پیش‌نویس:استان کرمانشاه: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ۱۲ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۰۵:۴۹

نقشه استان کرمانشاه — استان کرمانشاه با رنگ قرمز مشخص شده

استان کرمانشاه؛ استانی زیبا در قسمت غربی ایران
استان کرمانشاه، در قلب رشته‌کوه زاگرس و در مرز ایران و عراق، سرزمینی کوهستانی با دشت‌های حاصل‌خیز و تاریخی چند هزار ساله است. این استان با وسعتی حدود ۲۴ هزار کیلومتر مربع و جمعیتی نزدیک به دو میلیون نفر، ۱۴ شهرستان را در خود جای داده است. کوه‌های بلندی چون بیستون و شاهو، رودهای پرآبی مانند گاماسیاب و قره‌سو، و اقلیم متنوع کوهستانی و نیمه‌خشک، سیمای طبیعی این دیار را شکل می‌دهند. کرمانشاه، نه‌تنها از نظر جغرافیایی و مرزی اهمیتی ویژه دارد، بلکه از نظر تاریخی و فرهنگی نیز جایگاهی برجسته در ایران دارد. یادگارهایی چون طاق بستان، محوطه جهانی بیستون، و منظر فرهنگی هورامان، بخشی از ۴۲۰۰ اثر تاریخی این استان هستند. علاوه بر آن، ۱۴ روستای هدف گردشگری و جاذبه‌های طبیعی و مذهبی، کرمانشاه را به مقصدی ارزشمند برای گردشگران داخلی و خارجی بدل کرده است.

همسایگان استان کرمانشاه

استان کرمانشاه، از سمت شمال با استان کردستان، از سمت شرق با استان همدان، از جنوب شرق با استان لرستان، از جنوب غرب با استان ایلام و از سمت غرب نیز با کشور عراق همسایگی دارد.^[۱]

مختصات جغرافیایی استان کرمانشاه

مختصات جغرافیایی این استان، در حدود ۳۳ درجه و ۴۱ دقیقه تا ۳۵ درجه و ۱۷ دقیقه عرض شمالی و ۴۵ درجه و ۲۴ دقیقه تا ۴۸ درجه و ۶ دقیقه طول شرقی است. وسعت این استان نیز در حدود ۲۴٬۶۴۱ کیلومتر مربع است که ۱٫۵ درصد از خاک ایران را شامل می‌شود.^[۲]

تقسیمات کشوری استان کرمانشاه

نقشه تقسیم شهری استان کرمانشاه — نقشه تقسیم کشوری استان کرمانشاه

آخرین تقسیمات کشوری انجام گرفته در ایران، این استان را شامل ۱۴ شهرستان، ۸۴ دهستان، ۳۱ بخش و ۳۵ شهر اعلام کرده است. شهرستان‌های این استان، عبارت‌اند از: اسلام‌آباد غرب، کرمانشاه، پاوه، جوانرود، صَحنه، قصر شیرین، گیلان غرب، هَرسین، ثلاث باباجانی، سُنْقُر، سَرِ پُلِ ذَهاب، کَنْگاوَر، روانسر و دالاهو (به مرکزیت کِرِند غربی).^[۳] استان کرمانشاه، دارای ۳۱۴۹ روستا است که ۵۵۴ روستای آن، خالی از سکنه شده است.^[۴]

جغرافیای استان کرمانشاه

استان کرمانشاه، از نظر ظاهری، به سه دستهٔ کوه، دشت و تپه ماهور تقسیم شده است. کوه‌های این استان، شامل ارتفاعات رشته‌کوه زاگرس است که در این منطقه قرار گرفته‌اند. بلندترین ارتفاعات استان، شامل «شاهو»، «پرآو»، «بیستون»، «دالاخانی» و «آمروله» است که اکثریت آن‌ها، قله‌هایی با ارتفاع بیش از ۳۰۰۰ متر دارند که به «زاگرس مرتفع» مشهور هستند. کوه‌هایی همچون «کوه سفید»، «دالاهو»، «قلعه قاضی» و «آتشگاه» نیز ارتفاعی در حدود ۲ تا ۳ هزار متر دارند و عمدتاً در مرکزیت استان قرار گرفته‌اند. این منطقه به «زاگرس چین‌خورده» معروف است. کوه‌های دیگر مانند «بازی دراز»، «آق داغ»، «دانه خشک» و برخی دیگر دارای ارتفاعی کمتر از ۲۰۰۰ متر هستند که با کاهش ارتفاع، به جلگه معروف «بین‌النهرین» در عراق ختم شده‌اند. این کوه‌ها نیز به زاگرس چین‌خورده معروف هستند.

دشت‌های استان کرمانشاه نیز به دو دستهٔ دشت‌های مرتفع و دشت‌های کم‌ارتفاع تقسیم شده‌اند. دشت‌های مرتفع مانند کُلیایی، ماهیدشت، کرمانشاه، بیونیژ، حسن‌آباد و دینِوَر هستند که خاک حاصل‌خیز و اقلیمی مناسب دارند، در نتیجه برای کشاورزی، دامداری و حیات انسانی بسیار مساعد هستند. دشت‌های کم‌ارتفاع، مانند دشت ذُهاب، سومار و گیلان غرب نیز شرایط مناسبی را برای کشاورزی دارند.

تپه ماهور، زمین‌های پست و بلند، نیز بخشی از جغرافیای این استان را شکل می‌دهد که در قسمت جنوب غربی استان کرمانشاه واقع شده است، مانند تپه ماهورهای اطراف قصر شیرین و سومار.^[۵] کرمانشاه، همچنین در زیرحوضهٔ رودهای کرخه و زیرحوضهٔ مرزی غرب کشور قرار دارد. رودخانه‌های متعددی، همچون «کِرِند»، «گاماسیاب»، «قره‌سو»، «زیمکان» و «تنگاب» در این زیرحوضه‌ها و در استان کرمانشاه، جریان دارند.^[۶]

اقلیم استان کرمانشاه

این استان، دارای دو ناحیهٔ متفاوت آب و هوایی است. آب و هوای معتدل کوهستانی، در نواحی کوهستانی استان و آب و هوای گرم و نیمه خشک، در ناحیه پست و کم‌ارتفاع وجود دارد. میانگین بارندگی در این استان نیز، باتوجه به شرایط متفاوت جغرافیایی بین ۳۰۰ تا ۸۰۰ میلی‌متر متغیر است.^[۷]

بخش عمده‌ای از این استان، از جمله مناطق زلزله‌خیز با درجه خطر خیلی بالا، خطر بالا و خطر متوسط قرار گرفته است.^[۸] گُسل‌هایی همچون گسل صحنه، گسل مروارید، گسل جنوب شهر کرمانشاه، گسل روانسر و گسل کرند از گسل‌های فعال این استان بوده که در یک قرن اخیر، زلزله‌هایی با قدرت ۷ ریشتر را تجربه کرده‌اند.^[۹]

پیشینه استان کرمانشاه

استان کرمانشاه، به‌دلیل برخورداری از آب و هوای مساعد و امکانات طبیعی فراوان، همواره از مناطق دارای جمعیت ساکن در ایران بوده است. این منطقه، همچنین از جمله مناطق دارای فرهنگ و مدنیت تاریخی ایران نیز بوده که در منابع کهن از آن بسیار یاد کرده‌اند.^[۱۰] در یکی از این منابع، این منطقه با نام «کرمانشاهان» یاد شده که پایتخت کردستان ایران بوده و به‌دست «وَره ران» یا همان بهرام چهارم، پادشاه ساسانی، بنا شده است.^[۱۱]

در دوره صفویان، کرمانشاهان و کلهر، از جملهٔ ایالت‌های ایران بودند. در زمان کریم‌خان زند، این منطقه، دارالشوکت کرمانشاهان نام گرفت. پس از آن، در دوره قاجار، کرمانشاهان یکی از ولایت‌های ایران بود که در دوره پهلوی، همراه با چند استان دیگر، به‌نام استان غرب ایران نام گرفت. این استان، در ۱۳۳۹ش، به‌نام تاریخی خود، یعنی استان کرمانشاهان، نام گرفت.^[۱۲]

اهمیت استان کرمانشاه

موقعیت جغرافیایی و مرزی این استان، این منطقه را همواره از نظر سیاسی و ارتباطی بااهمیت کرده است. احداث راه‌های ارتباطی میان این استان، با استان‌های مجاور و نیز ارتباط زمینی آن با کشور عراق، بر اهمیت این منطقه افزوده است.

جمعیت استان کرمانشاه

جمعیت این استان، در ۱۳۷۵ش، در حدود ۱٬۷۷۸٬۵۲۵ تن بوده که در ۱۳۸۵ش، به ۱٬۹۳۸۰۶۱ تن رسید.^[۱۳] این جمعیت در سال ۱۳۹۵ش، در حدود ۱٬۹۵۲٬۴۳۴ تن اعلام شد.

گردشگری استان کرمانشاه

این استان، علاوه‌بر جاذبه‌های طبیعی، دارای آثار تاریخی ارزشمندی است که سالانه، گردشگران زیادی را به این استان جذب می‌کند. استان کرمانشاه، دارای ۴۲۰۰ اثر تاریخی شناخته شده است که ۷۱۶ اثر آن در آثار ملی ایران و ۲ اثر محوطهٔ بیستون و منظر فرهنگی هورامان به ثبت جهانی آثار تاریخی و ارزشمند رسیده‌اند.

در این استان، کاروان‌سراهای تاریخی، کاخ‌ها و خانه‌های تاریخی، حمام‌ها، پل‌ها، اماکن مذهبی، و آثاری همچون بیستون، طاق بستان، ساعت سنگی، طاق گرا، غار سنگی و بقعه مالک وجود دارند که از جمله جذابیت‌های گردشگری استان محسوب می‌شوند.^[۱۴] ۱۴ روستای کرمانشاه نیز، به‌عنوان روستای هدف گردشگری در ایران شناخته شده‌اند: پیران، حریر، کندوله، حجیج، هرسم، شالان، فش، نوژی وران، ورمقان، چرمله علیا، خانقاه، گلین، سرخه‌دیزه و شمشیر.

پانویس

↑ سازمان نقشه‌برداری کشور، اطلس نقشه و اطلاعات مکانی (استان کرمانشاه)، 1384ش، ص1.
↑ سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، اطلس راهنمای استان‌های ایران، 1384ش، ص47.
↑ دفتر تقسیمات کشوری، نقشه و جدول تقسیمات کشوری، 1384ش.
↑ «554 آبادی کرمانشاه خالی از سکنه‌اند»، خبرگزاری ایسنا.
↑ سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، جغرافیای استان کرمانشاه، 1383ش، ص5-7.
↑ سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، فرهنگ جغرافیایی رودهای کشور، ج4، حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان، 1384ش، ص19-17 و 60-59 و نقشه‌های ضمیمه.
↑ سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، جغرافیای استان کرمانشاه، 1383ش، ص10-14.
↑ سازمان نقشه‌برداری کشور، اطلس زمین‌شناسی (اطلس ملی ایران)، 1382ش، ص45.
↑ سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، جغرافیای استان کرمانشاه، 1383ش، ص49.
↑ چکنگی، فرهنگنامه تطبیقی نام‌های قدیم و جدید مکان‌های جغرافیایی ایران و نواحی مجاور، 1378ش، ص240-241.
↑ بارتولد، تذکره جغرافیایی تاریخی ایران، 1372ش، ص 207-208.
↑ امیراحمدیان، تقسیمات کشوری، 1383ش، ص70، 78، 81، 85، 89، 98.
↑ مرکز آمار ایران، بازسازی و برآورد جمعیت شهرستان‌های کشور، 1382ش، ص 175 و 177.
↑ «کرونا صنعت گردشگری را زمین‌گیر کرد»، خبرگزاری ایسنا.

منابع

«۵۵۴ آبادی کرمانشاه خالی از سکنه‌اند»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ بارگذاری: ۱۵ مهر ۱۳۹۷ش.
امیراحمدیان، بهرام، تقسیمات کشوری، چ۱، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، ۱۳۸۳ش.
بارتولد، و، تذکره جغرافیایی تاریخی ایران، ترجمه حمزه سردادور، چ۳، تهران، توس، ۱۳۷۲ش.
چکنگی، علیرضا، فرهنگنامه تطبیقی نام‌های قدیم و جدید مکان‌های جغرافیایی ایران و نواحی مجاور، چ۱، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۷۸ش.
دفتر تقسیمات کشوری، نقشه و جدول تقسیمات کشوری، تهران، وزارت کشور، ۱۳۸۴ش.
سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، جغرافیای استان کرمانشاه، چ۵، تهران، شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران، ۱۳۸۳ش.
سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، اطلس راهنمای استان‌های ایران، چ۲، تهران، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح (وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح)، ۱۳۸۴ش.
سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، فرهنگ جغرافیایی رودهای کشور، حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان، چ۱، تهران، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح (وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح)، ۱۳۸۴ش.
سازمان نقشه‌برداری کشور، اطلس نقشه و اطلاعات مکانی (استان کرمانشاه)، چ۱، تهران، سازمان نقشه‌برداری کشور (سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور)، ۱۳۸۴ش.
سازمان نقشه‌برداری کشور، اطلس زمین‌شناسی (اطلس ملی ایران)، چ۱، تهران، سازمان نقشه‌برداری کشور (سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور)، ۱۳۸۲ش.
«کرونا صنعت گردشگری را زمین‌گیر کرد»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ بارگذاری: ۲۲ دی ۱۳۹۹ش.
مرکز آمار ایران، بازسازی و برآورد جمعیت شهرستان‌های کشور، تهران، مرکز آمار ایران (سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور)، ۱۳۸۲ش.

[1] سازمان نقشه‌برداری کشور، اطلس نقشه و اطلاعات مکانی (استان کرمانشاه)، 1384ش، ص1.

[2] سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، اطلس راهنمای استان‌های ایران، 1384ش، ص47.

[3] دفتر تقسیمات کشوری، نقشه و جدول تقسیمات کشوری، 1384ش.

[4] «554 آبادی کرمانشاه خالی از سکنه‌اند»، خبرگزاری ایسنا.

[5] سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، جغرافیای استان کرمانشاه، 1383ش، ص5-7.

[6] سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، فرهنگ جغرافیایی رودهای کشور، ج4، حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان، 1384ش، ص19-17 و 60-59 و نقشه‌های ضمیمه.

[7] سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، جغرافیای استان کرمانشاه، 1383ش، ص10-14.

[8] سازمان نقشه‌برداری کشور، اطلس زمین‌شناسی (اطلس ملی ایران)، 1382ش، ص45.

[9] سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، جغرافیای استان کرمانشاه، 1383ش، ص49.

[10] چکنگی، فرهنگنامه تطبیقی نام‌های قدیم و جدید مکان‌های جغرافیایی ایران و نواحی مجاور، 1378ش، ص240-241.

[11] بارتولد، تذکره جغرافیایی تاریخی ایران، 1372ش، ص 207-208.

[12] امیراحمدیان، تقسیمات کشوری، 1383ش، ص70، 78، 81، 85، 89، 98.

[13] مرکز آمار ایران، بازسازی و برآورد جمعیت شهرستان‌های کشور، 1382ش، ص 175 و 177.

[14] «کرونا صنعت گردشگری را زمین‌گیر کرد»، خبرگزاری ایسنا.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<big>'''کرمانشاه (استان)'''</big>؛ استانی زیبا در قسمت غربی ایران<br>استان کرمانشاه، در قلب رشته‌کوه زاگرس و در مرز [[ایران]] و عراق، سرزمینی کوهستانی با دشت‌های حاصل‌خیز و تاریخی چند هزار ساله است. این استان با وسعتی حدود ۲۴ هزار کیلومتر مربع و جمعیتی نزدیک به دو میلیون نفر، ۱۴ شهرستان را در خود جای داده است. کوه‌های بلندی چون [[بیستون]] و شاهو، رودهای پرآبی مانند گاماسیاب و قره‌سو، و اقلیم متنوع کوهستانی و نیمه‌خشک، سیمای طبیعی این دیار را شکل می‌دهند. کرمانشاه، نه‌تنها از نظر جغرافیایی و مرزی اهمیتی ویژه دارد، بلکه از نظر تاریخی و فرهنگی نیز جایگاهی برجسته در ایران دارد. یادگارهایی چون طاق بستان، محوطه جهانی بیستون، و منظر فرهنگی هورامان، بخشی از ۴۲۰۰ اثر تاریخی این استان هستند. علاوه بر آن، ۱۴ روستای هدف [[گردشگری]] و جاذبه‌های طبیعی و مذهبی، کرمانشاه را به مقصدی ارزشمند برای گردشگران داخلی و خارجی بدل کرده است.
+[[پرونده:استان کرمانشاه۱.png|جایگزین=نقشه استان کرمانشاه|بندانگشتی|استان کرمانشاه با رنگ قرمز مشخص شده]]
+{{درشت|'''استان کرمانشاه'''}}؛ استانی زیبا در قسمت غربی ایران{{سخ}}استان کرمانشاه، در قلب رشته‌کوه زاگرس و در مرز [[ایران]] و عراق، سرزمینی کوهستانی با دشت‌های حاصل‌خیز و تاریخی چند هزار ساله است. این استان با وسعتی حدود ۲۴ هزار کیلومتر مربع و جمعیتی نزدیک به دو میلیون نفر، ۱۴ شهرستان را در خود جای داده است. کوه‌های بلندی چون [[بیستون]] و شاهو، رودهای پرآبی مانند گاماسیاب و قره‌سو، و اقلیم متنوع کوهستانی و نیمه‌خشک، سیمای طبیعی این دیار را شکل می‌دهند. کرمانشاه، نه‌تنها از نظر جغرافیایی و مرزی اهمیتی ویژه دارد، بلکه از نظر تاریخی و فرهنگی نیز جایگاهی برجسته در ایران دارد. یادگارهایی چون طاق بستان، محوطه جهانی بیستون، و منظر فرهنگی هورامان، بخشی از ۴۲۰۰ اثر تاریخی این استان هستند. علاوه بر آن، ۱۴ روستای هدف [[گردشگری]] و جاذبه‌های طبیعی و مذهبی، کرمانشاه را به مقصدی ارزشمند برای گردشگران داخلی و خارجی بدل کرده است.
-==همسایگان استان کرمانشاه==
+== همسایگان استان کرمانشاه ==
-استان کرمانشاه، از سمت شمال با استان [[کردستان]]، از سمت شرق با استان همدان، از جنوب شرق با استان لرستان، از جنوب غرب با استان ایلام و از سمت غرب نیز با کشور عراق همسایگی دارد.<ref>سازمان نقشه‌برداري كشور، اطلس نقشه و اطلاعات مكاني (استان كرمانشاه)، 1384ش، ص1.</ref>
+استان کرمانشاه، از سمت شمال با استان [[کردستان]]، از سمت شرق با استان همدان، از جنوب شرق با استان لرستان، از جنوب غرب با استان ایلام و از سمت غرب نیز با کشور عراق همسایگی دارد.<ref>سازمان نقشه‌برداری کشور، اطلس نقشه و اطلاعات مکانی (استان کرمانشاه)، 1384ش، ص1.</ref>
-==مختصات جغرافیایی استان کرمانشاه==
-مختصات جغرافیایی این استان، در حدود ۳۳ درجه و ۴۱ دقیقه تا ۳۵ درجه و ۱۷ دقیقه عرض شمالی و ۴۵ درجه و ۲۴ دقیقه تا ۴۸ درجه و ۶ دقیقه طول شرقی است. وسعت این استان نیز در حدود ۲۴٬۶۴۱ کیلومتر مربع است که ۱٫۵ درصد از خاک ایران را شامل می‌شود.<ref>سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح، اطلس راهنماي استان‌هاي ايران، 1384ش، ص47.</ref>
-==تقسیمات کشوری استان کرمانشاه==
-آخرین تقسیمات کشوری انجام گرفته در ایران، این استان را شامل ۱۴ شهرستان، ۸۴ دهستان، ۳۱ بخش و ۳۵ شهر اعلام کرده است. شهرستان‌های این استان، عبارت‌اند از: اسلام‌آباد غرب، كرمانشاه، پاوه، جوانرود، صَحنه، قصر شيرين، [[گیلان|گيلان]] غرب، هَرسين، ثلاث باباجاني، سُنْقُر، سَرِ پُلِ ذَهاب، كَنْگاوَر، روانسر و دالاهو (به مركزيت كِرِند غربي).<ref>دفتر تقسيمات كشوري، نقشه و جدول تقسيمات كشوري، 1384ش.</ref>  استان کرمانشاه، دارای ۳۱۴۹ روستا است که ۵۵۴ روستای آن، خالی از سکنه شده است.<ref>[https://www.isna.ir/news/97071508639/554-%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%DA%A9%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%DA%A9%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%AF «554 آبادی کرمانشاه خالی از سکنه‌اند»، خبرگزاری ایسنا.]</ref>
-==جغرافیای استان کرمانشاه==
-استان کرمانشاه، از نظر ظاهری، به سه دسته‌ی کوه، دشت و تپه ماهور تقسیم شده است. کوه‌های این استان، شامل ارتفاعات رشته‌کوه زاگرس است که در این منطقه قرار گرفته‌اند. بلندترین ارتفاعات استان، شامل «شاهو»، «پرآو»، «بیستون»، «دالاخانی» و «آمروله» است که اکثریت آن‌ها، قله‌هایی با ارتفاع بیش از ۳۰۰۰ متر دارند که به «زاگرس مرتفع» مشهور هستند. کوه‌هایی همچون «کوه سفید»، «دالاهو»، «قلعه قاضی» و «آتشگاه» نیز ارتفاعی در حدود ۲ تا ۳ هزار متر دارند و عمدتا در مرکزیت استان قرار گرفته‌اند. این منطقه به «زاگرس چین‌خورده» معروف است. کوه‌های دیگر مانند «بازی دراز»، «آق داغ»، «دانه خشک» و برخی دیگر دارای ارتفاعی کمتر از ۲۰۰۰ متر هستند که با کاهش ارتفاع، به جلگه معروف «بین النهرین» در عراق ختم شده‌اند. این کوه‌ها نیز به زاگرس چین‌خورده معروف هستند.<br>
-دشت‌های استان کرمانشاه نیز به دو دسته‌ی دشت‌های مرتفع و دشت‌های کم‌ارتفاع تقسیم شده‌اند. دشت‌های مرتفع مانند کُلیایی، ماهیدشت، کرمانشاه، بیونیژ، حسن‌آباد و دینِوَر هستند که خاک حاصل‌خیز و اقلیمی مناسب دارند، در نتیجه برای کشاورزی، دامداری و حیات انسانی بسیار مساعد هستند. دشت‌های کم‌ارتفاع، مانند دشت ذُهاب، سومار و گیلان غرب نیز شرایط مناسبی را برای کشاورزی دارند.
-<br>تپه ماهور، زمین‌های پست و بلند، نیز بخشی از جغرافیای این استان را شکل می‌دهد که در قسمت جنوب غربی استان کرمانشاه واقع شده است، مانند تپه ماهورهای اطراف قصر شیرین و سومار.<ref>سازمان پژوهش و برنامه‌ريزي آموزشي، جغرافياي استان كرمانشاه، 1383ش، ص5-7.</ref> کرمانشاه، همچنین در زیرحوضه‌ی رودهای کرخه و زیرحوضه‌ی مرزی غرب کشور قرار دارد. رودخانه‌های متعددی، همچون «کِرِند»، «گاماسیاب»، «قره‌سو»، «زیمکان» و «تنگاب» در این زیرحوضه‌ها و در استان کرمانشاه، جریان دارند.<ref>سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح، فرهنگ جغرافيايي رودهاي كشور، ج4، حوضه آبريز خليج فارس و درياي عمان، 1384ش، ص19-17 و 60-59 و نقشه‌هاي ضميمه.</ref>
-==اقلیم استان کرمانشاه==
-این استان، دارای دو ناحیه‌ی متفاوت [[آب|آب]] و هوایی است. آب و هوای معتدل کوهستانی، در نواحی کوهستانی استان و آب و هوای گرم و نیمه خشک، در ناحیه پست و کم‌ارتفاع وجود دارد. میانگین بارندگی در این استان نیز، باتوجه به شرایط متفاوت جغرافیایی بین ۳۰۰ تا ۸۰۰ میلی‌متر متغیر است.<ref>سازمان پژوهش و برنامه‌ريزي آموزشي، جغرافياي استان كرمانشاه، 1383ش، ص10-14.</ref><br>
-بخش عمده‌ای از این استان، از جمله مناطق زلزله‌خیز با درجه خطر خیلی بالا، خطر بالا و خطر متوسط قرار گرفته است.<ref>سازمان نقشه‌برداري كشور، اطلس زمين‌شناسي (اطلس ملي ايران)، 1382ش، ص45.</ref>  گُسل‌هایی همچون گسل صحنه، گسل مروارید، گسل جنوب شهر کرمانشاه، گسل روانسر و گسل کرند از گسل‌های فعال این استان بوده که در یک قرن اخیر، زلزله‌هایی با قدرت ۷ ریشتر را تجربه کرده‌اند.<ref>سازمان پژوهش و برنامه‌ريزي آموزشي، جغرافياي استان كرمانشاه، 1383ش، ص49.</ref>
-==پیشینه استان کرمانشاه==
-استان کرمانشاه، به‌دلیل برخورداری از آب و هوای مساعد و امکانات طبیعی فراوان، همواره از مناطق دارای [[جمعیت|جمعیت]] ساکن در ایران بوده است. این منطقه، همچنین از جمله مناطق دارای فرهنگ و [[مدنیت|مدنیت]] تاریخی ایران نیز بوده که در منابع کهن از آن بسیار یاد کرده‌اند.<ref>چكنگي، فرهنگنامه تطبيقي نام‌هاي قديم و جديد مكان‌هاي جغرافيايي ايران و نواحي مجاور، 1378ش، ص240-241.</ref>  در یکی از این منابع، این منطقه با نام «کرمانشاهان» یاد شده که پایتخت [[کردستان|کردستان]] ایران بوده و به‌دست «وَره ران» یا همان بهرام چهارم، پادشاه [[ساسانیان|ساسانی]]، بنا شده است.<ref>بارتولد، تذكره جغرافيايي تاريخي ايران، 1372ش، ص 207-208.</ref>
-<br>در دوره [[صفویه|صفویان]]، کرمانشاهان و کلهر، از جمله‌ی ایالت‌های ایران بودند. در زمان کریم‌خان زند، این منطقه، دارالشوکت کرمانشاهان نام گرفت. پس از آن، در دوره [[قاجاریه|قاجار]]، کرمانشاهان یکی از ولایت‌های ایران بود که در دوره پهلوی، همراه با چند استان دیگر، به‌نام استان غرب ایران نام گرفت. این استان، در ۱۳۳۹ش، به‌نام تاریخی خود، یعنی استان کرمانشاهان، نام گرفت.<ref>اميراحمديان، تقسيمات كشوري، 1383ش، ص70، 78، 81، 85، 89، 98.</ref>
+== مختصات جغرافیایی استان کرمانشاه ==
-==اهمیت استان کرمانشاه==
+مختصات جغرافیایی این استان، در حدود ۳۳ درجه و ۴۱ دقیقه تا ۳۵ درجه و ۱۷ دقیقه عرض شمالی و ۴۵ درجه و ۲۴ دقیقه تا ۴۸ درجه و ۶ دقیقه طول شرقی است. وسعت این استان نیز در حدود ۲۴٬۶۴۱ کیلومتر مربع است که ۱٫۵ درصد از خاک ایران را شامل می‌شود.<ref>سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، اطلس راهنمای استان‌های ایران، 1384ش، ص47.</ref>
-موقعیت جغرافیایی و مرزی این استان، این منطقه را همواره از نظر سیاسی و ارتباطی بااهمیت کرده است. احداث راه‌های ارتباطی میان این استان، با استان‌های مجاور و نیز ارتباط زمینی آن با کشور عراق، بر اهمیت این منطقه افزوده است.
-==جمعیت استان کرمانشاه==
-جمعیت این استان، در ۱۳۷۵ش، در حدود ۱٬۷۷۸٬۵۲۵ تن بوده که در ۱۳۸۵ش، به ۱٬۹۳۸۰۶۱ تن رسید.<ref>مركز آمار ايران، بازسازي و برآورد جمعيت شهرستان‌هاي كشور، 1382ش، ص 175 و 177.</ref>  این جمعیت در سال ۱۳۹۵ش، در حدود ۱٬۹۵۲٬۴۳۴ تن اعلام شد.
-==گردشگری استان کرمانشاه==
-این استان، علاوه‌بر جاذبه‌های طبیعی، دارای آثار تاریخی ارزشمندی است که سالانه، گردشگران زیادی را به این استان جذب می‌کند. استان کرمانشاه، دارای ۴۲۰۰ اثر تاریخی شناخته شده است که ۷۱۶ اثر آن در آثار ملی ایران و ۲ اثر محوطه‌ی [[بیستون|بیستون]] و منظر فرهنگی هورامان به ثبت جهانی آثار تاریخی و ارزشمند رسیده‌اند.
-در این استان، کاروان‌سراهای تاریخی، کاخ‌ها و خانه‌های تاریخی، حمام‌ها، پل‌ها، اماکن مذهبی، و آثاری همچون بیستون، طاق بستان، ساعت سنگی، طاق گرا، غار سنگی و بقعه مالک وجود دارند که از جمله جذابیت‌های [[گردشگری|گردشگری]] استان محسوب می‌شوند.<ref>[https://www.isna.ir/news/99102216571/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%A7-%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA-%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86-%DA%AF%DB%8C%D8%B1-%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%AA%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%B1-%D8%AC%D8%B2%D9%88-%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%86%D9%81%DA%A9-%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D9%87%D8%A7%DB%8C «کرونا صنعت گردشگری را زمین‌گیر کرد»، خبرگزاری ایسنا.]</ref> ۱۴ روستای کرمانشاه نیز، به‌عنوان روستای هدف گردشگری در ایران شناخته شده‌اند: پیران، حریر، کندوله، حجیج، هرسم، شالان، فش، نوژی وران، ورمقان، چرمله علیا، خانقاه، گلین، سرخه‌دیزه و شمشیر.
+== تقسیمات کشوری استان کرمانشاه ==
-==پانویس==
+[[پرونده:استان کرمانشاه.png|جایگزین=نقشه تقسیم شهری استان کرمانشاه|بندانگشتی|نقشه تقسیم کشوری استان کرمانشاه]]
+آخرین تقسیمات کشوری انجام گرفته در ایران، این استان را شامل ۱۴ شهرستان، ۸۴ دهستان، ۳۱ بخش و ۳۵ شهر اعلام کرده است. شهرستان‌های این استان، عبارت‌اند از: اسلام‌آباد غرب، کرمانشاه، پاوه، جوانرود، صَحنه، قصر شیرین، [[گیلان]] غرب، هَرسین، ثلاث باباجانی، سُنْقُر، سَرِ پُلِ ذَهاب، کَنْگاوَر، روانسر و دالاهو (به مرکزیت کِرِند غربی).<ref>دفتر تقسیمات کشوری، نقشه و جدول تقسیمات کشوری، 1384ش.</ref> استان کرمانشاه، دارای ۳۱۴۹ روستا است که ۵۵۴ روستای آن، خالی از سکنه شده است.<ref>[https://www.isna.ir/news/97071508639/554-آبادی-کرمانشاه-خالی-از-سکنه-اند «554 آبادی کرمانشاه خالی از سکنه‌اند»، خبرگزاری ایسنا.]</ref>
+== جغرافیای استان کرمانشاه ==
+استان کرمانشاه، از نظر ظاهری، به سه دستهٔ کوه، دشت و تپه ماهور تقسیم شده است. کوه‌های این استان، شامل ارتفاعات رشته‌کوه زاگرس است که در این منطقه قرار گرفته‌اند. بلندترین ارتفاعات استان، شامل «شاهو»، «پرآو»، «بیستون»، «دالاخانی» و «آمروله» است که اکثریت آن‌ها، قله‌هایی با ارتفاع بیش از ۳۰۰۰ متر دارند که به «زاگرس مرتفع» مشهور هستند. کوه‌هایی همچون «کوه سفید»، «دالاهو»، «قلعه قاضی» و «آتشگاه» نیز ارتفاعی در حدود ۲ تا ۳ هزار متر دارند و عمدتاً در مرکزیت استان قرار گرفته‌اند. این منطقه به «زاگرس چین‌خورده» معروف است. کوه‌های دیگر مانند «بازی دراز»، «آق داغ»، «دانه خشک» و برخی دیگر دارای ارتفاعی کمتر از ۲۰۰۰ متر هستند که با کاهش ارتفاع، به جلگه معروف «بین‌النهرین» در عراق ختم شده‌اند. این کوه‌ها نیز به زاگرس چین‌خورده معروف هستند.
+دشت‌های استان کرمانشاه نیز به دو دستهٔ دشت‌های مرتفع و دشت‌های کم‌ارتفاع تقسیم شده‌اند. دشت‌های مرتفع مانند کُلیایی، ماهیدشت، کرمانشاه، بیونیژ، حسن‌آباد و دینِوَر هستند که خاک حاصل‌خیز و اقلیمی مناسب دارند، در نتیجه برای کشاورزی، دامداری و حیات انسانی بسیار مساعد هستند. دشت‌های کم‌ارتفاع، مانند دشت ذُهاب، سومار و گیلان غرب نیز شرایط مناسبی را برای کشاورزی دارند.
+تپه ماهور، زمین‌های پست و بلند، نیز بخشی از جغرافیای این استان را شکل می‌دهد که در قسمت جنوب غربی استان کرمانشاه واقع شده است، مانند تپه ماهورهای اطراف قصر شیرین و سومار.<ref>سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، جغرافیای استان کرمانشاه، 1383ش، ص5-7.</ref> کرمانشاه، همچنین در زیرحوضهٔ رودهای کرخه و زیرحوضهٔ مرزی غرب کشور قرار دارد. رودخانه‌های متعددی، همچون «کِرِند»، «گاماسیاب»، «قره‌سو»، «زیمکان» و «تنگاب» در این زیرحوضه‌ها و در استان کرمانشاه، جریان دارند.<ref>سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، فرهنگ جغرافیایی رودهای کشور، ج4، حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان، 1384ش، ص19-17 و 60-59 و نقشه‌های ضمیمه.</ref>
+== اقلیم استان کرمانشاه ==
+این استان، دارای دو ناحیهٔ متفاوت [[آب]] و هوایی است. آب و هوای معتدل کوهستانی، در نواحی کوهستانی استان و آب و هوای گرم و نیمه خشک، در ناحیه پست و کم‌ارتفاع وجود دارد. میانگین بارندگی در این استان نیز، باتوجه به شرایط متفاوت جغرافیایی بین ۳۰۰ تا ۸۰۰ میلی‌متر متغیر است.<ref>سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، جغرافیای استان کرمانشاه، 1383ش، ص10-14.</ref>
+بخش عمده‌ای از این استان، از جمله مناطق زلزله‌خیز با درجه خطر خیلی بالا، خطر بالا و خطر متوسط قرار گرفته است.<ref>سازمان نقشه‌برداری کشور، اطلس زمین‌شناسی (اطلس ملی ایران)، 1382ش، ص45.</ref> گُسل‌هایی همچون گسل صحنه، گسل مروارید، گسل جنوب شهر کرمانشاه، گسل روانسر و گسل کرند از گسل‌های فعال این استان بوده که در یک قرن اخیر، زلزله‌هایی با قدرت ۷ ریشتر را تجربه کرده‌اند.<ref>سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، جغرافیای استان کرمانشاه، 1383ش، ص49.</ref>
+== پیشینه استان کرمانشاه ==
+استان کرمانشاه، به‌دلیل برخورداری از آب و هوای مساعد و امکانات طبیعی فراوان، همواره از مناطق دارای [[جمعیت]] ساکن در ایران بوده است. این منطقه، همچنین از جمله مناطق دارای فرهنگ و [[مدنیت]] تاریخی ایران نیز بوده که در منابع کهن از آن بسیار یاد کرده‌اند.<ref>چکنگی، فرهنگنامه تطبیقی نام‌های قدیم و جدید مکان‌های جغرافیایی ایران و نواحی مجاور، 1378ش، ص240-241.</ref> در یکی از این منابع، این منطقه با نام «کرمانشاهان» یاد شده که پایتخت [[کردستان]] ایران بوده و به‌دست «وَره ران» یا همان بهرام چهارم، پادشاه [[ساسانیان|ساسانی]]، بنا شده است.<ref>بارتولد، تذکره جغرافیایی تاریخی ایران، 1372ش، ص 207-208.</ref>
+در دوره [[صفویه|صفویان]]، کرمانشاهان و کلهر، از جملهٔ ایالت‌های ایران بودند. در زمان کریم‌خان زند، این منطقه، دارالشوکت کرمانشاهان نام گرفت. پس از آن، در دوره [[قاجاریه|قاجار]]، کرمانشاهان یکی از ولایت‌های ایران بود که در دوره پهلوی، همراه با چند استان دیگر، به‌نام استان غرب ایران نام گرفت. این استان، در ۱۳۳۹ش، به‌نام تاریخی خود، یعنی استان کرمانشاهان، نام گرفت.<ref>امیراحمدیان، تقسیمات کشوری، 1383ش، ص70، 78، 81، 85، 89، 98.</ref>
+== اهمیت استان کرمانشاه ==
+موقعیت جغرافیایی و مرزی این استان، این منطقه را همواره از نظر سیاسی و ارتباطی بااهمیت کرده است. احداث راه‌های ارتباطی میان این استان، با استان‌های مجاور و نیز ارتباط زمینی آن با کشور عراق، بر اهمیت این منطقه افزوده است.
+== جمعیت استان کرمانشاه ==
+جمعیت این استان، در ۱۳۷۵ش، در حدود ۱٬۷۷۸٬۵۲۵ تن بوده که در ۱۳۸۵ش، به ۱٬۹۳۸۰۶۱ تن رسید.<ref>مرکز آمار ایران، بازسازی و برآورد جمعیت شهرستان‌های کشور، 1382ش، ص 175 و 177.</ref> این جمعیت در سال ۱۳۹۵ش، در حدود ۱٬۹۵۲٬۴۳۴ تن اعلام شد.
+== گردشگری استان کرمانشاه ==
+[[پرونده:طاق_بستان_2_(1).jpg|جایگزین=طاق بستان_کرمانشاه|بندانگشتی|طاق بستان]]
+این استان، علاوه‌بر جاذبه‌های طبیعی، دارای آثار تاریخی ارزشمندی است که سالانه، گردشگران زیادی را به این استان جذب می‌کند. استان کرمانشاه، دارای ۴۲۰۰ اثر تاریخی شناخته شده است که ۷۱۶ اثر آن در آثار ملی ایران و ۲ اثر محوطهٔ [[بیستون]] و منظر فرهنگی هورامان به ثبت جهانی آثار تاریخی و ارزشمند رسیده‌اند.
+در این استان، کاروان‌سراهای تاریخی، کاخ‌ها و خانه‌های تاریخی، حمام‌ها، پل‌ها، اماکن مذهبی، و آثاری همچون بیستون، طاق بستان، ساعت سنگی، طاق گرا، غار سنگی و بقعه مالک وجود دارند که از جمله جذابیت‌های [[گردشگری]] استان محسوب می‌شوند.<ref>[https://www.isna.ir/news/99102216571/کرونا-صنعت-گردشگری-را-زمین-گیر-کرد-تنبور-جزو-لاینفک-آیین-های «کرونا صنعت گردشگری را زمین‌گیر کرد»، خبرگزاری ایسنا.]</ref> ۱۴ روستای کرمانشاه نیز، به‌عنوان روستای هدف گردشگری در ایران شناخته شده‌اند: پیران، حریر، کندوله، حجیج، هرسم، شالان، فش، نوژی وران، ورمقان، چرمله علیا، خانقاه، گلین، سرخه‌دیزه و شمشیر.
+== پانویس ==
 {{پانویس}}
-==منابع==
+== منابع ==
 {{آغاز منابع}}
-*«۵۵۴ آبادی کرمانشاه خالی از سکنه‌اند»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ بارگذاری: ۱۵ مهر ۱۳۹۷ش.
+* «۵۵۴ آبادی کرمانشاه خالی از سکنه‌اند»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ بارگذاری: ۱۵ مهر ۱۳۹۷ش.
-*اميراحمديان، بهرام، تقسيمات كشوري، چ۱، تهران، دفتر پژوهش‌هاي فرهنگي، ۱۳۸۳ش.
+* امیراحمدیان، بهرام، تقسیمات کشوری، چ۱، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، ۱۳۸۳ش.
-*بارتولد، و، تذكره جغرافيايي تاريخي ايران، ترجمه حمزه سردادور، چ۳، تهران، توس، ۱۳۷۲ش.
+* بارتولد، و، تذکره جغرافیایی تاریخی ایران، ترجمه حمزه سردادور، چ۳، تهران، توس، ۱۳۷۲ش.
-*چكنگي، عليرضا، فرهنگنامه تطبيقي نام‌هاي قديم و جديد مكان‌هاي جغرافيايي ايران و نواحي مجاور، چ۱، مشهد، آستان قدس رضوي، ۱۳۷۸ش.
+* چکنگی، علیرضا، فرهنگنامه تطبیقی نام‌های قدیم و جدید مکان‌های جغرافیایی ایران و نواحی مجاور، چ۱، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۷۸ش.
-*دفتر تقسيمات كشوري، نقشه و جدول تقسيمات كشوري، تهران، وزارت كشور، ۱۳۸۴ش.
+* دفتر تقسیمات کشوری، نقشه و جدول تقسیمات کشوری، تهران، وزارت کشور، ۱۳۸۴ش.
-*سازمان پژوهش و برنامه‌ريزي آموزشي، جغرافياي استان كرمانشاه، چ۵، تهران، شركت چاپ و نشر كتاب‌هاي درسي ايران، ۱۳۸۳ش.
+* سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، جغرافیای استان کرمانشاه، چ۵، تهران، شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران، ۱۳۸۳ش.
-*سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح، اطلس راهنماي استان‌هاي ايران، چ۲، تهران، سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح (وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح)، ۱۳۸۴ش.
+* سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، اطلس راهنمای استان‌های ایران، چ۲، تهران، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح (وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح)، ۱۳۸۴ش.
-*سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح، فرهنگ جغرافيايي رودهاي كشور، حوضه آبريز خليج فارس و درياي عمان، چ۱، تهران، سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح (وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح)، ۱۳۸۴ش.
+* سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، فرهنگ جغرافیایی رودهای کشور، حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان، چ۱، تهران، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح (وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح)، ۱۳۸۴ش.
-*سازمان نقشه‌برداري كشور، اطلس نقشه و اطلاعات مكاني (استان كرمانشاه)، چ۱، تهران، سازمان نقشه برداري كشور (سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور)، ۱۳۸۴ش.
+* سازمان نقشه‌برداری کشور، اطلس نقشه و اطلاعات مکانی (استان کرمانشاه)، چ۱، تهران، سازمان نقشه‌برداری کشور (سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور)، ۱۳۸۴ش.
-*سازمان نقشه‌برداري كشور، اطلس زمين‌شناسي (اطلس ملي ايران)، چ۱، تهران، سازمان نقشه برداري كشور (سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور)، ۱۳۸۲ش.
+* سازمان نقشه‌برداری کشور، اطلس زمین‌شناسی (اطلس ملی ایران)، چ۱، تهران، سازمان نقشه‌برداری کشور (سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور)، ۱۳۸۲ش.
-*«کرونا صنعت گردشگری را زمین‌گیر کرد»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ بارگذاری: ۲۲ دی ۱۳۹۹ش.
+* «کرونا صنعت گردشگری را زمین‌گیر کرد»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ بارگذاری: ۲۲ دی ۱۳۹۹ش.
-*مركز آمار ايران، بازسازي و برآورد جمعيت شهرستان‌هاي كشور، تهران، مركز آمار ايران (سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور)، ۱۳۸۲ش.
+* مرکز آمار ایران، بازسازی و برآورد جمعیت شهرستان‌های کشور، تهران، مرکز آمار ایران (سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور)، ۱۳۸۲ش.
 {{پایان منابع}}
-{{#seo:
+<!-- WikiSEO -->
-|title= استان کرمانشاه کجاست - جمعیت استان کرمانشاه - ویکی زندگی
-|title_mode=Replaced Title
+{{ایران-افقی}}
-|keywords= کرمانشاه
-|description= معرفی کامل استان کرمانشاه - معرفی پیشینه ، موقعیت جغرافیایی ، موارد گردشگری و پیشینه تاریخی استان کرمانشاه - ویکی زندگی
+[[رده:استان کرمانشاه]]
-}}
+[[رده:استان‌های ایران]]