آینهدوزی: تفاوت میان نسخهها
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
'''سه آدینکی''': نقشی از سه آینۀ دایرهای است که در کنار هم، یک مثلث با رأس رو به بالا در مرکز ایجاد میکنند. این مثلث نماد شعلههای آتش و اشعۀ نور خورشید است.<ref>شوالیه و گربران، فرهنگ نمادها و نشانهها، 1387ش، ص153.</ref> | '''سه آدینکی''': نقشی از سه آینۀ دایرهای است که در کنار هم، یک مثلث با رأس رو به بالا در مرکز ایجاد میکنند. این مثلث نماد شعلههای آتش و اشعۀ نور خورشید است.<ref>شوالیه و گربران، فرهنگ نمادها و نشانهها، 1387ش، ص153.</ref> | ||
'''کَپ و نال:''' این نقش شامل لوزیهای تودرتو است که با دوختهای جالر و گورچم تزیین شده | '''کَپ و نال:''' این نقش شامل لوزیهای تودرتو است که با دوختهای جالر و گورچم تزیین شده و بیشتر در جنوب سیستان کاربرد دارد و گاهی بهصورت کَپ یا ناقص دوخته میشود. نقش کَپ و نال نماد رسم کهن سوگند آتش است<ref>جهاندیده، فرهنگ بلوچی-فارسی، 1396ش، ص2357.</ref> و یادآور داستان شهداد و مهناز که نال را ناقص اجرا کرد. آینه در مرکز، نماد شعلههای آتش است<ref>[https://www.sid.ir/paper/1488776/fa میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص130.]</ref> که در فرهنگ بلوچ نشانۀ پاککنندگی و داوری محسوب میشود.<ref>عناصری، تجلی دوازده ماه در آینۀ اساطیر و فرهنگ عامۀ ایران، 1374ش، ص29.</ref> | ||
'''هفتصد آدینکی:''' نقش هفتصد آدینکی مشهور به هزار آینهای از تکرار آینههای گرد به وجود میآید و بیشترین آینه را دارد. این نقش برای زیبایی لباس عروس استفاده میشود. برخی معتقدند که آینههای زیاد، چشم نامحرم را جذب میکند و پوشیدن آن در ملأ عام گناه است. این نقش نماد قسم نال و پاککنندگی توسط آتش است. آینه نماد دنیا و آخرت | '''هفتصد آدینکی:''' نقش هفتصد آدینکی مشهور به هزار آینهای از تکرار آینههای گرد به وجود میآید و بیشترین آینه را دارد. این نقش برای زیبایی لباس عروس استفاده میشود. برخی معتقدند که آینههای زیاد، چشم نامحرم را جذب میکند و پوشیدن آن در ملأ عام گناه است. این نقش نماد قسم نال و پاککنندگی توسط آتش است. آینه نماد دنیا و آخرت است؛ در دنیا برای تزیین لباس کاربرد دارد و زمانی نماد آتش خواهد بود که وسیلۀ انحراف نامحرم شود.<ref>[https://www.sid.ir/paper/1488776/fa میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص130.]</ref> | ||
'''گُل کُندی:''' این نقش چندضلعی با لوزی در مرکز است که علاوه بر پیشسینه و جیب، در حاشیه لباس نیز استفاده میشود. این طرح نماد ناهمواریهای جغرافیایی بلوچستان و غارهای کوهستانی معروف به کُندی است. حاشیه پلکانی نشاندهنده مسیر غار و آینهها نماد روشنایی مشعل هستند که توسط انسان برای گرمای درون غار استفاده شده است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/1488776/fa میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص131.]</ref> | '''گُل کُندی:''' این نقش چندضلعی با لوزی در مرکز است که علاوه بر پیشسینه و جیب، در حاشیه لباس نیز استفاده میشود. این طرح نماد ناهمواریهای جغرافیایی بلوچستان و غارهای کوهستانی معروف به کُندی است. حاشیه پلکانی نشاندهنده مسیر غار و آینهها نماد روشنایی مشعل هستند که توسط انسان برای گرمای درون غار استفاده شده است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/1488776/fa میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص131.]</ref> | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
'''حریر:''' حریر، نقش پیدرپی آینههای لوزی و مربعشکل است که فضای بین آنها با سوزندوزی تزیین شده است. تکرار آینهها در حاشیۀ لباس حرکت آب را تداعی میکند که در مسیری مشخص در حرکت است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/1488776/fa میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص132.]</ref> | '''حریر:''' حریر، نقش پیدرپی آینههای لوزی و مربعشکل است که فضای بین آنها با سوزندوزی تزیین شده است. تکرار آینهها در حاشیۀ لباس حرکت آب را تداعی میکند که در مسیری مشخص در حرکت است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/1488776/fa میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص132.]</ref> | ||
'''کُردِلُک:''' نقش کردلک بهمعنی باغ کوچک از دو مربع تودرتو با فاصلههای مشبک دوختهشده تشکیل شده که یک آینه کوچک دایرهای در مرکز آن تعبیه شده است. این نقش بیشتر در منطقه سراوان و روی پیشسینه لباس کاربرد دارد. کردلک نماد باغها و زمینهای کشاورزی محصور است. آینه کوچک نماد آب | '''کُردِلُک:''' نقش کردلک بهمعنی باغ کوچک از دو مربع تودرتو با فاصلههای مشبک دوختهشده تشکیل شده که یک آینه کوچک دایرهای در مرکز آن تعبیه شده است. این نقش بیشتر در منطقه سراوان و روی پیشسینه لباس کاربرد دارد. کردلک نماد باغها و زمینهای کشاورزی محصور است. آینه کوچک نماد آب و اندازه کوچک آن نشاندهنده کمآبی و کویری بودن منطقه است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/1488776/fa میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص132.]</ref> | ||
'''تکزَراَفشان:''' نقش تکزرافشان از چهار مربع تشکیل شده که بهشکل لوزی | '''تکزَراَفشان:''' نقش تکزرافشان از چهار مربع تشکیل شده که بهشکل لوزی بههم متصلاند. در اضلاع خارجی، هشت مثلث طراحی شده که میان آنها گلهای کوچک سوزندوزی شده است. این نقش در قسمتهای پیشسینه، روی جیب و گاهی بهصورت پراکنده روی لباس دوخته میشود. درون هر لوزی یک آینه دایرهای قرار دارد که نمادی از آب چشمه برای رویش گیاهان است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/1488776/fa میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص133.]</ref> | ||
'''گل و گلدان:''' این نقش تصویر گل درون گلدان را نشان میدهد. مرکز گلدان، ریشۀ گل محسوب میشود که بهوسیلۀ آینهای دایرهایشکل گلدوزی شده است. گل و گلدان از نقوش قدیمی در فرهنگ بلوچ است که بیشتر در حاشیۀ لباس استفاده میشود و نمادی از آب در حیات گیاه است و داستان آفرینش گل از دل خاک را نشان میدهد.<ref>[https://www.sid.ir/paper/1488776/fa میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص133.]</ref> | '''گل و گلدان:''' این نقش تصویر گل درون گلدان را نشان میدهد. مرکز گلدان، ریشۀ گل محسوب میشود که بهوسیلۀ آینهای دایرهایشکل گلدوزی شده است. گل و گلدان از نقوش قدیمی در فرهنگ بلوچ است که بیشتر در حاشیۀ لباس استفاده میشود و نمادی از آب در حیات گیاه است و داستان آفرینش گل از دل خاک را نشان میدهد.<ref>[https://www.sid.ir/paper/1488776/fa میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص133.]</ref> | ||
نسخهٔ ۱۱ آذر ۱۴۰۴، ساعت ۱۵:۳۱
آینهدوزی؛ یکی از انواع هنر سوزندوزی سنتی در ایران با استفاده از قطعههای کوچک آینه.
آینهدوزی، گونهای از هنر سوزندوزی است که در آن، قطعات کوچک آینه بر روی پارچه، دوخته یا نصب میشود تا جلوهای درخشان و منعکسکننده نور ایجاد کند. این هنر بیشتر در مناطق مرکزی و جنوبی ایران مانند استانهای اصفهان، یزد، هرمزگان و بهویژه در سیستان و بلوچستان رواج دارد و معمولاً روی لباسهای محلی، رومیزی، سجاده، کیف و وسایل تزئینی اجرا میشود. آینهدوزی بهصورت خاص از صنایع دستی قوم بلوچ است. در فرهنگ قوم بلوچ، آینه نمادی از خورشید، زایش، قدرت، تولد و آبادانی است و زنان بلوچ با بهرهگیری از آینه، مفاهیم زندگی، روشنایی و امید را در آثار خود متجلی میسازند.
شیوه دوختن آینه
در آینهدوزی، آینههای کوچک در شکلهای هندسی مختلف و با انواع نخهای ابریشمی رنگی و نخ عمامه روی لباسهای محلی و آویزهای دیواری دوخته میشود.[۱] درگذشته آینهها از ورقههای نازکی چون برنج، مس یا نقره ساخته میشدند؛ اما امروزه آینههای پلکسی در اندازهها و طرحهای مختلف در بازار عرضه میشوند.[۲] برای آینهدوزی ابتدا طرحی روی پارچه کشیده شده و روی کارگاه گلدوزی محکم میشود. هنرمند آینه را روی پارچه میچسباند و سپس اطراف آن را با دوخت به روش زنجیره یا بستدوزی، تزئین میکند.[۳] در روش زنجیره، ابتدا نخ را از زیر سوزن رد میکنند و با زدن یک بخیه، حلقهای شبیه زنجیر شکل میگیرد. این دوخت از بالا به پایین انجام میشود و حلقهها پشت سر هم، شکل زنجیرۀ منظمی را میسازند. بستدوزی، دوخت یک بخیه برای اتصال آینه روی پارچه است.[۴]
کاربرد آینهدوزی
آینهدوزی در قوم بلوچ برای تزیین مَرکب عروس و اتاقها و خانههای مسکونی به کار میرود.[۵] بهدلیل درخشندگی قابل توجه آینه، اغلب زنان در مراسم عروسی، لباسهایی با تزیین آینه میپوشند. آینهدوزی علاوهبر لباس، در تزیین دکوراسیون منزل، پایینتخت، رومیزی، آباژور، روکش کوسن، جلیقه و چادر، کمربند، کیف و گاهی برای تزیین حیواناتی مانند شتر کاربرد دارد.[۶]
آینهدوزی بلوچی
هنر آینهدوزی در دورۀ صفویه به اوج شکوفایی خود رسید و امروزه مرکز اصلی آن منطقه زابل در استان سیستان و بلوچستان است.[۷] آینه در زبان بلوچی «آدینَک» نام دارد[۸] و به دوخت آن، آدینکدوچی یا سامان گفته میشود.[۹] شباهت آینهدوزی بلوچی با آینهدوزیهای افغانستان، هند و پاکستان، بهدلیل اشتراک فرهنگی، زبانی و نژادی ساکنان مناطق هممرز این کشورها است.[۱۰]
نمادهای آینهدوزی بلوچی
آینه در فرهنگ بلوچها نشانۀ خورشید، آتش، قدرت، تولد و آبادانی است[۱۱] و در آینهدوزی بلوچی بهصورت نمادین استفاده میشود.
روشنایی
ستاره: ستاره، شناختهشدهترین نقش در سوزندوزی بلوچ است و برای تزیین حاشیه لباس استفاده میشود.[۱۲]
سه آدینکی: نقشی از سه آینۀ دایرهای است که در کنار هم، یک مثلث با رأس رو به بالا در مرکز ایجاد میکنند. این مثلث نماد شعلههای آتش و اشعۀ نور خورشید است.[۱۳]
کَپ و نال: این نقش شامل لوزیهای تودرتو است که با دوختهای جالر و گورچم تزیین شده و بیشتر در جنوب سیستان کاربرد دارد و گاهی بهصورت کَپ یا ناقص دوخته میشود. نقش کَپ و نال نماد رسم کهن سوگند آتش است[۱۴] و یادآور داستان شهداد و مهناز که نال را ناقص اجرا کرد. آینه در مرکز، نماد شعلههای آتش است[۱۵] که در فرهنگ بلوچ نشانۀ پاککنندگی و داوری محسوب میشود.[۱۶]
هفتصد آدینکی: نقش هفتصد آدینکی مشهور به هزار آینهای از تکرار آینههای گرد به وجود میآید و بیشترین آینه را دارد. این نقش برای زیبایی لباس عروس استفاده میشود. برخی معتقدند که آینههای زیاد، چشم نامحرم را جذب میکند و پوشیدن آن در ملأ عام گناه است. این نقش نماد قسم نال و پاککنندگی توسط آتش است. آینه نماد دنیا و آخرت است؛ در دنیا برای تزیین لباس کاربرد دارد و زمانی نماد آتش خواهد بود که وسیلۀ انحراف نامحرم شود.[۱۷]
گُل کُندی: این نقش چندضلعی با لوزی در مرکز است که علاوه بر پیشسینه و جیب، در حاشیه لباس نیز استفاده میشود. این طرح نماد ناهمواریهای جغرافیایی بلوچستان و غارهای کوهستانی معروف به کُندی است. حاشیه پلکانی نشاندهنده مسیر غار و آینهها نماد روشنایی مشعل هستند که توسط انسان برای گرمای درون غار استفاده شده است.[۱۸]
شمس بانور: طرح شمس بانور که بانور بهمعنی عروس آراسته است، از ترکیب چشم، خورشید، نقوش گیاهی و اشکال هندسی ساخته شده و در سرآستین و حاشیه لباس کاربرد دارد[۱۹] و شمس بانور قطعهطلایی است که بر پیشانی عروس آویخته میشود. نقش چشم نماد چشمان آرایششده عروس و شاخص بودن اوست. اشکال هندسی نماد حجله عروس و آینه وسط نماد آب یا آینه در مراسم «آینه و قرآن» است.[۲۰]
آبادانی
حریر: حریر، نقش پیدرپی آینههای لوزی و مربعشکل است که فضای بین آنها با سوزندوزی تزیین شده است. تکرار آینهها در حاشیۀ لباس حرکت آب را تداعی میکند که در مسیری مشخص در حرکت است.[۲۱]
کُردِلُک: نقش کردلک بهمعنی باغ کوچک از دو مربع تودرتو با فاصلههای مشبک دوختهشده تشکیل شده که یک آینه کوچک دایرهای در مرکز آن تعبیه شده است. این نقش بیشتر در منطقه سراوان و روی پیشسینه لباس کاربرد دارد. کردلک نماد باغها و زمینهای کشاورزی محصور است. آینه کوچک نماد آب و اندازه کوچک آن نشاندهنده کمآبی و کویری بودن منطقه است.[۲۲]
تکزَراَفشان: نقش تکزرافشان از چهار مربع تشکیل شده که بهشکل لوزی بههم متصلاند. در اضلاع خارجی، هشت مثلث طراحی شده که میان آنها گلهای کوچک سوزندوزی شده است. این نقش در قسمتهای پیشسینه، روی جیب و گاهی بهصورت پراکنده روی لباس دوخته میشود. درون هر لوزی یک آینه دایرهای قرار دارد که نمادی از آب چشمه برای رویش گیاهان است.[۲۳]
گل و گلدان: این نقش تصویر گل درون گلدان را نشان میدهد. مرکز گلدان، ریشۀ گل محسوب میشود که بهوسیلۀ آینهای دایرهایشکل گلدوزی شده است. گل و گلدان از نقوش قدیمی در فرهنگ بلوچ است که بیشتر در حاشیۀ لباس استفاده میشود و نمادی از آب در حیات گیاه است و داستان آفرینش گل از دل خاک را نشان میدهد.[۲۴]
پردیسی: نقش پردیسی از یک آینۀ لوزیشکل تشکیل شده که دو طرف آن دو برگ و روی رأس آن یک گل قرار دارد. آینه در این نقش همچون گل و گلدان درون خاک قرار دارد و نماد آبی است که حیات ریشۀ گیاه را تضمین میکند.[۲۵]
کوهدامُن: کوهدامن نقشی شبیه کوه است که اطراف آن با آینههایی تزیین شده است. این نقش بهصورت پیوسته در حاشیۀ لباس دوخته میشود و نشاندهندۀ طبیعت منطقۀ دامن با درههای سبز و رودخانههای بسیار است.[۲۶]
معصومیت
مروارید: مروارید، نقشی لوزیشکل است که زائدههای کوچکی از چهار ضلع آن خارج شده است. درون این لوزی، آینهای دایرهایشکل قرار دارد. این نقش شبیه مروارید در صدف است که یک قطره آب را در دل خود میپروراند. نقش مروارید نماد پاکدامنی است که روی لباس زنان بهویژه پیراهن عروس سوزندوزی میشود.[۲۷]
نُهآدینکی: نقش نهآدینکی از تزیینات کاربردی جنوب سیستانوبلوچستان است و برای تزیین تمام قسمتهای لباس از آن استفاده میشود. در سوزندوزی این نقش، یک آینه در مرکز و هشت آینۀ دیگر بهصورت دایرهایشکل دورتادور آینۀ مرکزی دوخته شدهاند.[۲۸] نهآدینکی نماد تولد است؛ چراکه عدد نه در باور عمومی مردم نشاندهندۀ مدتزمان لازم برای تکامل جنین و همچنین معصومیت نوزاد متولد شده است.[۲۹]
چَمآهوگ: نقش چمآهوگ از یک لوزی مشبک تشکیل شده که در هریک از رأسهای آن، آینهای مربعشکل تعبیه شده است. این نقش بهصورت کامل یا نیمه، در تمام قسمتهای لباس استفاده میشود. در فرهنگ بلوچ، آهو، آسک یا آهوگ نامیده میشود و بهدلیل چشمهای زیبا، نماد زنانه است[۳۰] و چمآهوگ در وصف دخترانی با چشم زیبا بهکار میرود. همچنین، زنان بلوچی با دوخت آینه در این نقش، زلالی آب را نشان میدهند؛ زیرا آهو در مناطق گرمسیری در جستوجوی آب و چشمه است[۳۱]
اشک عروس: نقش اشک عروس یک لوزی است که آینهای دایرهای در مرکز و خطوطی شبیه مژه در اضلاع بیرونی دارد. این نقش که شبیه چشم است، نماد چشم آرایششده عروس است و در گذشته بهصورت تکی و قرینه روی لباس عروس دوخته میشد. آینه در آن، نماد اشک یا قطره آب و نشانۀ پاکی است.[۳۲]
استقامت و ازخودگذشتگی
مورت تاک: نقش مورت تاک شامل یک لوزی با آینه در مرکز و خطوط شانهمانند در طرفین است. این نقش بهدلیل خطوط شانه، مفاهیم خودآرایی و جوانی را تداعی میکند. در فرهنگ بلوچ، آینه نماد مادر و شانه نماد دختر است. آینه در این نقش، نماد راهنمایی و تربیت درست برای تشخیص مسیر صحیح و همچنین نماد جوانی است.[۳۳]
چَممژه: نقش چممژه از یک دایره در مرکز تشکیل شده که در چهار جهت آن چهار مثلث طراحی شده است. روی قاعده هر مثلث، خطوطی شبیه مژه (به رنگ مشکی) قرار دارد که یادآور مژههای چشم بانوان بلوچی است. این طرح بهصورت کامل در تمام قسمتهای لباس و بهصورت نیمه در حاشیه لباس استفاده میشود. در فرهنگ بلوچ، برادر نور چشم خواهر و بسیار گرانقدر است. نقش چممژه نماد پشتیبانی و عشق خواهر به برادر است.[۳۴]
دلبنده: نقش دلبنده چارچوب کلی چادر عشایر بهشکل مربع را از نمای بالا نشان میدهد. زائدههای اطراف نقش، نماد میخهای نگهدارنده چادر هستند. این نقش با آینههای زیادی تزیین شده و اشاره به حجله عروس و داماد دارد؛ زیرا رسم بلوچی بر آینهبندان کردن چادر عروس است. نقش دلبنده علاوه بر خاصیت تزیینی، نمادی از عشق و زندگی زناشویی است.[۳۵]
کوه سر عاشق: نقش کوه سر عاشق، شبیه کلبه است که سقف آن با خطوط موازی و بههمپیوسته سوزندوزی شده است. درون آن سه آینۀ دایرهای در قابی از دوختهای تزیینی قرار گرفتهاند. این نقش بیشتر در جنوب سیستان و بهعنوان حاشیه لبۀ پیراهن و سر آستینها کاربرد دارد. نام کوه و تصویر کلبهمانند آن، کوچنشینی و بیابانگردی قوم بلوچ را نشان میدهد. همچنین این نقش نماد عشق و پیوند زناشویی است.[۳۶]
کوه بندر: کوه بندر نقش یک لوزی مشبک است که درون هر یک از خانههای آن آینهای دایرهایشکل دوخته شده است. از این طرح هم در قسمت پیشسینه و هم بهصورت حاشیه در لبۀ لباس استفاده میشود. این طرح مختص منطقۀ چابهار است و بومیان آن کوه را بهمعنای تکهسنگ میشناسند که بهجهت سخت بودن، نمادی از استواری و مقاومت تلقی میشود.[۳۷]
پنج همسایه: این نقش از پنج مربع تشکیل شده که به شکل علامت مثبت کنار هم قرار گرفتهاند و درون هر مربع یک آینه سوزندوزی شده است. این پنج مربع میتواند اشارهای به خانههای همسایگان باشد؛ زیرا در فرهنگ بلوچ، همسایه جایگاه ویژهای دارد. این نقش نمادی از وصلت، ارتباط و هماهنگی بین افراد تلقی میشود.[۳۸]
قدرت
شَرین جَنِک: این نقش شامل یک لوزی با دایرهای در مرکز است، که در هر رأس آن یک مثلث بزرگ همراه با شش مثلث کوچک قرار دارد. این نقش در پیشسینۀ لباس دوخته میشود. شرین جنک در فرهنگ بلوچ به زنی با صفات برگزیده اطلاق میشود که یکی از صفات شاخص آن استفاده از زیورآلات فراوان است. آینه در این نقش نماد زیبایی و دارندگی فرد است.[۳۹]
دژ: دژ یک نقش لوزی است که درون آن پنج آینۀ دایرهایشکل قرار دارد. از این نقش در قسمتهای مختلف لباس استفاده میشود. دژ به سازههای محکم که بیشتر جنبۀ نظامی دارد، گفته میشود. آینه در نقش دژ نماد قدرت تلقی میشود.[۴۰]
آینهدوزی هندی
زنان مناطق مختلف، سبکهای متفاوتی از آینهدوزی دارند. برای مثال در گجرات هند، آینهها با الگوهای آزاد و بیقائدهای به پارچه دوخته میشوند. در راجستان، اسبها، فیلها و طاووسها در کنار آینهها گلدوزی میشوند. این هنر در هندوستان به «شیشا» معروف است که نمادی از خدایان و ستارگان است.[۴۱] در سند و بلوچستان پاکستان، آینهها با گلدوزیهایی از مربعهای مورب و طرحهای هندسی و گاهی اوقات با طرحهای ساده تزیین میشوند و نشان از هماهنگی و نظم کیهانی دارند. آینهدوزی در افغانستان بهویژه در هرات و قندهار نشانهای از درخشش روح است که در لباس زنان این منطقه دیده میشود.[۴۲]
نقش آینهدوزی در زندگی مردم
آینهدوزی نشانهای از ذوق و هنرمندی زنان محلی است و بسیاری از دختران از کودکی آن را میآموزند.
امروزه آینهدوزی به یکی از مهمترین منابع درآمد زنان روستایی و هنرمندان بومی تبدل شده است. بسیاری از خانوادهها با فروش پوشاک و محصولات تزیین شده با آینهدوزی گذران زندگی میکنند. همچنین، این هنر با صادرات گسترده به کشورهای مختلف، حضور پررنگ در نمایشگاههای جهانی صنایع دستی و جذب گردشگران داخلی و خارجی، نقشی چشمگیر در رونق اقتصادی و فرهنگی منطقه ایفا میکند.[۴۳]
پانویس
- ↑ «هنر اصیل ایرانی»، وبسایت بلوگفا.
- ↑ «آینهدوزی روی لباس»، وبسایت پروژه هنر.
- ↑ «آینهدوزی روی لباس»، وبسایت پروژه هنر.
- ↑ «هنر اصیل ایرانی»، وبسایت بلوگفا.
- ↑ «هنر اصیل ایرانی»، وبسایت بلوگفا.
- ↑ «آیینهدوزی (گلدوزی آینه)»، وبسایت موسسۀ فرهنگی ایران در رم.
- ↑ پالوده، «سرزمین آفتاب؛ آینۀ تمام نمایی از خاک مردم هنردوست سیستان»، پایگاه خبری حیات.
- ↑ آذرلی، فرهنگ کوچک پارسی-بلوچی، بلوچی-پارسی، 1394ش، ص25.
- ↑ جهاندیده، فرهنگ بلوچی-فارسی، 1396ش، ص62.
- ↑ میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص129.
- ↑ پالوده، «سرزمین آفتاب؛ آینۀ تمام نمایی از خاک مردم هنردوست سیستان»، پایگاه خبری حیات.
- ↑ میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص129.
- ↑ شوالیه و گربران، فرهنگ نمادها و نشانهها، 1387ش، ص153.
- ↑ جهاندیده، فرهنگ بلوچی-فارسی، 1396ش، ص2357.
- ↑ میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص130.
- ↑ عناصری، تجلی دوازده ماه در آینۀ اساطیر و فرهنگ عامۀ ایران، 1374ش، ص29.
- ↑ میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص130.
- ↑ میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص131.
- ↑ جهاندیده، فرهنگ بلوچی-فارسی، 1396ش، ص259.
- ↑ گلستانه، فرهنگ عامه: ادبیات و شعر عامیانۀ مردم سیستان، 1386ش، ص78.
- ↑ میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص132.
- ↑ میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص132.
- ↑ میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص133.
- ↑ میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص133.
- ↑ میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص133.
- ↑ میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص134.
- ↑ میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص134.
- ↑ میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص134.
- ↑ افروغ، نماد و نشانهشناسی در فرش ایران، 1389ش، ص133.
- ↑ شوالیه و گربران، فرهنگ نمادها و نشانهها، 1379ش، ص312.
- ↑ میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص134.
- ↑ میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص136.
- ↑ میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص136.
- ↑ میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص137.
- ↑ میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص137.
- ↑ میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص138.
- ↑ جهاندیده، فرهنگ بلوچی-فارسی، 1396ش، ص1885.
- ↑ شوالیه و گربران، فرهنگ نمادها و نشانهها، 1379ش، ص242.
- ↑ میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص139.
- ↑ میرزایی و مافیتبار، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، 1402ش، ص140.
- ↑ «طرحهای آینهکاری و گلدوزی در گجرات»، وبسایت ارم بلاگ.
- ↑ «آینهدوزی روی لباس»، وبسایت پروژه هنر.
- ↑ «آینهدوزی گجرات»، وبسایت رواق هنر.
منابع
- «آینهدوزی گجرات»، وبسایت رواق هنر، تاریخ درج مطلب: 1 مهر 1404ش.
- «آیینهدوزی» (گلدوزی آینه)، وبسایت موسسۀ فرهنگی ایران در رم، تاریخ بازدید: 24 آبان 1404ش.
- آذرلی، غلامرضا، فرهنگ کوچک پارسی-بلوچی، بلوچی-پارسی، تهران، بهجت، 1394ش.
- «آینهدوزی روی لباس»، وبسایت پروژه هنر، تاریخ درج مطلب: 18 خرداد 1402ش.
- افروغ، محمد، نماد و نشانهشناسی در فرش ایران، تهران، جمالهنر، 1389ش.
- پالوده، سما، «سرزمین آفتاب؛ آینۀ تمام نمایی از خاک مردم هنردوست سیستان»، پایگاه خبری حیات، تاریخ درج مطلب: 16 شهریور 1403ش.
- جهاندیده، عبدالغفور، فرهنگ بلوچی-فارسی، تهران، معین، 1396ش.
- شوالیه، ژان و گربران، آلن، فرهنگ نمادها و نشانهها، ترجمه سودابه فضایلی، تهران، جیحون، 1379ش.
- شوالیه، ژان و گربران، آلن، فرهنگ نمادها و نشانهها، ترجمه سودابه فضایلی، تهران، جیحون، 1385ش.
- شوالیه، ژان و گربران، آلن، فرهنگ نمادها و نشانهها، ترجمه سودابه فضایلی، تهران، جیحون، 1387ش.
- «طرحهای آینهکاری و گلدوزی در گجرات»، وبسایت ارم بلاگ، تاریخ درج مطلب: 24 آبان 1404ش.
- عناصری، جابر، تجلی دوازده ماه در آینۀ اساطیر و فرهنگ عامۀ ایران، مرند، قمری، 1374ش.
- گلستانه، مزار، فرهنگ عامه: ادبیات و شعر عامیانۀ مردم سیستان، مشهد، عروج اندیشه، 1386ش.
- میرزایی، فاطمه و مافیتبار، آمنه، «تحلیل و طبقهبندی نقش آینه در سوزندوزی بلوچ از منظر باورهای فرهنگی»، فصلنامۀ هنرهای صناعی اسلامی، بهار و تابستان 1402ش.
- «هنر اصیل ایرانی»، وبسایت بلوگفا، تاریخ بازدید: 13 آبان 1404ش.