اینجهت، تکان دادن منارهها با نظارت سازمان میراث فرهنگی اصفهان، کنترل شده و فقط توسط کارشناس میراث فرهنگی در دفعات محدود انجام میشود.<ref>[http://.%20«تاریخچه%20و%20معماری%20منار%20جنبان%20اصفهان»،%20وبسایت%20سرپوش،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20تیر1401ش.https://www.sarpoosh.com/tourism/touristattractions/manarjonban-32.html . «تاریخچه و معماری منار جنبان اصفهان»، وبسایت سرپوش، تاریخ بازدید: 28 تیر1401ش.]</ref> | |||
== مرمت و بازسازی == | |||
منارههای این بنا بهعلت کثرت جنباندن، دو بار دچار آسیب جدی شدند که در سالهای ۱۳۰۲ش و ۱۳۲۴ش هر دو مناره را از پایه تجدید بنا کردند.<ref>[http://.%20سروشیار،%20«منارجنبان%20معجزه%20یا%20شاهکار%20معماری»،%20وبسایت%20جامعه%20خبری%20تحلیلی%20الف،%20تاریخ%20درج%20مطلب:%20۲۳%20مرداد%20۱۳۹۷ش.https://www.alef.ir/news/3970523171.html . سروشیار، «منارجنبان معجزه یا شاهکار معماری»، وبسایت جامعه خبری تحلیلی الف، تاریخ درج مطلب: ۲۳ مرداد ۱۳۹۷ش.]</ref> | |||
== ویژگی == | |||
[[پرونده:منارجنبان۲.jpg|300px|thumb|left]] | |||
به اعتراف بسیاری از جهانگردان، وجه تمایز «منارجنبان اصفهان» با سایر منارههای متحرک این است که با تکان دادن یکی از منارهها، منارهٔ دیگر نیز حرکت میکند و لرزش ایجاد شده به تمام سقف ساختمان منتقل شده و بهدنبال آن تمامی قسمتهای ساختمان به لرزش در میآید که لرزش منارهها قابل مشاهده است، اما برای مشاهدهٔ لرزش بنا میتوان با قراردادن لیوان [[آب|آبی]] بر روی قبر «عموعبدالله» لرزش ساختمان را نیز مشاهده نمود.<ref>[http://.%20«منار%20جنبان%20اصفهان»،%20سایت%20هتل%20شیخ%20بهایی،%20تاریخ%20بازدید%20مطلب:%2028%20تیر%201401ش.https://sheykhbahaeihotel.com/fa/close-historical-places/34-منارجنبان-اصفهان . «منار جنبان اصفهان»، سایت هتل شیخ بهایی، تاریخ بازدید مطلب: 28 تیر 1401ش.]</ref> | |||
== کارکرد == | |||
به عقیدهٔ برخی کارشناسان، علت علمی لرزش منارهها به ساختار، سازه و معماری ویژهٔ آن مرتبط است؛ استفاده از آجرهایی با ضریب ارتجاعی بالاتر نسبت به آجرهای استفاده شده در دیگر مکانهای این عمارت و همینطور قوانین فیزیک، پرده از راز لرزش «منارجنبان» برمیدارد.<ref>[http://.%20«منار%20جنبان%20اصفهان»،%20سایت%20هتل%20شیخ%20بهایی،%20تاریخ%20بازدید%20مطلب:%2028%20تیر%201401ش.https://sheykhbahaeihotel.com/fa/close-historical-places/34-منارجنبان-اصفهان . «منار جنبان اصفهان»، سایت هتل شیخ بهایی، تاریخ بازدید مطلب: 28 تیر 1401ش.]</ref> عدّهای دیگر نیز مهمترین علّت لرزش این بنا را کلافهایی میدانند که در قسمت بیرونی منار بهکار رفته است و برخی از معماران هم بر این باورند که هیچ دلیل منطقی برای این لرزش وجود ندارد.<ref>[http://.%20«راز%20جنبیدن%20منار%20جنبان%20چیست؟»،%20سایت%20خبرگزاری%20ایمنا،%20۲۰%20شهریور%20۱۳۹۵ش.https://www.imna.ir/news/246580/راز-جنبیدن-منار-جنبان-چیست . «راز جنبیدن منار جنبان چیست؟»، سایت خبرگزاری ایمنا، ۲۰ شهریور ۱۳۹۵ش.]</ref> | |||
میتوان گفت عواملی همچون مصالح ساختمانی بسیار سبک در قسمتهای بالایی، ارتفاع کم منارهها، وجود فاصله بین هر مناره و ساختمان، کلافهای چوبی که در قسمتهای بالا و پایین هر یک از دو مناره بهکار رفته و همچنین پدیدهٔ فیزیکی «رِزُنانس»<ref>[http://.%20نصیری،%20«رزونانس%20(Resonance)%20چیست؟%20بررسی%20مفهوم%20بازآوایی%20به%20زبان%20ساده»،%20وبسایت%20توسینسو،%20تاریخ%20بازدید:%203%20مرداد%201401ش.https://academic.tosinso.com/fa/articles/38179/رزونانس-(Resonance)-چیست؟-بررسی-مفهوم-بازآوایی-به-زبان-ساده . نصیری، «رزونانس (Resonance) چیست؟ بررسی مفهوم بازآوایی به زبان ساده»، وبسایت توسینسو، تاریخ بازدید: 3 مرداد 1401ش.]</ref> و شباهت این سازه با دیاپازون<ref>[http://.%20بحیرائی،%20«منار%20جنبان%20اصفهان»،%20وبسایت%20کارناوال،%20تاریخ%20درج%20مطلب:%2029خرداد%201400ش.https://www.karnaval.ir/things-to-do/menar-jonban-isfahan . بحیرائی، «منار جنبان اصفهان»، وبسایت کارناوال، تاریخ درج مطلب: 29خرداد 1400ش.]</ref> عامل مؤثر در حرکت دادن منارهها بهشمار میرود.<ref>[http://.%20«راز%20جنبیدن%20منار%20جنبان%20چیست؟»،%20خبرگزاری%20ایمنا،%20۲۰%20شهریور%20۱۳۹۵ش.https://www.imna.ir/news/246580/راز-جنبیدن-منار-جنبان-چیست . «راز جنبیدن منار جنبان چیست؟»، خبرگزاری ایمنا، ۲۰ شهریور ۱۳۹۵ش.]</ref> | |||
== جاذبههای گردشگری == | |||
از جاذبههای دیدنی «منارجنبان» میتوان به این بخشها اشاره کرد: | از جاذبههای دیدنی «منارجنبان» میتوان به این بخشها اشاره کرد: | ||
منارهها | * منارهها | ||
* ایوان | |||
* مقبرهها | |||
* چلهخانه<ref>[http://.%20بحیرائی،%20«منار%20جنبان%20اصفهان»،%20وبسایت%20کارناوال،%20تاریخ%20درج%20مطلب:%2029%20خرداد%201400ش.https://www.karnaval.ir/things-to-do/menar-jonban-isfahan . بحیرائی، «منار جنبان اصفهان»، وبسایت کارناوال، تاریخ درج مطلب: 29 خرداد 1400ش.]</ref> | |||
آرامگاهها | |||
در بخش ایوان یا صحن اصلی، علاوه بر قبر «عموعبدالله» چند قبر دیگر هم وجود دارد که بیشتر آنها سفید رنگاند و به | == آرامگاهها == | ||
در بخش ایوان یا صحن اصلی، علاوه بر قبر «عموعبدالله» چند قبر دیگر هم وجود دارد که بیشتر آنها سفید رنگاند و به دورهٔ صفویه تعلق دارند. یکی از احتمالاتی که برای این قبرها وجود دارد این است که در دوران گذشته فضای اطراف «منارجنبان»، قبرستان عمومی بوده که این چند قبر از آن باقیمانده و بعدها بنا روی قبرستان ساخته شده است.<ref>. [http://بحیرائی،%20«منار%20جنبان%20اصفهان»،%20وبسایت%20کارناوال،%20تاریخ%20درج%20مطلب:%2029%20خرداد%201400ش.https://www.karnaval.ir/things-to-do/menar-jonban-isfahan بحیرائی، «منار جنبان اصفهان»، وبسایت کارناوال، تاریخ درج مطلب: 29 خرداد 1400ش.]</ref> | |||
==امکانات رفاهی== | == امکانات رفاهی == | ||
برای رفاه گردشگران و بازدیدکنندگان، امکاناتی همچون فضای سبز، پارکینگ، سرویس بهداشتی، نمازخانه، بوفه و وضوخانه در اطراف «منارجنبان» فراهم شده است و در | برای رفاه گردشگران و بازدیدکنندگان، امکاناتی همچون فضای سبز، پارکینگ، سرویس بهداشتی، نمازخانه، بوفه و وضوخانه در اطراف «منارجنبان» فراهم شده است و در روزهای تعطیل و ایام [[عید نوروز]]، نمایشگاههای فرهنگی نیز در محوطه «منارجنبان» دایر میشود.<ref>[http://.%20«منار%20جنبان%20اصفهان»،%20وبسایت%20تورگردان،%20تاریخ%20بازدید:%20۲۱%20مرداد%20۱۴۰۱ش.https://tourgardan.com/blog/detail/857/منارجنبان-اصفهان . «منار جنبان اصفهان»، وبسایت تورگردان، تاریخ بازدید: ۲۱ مرداد ۱۴۰۱ش.]</ref> | ||
==پژوهشها== | == پژوهشها == | ||
در مورد بنای «منارجنبان» اصفهان پژوهشهای متعددی صورت گرفته است. کتاب «سفرنامه علمی- فرهنگی از منارجنبان تا برج ایفل» و «منارجنبان | در مورد بنای «منارجنبان» اصفهان پژوهشهای متعددی صورت گرفته است. کتاب «سفرنامه علمی- فرهنگی از منارجنبان تا برج ایفل»<ref>. عابدینی، سفرنامه علمی - فرهنگی از منارجنبان تا برج ایفل، 1395ش.</ref> و «منارجنبان شگفتانگیز»،<ref>. ابراهیمپور، منارجنبان شگفتانگیز، 1396ش.</ref> همچنین مقالهٔ «منارجنبان اصفهان»<ref>. احتشامی، «منارجنبان اصفهان»، تیر 1348ش.</ref> و «نگرشی بر رفتار لرزهای سنتی ایران با تأکید بر منارجنبان»<ref>[http://.%20«نگرشی%20بر%20رفتار%20لرزهای%20سنتی%20ایران%20با%20تاکید%20بر%20منارجنبان»،%20وبسایت%20سیویلیکا،%20تاریخ%20بازدید:%20شنبه%2022%20مرداد%201401ش.https://civilica.com/doc/775677/ . «نگرشی بر رفتار لرزهای سنتی ایران با تأکید بر منارجنبان»، وبسایت سیویلیکا، تاریخ بازدید: شنبه 22 مرداد 1401ش.]</ref> از جمله این پژوهشها است. | ||
==مسیر دسترسی== | == مسیر دسترسی == | ||
برای رفتن به بنای تاریخی «منارجنبان» باید به خیابان آتشگاه رفته و در محله «کارلادان» منارههای «منارجنبان» قابل مشاهده خواهد بود. | برای رفتن به بنای تاریخی «منارجنبان» باید به خیابان آتشگاه رفته و در محله «کارلادان» منارههای «منارجنبان» قابل مشاهده خواهد بود.<ref>[http://.%20«منارجنبان%20اصفهان%20کجاست»،%20سایت%20سفر%20مارکت،%20تاریخ%20بازدید:%20شنبه%2022%20مرداد%201401ش.https://safarmarket.com/blog/attractions/iran/isfahan/menar-jonban . «منارجنبان اصفهان کجاست»، سایت سفر مارکت، تاریخ بازدید: شنبه 22 مرداد 1401ش.]</ref> | ||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | == منابع == | ||
* «تاریخچه و معماری منارجنبان اصفهان»، وبسایت سرپوش، تاریخ بازدید: | * «تاریخچه و معماری منارجنبان اصفهان»، وبسایت سرپوش، تاریخ بازدید: ۲۸ تیر۱۴۰۱ش. | ||
* «راز جنبیدن منارجنبان چیست؟»، خبرگزاری ایمنا، تاریخ درج مطلب: ۲۰ شهریور ۱۳۹۵ش. | * «راز جنبیدن منارجنبان چیست؟»، خبرگزاری ایمنا، تاریخ درج مطلب: ۲۰ شهریور ۱۳۹۵ش. | ||
* «منار جنبان اصفهان»، وبسایت تورگردان، تاریخ بازدید: | * «منار جنبان اصفهان»، وبسایت تورگردان، تاریخ بازدید: ۲۱ مرداد ۱۴۰۱ش. | ||
* «منارجنبان اصفهان کجاست؟»، وبسایت سفر مارکت، تاریخ بازدید: | * «منارجنبان اصفهان کجاست؟»، وبسایت سفر مارکت، تاریخ بازدید: ۲۲ مرداد ۱۴۰۱ش. | ||
* «منارجنبان اصفهان»، وبسایت ایرانگردی، تاریخ بازدید: | * «منارجنبان اصفهان»، وبسایت ایرانگردی، تاریخ بازدید: ۲۸ تیر ۱۴۰۱ش. | ||
* «منارجنبان اصفهان»، وبسایت کجارو، تاریخ باردید: | * «منارجنبان اصفهان»، وبسایت کجارو، تاریخ باردید: ۳۰ تیر ۱۴۰۱ش. | ||
* «منارجنبان اصفهان»، وبسایت هتل شیخ بهایی، تاریخ بازدید: | * «منارجنبان اصفهان»، وبسایت هتل شیخ بهایی، تاریخ بازدید: ۲۸ تیر ۱۴۰۱ش. | ||
* «نگرشی بر رفتار لرزه ای سنتی ایران با | * «نگرشی بر رفتار لرزه ای سنتی ایران با تأکید بر منارجنبان»، وبسایت سیویلیکا، تاریخ بازدید: شنبه ۲۲ مرداد ۱۴۰۱ش. | ||
* «نگرشی بر رفتار لرزه ای سنتی ایران با | * «نگرشی بر رفتار لرزه ای سنتی ایران با تأکید بر منارجنبان»، وبسایت سیویلیکا، تاریخ بازدید: شنبه ۲۲ مرداد ۱۴۰۱ش. | ||
* ابراهیمپور، فرشید، منارجنبان شگفتانگیز، تهران، نقش نگین، | * ابراهیمپور، فرشید، منارجنبان شگفتانگیز، تهران، نقش نگین، ۱۳۹۶ش. | ||
* احتشامی، ابوالحسن، «منارجنبان اصفهان»، وحید، شماره | * احتشامی، ابوالحسن، «منارجنبان اصفهان»، وحید، شماره ۶۷، تیر ۱۳۴۸ش. | ||
* بحیرائی، سحر، «منارجنبان اصفهان»، وبسایت کارناوال، تاریخ درج مطلب: | * بحیرائی، سحر، «منارجنبان اصفهان»، وبسایت کارناوال، تاریخ درج مطلب: ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ش. | ||
* دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، سایت دیکشنری و مترجم آبادیس، تاریخ بازدید: | * دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، سایت دیکشنری و مترجم آبادیس، تاریخ بازدید: ۲۸ تیر ۱۴۰۱ش. | ||
* سروشیار، جمشید، «منارجنبان معجزه یا شاهکار معماری»، وبسایت جامعه خبری تحلیلی الف، تاریخ درج مطلب: ۲۳ مرداد ۱۳۹۷ش. | * سروشیار، جمشید، «منارجنبان معجزه یا شاهکار معماری»، وبسایت جامعه خبری تحلیلی الف، تاریخ درج مطلب: ۲۳ مرداد ۱۳۹۷ش. | ||
* عابدینی، احمد، سفرنامه علمی - فرهنگی از منارجنبان تا برج ایفل، تهران، هستینما، | * عابدینی، احمد، سفرنامه علمی - فرهنگی از منارجنبان تا برج ایفل، تهران، هستینما، ۱۳۹۵ش. | ||
* نصیری، محمد، «رزونانس (Resonance) چیست؟ بررسی مفهوم بازآوایی به زبان ساده»، وبسایت توسینسو، تاریخ بازدید: | * نصیری، محمد، «رزونانس (Resonance) چیست؟ بررسی مفهوم بازآوایی به زبان ساده»، وبسایت توسینسو، تاریخ بازدید: ۳ مرداد ۱۴۰۱ش. | ||
{{اصفهان-افقی}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۳ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۱۰:۴۴
منارجنبان؛ سازهای لرزان در اصفهان.
منارجنبان از جذابترین آثار معماری در شهر اصفهان است که در دوره ایلخانیان ساخته شده و با تکان دادن یک مناره، کل بنا میلرزد. این بنا در سال ۱۳۲۱ش در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.[۱]
نامگذاری
[ویرایش | ویرایش مبدأ]بعضی از منارهها در جهان با وجود استحکام بالا، در جای خود تکان میخورند و به همین دلیل به آنها منارجنبان میگویند. یکی از این منارههای جذاب و دیدنی، منارجنبان اصفهان است.[۲]
جغرافیا
[ویرایش | ویرایش مبدأ]منارجنبان در فاصلهٔ ۶ کیلومتری غرب اصفهان به طرف نجفآباد، در مسافت کمی از محله نصرآباد در خیابان آتشگاه قرار دارد.[۳]
پیشینه
[ویرایش | ویرایش مبدأ]
یکی از منحصر بهفردترین سازههای معماری ایرانی- اسلامی با منارههای جالب و دیدنی، «منارجنبان اصفهان» است که بهصورت یک بقعه و دو مناره بر فراز مقبرهٔ عارفی با نام «عمو عبدالله»[۴] در سال ۷۱۶ق بنا شده است.[۵] نام دیگر این آرامگاه، «شیخ امیرعبدالله» است.[۶]
معماری
[ویرایش | ویرایش مبدأ]این بنا از آثار مهم معماری دوره ایلخانیان بهشمار میرود[۷] که در زمان حاکمیت «محمد خدابنده اولجایتو» (۶۸۰–۷۱۶ق) در اصفهان احداث شده است.[۸] مساحت بنای «منارجنبان» در حدود ۱۴۶ مترمربع است و بر فراز آن دو منارهٔ زیبا قرار گرفته که ارتفاع هرکدام از سطح زمین ۱۷٬۵ متر و از سطح بام، هفت و نیم متر و فاصله هر کدام از دیگری ۹ متر مربع است.[۹]
سقف بنای منارجنبان با کاشیکاریهای لاجوردی و فیروزهای پوشانده شده که چشم هر بینندهای را به خود خیره میکند و از جذابیتهای منارهها نیز تزئیناتی است که به شکل کاشیهای ستارهای لاجوردی و کثیرالاضلاعهای فیروزهای در دیوارههایش بهکار رفته است.[۱۰] ساخت منارهها نشاندهندهٔ آن است که در انتهای دورهٔ صفویه به این ایوان وصل شدهاند، با این حال سازندهٔ منارجنبان مشخص نیست.[۱۱]
ایوان آجری «منارجنبان» و تزئینات آن از نوع کاشیکاری و نقاشیهای درون گنبد است.[۱۲] مقبره عموعبدالله در ایوان از یک سنگ بزرگ مرمری و یکپارچه روی قبر تشکیل و دور تا دور سنگ قبر به خط ثلث و برجسته سورهٔ مبارکهٔ یاسین حجاری شده و زائران برای زیارت قبر عموعبدالله به این ایوان آجری میآمدند.[۱۳]
خطرات پیشروی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]علیرغم وجود شیارهای متعدد بر روی بافت سازهٔ منارجنبان که بین دیوارها فاصله ایجاد کرده تا ساختمان، جای کافی برای جابهجا شدن داشته باشد[۱۴] و علیرغم حالت چسبندگی که مصالح به کار رفته در بنا دارند و مانع فرو ریختن منارهها میشوند،[۱۵] پژوهشگران معتقدند «منارجنبان» برای لرزش منارهها و ساختمان ساخته نشده زیرا اول ایوان ساخته شده و بعد از چند قرن، منارهها به آن اضافه شدهاند؛ بنابراین حرکت بنایی که ماهیت آن لرزیدن نیست، احتمال تخریب و آسیبدیدن آن را افزایش میدهد. از اینجهت، تکان دادن منارهها با نظارت سازمان میراث فرهنگی اصفهان، کنترل شده و فقط توسط کارشناس میراث فرهنگی در دفعات محدود انجام میشود.[۱۶]
مرمت و بازسازی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]منارههای این بنا بهعلت کثرت جنباندن، دو بار دچار آسیب جدی شدند که در سالهای ۱۳۰۲ش و ۱۳۲۴ش هر دو مناره را از پایه تجدید بنا کردند.[۱۷]
ویژگی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]
به اعتراف بسیاری از جهانگردان، وجه تمایز «منارجنبان اصفهان» با سایر منارههای متحرک این است که با تکان دادن یکی از منارهها، منارهٔ دیگر نیز حرکت میکند و لرزش ایجاد شده به تمام سقف ساختمان منتقل شده و بهدنبال آن تمامی قسمتهای ساختمان به لرزش در میآید که لرزش منارهها قابل مشاهده است، اما برای مشاهدهٔ لرزش بنا میتوان با قراردادن لیوان آبی بر روی قبر «عموعبدالله» لرزش ساختمان را نیز مشاهده نمود.[۱۸]
کارکرد
[ویرایش | ویرایش مبدأ]به عقیدهٔ برخی کارشناسان، علت علمی لرزش منارهها به ساختار، سازه و معماری ویژهٔ آن مرتبط است؛ استفاده از آجرهایی با ضریب ارتجاعی بالاتر نسبت به آجرهای استفاده شده در دیگر مکانهای این عمارت و همینطور قوانین فیزیک، پرده از راز لرزش «منارجنبان» برمیدارد.[۱۹] عدّهای دیگر نیز مهمترین علّت لرزش این بنا را کلافهایی میدانند که در قسمت بیرونی منار بهکار رفته است و برخی از معماران هم بر این باورند که هیچ دلیل منطقی برای این لرزش وجود ندارد.[۲۰]
میتوان گفت عواملی همچون مصالح ساختمانی بسیار سبک در قسمتهای بالایی، ارتفاع کم منارهها، وجود فاصله بین هر مناره و ساختمان، کلافهای چوبی که در قسمتهای بالا و پایین هر یک از دو مناره بهکار رفته و همچنین پدیدهٔ فیزیکی «رِزُنانس»[۲۱] و شباهت این سازه با دیاپازون[۲۲] عامل مؤثر در حرکت دادن منارهها بهشمار میرود.[۲۳]
جاذبههای گردشگری
[ویرایش | ویرایش مبدأ]از جاذبههای دیدنی «منارجنبان» میتوان به این بخشها اشاره کرد:
- منارهها
- ایوان
- مقبرهها
- چلهخانه[۲۴]
آرامگاهها
[ویرایش | ویرایش مبدأ]در بخش ایوان یا صحن اصلی، علاوه بر قبر «عموعبدالله» چند قبر دیگر هم وجود دارد که بیشتر آنها سفید رنگاند و به دورهٔ صفویه تعلق دارند. یکی از احتمالاتی که برای این قبرها وجود دارد این است که در دوران گذشته فضای اطراف «منارجنبان»، قبرستان عمومی بوده که این چند قبر از آن باقیمانده و بعدها بنا روی قبرستان ساخته شده است.[۲۵]
امکانات رفاهی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]برای رفاه گردشگران و بازدیدکنندگان، امکاناتی همچون فضای سبز، پارکینگ، سرویس بهداشتی، نمازخانه، بوفه و وضوخانه در اطراف «منارجنبان» فراهم شده است و در روزهای تعطیل و ایام عید نوروز، نمایشگاههای فرهنگی نیز در محوطه «منارجنبان» دایر میشود.[۲۶]
پژوهشها
[ویرایش | ویرایش مبدأ]در مورد بنای «منارجنبان» اصفهان پژوهشهای متعددی صورت گرفته است. کتاب «سفرنامه علمی- فرهنگی از منارجنبان تا برج ایفل»[۲۷] و «منارجنبان شگفتانگیز»،[۲۸] همچنین مقالهٔ «منارجنبان اصفهان»[۲۹] و «نگرشی بر رفتار لرزهای سنتی ایران با تأکید بر منارجنبان»[۳۰] از جمله این پژوهشها است.
مسیر دسترسی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]برای رفتن به بنای تاریخی «منارجنبان» باید به خیابان آتشگاه رفته و در محله «کارلادان» منارههای «منارجنبان» قابل مشاهده خواهد بود.[۳۱]
پانویس
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- ↑ . «تاریخچه و معماری منار جنبان اصفهان»، وبسایت سرپوش، تاریخ بازدید: 28 تیر1401ش.
- ↑ . «منارجنبان اصفهان»، وبسایت کجارو، تاریخ بازدید: 30 تیر 1401ش.
- ↑ . «تاریخچه و معماری منار جنبان اصفهان»، وبسایت سرپوش، تاریخ بازدید: 28 تیر1401ش.
- ↑ «منار جنبان اصفهان»، وبسایت ایرانگردی، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش.
- ↑ . «منارجنبان اصفهان»، وبسایت کجارو، تاریخ بازدید: 30 تیر 1401ش.
- ↑ «تاریخچه و معماری منار جنبان اصفهان»، وبسایت سرپوش، تاریخ بازدید: 28 تیر1401ش.
- ↑ . «منار جنبان اصفهان»، وبسایت هتل شیخ بهایی، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش.
- ↑ . «منار جنبان اصفهان»، وبسایت ایرانگردی، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش.
- ↑ . «تاریخچه و معماری منار جنبان اصفهان»، وبسایت سرپوش، تاریخ بازدید: 28 تیر1401ش.
- ↑ . «منار جنبان اصفهان»، وبسایت ایرانگردی، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش.
- ↑ . «منار جنبان اصفهان»، وبسایت ایرانگردی، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش.
- ↑ . «منار جنبان اصفهان»، وبسایت ایرانگردی، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش.
- ↑ . «تاریخچه و معماری منار جنبان اصفهان»، وبسایت سرپوش، تاریخ بازدید: 28 تیر1401ش.
- ↑ .«منار جنبان اصفهان»، وبسایت ایرانگردی، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش.
- ↑ . «راز جنبیدن منار جنبان چیست؟»، خبرگزاری ایمنا، ۲۰ شهریور ۱۳۹۵ش.
- ↑ . «تاریخچه و معماری منار جنبان اصفهان»، وبسایت سرپوش، تاریخ بازدید: 28 تیر1401ش.
- ↑ . سروشیار، «منارجنبان معجزه یا شاهکار معماری»، وبسایت جامعه خبری تحلیلی الف، تاریخ درج مطلب: ۲۳ مرداد ۱۳۹۷ش.
- ↑ . «منار جنبان اصفهان»، سایت هتل شیخ بهایی، تاریخ بازدید مطلب: 28 تیر 1401ش.
- ↑ . «منار جنبان اصفهان»، سایت هتل شیخ بهایی، تاریخ بازدید مطلب: 28 تیر 1401ش.
- ↑ . «راز جنبیدن منار جنبان چیست؟»، سایت خبرگزاری ایمنا، ۲۰ شهریور ۱۳۹۵ش.
- ↑ . نصیری، «رزونانس (Resonance) چیست؟ بررسی مفهوم بازآوایی به زبان ساده»، وبسایت توسینسو، تاریخ بازدید: 3 مرداد 1401ش.
- ↑ . بحیرائی، «منار جنبان اصفهان»، وبسایت کارناوال، تاریخ درج مطلب: 29خرداد 1400ش.
- ↑ . «راز جنبیدن منار جنبان چیست؟»، خبرگزاری ایمنا، ۲۰ شهریور ۱۳۹۵ش.
- ↑ . بحیرائی، «منار جنبان اصفهان»، وبسایت کارناوال، تاریخ درج مطلب: 29 خرداد 1400ش.
- ↑ . بحیرائی، «منار جنبان اصفهان»، وبسایت کارناوال، تاریخ درج مطلب: 29 خرداد 1400ش.
- ↑ . «منار جنبان اصفهان»، وبسایت تورگردان، تاریخ بازدید: ۲۱ مرداد ۱۴۰۱ش.
- ↑ . عابدینی، سفرنامه علمی - فرهنگی از منارجنبان تا برج ایفل، 1395ش.
- ↑ . ابراهیمپور، منارجنبان شگفتانگیز، 1396ش.
- ↑ . احتشامی، «منارجنبان اصفهان»، تیر 1348ش.
- ↑ . «نگرشی بر رفتار لرزهای سنتی ایران با تأکید بر منارجنبان»، وبسایت سیویلیکا، تاریخ بازدید: شنبه 22 مرداد 1401ش.
- ↑ . «منارجنبان اصفهان کجاست»، سایت سفر مارکت، تاریخ بازدید: شنبه 22 مرداد 1401ش.
منابع
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- «تاریخچه و معماری منارجنبان اصفهان»، وبسایت سرپوش، تاریخ بازدید: ۲۸ تیر۱۴۰۱ش.
- «راز جنبیدن منارجنبان چیست؟»، خبرگزاری ایمنا، تاریخ درج مطلب: ۲۰ شهریور ۱۳۹۵ش.
- «منار جنبان اصفهان»، وبسایت تورگردان، تاریخ بازدید: ۲۱ مرداد ۱۴۰۱ش.
- «منارجنبان اصفهان کجاست؟»، وبسایت سفر مارکت، تاریخ بازدید: ۲۲ مرداد ۱۴۰۱ش.
- «منارجنبان اصفهان»، وبسایت ایرانگردی، تاریخ بازدید: ۲۸ تیر ۱۴۰۱ش.
- «منارجنبان اصفهان»، وبسایت کجارو، تاریخ باردید: ۳۰ تیر ۱۴۰۱ش.
- «منارجنبان اصفهان»، وبسایت هتل شیخ بهایی، تاریخ بازدید: ۲۸ تیر ۱۴۰۱ش.
- «نگرشی بر رفتار لرزه ای سنتی ایران با تأکید بر منارجنبان»، وبسایت سیویلیکا، تاریخ بازدید: شنبه ۲۲ مرداد ۱۴۰۱ش.
- «نگرشی بر رفتار لرزه ای سنتی ایران با تأکید بر منارجنبان»، وبسایت سیویلیکا، تاریخ بازدید: شنبه ۲۲ مرداد ۱۴۰۱ش.
- ابراهیمپور، فرشید، منارجنبان شگفتانگیز، تهران، نقش نگین، ۱۳۹۶ش.
- احتشامی، ابوالحسن، «منارجنبان اصفهان»، وحید، شماره ۶۷، تیر ۱۳۴۸ش.
- بحیرائی، سحر، «منارجنبان اصفهان»، وبسایت کارناوال، تاریخ درج مطلب: ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ش.
- دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، سایت دیکشنری و مترجم آبادیس، تاریخ بازدید: ۲۸ تیر ۱۴۰۱ش.
- سروشیار، جمشید، «منارجنبان معجزه یا شاهکار معماری»، وبسایت جامعه خبری تحلیلی الف، تاریخ درج مطلب: ۲۳ مرداد ۱۳۹۷ش.
- عابدینی، احمد، سفرنامه علمی - فرهنگی از منارجنبان تا برج ایفل، تهران، هستینما، ۱۳۹۵ش.
- نصیری، محمد، «رزونانس (Resonance) چیست؟ بررسی مفهوم بازآوایی به زبان ساده»، وبسایت توسینسو، تاریخ بازدید: ۳ مرداد ۱۴۰۱ش.
| جاذبههای گردشگری | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| شهرها | |||||
| سوغات | |||||
| مشاهیر |
| ||||
