پیش‌نویس:کتاب مستطاب آشپزی

کتاب مستطاب آشپزی

کتاب مستطاب آشپزی؛ کتابی دربارهٔ آشپزی و ابراز آن

کتاب مستطاب آشپزی، اثر نجف دریابندری (۱۳۰۸–۱۳۹۹ش) است. نام این کتاب «کتاب مستطاب آشپزی: از سیر تا پیاز» است که به‌صورتی مصور دربارهٔ خوراک‌های ایرانی و فرنگی توضیحاتی داده است. نوشتن این کتاب، با همکاری همسرش، فهمیه راستکار در ۲ جلد به سرانجام رسید و شامل، یک پیشگفتار، ۳۲ بخش، ۱۳۸ فصل و ۴ پیوست است.

در ۱۳۹۶ش، نجف دریابندری، به پاس نوشتن این اثر شگفت‌انگیز، به‌عنوان گنجینه زنده بشری در میراث خوراک به ثبت کمیته ملی میراث ناملموس رسید.

محتوای کتاب مستطاب آشپزی

در ۳ بخش نخست، این کتاب به‌معرفی راه و روش آشپزی ایرانی و فرنگی (چینی، رومی، هندی، ترکی، عربی، اسپانیایی، ژاپنی، ایتالیایی، فرانسوی و روسی)، آشپزخانه و موارد خوراکی پرداخته است و در بخش‌های پسینی به موارد دیگری همچون نوشیدنی‌های سرد و گرم، سالادها و بورانی‌ها، سس‌ها، آش و سوپ، پیش‌غذا (اردور)، چلو و پلو، آبگوشت و اشکنه، خوراک‌ها، تاس کباب، کوفته و دلمه، پاستا و پیتزا، سوفله، کباب و بریان، تنوری، شامی، کتلت، روغن‌جوش، ماهی و میوه‌های دریایی، کوکو و خاگینه، سیب‌زمینی، خوراک بنشن، کالباس و سوسیس و پاته، ساندویچ، شکار، اندرونه (دل، جگر، قلوه، مغز و زبان)، غذاهای بازیافته، گیاه‌خواری و خام‌خواری، دسر و شیرینی، مربا و مارمالاد، ترشی و شور، و در نهایت به مبحث نان پرداخته است.

دریابندری، در بخش نخست هر بخش نیز به بیان برخی دانستنی‌های لازم در رابطه با تاریخچه، شناخت و آداب خوراکی‌ها پرداخته است. پیوست‌های این کتاب نیز در ۴ فصل آمده که شامل:

1. فریزر، یخ‌بندی مواد خوراکی و خوراک‌های یخ‌بسته؛
2. فرموج پز (مایکروویو) و طرز استفاده از آن؛
3. فرهنگ واژه‌ها و اصطلاحات؛
4. و در نهایت پیوستی با ۵ نمایه است که شامل فهرست تفصیلی مطالب، غذاهای ایرانی و غیرایرانی برخی از سرزمین‌ها، غذاهای بدون گوشت، خوراک‌های تهیه شده از گوشت شکار و راهنمای عمومی است.

ماجرای نگارش کتاب مستطاب آشپزی

دریابندری، خود می‌گوید که در زندان با هنر آشپزی آشنا شده و پس از آزادی، به‌دلیل ماجراجویی خود و همسرش، فهمیه راستکار، آشپزی به یکی از سرگرمی‌های آن دو تبدیل شد. ایده اولیهٔ نگارش کتاب نیز در یک شب و زمانی‌که وی نوعی غذای مکزیکی را برای مهمان خود، محمد زهرایی مدیر انتشارات کارنامه، تهیه می‌کند، شکل گرفته و در نهایت در طول ۸ سال با همکاری فهمیه راستکار این کار به ثمر می‌رسد.

منابع

• اسماعیلی، فاطمه، «کتاب مستطاب آشپزی»، سایت دانشنامه ایران زمین، تاریخ بازدید: ۱۴ آذر ۱۴۰۰ش.
• دریابندری، نجف و راستکار، فهمیه، کتاب مستطاب آشپزی: از سیر تا پیاز، تهران، کارنامه، چ۲، ۱۳۷۹ش.
• «نجف دریابندری ثبت ملی شد»، سایت ایسنا، تاریخ بارگذاری: ۱۱ مرداد ۱۳۹۶، تاریخ بازدید: ۱۴ آذر ۱۴۰۰ش.