پیش‌نویس:رجوع در طلاق: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ۸ مهر ۱۴۰۴، ساعت ۱۴:۴۵

الگو:مقاله توصیفی فقهی رجوع در طلاق؛ برگشت مرد به زندگی مشترک بعد از طلاق بدون خواندن صیغه عقد.

رجوع در طلاق، فرصتی برای بازگشت به زندگی مشترک است که در آن مرد می‌تواند در زمان عده، بدون نیاز به عقد مجدد، به همسرش رجوع کند؛ این بازگشت هم با کلام و هم با رفتارهایی مانند بوسیدن و لمس کردن محقق می‌شود و طلاق پیشین را باطل می‌سازد. با این حال، پس از دو بار طلاق و رجوع، طلاق سوم راه بازگشت مستقیم را می‌بندد و زن برای ازدواج مجدد با همسر اول باید با مرد دیگری ازدواج کند.

مفهوم‌شناسی رجوع در طلاق

طلاق به‌معنای رهایی و خالی شدن از پیوند و پیمان است؛^[۱] ازاین‌رو به برداشته شدن پیوند ازدواج طلاق گفته شده است.^[۲] در اصطلاح فقه به طلاق «ایقاع» گفته می‌شود؛ زیرا برخلاف ازدواج یک‌طرفه است و تنها از سوی مرد انجام می‌شود و نیاز به «قبول» طرف مقابل ندارد.^[۳] در اسلام طلاق جایز است؛ اما منفورترین حلال نزد خداوند شمرده می‌شود.^[۴] «رجوع در طلاق» به‌معنای برگشت مرد به زندگی مشترک بعد از طلاق بدون خواندن صیغه عقد است. در این صورت حکم طلاق قبل باطل می‌شود.^[۵]

اقسام رجوع در طلاق

تحقق رجوع تنها به گفتار نیست و با رفتار مرد هم محقق می‌شود. از منظر فقیهان مسلمان، رجوع در طلاق به دو صورت است:

«رجوع قولی» که با هر لفظی توسط مرد اتفاق می‌افتد. عباراتی مانند: «به تو رجوع کردم» یا «تو را به ازدواج سابق برگرداندم» رجوع قولی محسوب می‌شود.
«رجوع فعلی» با انجام هر رفتاری که تنها بین زن و شوهر اتفاق می‌افتد، از سوی مرد ثابت می‌شود. رجوع فعلی با «بوسیدن»، «لمس‌کردن همسر» یا «آمیزش با او» محقق می‌شود.^[۶]

احکام رجوع در طلاق

رجوع تنها در طلاق رجعی و در زمان عِدّه جایز است.^[۷] رجوع در انواع دیگر طلاق مانند خُلع و مُبارات تنها در صورتی‌ که زن از بخشش خود منصرف شود، جایز است.^[۸] در صورت رجوع مرد، زن باید به او تمکین کند.^[۹] مرد بعد از دو بار طلاق و رجوع، اگر برای سومین بار زن را طلاق دهد، اجازه رجوع ندارد و آن زن بر او حرام می‌شود. البته اگر زن با مرد دیگری ازدواج کند، پس از مرگ شوهر دوم یا طلاق از او می‌تواند با شوهر اول ازدواج کند.^[۱۰]

رجوع بعد از طلاق در قانون مدنی

در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران رجوع بعد از طلاق به‌عنوان حقی برای مرد در نظر گرفته شده است. بر اساس ماده ۱۱۴۸ قانون مدنی در طلاق رجعی برای شوهر در مدت عده حق رجوع وجود دارد. رجوع مرد از طلاق، حقی است که تا پایان عده باقی می‌ماند و هیچ قراردادی نمی‌تواند آن را از بین ببرد یا اسقاط کند.^[۱۱]

پانویس

منابع

راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ قرآن، بیروت، دارالشامیه، ۱۴۱۲ق.
«قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران»، وب‌سایت سامانه ملی قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران، تاریخ بازدید: ۱۰ مرداد ۱۴۰۰ش.
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
مشکینی، علی، مصطلحات الفقه و اصطلاحات الاصول، بیروت، منشورات الرضا، ۱۴۳۱ق.
موسوی خمینی، سید روح‌الله، توضیح المسائل (مُحَشّی)، تحقیق سید محمدحسین بنی‌هاشمی خمینی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، ۱۴۲۴ق.
مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل‌بیت علیهم‌السلام، قم، مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامی، ۱۳۹۲ش.

[1] راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، 1404ق، ص306.

[2] مشکینی، مصطلحات الفقه و اصطلاحات الاصول، ۱۴۳۱ق، ص۳۵۶.

[3] مشکینی، مصطلحات الفقه و اصطلاحات الاصول، ۱۴۳۱ق، ص۹۷.

[4] کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۵۴.

[5] مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲ش، ج۴، ص۶۶.

[6] مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲ش، ج۴، ص67.

[7] مشکینی، مصطلحات الفقه و اصطلاحات الاصول، ۱۴۳۱ق، ص۳۵۷.

[8] امام خمینی، توضیح المسائل (مُحَشّی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۵۳۶.

[9] مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲ش، ج۵، ص203.

[10] امام خمینی، توضیح المسائل (مُحَشّی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص532.

[11] «قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران»، وب‌سایت سامانه ملی قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران، ماده 1148.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''<big>رجوع در طلاق</big>'''، برگشت  مرد به زندگی مشترک بعد از طلاق بدون خواندن صیغه عقد<br>
+{{مقاله توصیفی فقهی}}
-==مفهوم‌شناسی==
+'''{{درشت|رجوع در طلاق}}'''؛ برگشت مرد به زندگی مشترک بعد از طلاق بدون خواندن صیغه عقد.
-[[طلاق]] به معنای رهايى و خالى شدن از پيوند و پيمان است،<ref>[https://lib.eshia.ir/15362/1/306/%D8%B7%D9%84%D9%82 راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، 1404ق، ص306.]</ref> ازاین‌رو به برداشته شدن پیوند ازدواج طلاق گفته شده است.<ref>[https://lib.eshia.ir/86875/1/356 مشکینی، مصطلحات الفقه و اصطلاحات الاصول، ۱۴۳۱ق، ص۳۵۶].</ref>  در اصطلاح فقه به طلاق «ایقاع» گفته می‌شود؛ زیرا برخلاف ازدواج یک‌طرفه است و تنها از سوی مرد انجام می‌شود و نیاز به «قبول» طرف مقابل ندارد.<ref>[https://lib.eshia.ir/86875/1/97 مشکینی، مصطلحات الفقه و اصطلاحات الاصول، ۱۴۳۱ق، ص۹۷.]</ref>  در اسلام طلاق جایز است اما منفورترین حلال نزد خداوند شمرده می‌شود.<ref>[https://lib.eshia.ir/11005/6/54 کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۵۴.]</ref>  «رجوع در طلاق» به معنای برگشت مرد به زندگی مشترک بعد از طلاق و بدون خواندن صیغه عقد است. در این صورت حکم طلاق قبل باطل می‌شود.<ref>[https://lib.eshia.ir/23017/4/66 مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲ش، ج۴، ص۶۶.]</ref>
+رجوع در طلاق، فرصتی برای بازگشت به زندگی مشترک است که در آن مرد می‌تواند در زمان عده، بدون نیاز به عقد مجدد، به همسرش رجوع کند؛ این بازگشت هم با کلام و هم با رفتارهایی مانند بوسیدن و لمس کردن محقق می‌شود و طلاق پیشین را باطل می‌سازد. با این حال، پس از دو بار طلاق و رجوع، طلاق سوم راه بازگشت مستقیم را می‌بندد و زن برای ازدواج مجدد با همسر اول باید با مرد دیگری ازدواج کند.
+==مفهوم‌شناسی رجوع در طلاق==
+[[طلاق]] به‌معنای رهایی و خالی شدن از پیوند و پیمان است؛<ref>[https://lib.eshia.ir/15362/1/306/طلق راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، 1404ق، ص306.]</ref> ازاین‌رو به برداشته شدن پیوند [[ازدواج]] طلاق گفته شده است.<ref>[https://lib.eshia.ir/86875/1/356 مشکینی، مصطلحات الفقه و اصطلاحات الاصول، ۱۴۳۱ق، ص۳۵۶].</ref> در اصطلاح [[فقه اسلامی|فقه]] به طلاق «ایقاع» گفته می‌شود؛ زیرا برخلاف ازدواج یک‌طرفه است و تنها از سوی مرد انجام می‌شود و نیاز به «قبول» طرف مقابل ندارد.<ref>[https://lib.eshia.ir/86875/1/97 مشکینی، مصطلحات الفقه و اصطلاحات الاصول، ۱۴۳۱ق، ص۹۷.]</ref> در [[اسلام]] طلاق جایز است؛ اما منفورترین حلال نزد خداوند شمرده می‌شود.<ref>[https://lib.eshia.ir/11005/6/54 کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۵۴.]</ref> «رجوع در طلاق» به‌معنای برگشت مرد به زندگی مشترک بعد از طلاق بدون خواندن [[صیغه ازدواج|صیغه عقد]] است. در این صورت حکم طلاق قبل باطل می‌شود.<ref>[https://lib.eshia.ir/23017/4/66 مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲ش، ج۴، ص۶۶.]</ref>
 ==اقسام رجوع در طلاق==
-تحقق رجوع تنها به گفتار نیست و با رفتار مرد هم محقق می‌شود. از منظر فقیهان مسلمان، رجوع در طلاق به دو صورت است:
+تحقق رجوع تنها به گفتار نیست و با رفتار مرد هم محقق می‌شود. از منظر فقیهان [[مسلمان]]، [[رجوع در طلاق]] به دو صورت است:
-«رجوع قولی» که با هر لفظی توسط مرد اتفاق می‌افتد. عباراتی مانند: «به تو رجوع کردم» یا «تو را به ازدواج سابق برگرداندم» رجوع قولی محسوب می‌شود.
+#«رجوع قولی» که با هر لفظی توسط مرد اتفاق می‌افتد. عباراتی مانند: «به تو رجوع کردم» یا «تو را به ازدواج سابق برگرداندم» رجوع قولی محسوب می‌شود.
-«رجوع فعلی» با انجام هر رفتارى كه تنها بين زن و شوهر اتفاق می‌افتد از سوی مرد ثابت می‌شود. رجوع فعلی با «بوسیدن»، «لمس‌کردن همسر» یا «آمیزش با او» محقق می‌شود.<ref>[https://lib.eshia.ir/23017/4/67 مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲ش، ج۴، ص67.]</ref>
+#«رجوع فعلی» با انجام هر رفتاری که تنها بین زن و شوهر اتفاق می‌افتد، از سوی مرد ثابت می‌شود. رجوع فعلی با «بوسیدن»، «لمس‌کردن همسر» یا «آمیزش با او» محقق می‌شود.<ref>[https://lib.eshia.ir/23017/4/67 مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲ش، ج۴، ص67.]</ref>
-==احکام==
-رجوع تنها در طلاق رجعی و در زمان عِدّه جایز است.<ref>[https://lib.eshia.ir/86875/1/357 مشکینی، مصطلحات الفقه و اصطلاحات الاصول، ۱۴۳۱ق، ص۳۵۷.]</ref> رجوع در انواع دیگر طلاق مانند خُلع و مُبارات تنها در صورتی‌که زن از بخشش خود منصرف شود جایز است.<ref> [http://lib.eshia.ir/10369/2/536 امام خمینی، توضیح المسائل(مُحَشّی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۵۳۶.]</ref> در صورت رجوع مرد، زن باید به او تمکین کند.<ref> [https://lib.eshia.ir/23017/5/203 مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲ش، ج۵، ص203.]</ref>
+==احکام رجوع در طلاق==
-مرد بعد از دو بار طلاق و رجوع، اگر برای سومین بار زن را طلاق دهد اجازه رجوع ندارد و آن زن بر او حرام می‌شود. البته اگر زن با مرد دیگری ازدواج کند پس از مرگ شوهر دوم یا طلاق از او می‌تواند با شوهر اول ازدواج کند.<ref>[http://lib.eshia.ir/10369/2/532 امام خمینی، توضیح المسائل(مُحَشّی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص532.]</ref>
+رجوع تنها در طلاق رجعی و در زمان عِدّه جایز است.<ref>[https://lib.eshia.ir/86875/1/357 مشکینی، مصطلحات الفقه و اصطلاحات الاصول، ۱۴۳۱ق، ص۳۵۷.]</ref> رجوع در انواع دیگر طلاق مانند خُلع و مُبارات تنها در صورتی‌ که زن از بخشش خود منصرف شود، جایز است.<ref>[http://lib.eshia.ir/10369/2/536 امام خمینی، توضیح المسائل (مُحَشّی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۵۳۶.]</ref> در صورت رجوع مرد، زن باید به او تمکین کند.<ref>[https://lib.eshia.ir/23017/5/203 مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲ش، ج۵، ص203.]</ref> مرد بعد از دو بار طلاق و رجوع، اگر برای سومین بار زن را طلاق دهد، اجازه رجوع ندارد و آن زن بر او حرام می‌شود. البته اگر زن با مرد دیگری [[ازدواج]] کند، پس از مرگ شوهر دوم یا طلاق از او می‌تواند با شوهر اول ازدواج کند.<ref>[http://lib.eshia.ir/10369/2/532 امام خمینی، توضیح المسائل (مُحَشّی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص532.]</ref>
 ==رجوع بعد از طلاق در قانون مدنی==
-در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران رجوع بعد از طلاق به‌عنوان حقی برای مرد در نظر گرفته‌ شده است. بر اساس ماده ۱۱۴۸ قانون مدنی در طلاق رجعی برای شوهر در مدت عده حق رجوع وجود دارد. رجوع مرد از طلاق، حقی است که تا پایان عده باقی می‌ماند و هیچ قراردادی نمی‌تواند آن را از بین ببرد یا اسقاط کند.<ref>[http://qavanin.ir/Law/TreeText/178971#1032527 «قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران»، سایت سامانه ملی قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران، ماده 1148، تاریخ بازدید: 10 مرداد 1400ش.] </ref>
+در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران رجوع بعد از طلاق به‌عنوان حقی برای مرد در نظر گرفته شده است. بر اساس ماده ۱۱۴۸ قانون مدنی در طلاق رجعی برای شوهر در مدت عده حق رجوع وجود دارد. رجوع مرد از طلاق، حقی است که تا پایان عده باقی می‌ماند و هیچ قراردادی نمی‌تواند آن را از بین ببرد یا اسقاط کند.<ref>[http://qavanin.ir/Law/TreeText/178971#1032527 «قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران»، وب‌سایت سامانه ملی قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران، ماده 1148.]</ref>
 ==پانویس==
 {{پانویس}}
 ==منابع==
-* راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ قرآن، بیروت، دارالشامیه، چاپ اول، 1412ق.
+*راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ قرآن، بیروت، دارالشامیه، ۱۴۱۲ق.
-* «قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران»، سایت سامانه ملی قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران، تاریخ بازدید: 10 مرداد 1400ش.
+*«قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران»، وب‌سایت سامانه ملی قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران، تاریخ بازدید: ۱۰ مرداد ۱۴۰۰ش.
-* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفارى‌، تهران، دار الكتب الإسلامية، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
+*کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
-* مشکینی، مصطلحات الفقه و اصطلاحات الاصول، بیروت، منشورات الرضا، چاپ اول، ۱۴۳۱ق.
+*مشکینی، علی، مصطلحات الفقه و اصطلاحات الاصول، بیروت، منشورات الرضا، ۱۴۳۱ق.
-* موسوى ‌خمينى، سيد روح‌الله، توضیح المسائل (مُحَشّی)، تحقیق سید محمدحسین بنی‌هاشمی خمينى‌، قم، ‌دفتر انتشارات اسلامى، چاپ هشتم، ۱۴۲۴ق.‌
+*موسوی خمینی، سید روح‌الله، توضیح المسائل (مُحَشّی)، تحقیق سید محمدحسین بنی‌هاشمی خمینی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، ۱۴۲۴ق.
-* مؤسسه دایرة‌المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل‌بیت علیهم‌السلام، قم، مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامى، چاپ اول، ۱۳۹۲ش.
+*مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل‌بیت علیهم‌السلام، قم، مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامی، ۱۳۹۲ش.
+{{حقوق-افقی}}
+[[رده:اصطلاحات حقوقی]]
+[[رده:اصطلاحات فقهی]]
+[[رده:حقوق زنان]]
+[[رده:طلاق]]
+{{#seo:
+|title=رجوع در طلاق چیست؟ شرایط بازگشت به زندگی مشترک - ویکی زندگی
+|title_mode=Replaced Title
+|keywords=رجوع در طلاق, بازگشت بعد از طلاق, طلاق رجعی, عده طلاق, احکام طلاق, ازدواج مجدد
+|description=رجوع در طلاق چیست و چه شرایطی دارد؟ کاملترین راهنمای احکام رجوع در طلاق رجعی - نحوه بازگشت به زندگی مشترک در زمان عده و محدودیت‌های قانونی این عمل - ویکی زندگی
+}}