پیش‌نویس:فم‌تریپ

بلاگرهای مشارکت‌کننده در پروژه فم‌تریپ ایرانی (Feel Iran) در مهرماه 1398ش

فم‌تریپ (سفرِ آشنایی)؛ گونه‌ای از سفر با هدف معرفی و تبلیغ مقاصد گردشگری.

فم‌تریپ (Famtrip) یا «سفر آشنایی» یکی از روش‌های نوین بازاریابی گردشگری است که با هدف معرفی و برندسازی مقاصد کمتر شناخته‌شده برگزار می‌شود. در این سفرها، فعالان گردشگری، خبرنگاران، اینفلوئنسرها یا نمایندگان آژانس‌ها به مقصدی دعوت می‌شوند تا از نزدیک با جاذبه‌ها، زیرساخت‌ها و فرهنگ آن آشنا شوند و تجربه خود را با مخاطبان به اشتراک بگذارند. فم‌تریپ‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: تجاری (ویژه سازمان‌ها و آژانس‌ها برای معرفی خدمات) و رسانه‌ای (ویژه خبرنگاران و بلاگرها برای اثرگذاری بر افکار عمومی). چنین برنامه‌هایی علاوه بر جذب گردشگر و ارزآوری، می‌توانند تصویر ایران را در افکار جهانی بهبود بخشند و با تأکید بر احترام به فرهنگ و آداب محلی، الگویی مثبت از گردشگری مسئولانه ارائه دهند.

واژه‌شناسی فم‌تریپ

فم‌تریپ (Famtrip) در زبان انگلیسی، برگرفته از «Familiarization Trip» است. «Familiarization» به‌معنای آشنایی، آشنا کردن و شناساندن است و Trip بر اساس تعریف سازمان گردشگری جهان (UNWTO)، به‌معنای مسافرت شخص از زمان خروج از محل سکونت تا زمان بازگشت است. معادل فارسی فم‌تریپ، سفرِ آشنایی است. به فم‌تریپ، فم‌‌تور (Fam Tour) و اینفوتور «Info Tour» نیز گفته می‌شود.

سفرِ آشنایی، سفری است که با هدف معرفی و تبلیغ مقاصد گردشگری نوپدید یا کمتر شناخته‌شده انجام می‌شود. در این گونه از سفر، فعالانِ حوزه گردشگری برای آشنایی با یک کشور یا یک مکان خاص به آنجا سفر می‌کنند و سپس تجربهٔ خود را بازگو کرده یا با دیگران به اشتراک می‌گذارند. از این منظر، فم‌تریپ یک تکنیک بازاریابی در صنعت گردشگری به‌شمار می‌رود که هدف نهایی آن، معرفی، بازاریابی و برندینگ یک مقصد گردشگری (از یک جاذبه و هتل گرفته تا یک روستا، شهر، منطقه یا کشور) است.

انواع فم‌تریپ

تجاری

در این گونه از سفرِ آشنایی، دولت، سازمان‌های گردشگری دولتی و آژانس‌های گردشگری دعوت می‌شوند و یک فعالیت بازاریابی B2B (بنگاه به بنگاه) شمرده می‌شود که هیچ ارتباطی به افراد عادی و سلبریتی‌ها ندارد. این گونه از فعاليت‌ها معمولا توسط وزارتخانه‌ها یا سازمان‌های رسمی گردشگری، برگزار می‌شود. در گام بعدی، شرکت‌های گردشگری، هتل‌ها یا دفاتر توسعه و بازاریابی گردشگری که با نام «DMC» شناخته می‌شوند و تخصص، دانش و اجازه برپایی چنین برنامه‌هایی را دارند، اقدام به برگزاری فم‌تریپ می‌کنند. در این فرآیند، یک نهاد دولتی یا نیمه‌خصوصی یا یک کسب‌وکار تخصصی در حوزهٔ گردشگری، فروشندگان خدمات یا سرویس‌های گردشگری را دعوت می‌کند تا به‌صورت حضوری با یک محصول، سرویس، هتل، جاذبه یا تور به‌خوبی آشنا شوند و سپس آن را با تمام جزئیات به مخاطبان خود معرفی کنند.

رسانه‌ای

در این گونه از سفر آشنایی، خبرنگاران، فعالان گردشگری، اینفلوئنسرها، افراد معروف و تولید کنندگان محتوا جهت معرفی و برندسازی مقصد، دعوت می‌شوند. هدف از برگزاری این گونه از فم‌تریپ، ایجاد تصویری مثبت از مقصد در ذهن مخاطبان عمومی و گردشگران است. در فم‌تریپ رسانه‌ای، برگزارکننده تلاش می‌کند بهترین و مثبت‌ترین واقعیت مقصد را نشان دهد تا همراهان این سفر، یعنی افراد رسانه‌ای اثرگذار در شبکه‌های اجتماعی (اینفلوئنسرها و بِلاگرهای سفر)، تجربهٔ خوشایند خود را به مخاطبان‌شان منتقل کنند. معمولا این افراد از کشورهای دیگر می‌آیند و به‌همین خاطر حضورشان می‌تواند برای کشور مقصد، فواید زیادی داشته باشد.

فم‌تریپ ایرانی

تصویری از دومین فم‌تریپ تیم هدی رستمی، خرداد ماه 1401ش

در مهرماه 1398ش، اولین فم‌تریپ رسانه‌ای ایران با شعار «ایران را احساس کن» (Feel Iran) از سوی هدی رستمی و تیمش برگزار شد. در این سفر، ۱2 اینفلوئنسر و بلاگر سفر از کشورهای فرانسه، ترکیه، روسیه، ایتالیا، اوکراین، هند، چین و برزیل در برنامه‌ای دو هفته‌ای به شهرهای مختلف ایران سفر کرده و به‌عنوان سفیرانی از طرف مخاطبان‌شان، ابعاد متفاوتی از ایران را تجربه کردند. این اینفولئنسرها در این پروژه، خوراکی‌های ایرانی، صنایع دستی، زیرساخت‌های گردشگری مثل هتل، رستوران، سیستم حمل‌و‌نقل و مراکز خرید ایران را ارزیابی کردند و اکنون در اینستاگرام، فیس‌بوک، توییتر و سایر شبکه‌های مجازی از تجربه خود در ایران برای مخاطبین‌شان صحبت می‌کنند.

در خرداد 1401ش، فم‌تریپ دوم از سوی تیم هدی رستمی با حضور 13 اینفلوئنسر از سرتاسر جهان در چند نقطه گردشگری ایران شکل گرفت.

کارکردها و پیامدها فم‌نریپ

سفر آشنایی (فم‌تریپ)، در کنار جذب گردشگر، ارزآوری و اشتغال‌زایی برای اقتصاد ایران، می‌تواند تصویرها و تصورهای نادرست از ایران را در ذهن گردشگران جهانی و مخاطبان آنها اصلاح کند و پرریسک نشان‌‌دادن سفر به ایران را بی‌اعتبار سازد. در این چارچوب، کارشناسان بر آشنایی با فرهنگ ایرانی و رعایت آداب محلی هر منطقه از سوی میهمانان شرکت‌کننده در فم‌تریپ تأکید می‌کنند، تا برای مخاطبانی که در آینده به ایران سفر می‌کنند، الگو باشند؛ در این زمینه به مواردی مانند قواعد حفظ محیط زیست، شرایط حضور در اماکن مقدس و شرکت در آیین‌ها و مناسک مختلف کشور و احترام به قواعد فرهنگ عمومی، اشاره شده است.

منابع

• «آشنایی با سفر آشنایی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج خبر: 31 خرداد 1401ش.
• بروج، اشکان، «جنجالی به اسم فم‌تریب»، سایت قطب‌نما، تاریخ درج خبر: 23 خرداد 1401ش.
• «جذب میلیونی گردشگر با فم‌تریپ»، سایت دنیای اقتصاد، تاریخ درج خبر: 30 مهر 1398ش.
• زائری، مرضیه، «فم‌تریپ و حکایت تناقض‌های ما»، خبرگزاری بین‌المللی تصویری ایران‌پرس، تاریخ درج خبر: 26 خرداد 1401ش.
• «فم‌تریپ، هدی رستمی و Feel Iran»، سایت کایت، تاریخ درج خبر: 23 خرداد 1401ش.
• «همه چیز در مورد هدی رستمی»، سایت شهرآرا نیوز، تاریخ درج خبر: ۲۴ خرداد ۱۴۰۱ش.