پیشنویس:زن در اندیشه کانت: تفاوت میان نسخهها
imported>فاطمه کمالی |
ابرابزار |
||
| (۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
''' | '''{{درشت|زن در اندیشهٔ کانت}}'''؛ زن و جایگاه خانوادگی و اجتماعی او از دیدگاه کانت. | ||
== | == زندگینامهٔ کانت == | ||
ایمانوئل کانت، فیلسوف | ایمانوئل کانت، فیلسوف آلمانی، به سال ۱۷۲۴م در شهر کونیگسبرگ و در خانوادهای مسیحی متولد شد. باورهای مذهبی و پرهیزگاری خانواده، نقش مهمی بر شکلگیری بنیانهای فکری و فلسفی او گذاشت. او تحصیل فلسفه و ریاضیات را در دانشگاه کونیگسبرگ آغاز کرد<ref>[https://www.irna.ir/news/83758195 «دربارۀ ایمانوئل کانت»، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، تاریخ درج مطلب: 3 اردیبهشت 1399ش.]</ref> و در سال ۱۷۷۰م به مقام استادی فلسفه و مابعدالطبیعه نائل آمد.<ref>دورانت، تاریخ فلسفه ،1396ش، ص236-237.</ref> او را منظم، پرکار، ساده و فارغ از مشارکت فعال سیاسی و اجتماعی در جامعه توصیف کردهاند. او تا آخر عمر مجرد ماند و سرانجام در ۱۲ فوریه ۱۸۰۴م درگذشت. از آثار او میتوان به «نقد عقل محض»، «بنیاد مابعدالطبیعهٔ اخلاق»، «نقد عقل عملی»، «[[دین]] در محدودهٔ عقل تنها» و «صلح پایدار» اشاره کرد.<ref>[https://www.irna.ir/news/83758195/ «دربارۀ ایمانوئل کانت»، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، تاریخ درج مطلب: 3 اردیبهشت 1399ش.]</ref> | ||
==زن در | == زن در اندیشهٔ کانت == | ||
کانت از سویی معتقد است که تمامی انسانها برابر و آزادند و هیچکس نمیتواند با هیچ وسیله یا قراردادی آزادی افراد را سلب کند و از سویی دیگر، بر این باور است که در پی ازدواج زن فرمانبردار مرد میشود<ref>عظیمزاده اردبیلی و ذبیحی بیگدلی، مبانی حقوق خانواده در اسلام و غرب، 1396ش، ص46.</ref> و زن باید حق تساوی طبیعی خود را برای منافع مشترک خانواده انکار کند؛ چرا که طبیعتِ منحصربهفرد زن، تقسیم مساوی اختیار و قدرت را نامناسب میبیند و زن و مرد بهطور طبیعی یکسان نیستند.<ref> | کانت از سویی معتقد است که تمامی انسانها برابر و آزادند و هیچکس نمیتواند با هیچ وسیله یا قراردادی آزادی افراد را سلب کند و از سویی دیگر، بر این باور است که در پی ازدواج زن فرمانبردار مرد میشود<ref>عظیمزاده اردبیلی و ذبیحی بیگدلی، مبانی حقوق خانواده در اسلام و غرب، 1396ش، ص46.</ref> و زن باید حق تساوی طبیعی خود را برای منافع مشترک خانواده انکار کند؛ چرا که طبیعتِ منحصربهفرد زن، تقسیم مساوی اختیار و قدرت را نامناسب میبیند و زن و مرد بهطور طبیعی یکسان نیستند.<ref>[http://marifat.nashriyat.ir/node/1272 فراهانی، «زن در فلسفۀ کانت»، 1380ش.]</ref> او زن را پیرو هوی و هوس میداند و بر این اندیشه است که زن باید سلطنت کند و مرد حکومت؛ زیرا هوی و هوس است که سلطنت میکند و این خرد است که حکومت میکند.<ref>محمودی، «زنان، شهروندان منفعل: قرائت شگفتانگیز کانت از شخصیت و حقوق سیاسی زنان به مثابهٔ جنس دوم»،1382ش، ص62.</ref>همچنین او از یک طرف، زن را آمیزهای از نفسانیت، جلوهگری، جاذبهٔ جنسی، حیلهگری، سطحینگری و پرحرفی میداند و از منظری دیگر او را محور خانواده، مادر فرزندان، تداومبخش نسل بشر و مایهٔ آرامش و امنیت مرد به تصویر میکشد.<ref>محمودی، «زنان، شهروندان منفعل: قرائت شگفتانگیز کانت از شخصیت و حقوق سیاسی زنان به مثابهٔ جنس دوم»،1382ش، ص65-60.</ref> او معتقد است، زنانگی بیش از آنچه با حکمت پیوند داشته باشد، با عشوهگری و جلوهگری مرتبط است؛ بنابراین به تعبیر کانت، «میل» در زن بیش از «عقل»، نمود دارد و زنان کنشگرانی احساسی هستند نه عقلانی.<ref>[https://www.iran-ghalam.org/1398/02/12/ «جایگاه زن در اندیشۀ ایمانوئل کانت»، ایران قلم، تاریخ درج مطلب: 12 اردیبهشت 1398ش.]</ref> | ||
==خانواده در | |||
کانت حتی در قالب [[ازدواج]]، آمیزش را عملی حیوانی قلمداد کرده که با شأن و اعتبار انسان در تضاد است.<ref>عظیمزاده اردبیلی و ذبیحی بیگدلی، مبانی حقوق خانواده در اسلام و غرب، 1396ش، ص47.</ref> او تسلیم شدن در برابر امیال و لذایذ جنسی را بدتر از خودکشی میداند و معتقد است، با این کار انسان به یک شیء نفرتانگیز بدل میشود.<ref> | == خانواده در اندیشهٔ کانت == | ||
==تقسیم وظایف زن و مرد== | کانت حتی در قالب [[ازدواج]]، آمیزش را عملی حیوانی قلمداد کرده که با شأن و اعتبار انسان در تضاد است.<ref>عظیمزاده اردبیلی و ذبیحی بیگدلی، مبانی حقوق خانواده در اسلام و غرب، 1396ش، ص47.</ref> او تسلیم شدن در برابر امیال و لذایذ جنسی را بدتر از خودکشی میداند و معتقد است، با این کار انسان به یک شیء نفرتانگیز بدل میشود.<ref>[http://marifat.nashriyat.ir/node/1272 فراهانی، «زن در فلسفۀ کانت»، 1380ش.]</ref> کانت بر این باور است که نهاد [[خانواده]]، بهگونهای اتفاقی نمیتواند به هماهنگی برسد؛ بنابراین باید یکی از دو رکنِ این نهاد، خود را تابع دیگری سازد و از آنجا که مرد از حیث جسمی بر زن برتری دارد، مدیریت خانواده با مرد است.<ref>محمودی، «زنان، شهروندان منفعل: قرائت شگفتانگیز کانت از شخصیت و حقوق سیاسی زنان به مثابهٔ جنس دوم»، 1382ش، ص61.</ref> به اعتقاد او، از نظر حقوقی، خانوادهٔ یک مرد دارایی او بهشمار میآیند؛ اما از نظر اخلاقی هر یک از اعضای خانواده، باید بهعنوان افراد خودمختار در نظر گرفته شوند. او ازدواج را اتحاد دو جنس مخالف، برای مالکیت طولانی مدت منافع جنسی یکدیگر بیان میکند و روابط خانوادگی را تنها در قالب ازدواج مجاز دانسته است. او همچنین هیچگاه حقوق همجنسبازان را به رسمیت نشناخت.<ref>عظیمزاده اردبیلی و ذبیحی بیگدلی، مبانی حقوق خانواده در اسلام و غرب، 1396ش،48.</ref> | ||
کانت، به تقسیمکار میان زن و مرد قائل است و بیان میکند که مرد وظیفه دارد، در زندگی اجتماعی، به شغلهایی چون تجارت و صنعت بپردازد و زن هم به خانهداری و انجام مسئولیتهایی که در توانایی یک مادر است، مشغول شود.<ref>عظیمزاده اردبیلی و ذبیحی بیگدلی، مبانی حقوق خانواده در اسلام و غرب، 1396ش، 48.</ref> | |||
== | == تقسیم وظایف زن و مرد == | ||
کانت معتقد است | کانت، به تقسیمکار میان زن و مرد قائل است و بیان میکند که مرد وظیفه دارد، در زندگی اجتماعی، به شغلهایی چون تجارت و صنعت بپردازد و زن هم به خانهداری و انجام مسئولیتهایی که در توانایی یک مادر است، مشغول شود.<ref>عظیمزاده اردبیلی و ذبیحی بیگدلی، مبانی حقوق خانواده در اسلام و غرب، 1396ش، 48.</ref> | ||
==پانویس== | |||
== زن و حقوق شهروندی == | |||
کانت معتقد است همهٔ اعضای یک کشور، برای اینکه بهعنوان شهروند محسوب شوند، از استقلال کافی برخوردار نیستند؛ چرا که همهٔ اعضای یک جامعه دارای صلاحیت یکسانی نبوده تا دارای حق رأی شوند، او زنان و کودکان را از جملهٔ این افراد میشمارد.<ref>[https://plato.stanford.edu/entries/kant-social-political/ “Kant’s Social and Political Philosophy”, Stanford Encyclopedia of Philosophy, Jul 24, 2007.]</ref> بر این اساس، او گروههای جامعه را به شهروندان منفعل و فعال تقسیم میکند. در این میان، شهروندان منفعل تنها نیروی کمکی کشور هستند که به دلیل نداشتن استقلال مدنی، باید تحت اوامر و حمایت سایر افراد قرار گیرند. او زنان را از این دسته میداند که در فعالیتهای سیاسی و در ساختار قدرت حکومتی، حق انتخاب شدن و انتخاب کردن ندارند.<ref>محمودی، زنان، شهروندان منفعل: قرائت شگفتانگیز کانت از شخصیت و حقوق سیاسی زنان به مثابهٔ جنس دوم، 1382ش، ص62.</ref> وی با وجود اینکه معتقد است، تساوی طبیعی و آزادی اقتضا میکند که هر شهروند قادر باشد با تلاش از مرتبهٔ انفعال ارتقا پیدا کند؛<ref>عظیمزاده اردبیلی و ذبیحی بیگدلی، مبانی حقوق خانواده در اسلام و غرب، 1396ش، ص49.</ref> اما به عقیدهٔ او، زنان فاقد توانایی کسب جایگاههای اجتماعی هستند و تنها جایگاهی که میتوانند به دست آورند، موقعیت «زن» است و حتی مانند خدمتکاران، در آینده نمیتوانند امیدی به کسب موقعیتی بهتر داشته باشند. به همین خاطر، زنان برای همیشه از احتمال پیشرفت و ارتقا که حتی پستترین مردان هم از آن بینصیب نیستند، بهطور کامل محروم هستند.<ref>[http://marifat.nashriyat.ir/node/1272 فراهانی، «زن در اندیشۀ کانت»، 1380ش.]</ref> | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | |||
* «جایگاه زن در | == منابع == | ||
* | * «جایگاه زن در اندیشهٔ ایمانوئل کانت»، ایران قلم، تاریخ درج مطلب: ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۸ش. | ||
* دورانت، ویل، تاریخ فلسفه، | * «دربارهٔ ایمانوئل کانت»، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، تاریخ درج مطلب: ۳ اردیبهشت ۱۳۹۹ش. | ||
* عظیمزاده اردبیلی، فائزه و ذبیحی بیگدلی، عاطفه، مبانی حقوق خانواده در اسلام و غرب، تهران، دانشگاه امام صادق علیهالسلام، | * دورانت، ویل، تاریخ فلسفه، ترجمهٔ عباس زریاب خوئی، تهران، علمی و فرهنگی، چاپ بیست و ششم، ۱۳۹۶ش. | ||
* فراهانی، حسن، «زن در | * عظیمزاده اردبیلی، فائزه و ذبیحی بیگدلی، عاطفه، مبانی حقوق خانواده در اسلام و غرب، تهران، دانشگاه امام صادق علیهالسلام، ۱۳۹۶ش. | ||
* محمودی، علی، | * فراهانی، حسن، «زن در فلسفهٔ کانت»، معرفت، شمارهٔ ۴۲، ۱۳۸۰ش. | ||
* | * محمودی، علی، «زنان، شهروندان منفعل: قرائت شگفتانگیز کانت از شخصیت و حقوق سیاسی زنان به مثابهٔ جنس دوم»، آفتاب، شمارهٔ ۳۳، ۱۳۸۲ش. | ||
{{آغاز چپچین}} | |||
* “Kant’s Social and Political Philosophy”, Stanford Encyclopedia of Philosophy, Jul 24, 2007. | |||
{{پایان چپچین}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۲۱:۵۰
زن در اندیشهٔ کانت؛ زن و جایگاه خانوادگی و اجتماعی او از دیدگاه کانت.
زندگینامهٔ کانت
[ویرایش | ویرایش مبدأ]ایمانوئل کانت، فیلسوف آلمانی، به سال ۱۷۲۴م در شهر کونیگسبرگ و در خانوادهای مسیحی متولد شد. باورهای مذهبی و پرهیزگاری خانواده، نقش مهمی بر شکلگیری بنیانهای فکری و فلسفی او گذاشت. او تحصیل فلسفه و ریاضیات را در دانشگاه کونیگسبرگ آغاز کرد[۱] و در سال ۱۷۷۰م به مقام استادی فلسفه و مابعدالطبیعه نائل آمد.[۲] او را منظم، پرکار، ساده و فارغ از مشارکت فعال سیاسی و اجتماعی در جامعه توصیف کردهاند. او تا آخر عمر مجرد ماند و سرانجام در ۱۲ فوریه ۱۸۰۴م درگذشت. از آثار او میتوان به «نقد عقل محض»، «بنیاد مابعدالطبیعهٔ اخلاق»، «نقد عقل عملی»، «دین در محدودهٔ عقل تنها» و «صلح پایدار» اشاره کرد.[۳]
زن در اندیشهٔ کانت
[ویرایش | ویرایش مبدأ]کانت از سویی معتقد است که تمامی انسانها برابر و آزادند و هیچکس نمیتواند با هیچ وسیله یا قراردادی آزادی افراد را سلب کند و از سویی دیگر، بر این باور است که در پی ازدواج زن فرمانبردار مرد میشود[۴] و زن باید حق تساوی طبیعی خود را برای منافع مشترک خانواده انکار کند؛ چرا که طبیعتِ منحصربهفرد زن، تقسیم مساوی اختیار و قدرت را نامناسب میبیند و زن و مرد بهطور طبیعی یکسان نیستند.[۵] او زن را پیرو هوی و هوس میداند و بر این اندیشه است که زن باید سلطنت کند و مرد حکومت؛ زیرا هوی و هوس است که سلطنت میکند و این خرد است که حکومت میکند.[۶]همچنین او از یک طرف، زن را آمیزهای از نفسانیت، جلوهگری، جاذبهٔ جنسی، حیلهگری، سطحینگری و پرحرفی میداند و از منظری دیگر او را محور خانواده، مادر فرزندان، تداومبخش نسل بشر و مایهٔ آرامش و امنیت مرد به تصویر میکشد.[۷] او معتقد است، زنانگی بیش از آنچه با حکمت پیوند داشته باشد، با عشوهگری و جلوهگری مرتبط است؛ بنابراین به تعبیر کانت، «میل» در زن بیش از «عقل»، نمود دارد و زنان کنشگرانی احساسی هستند نه عقلانی.[۸]
خانواده در اندیشهٔ کانت
[ویرایش | ویرایش مبدأ]کانت حتی در قالب ازدواج، آمیزش را عملی حیوانی قلمداد کرده که با شأن و اعتبار انسان در تضاد است.[۹] او تسلیم شدن در برابر امیال و لذایذ جنسی را بدتر از خودکشی میداند و معتقد است، با این کار انسان به یک شیء نفرتانگیز بدل میشود.[۱۰] کانت بر این باور است که نهاد خانواده، بهگونهای اتفاقی نمیتواند به هماهنگی برسد؛ بنابراین باید یکی از دو رکنِ این نهاد، خود را تابع دیگری سازد و از آنجا که مرد از حیث جسمی بر زن برتری دارد، مدیریت خانواده با مرد است.[۱۱] به اعتقاد او، از نظر حقوقی، خانوادهٔ یک مرد دارایی او بهشمار میآیند؛ اما از نظر اخلاقی هر یک از اعضای خانواده، باید بهعنوان افراد خودمختار در نظر گرفته شوند. او ازدواج را اتحاد دو جنس مخالف، برای مالکیت طولانی مدت منافع جنسی یکدیگر بیان میکند و روابط خانوادگی را تنها در قالب ازدواج مجاز دانسته است. او همچنین هیچگاه حقوق همجنسبازان را به رسمیت نشناخت.[۱۲]
تقسیم وظایف زن و مرد
[ویرایش | ویرایش مبدأ]کانت، به تقسیمکار میان زن و مرد قائل است و بیان میکند که مرد وظیفه دارد، در زندگی اجتماعی، به شغلهایی چون تجارت و صنعت بپردازد و زن هم به خانهداری و انجام مسئولیتهایی که در توانایی یک مادر است، مشغول شود.[۱۳]
زن و حقوق شهروندی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]کانت معتقد است همهٔ اعضای یک کشور، برای اینکه بهعنوان شهروند محسوب شوند، از استقلال کافی برخوردار نیستند؛ چرا که همهٔ اعضای یک جامعه دارای صلاحیت یکسانی نبوده تا دارای حق رأی شوند، او زنان و کودکان را از جملهٔ این افراد میشمارد.[۱۴] بر این اساس، او گروههای جامعه را به شهروندان منفعل و فعال تقسیم میکند. در این میان، شهروندان منفعل تنها نیروی کمکی کشور هستند که به دلیل نداشتن استقلال مدنی، باید تحت اوامر و حمایت سایر افراد قرار گیرند. او زنان را از این دسته میداند که در فعالیتهای سیاسی و در ساختار قدرت حکومتی، حق انتخاب شدن و انتخاب کردن ندارند.[۱۵] وی با وجود اینکه معتقد است، تساوی طبیعی و آزادی اقتضا میکند که هر شهروند قادر باشد با تلاش از مرتبهٔ انفعال ارتقا پیدا کند؛[۱۶] اما به عقیدهٔ او، زنان فاقد توانایی کسب جایگاههای اجتماعی هستند و تنها جایگاهی که میتوانند به دست آورند، موقعیت «زن» است و حتی مانند خدمتکاران، در آینده نمیتوانند امیدی به کسب موقعیتی بهتر داشته باشند. به همین خاطر، زنان برای همیشه از احتمال پیشرفت و ارتقا که حتی پستترین مردان هم از آن بینصیب نیستند، بهطور کامل محروم هستند.[۱۷]
پانویس
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- ↑ «دربارۀ ایمانوئل کانت»، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، تاریخ درج مطلب: 3 اردیبهشت 1399ش.
- ↑ دورانت، تاریخ فلسفه ،1396ش، ص236-237.
- ↑ «دربارۀ ایمانوئل کانت»، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، تاریخ درج مطلب: 3 اردیبهشت 1399ش.
- ↑ عظیمزاده اردبیلی و ذبیحی بیگدلی، مبانی حقوق خانواده در اسلام و غرب، 1396ش، ص46.
- ↑ فراهانی، «زن در فلسفۀ کانت»، 1380ش.
- ↑ محمودی، «زنان، شهروندان منفعل: قرائت شگفتانگیز کانت از شخصیت و حقوق سیاسی زنان به مثابهٔ جنس دوم»،1382ش، ص62.
- ↑ محمودی، «زنان، شهروندان منفعل: قرائت شگفتانگیز کانت از شخصیت و حقوق سیاسی زنان به مثابهٔ جنس دوم»،1382ش، ص65-60.
- ↑ «جایگاه زن در اندیشۀ ایمانوئل کانت»، ایران قلم، تاریخ درج مطلب: 12 اردیبهشت 1398ش.
- ↑ عظیمزاده اردبیلی و ذبیحی بیگدلی، مبانی حقوق خانواده در اسلام و غرب، 1396ش، ص47.
- ↑ فراهانی، «زن در فلسفۀ کانت»، 1380ش.
- ↑ محمودی، «زنان، شهروندان منفعل: قرائت شگفتانگیز کانت از شخصیت و حقوق سیاسی زنان به مثابهٔ جنس دوم»، 1382ش، ص61.
- ↑ عظیمزاده اردبیلی و ذبیحی بیگدلی، مبانی حقوق خانواده در اسلام و غرب، 1396ش،48.
- ↑ عظیمزاده اردبیلی و ذبیحی بیگدلی، مبانی حقوق خانواده در اسلام و غرب، 1396ش، 48.
- ↑ “Kant’s Social and Political Philosophy”, Stanford Encyclopedia of Philosophy, Jul 24, 2007.
- ↑ محمودی، زنان، شهروندان منفعل: قرائت شگفتانگیز کانت از شخصیت و حقوق سیاسی زنان به مثابهٔ جنس دوم، 1382ش، ص62.
- ↑ عظیمزاده اردبیلی و ذبیحی بیگدلی، مبانی حقوق خانواده در اسلام و غرب، 1396ش، ص49.
- ↑ فراهانی، «زن در اندیشۀ کانت»، 1380ش.
منابع
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- «جایگاه زن در اندیشهٔ ایمانوئل کانت»، ایران قلم، تاریخ درج مطلب: ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۸ش.
- «دربارهٔ ایمانوئل کانت»، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، تاریخ درج مطلب: ۳ اردیبهشت ۱۳۹۹ش.
- دورانت، ویل، تاریخ فلسفه، ترجمهٔ عباس زریاب خوئی، تهران، علمی و فرهنگی، چاپ بیست و ششم، ۱۳۹۶ش.
- عظیمزاده اردبیلی، فائزه و ذبیحی بیگدلی، عاطفه، مبانی حقوق خانواده در اسلام و غرب، تهران، دانشگاه امام صادق علیهالسلام، ۱۳۹۶ش.
- فراهانی، حسن، «زن در فلسفهٔ کانت»، معرفت، شمارهٔ ۴۲، ۱۳۸۰ش.
- محمودی، علی، «زنان، شهروندان منفعل: قرائت شگفتانگیز کانت از شخصیت و حقوق سیاسی زنان به مثابهٔ جنس دوم»، آفتاب، شمارهٔ ۳۳، ۱۳۸۲ش.
- “Kant’s Social and Political Philosophy”, Stanford Encyclopedia of Philosophy, Jul 24, 2007.