پیش‌نویس:خودباوری: تفاوت میان نسخه‌ها
محمد ظریفی (بحث | مشارکتها) صفحه‌ای تازه حاوی «<big>'''خودباوری'''</big>، ادراک فرد از توانایی‌ها و شایستگی‌های خویش به‌عنوان منشأ رفتار و عملکرد مؤثر. خودباوری، ادراکی عمیق از توانمندی‌های فردی است که در روانشناسی با خودکارآمدی و در نگرش اسلامی با اعتماد به سرمایه‌های فطری و الهی تعریف می...» ایجاد کرد |
|||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<big>'''خودباوری'''</big>، ادراک فرد از توانایی‌ها و شایستگی‌های خویش به‌عنوان منشأ رفتار و عملکرد مؤثر. | {{جعبه اطلاعات مفهوم | ||
| تصویر = | |||
| زیرنویس تصویر = | |||
| فایل پادکست = | |||
| حجم فایلپادکست = | |||
| تاریخ پادکست = | |||
| زیرنویس عنوان = | |||
| عنوان اصلی = | |||
| عنوان انگلیسی = | |||
| عنوان عربی = | |||
| عنوان علمی = | |||
| شاخه علمی = | |||
| نوع مفهوم = | |||
| معنای اصطلاحی = | |||
| حوزه کاربرد = | |||
| گستره جغرافیایی = | |||
| منشأ تاریخی = | |||
| نخستین کاربرد = | |||
| ریشه واژه = | |||
| مرتبط با = | |||
| اهمیت = | |||
| مبدع = | |||
| مروج = | |||
| مقدس برای = | |||
| مورد احترام = | |||
| آثار مرتبط = | |||
|image_alt=}} | |||
<big>'''خودباوری'''</big>، ادراک فرد از توانایی‌ها و شایستگی‌های خویش به‌عنوان منشأ رفتار و عملکرد مؤثر.<ref group="دیدگاه">این متن در وضعیت فعلی، ساختار یک «مقاله‌ی ترویجی-تحلیلی» را دارد و فاقد استانداردهای «دانشنامه‌ای» است. مهم‌ترین اشکالات عبارتند از: | |||
۱. نقض بی‌طرفی و یک‌سویه‌نگری: نویسنده دیدگاه‌های خاص (عمدتاً گفتمان رسمی پس از انقلاب) را به عنوان «حقایق مطلق» بیان کرده است. دیدگاه‌های متفاوت یا انتقادی حذف شده‌اند. خوب است که ضمن طرح رویکردهای مختلف روایت مطلوب به صورت هوشمندانه در متن گنجانده شود. | |||
۲. استفاده از ادبیات احساسی و قضاوت‌گر: متن پر از صفت‌ها و تشبیه‌های ادبی، حماسی یا تحقیرآمیز است که جایگاهی در متن علمی ندارند. لذا بجای تعابیر چون قاتل خودباوری، آزمایشگاه بزرگ جنگ، تقلید ناشیانه، کرنش افراطی، بمباران خبری، شوک، ویترین، آلودگی زبانی از تعابیر علمی و دقیق استفاده شود. موارد در متن مشخص شده است. | |||
۳. تحقیق دست‌اول و نتیجه‌گیری شخصی: نویسنده پارامترهای مختلف (مثل معماری، برندگرایی و زبان) را کنار هم چیده تا خودش نتیجه بگیرد که «خودباوری کم یا زیاد شده است». در دانشنامه، نویسنده حق تحلیل ندارد، فقط باید تحلیل‌های منابع معتبر را گزارش کند. بنابراین از بیان روابط علت و معلولی که منبع دقیق ندارند پرهیز شود. (مثلاً ادعای اینکه «خرید برند خارجی باعث کاهش کیفیت تولید داخل میشود» نیاز به ارجاع به یک اقتصاددان دارد، نه نظر نویسنده). | |||
۴. لحن تجویزی و موعظه‌گر: متن تلاش می‌کند مخاطب را نصیحت کند یا راهکار ارائه دهد (بایدها و نبایدها) بنابراین جملات دستوری و آرمانی باید به جملات توصیفی تبدیل شوند. برای مثال به جای جمله «باید از مفاخر تجلیل کنیم تا نوجوانان الگو بگیرند.» از جمله «کارشناسان فرهنگی معتقدند عدم معرفی مفاخر، منجر به تغییر الگوی نوجوانان شده است.» استفاده شود. | |||
موارد به صورت جزی در خود متن مشخص شده است. | |||
اول کامنت‌ها را نگاه کنید بعد اصلاحات را اعمال کنید.</ref> | |||
در روانشناسی | خودباوری، ادراکی عمیق از توانمندی‌های فردی است که در روانشناسی با خودکارآمدی و در نگرش اسلامی با اعتماد به سرمایه‌های فطری و الهی تعریف میشود. تاریخ معاصر ایران، صحنه گذار از [[خودتحقیری]] دوران [[استعمار]] به احیای خودباوری پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی]] ایران بوده است؛ تحولی که اکنون آثار آن در [[سبک زندگی]]، از [[الگوی مصرف]] تا [[معماری]]، قابل رصد است. با این‌همه، دستیابی به [[تمدن نوین اسلامی]] در گرو رفع موانع ساختاری همچون آموزش حافظه‌محور و [[اقتصاد رانتی]] است تا این باور قلبی به شکوفایی عینی برسد.<ref group="دیدگاه">کاملا جهت‌گیرانه نگارش شده است. از اول نویسنده کاملا رو بازی کرده و مشخص کرده است که می خواهد ذیل خود باوری چه بگوید. </ref> | ||
در | == تعریف خودباوری == | ||
خودباوری در لغت به معنای باور داشتن به خود است،<ref>[https://www.sid.ir/paper/1073207/fa علیزاده و قطبی، «خودباوری در روایات امام علی(ع)»، 1402ش، ص34].</ref> اما در اصطلاح [[علوم رفتاری]] فراتر از [[خوش‌بینی]] به معنای ارزیابی شناختی فرد از توانایی‌هایش برای انجام یک عمل خاص است.<ref>[https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3540350/ آرتینو جونیور، «خودکارآمدی تحصیلی: از نظریة آموزشی تا عمل آموزشی»، وب‌سایت PubMed].</ref> در روانشناسی شناختی، خودباوری تحت عنوان خودکارآمدی جانمایی میشود و به اعتقاد فرد به قابلیت‌هایش برای سازماندهی و اجرای اقدامات لازم جهت مدیریت موقعیت‌های پیش‌رو تعریف میشود.<ref>[https://psycnet.apa.org/doiLanding?doi=10.1037%2F0033-295X.84.2.191 بندورا، «خودکارآمدی: به سوی یک نظریه یکپارچه برای تغییر رفتار»، وب‌سایت APA PsycNet].</ref> در اندیشۀ اسلامی خودباوری به معنای باور به سرمایه‌های وجودی اعطاشده از سوی خداوند و مسئولیت‌پذیری برای شکوفایی آنها است. در این رویکرد، خودباوری، [[اعتماد به نفسِ]] متصل به مبدأ [[هستی]] است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/1073207/fa علیزاده و قطبی، «خودباوری در روایات امام علی(ع)»، 1402ش، ص35].</ref> | |||
== تاریخچه خودباوری == | == تاریخچه خودباوری == | ||
بررسی تاریخی نشان می‌دهد که مسئله خودباوری همواره تابعی از تحولات فکری و سیاسی جوامع بوده است. | بررسی تاریخی<ref group="دیدگاه">کدام بررسی تاریخی؟ توسط چه کسی؟ این عبارت برای فرار از ارجاع دقیق و خلاف دانشنامه نگاری که متکی بر منبع است. </ref> نشان می‌دهد که مسئله خودباوری همواره تابعی از تحولات فکری و سیاسی جوامع بوده است.<ref group="دیدگاه">منبع؟</ref> | ||
=== تاریخچۀ خودباوری در جهان === | === تاریخچۀ خودباوری در جهان<ref group="دیدگاه">به نظرم در بررسی پیشینه وحدت رویه وجود ندارد. در قسمت پیشینه در غرب به تفکر خودباوری در مکاتب غربی پرداخته شده و در ایران به خودباوری به عنوان یک واقعیت عینی. لازم است که وحدت رویه حفظ شود. </ref> === | ||
تا پیش از رنسانس، در بسیاری از مکاتب غربی و شرقی، انسان مقهور سرنوشت یا نیروهای ماورایی پنداشته می‌شد.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/26659/%D8%AC%D8%A8%D8%B1-%D9%88-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%B2%D8%A7 عبادیان، «جبر و اختیار در اندیشه اسپینوزا»، وب‌سایت پرتال جامع انسانی].</ref> با ظهور اومانیسم و | تا پیش از رنسانس، در بسیاری از مکاتب غربی و شرقی، انسان مقهور سرنوشت یا نیروهای ماورایی پنداشته می‌شد.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/26659/%D8%AC%D8%A8%D8%B1-%D9%88-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%B2%D8%A7 عبادیان، «جبر و اختیار در اندیشه اسپینوزا»، وب‌سایت پرتال جامع انسانی].</ref> با ظهور اومانیسم و در دوران روشنگری، عاملیت انسان محوریت یافت.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/92855/%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA- محمودی، «روشنگری چیست؟»، وب‌سایت پرتال جامع انسانی].</ref> اما صورت‌بندی علمی این مفهوم در قرن بیستم و با عبور از رویکردهای جبرگرایانه، مانند روانکاوی فروید و رفتارگرایی رادیکال رخ داد.<ref>[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17874899/ اورسکید، «به دنبال اسکینر و یافتن فروید»، وب‌سایت PubMed].</ref> ظهور روانشناسی انسان‌گرای مزلو و راجرز و سپس نظریۀ شناخت اجتماعی، انسان را موجودی فعال، انتخاب‌گر و توانمند در تغییر محیط معرفی کرد.<ref>[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26151469/ بندورا، «به سوی روانشناسی عامل انسانی»، وب‌سایت PubMed].</ref> | ||
=== تاریخچۀ خودباوری در ایران === | === تاریخچۀ خودباوری در ایران === | ||
سیر خودباوری در ایران فراز و نشیب‌های قابل تأملی داشته است. ایرانِ پیش از دوران استعمار، به‌عنوان یکی از قطب‌های تمدنی، از سطح بالایی از خودباوری فرهنگی و علمی برخوردار بود.<ref>[https://www.iichs.ir/fa/article/24397/%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AB-%D9%85%DA%A9%D8%AA%D9%88%D8%A8-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87-%D8%B7%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AA%D9%85%D8%AF%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C میرمرعشی، «مواریث مکتوب، از دوره طلایی تمدن اسلامی»، وب‌سایت پژوهشکدة تاریخ معاصر].</ref> اما با آغاز دوران قاجار و مواجهه با پیشرفت‌های تکنولوژیک غرب، شوکِ ناشی از شکست‌های نظامی و عقب‌ماندگی صنعتی، بستر ظهور پدیده‌ای را رقم زد که نتیجۀ آن تضعیف خودباوری بود.<ref>[https://pkn.isu.ac.ir/article_75836.html عطاردی و زیبنده، «تحلیل تطبیقی ـ تاریخی چگونگی مواجهه ایرانیان با فناوری‌های نوظهور در تاریخ معاصر و تأثیر آن بر نظام خط‌مشی‌گذاری کشور (موردهای مطالعه: قاجاریه و پهلوی)»، 1400ش، ص446-448].</ref> | سیر خودباوری در ایران فراز و نشیب‌های قابل تأملی داشته است. ایرانِ پیش از دوران استعمار، به‌عنوان یکی از قطب‌های تمدنی، از سطح بالایی<ref group="دیدگاه">غلو نیست؟</ref> از خودباوری فرهنگی و علمی برخوردار بود.<ref>[https://www.iichs.ir/fa/article/24397/%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AB-%D9%85%DA%A9%D8%AA%D9%88%D8%A8-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87-%D8%B7%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AA%D9%85%D8%AF%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C میرمرعشی، «مواریث مکتوب، از دوره طلایی تمدن اسلامی»، وب‌سایت پژوهشکدة تاریخ معاصر].</ref> اما با آغاز دوران قاجار و مواجهه با پیشرفت‌های تکنولوژیک غرب، شوکِ ناشی<ref group="دیدگاه">تعبیر شوک ناشی از ... تعبیر توصیفی است، ولی اگر به منبع نسبت داده نشود بیانگر حس نویسنده است که این امر خلاف ویکی نگاری است. </ref> از شکست‌های نظامی و عقب‌ماندگی صنعتی، بستر ظهور پدیده‌ای را رقم زد که نتیجۀ آن تضعیف خودباوری بود<ref group="دیدگاه">بجای «بود» از شمرده شده یا امثال آن که بیانگر حکایت باشد استفاده شود. </ref>.<ref>[https://pkn.isu.ac.ir/article_75836.html عطاردی و زیبنده، «تحلیل تطبیقی ـ تاریخی چگونگی مواجهه ایرانیان با فناوری‌های نوظهور در تاریخ معاصر و تأثیر آن بر نظام خط‌مشی‌گذاری کشور (موردهای مطالعه: قاجاریه و پهلوی)»، 1400ش، ص446-448].</ref> | ||
روشنفکران عصر مشروطه و پس از آن دوران پهلوی، غالباً راه پیشرفت را در تجدد آمرانه و تقلید از غرب می‌جستند.<ref>[https://pkn.isu.ac.ir/article_75836.html عطاردی و زیبنده، «تحلیل تطبیقی ـ تاریخی چگونگی مواجهه ایرانیان با فناوری‌های نوظهور در تاریخ معاصر و تأثیر آن بر نظام خط‌مشی‌گذاری کشور (موردهای مطالعه: قاجاریه و پهلوی)»، 1400ش، ص450].</ref> جملاتی نظیر «ایرانی حتی توان ساختن لوله هنگ را | روشنفکران عصر مشروطه<ref>واقعا کل روشنفکران عصر مشروطه و پهلوی همینگونه بود؟ سیاه نمایی مطلق نیست؟ به نظرم این نوع نگارش خلاف اصول دانشنامه نگاری است. </ref> و پس از آن<ref group="دیدگاه">تعبیر «پس از آن» اضافی است</ref> دوران پهلوی، غالباً راه پیشرفت را در تجدد آمرانه<ref group="دیدگاه">اگر تعبیر در منبع اصلی استفاده شده است خوب است و الا باید اصلاح شود. چون جهت گیری را می رساند. </ref> و تقلید از غرب می‌جستند.<ref>[https://pkn.isu.ac.ir/article_75836.html عطاردی و زیبنده، «تحلیل تطبیقی ـ تاریخی چگونگی مواجهه ایرانیان با فناوری‌های نوظهور در تاریخ معاصر و تأثیر آن بر نظام خط‌مشی‌گذاری کشور (موردهای مطالعه: قاجاریه و پهلوی)»، 1400ش، ص450].</ref> جملاتی نظیر «ایرانی حتی توان ساختن لوله هنگ را ندارد»<ref group="دیدگاه">این جمله را نمیشود به کل دوره منتسب کرد. تعمیم جز به کل است. </ref>،<ref>[https://www.mizanonline.ir/fa/news/151747/%DA%86%D9%87-%DA%A9%D8%B3%DB%8C-%DA%AF%D9%81%D8%AA-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%87%D8%A7-%D9%86%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%86%D8%AF-%D9%84%D9%88%D9%84%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%87%D9%85-%D8%A8%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%86%D8%AF «چه کسی گفت ایرانی ها نمی توانند لولهنگ هم بسازند؟»، خبرگزاری میزان].</ref> نماد بارز<ref group="دیدگاه">تعابیر مثل بارز برای ویکی شاید مناسب نباشد</ref> این فقدان خودباوری بود. جلال آل‌احمد در کتاب [[غرب‌زدگی]]، این وضعیت را بیماری‌ای توصیف می‌کند<ref group="دیدگاه">دیدگاه جلال آل‌احمد در مورد غرب‌زدگی به عنوان حقیقت محض بیان شده، در حالی که در ویکی باید نوشت: ''جلال آل‌احمد معتقد بود که''</ref> که در آن [[هویت ایرانی]]، اصالت خود را از دست داده و به پوسته‌ای برای تقلید از ماشینیسم غربی تبدیل میشود.<ref>آل احمد، جلال، غرب‌زدگی، 1396ش، ص13-26.</ref> | ||
با وقوع انقلاب اسلامی، الگوی حاکم، تغییر بنیادین یافت. شعار ما می‌توانیم و قطع وابستگی سیاسی، تلاشی برای احیای خودباوری بود.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=5406 خامنه‌ای، «شعار ما می‌توانیم»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای].</ref> جنگ تحمیلی هشت‌ساله، علیرغم خسارات مادی، به آزمایشگاهی بزرگ برای اثبات توانمندی‌های داخلی تبدیل شد.<ref>[https://www.defamoghaddas.ir/index.php/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA/%D9%81%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D8%AC%D9%86%DA%AF-8-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82 قهرمانی، «فواید جنگ 8 ساله ایران و عراق»، وب‌سایت مرکز اسناد، تحقیقات و نشر معارف دفاع مقدس و مجاهدت‌های سپاه].</ref> در دهه‌های اخیر، پیشرفت در صنایعی مانند هسته‌ای، نظامی، نانو و پزشکی، نمادهای عینی بازگشت خودباوری به ساحت علمی کشور | با وقوع انقلاب اسلامی، الگوی حاکم، تغییر بنیادین یافت. شعار [[ما می‌توانیم]] و قطع وابستگی سیاسی، تلاشی برای احیای خودباوری بود<ref group="دیدگاه">به نظرم این بخش خیلی شعاری است و لحن تبلیغی دارد. عباراتی مثل «تلاشی برای احیای خودباوری» یا «نمادهای عینی بازگشت خودباوری»، گزاره‌های ارزشی هستند که به عنوان فکت ارائه شده است.</ref>.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=5406 خامنه‌ای، «شعار ما می‌توانیم»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای].</ref> جنگ تحمیلی<ref group="دیدگاه">جنگ تحمیلی جهت گیری دارد. از تعبیر جنگ ایران و عراق استفاده شود</ref> هشت‌ساله، علیرغم خسارات مادی، به آزمایشگاهی بزرگ<ref group="دیدگاه">تجربیات دوران جنگ</ref> برای اثبات توانمندی‌های داخلی تبدیل شد<ref group="دیدگاه">عبارت «آزمایشگاهی بزرگ برای اثبات توانمندی‌ها» کاملاً ادبی، حماسی و غیر دانشنامه ای است. بجای آن از تعابیر چون «برخی تحلیلگران معتقدند فشارهای دوران جنگ باعث تقویت صنایع دفاعی داخلی شد» استفاده شود. البته با ذکر منبع</ref>.<ref>[https://www.defamoghaddas.ir/index.php/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA/%D9%81%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D8%AC%D9%86%DA%AF-8-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82 قهرمانی، «فواید جنگ 8 ساله ایران و عراق»، وب‌سایت مرکز اسناد، تحقیقات و نشر معارف دفاع مقدس و مجاهدت‌های سپاه].</ref> در دهه‌های اخیر، پیشرفت در صنایعی مانند هسته‌ای، نظامی، نانو و پزشکی، نمادهای عینی<ref group="دیدگاه">چه کسی گفته است که اینها نماد عینی خودباروی است؟ تعبیر شماست یا از شخص دیگر؟ منبع را درج کنید. </ref> بازگشت خودباوری به ساحت علمی کشور هستند<ref group="دیدگاه">به جای تعبیر هستند که بیانگر نظر نویسنده است، از شمرده شده استفاده شود که بیانگر خبری بودن باشد. همچنین وقایع تاریخی دستاوردهای جنگ، هسته‌ای و نانو را کنار هم چییده شده است تا نویسنده نتیجه بگیرد که خودباوری بازگشته است. این تحقیق دست اول شمرده میشود. بجای این از این نوع تعابیر استفاده شود: مقامات ایران پیشرفت در صنایعی چون هسته‌ای را نشانه‌ای از خودباوری ملی می‌دانند. </ref>، هرچند در ساحت فرهنگی همچنان چالش‌هایی وجود دارد.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=25274 خامنه‌ای، «دستاوردهای انقلاب اسلامی»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای].</ref> | ||
== ارتباط خودباوری با سبک زندگی == | == ارتباط خودباوری با سبک زندگی<ref group="دیدگاه">چنین عنوانی ضرورتی ندارد. مقاله به نحوی نوشته شود که خود خواننده ارتباط سبک زندگی و خودباوری را درک کند. این قسمت متن تلاش نمیکند که واقعیت را توصیف کند بلکه بدنبل تربیت خواننده است. نمونه ها در هر قسمت ذکر میشود. </ref> == | ||
سبک زندگی، ویترین باورهای یک جامعه است. خودباوری یا فقدان آن، به‌طور مستقیم در الگوهای رفتاری، مصرفی و نمادینِ زندگی روزمرۀ ایرانیان بازتاب می‌یابد که به برخی از نمونه‌های عینی آن اشاره میشود: | سبک زندگی، ویترین باورهای یک جامعه است<ref group="دیدگاه">لزوما سبک زندگی بیانگر باورهای یک جامعه نیست. </ref>. خودباوری یا فقدان آن، به‌طور مستقیم در الگوهای رفتاری، مصرفی و نمادینِ زندگی روزمرۀ ایرانیان بازتاب می‌یابد که به برخی از نمونه‌های عینی آن اشاره میشود: | ||
=== الگوی مصرف و برندگرایی === | === الگوی مصرف و برندگرایی === | ||
یکی از ملموس‌ترین شاخص‌های سنجش خودباوری در سبک زندگی، رفتار مصرف‌کننده است. در جامعه‌ای که دچار ضعف خودباوری است، کالای خارجی نه صرفاً به دلیل کیفیت، بلکه به‌عنوان نماد منزلت مصرف میشود. پدیدۀ برندبازی و ترجیح برندهای غربی حتی در کالاهایی که نمونۀ مشابه و باکیفیت داخلی دارند، ریشه در این باور دارد که هرچه ایرانی است، بی‌کیفیت است. این رفتار، چرخه‌ای معیوب تولید می‌کند: عدم خرید کالای ایرانی منجر به تضعیف تولیدکننده میشود و تضعیف تولید، کیفیت را کاهش می‌دهد و این کاهش کیفیت، دوباره باور به ناتوانی داخلی را تقویت می‌کند.<ref>[https://iss.razavi.ac.ir/article_118.html اصغری، «اهمیت تولید داخلی در اقتصاد مقاومتی از منظر مقام معظم رهبری»، 1396ش، ص62-64].</ref> در مقابل، سبک زندگی مقاومتی بر اولویت مصرف کالای بومی به‌عنوان یک کنشِ هویت‌ساز تأکید دارد.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=1932 خامنه‌ای، «اقتصاد مقاومتی»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای].</ref> | یکی از ملموس‌ترین شاخص‌های سنجش خودباوری در سبک زندگی، رفتار مصرف‌کننده است. در جامعه‌ای که دچار ضعف خودباوری است، کالای خارجی نه صرفاً به دلیل کیفیت، بلکه<ref group="دیدگاه">این عبارت « نه صرفاً به دلیل کیفیت، بلکه» کاملا اضافی است و حذف شود. </ref> به‌عنوان نماد منزلت مصرف میشود. پدیدۀ برندبازی<ref group="دیدگاه">گرایش به برند.</ref> و ترجیح برندهای غربی حتی در کالاهایی که نمونۀ مشابه و باکیفیت داخلی دارند، ریشه در این باور دارد که هرچه ایرانی است، بی‌کیفیت است<ref group="دیدگاه">این عبارت دقیقا در مقابل عبارت بالا است. آنجا گفته شد که خودباوری بعد از انقلاب برگشت ولی اینجا به نحوی روایت می شود که جامعه ایران دستخوش خودتحقیری است. علاوه برآن کلی گویی صورت گرفته است. متن ادعا می‌کند: ''«هرچه ایرانی است، بی‌کیفیت است»''. آیا تمام جامعه چنین باوری دارند؟ این یک کلی‌گویی بدون آمار است.</ref>. این رفتار، چرخه‌ای معیوب<ref group="دیدگاه">قضاوت ارزشی است</ref> تولید می‌کند: عدم خرید کالای ایرانی منجر به تضعیف تولیدکننده میشود و تضعیف تولید، کیفیت را کاهش می‌دهد و این کاهش کیفیت، دوباره باور به ناتوانی داخلی را تقویت می‌کند.<ref>[https://iss.razavi.ac.ir/article_118.html اصغری، «اهمیت تولید داخلی در اقتصاد مقاومتی از منظر مقام معظم رهبری»، 1396ش، ص62-64].</ref> در مقابل، سبک زندگی مقاومتی<ref group="دیدگاه">رویکردهای نظیر اقتصاد مقاومتی</ref> بر اولویت مصرف کالای بومی به‌عنوان یک کنشِ هویت‌ساز تأکید دارد<ref group="دیدگاه">فکر نمی کنم که مقام معظم رهبری از کنش هویت ساز استفاده کرده باشد. </ref>.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=1932 خامنه‌ای، «اقتصاد مقاومتی»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای].</ref> | ||
=== معماری و فضای شهری === | === معماری و فضای شهری<ref group="دیدگاه">استفاده از عبارات «تقلید ناشیانه» یا «حقیر دانستن میراث»، قضاوت صریح نویسنده است. در دانشنامه نویسنده نمی‌گوید نمای رومی «زشت» یا «نشانه حقارت» است؛ بلکه می‌گوید: ''«برخی منتقدان معماری معتقدند که رواج نمای رومی، تناسبی با اقلیم ایران ندارد.»''</ref> === | ||
نمای ساختمان‌ها و دکوراسیون منازل، تجلی‌گاه خودباوری در عرصۀ فرهنگ است. رواج نماهای موسوم به رومی یا کلاسیک غربی در شهرهای ایران و حذف معماری درون‌گرا و متناسب با اقلیم ایران، نشانه‌ای از بحران هویت و ضعف خودباوری است. شهروندی که خانۀ خود را با تقلید ناشیانه از قصرهای اروپایی تزیین می‌کند، ناخودآگاه اعلام می‌کند که میراث معماری و هنری خود را برای زندگی امروز ناکافی یا حقیر می‌داند. در سوی مقابل، بازگشت به مؤلفه‌های معماری ایرانی-اسلامی در برخی سازه‌های مدرن، نشانگر احیای اعتماد به داشته‌های بومی است.<ref>[https://bsnt.modares.ac.ir/article_841_en.html دنبلی و همکاران، «بازشناسی مؤلفه‌های هویت‌بخش منظر شهری در شهرهای ایرانی-اسلامی - مطالعة موردی تهران»، 1397ش، ص228-229].</ref> | نمای ساختمان‌ها و دکوراسیون منازل، تجلی‌گاه خودباوری در عرصۀ فرهنگ است. رواج نماهای موسوم به رومی یا کلاسیک غربی در شهرهای ایران و حذف معماری درون‌گرا و متناسب با اقلیم ایران، نشانه‌ای از بحران هویت و ضعف خودباوری است. شهروندی که خانۀ خود را با تقلید ناشیانه از قصرهای اروپایی تزیین می‌کند، ناخودآگاه اعلام می‌کند که میراث معماری و هنری خود را برای زندگی امروز ناکافی یا حقیر می‌داند. در سوی مقابل، بازگشت به مؤلفه‌های معماری ایرانی-اسلامی در برخی سازه‌های مدرن، نشانگر احیای اعتماد به داشته‌های بومی است.<ref>[https://bsnt.modares.ac.ir/article_841_en.html دنبلی و همکاران، «بازشناسی مؤلفه‌های هویت‌بخش منظر شهری در شهرهای ایرانی-اسلامی - مطالعة موردی تهران»، 1397ش، ص228-229].</ref> | ||
| خط ۴۰: | خط ۷۵: | ||
=== زبان و ادبیات گفتاری === | === زبان و ادبیات گفتاری === | ||
زبان، حامل فرهنگ است. استفادۀ افراطی از واژگان انگلیسی در محاورات روزمره و نام‌گذاری مغازه‌ها یا محصولات با حروف لاتین، مصداق بارز دیگری از ضعف خودباوری است.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1404/07/16/3417421/%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B4-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%A7-%D9%88%DB%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D9%88-%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87 «ممنوعیت فراموش‌شده؛ خیابان‌ها ویترین اسامی و واژه‌های بیگانه»، خبرگزاری تسنیم].</ref> در سبک زندگی برخی طبقات اجتماعی، به کار بردن واژگان بیگانه نشانه‌ای از باکلاسی و دانش تلقی میشود، در حالی که در برخی از ملل، تعصب بر زبان مادری بخشی از غرور ملی است. خودباوری زبانی به معنای پاسداشت زبان فارسی به‌عنوان یک رکن هویتی و پرهیز از آلودگی زبانی است. <ref>[https://farsi.khamenei.ir/others-dialog?id=34380 مجتهدی، «استفاده از لغات بیگانه باید قدغن شود»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای].</ref> | زبان، حامل فرهنگ است. استفادۀ افراطی از واژگان انگلیسی در محاورات روزمره و نام‌گذاری مغازه‌ها یا محصولات با حروف لاتین، مصداق بارز دیگری از ضعف خودباوری است.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1404/07/16/3417421/%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B4-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%A7-%D9%88%DB%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D9%88-%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87 «ممنوعیت فراموش‌شده؛ خیابان‌ها ویترین اسامی و واژه‌های بیگانه»، خبرگزاری تسنیم].</ref> در سبک زندگی برخی طبقات اجتماعی، به کار بردن واژگان بیگانه نشانه‌ای از باکلاسی و دانش تلقی میشود، در حالی که در برخی از ملل، تعصب بر زبان مادری بخشی از غرور ملی است.<ref group="دیدگاه">در این قسمت بجای خودباوری نشانه های عدم خودباوری بیان شده است. </ref> خودباوری زبانی به معنای پاسداشت زبان فارسی به‌عنوان یک رکن هویتی و پرهیز از آلودگی زبانی است. <ref>[https://farsi.khamenei.ir/others-dialog?id=34380 مجتهدی، «استفاده از لغات بیگانه باید قدغن شود»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای].</ref> | ||
=== تعامل با بیگانه و توریسم === | === تعامل با بیگانه و توریسم === | ||
نوع برخورد بدنۀ جامعه با اتباع خارجی، سنجه‌ای دیگر برای خودباوری است. گاه مشاهده میشود که در مواجهه با توریست‌های غربی، نوعی شیفتگی و کرنش افراطی وجود دارد،<ref>[https://borna.news/fa/news/1298693/%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D8%A8%D8%A7-%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%B3%D9%84%D9%81%DB%8C-%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%A2%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D8%AA%D8%A7-%DA%A9%D9%86%D8%A7%D8%B1-%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%86-%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D9%81-%D9%88-%D8%A7%D8%AD%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D8%A8%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D9%87 «چگونگی برخورد با گردشگران خارجی/ از ممنوعیت سلفی گرفتن با آنها تا کنار گذاشتن تعارف و احترام بیش از اندازه»، خبرگزاری برنا].</ref> در حالی که در مواردی، برخورد با اتباع کشورهای همسایه تحقیرآمیز است.<ref>[https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86-62/3100432-%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B5%D8%A7%D8%A6%D8%A8-%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 «اندر مصائب مهاجران افغان در ایران»، روزنامة دنیای اقتصاد].</ref> انسانِ دارای خودباوری اسلامی، طبق اصل عزت، با همه انسان‌ها برخوردی محترمانه و برابر دارد و نه دچار خودباختگی در برابر غرب میشود<ref>[https://lib.eshia.ir/11150/9/379 خمینی، «صحيفه امام»، 1389ش، ص379-380].</ref> و نه دچار نژادپرستی در برابر دیگران.<ref>سورۀ حجرات، آیه 13.</ref> | نوع برخورد بدنۀ جامعه با اتباع خارجی، سنجه‌ای دیگر برای خودباوری است. گاه مشاهده میشود که در مواجهه با توریست‌های غربی، نوعی شیفتگی و کرنش افراطی<ref group="دیدگاه">رفتار احترام‌آمیز استفاد شود. بار جهت گیری آن کم است</ref> وجود دارد،<ref>[https://borna.news/fa/news/1298693/%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D8%A8%D8%A7-%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%B3%D9%84%D9%81%DB%8C-%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%A2%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D8%AA%D8%A7-%DA%A9%D9%86%D8%A7%D8%B1-%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%86-%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D9%81-%D9%88-%D8%A7%D8%AD%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D8%A8%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D9%87 «چگونگی برخورد با گردشگران خارجی/ از ممنوعیت سلفی گرفتن با آنها تا کنار گذاشتن تعارف و احترام بیش از اندازه»، خبرگزاری برنا].</ref> در حالی که در مواردی، برخورد با اتباع کشورهای همسایه تحقیرآمیز است.<ref>[https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86-62/3100432-%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B5%D8%A7%D8%A6%D8%A8-%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 «اندر مصائب مهاجران افغان در ایران»، روزنامة دنیای اقتصاد].</ref> انسانِ دارای خودباوری اسلامی، طبق اصل عزت، با همه انسان‌ها برخوردی محترمانه و برابر دارد و نه دچار خودباختگی در برابر غرب میشود<ref>[https://lib.eshia.ir/11150/9/379 خمینی، «صحيفه امام»، 1389ش، ص379-380].</ref> و نه دچار نژادپرستی در برابر دیگران.<ref>سورۀ حجرات، آیه 13.</ref> | ||
=== رسانه و نگرش به آینده === | === رسانه و نگرش به آینده === | ||
مصرف رسانه‌ای و بازنمایی واقعیت‌ها، نقش کلیدی در ساخت خودباوری دارد. بمباران خبری شبکه‌های ماهواره‌ای و فضای مجازی که با تکنیک‌های جنگ شناختی، ایران را ویرانه و غرب را بهشت ترسیم می‌کنند، منجر به شکل‌گیری پدیدۀ احساس بدبختی میشود که لزوماً با واقعیت‌های آماری منطبق نیست.<ref>[https://csr.ir/fa/news/1178/%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85 خانعلی‌زاده، «رسانه‌های جدید را به رسمیت بشناسیم»، وب‌سایت پژوهشکدۀ تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام].</ref> در سبک زندگی | مصرف رسانه‌ای و بازنمایی واقعیت‌ها، نقش کلیدی در ساخت خودباوری دارد. بمباران خبری<ref group="دیدگاه">بجای بمباران از حجم بالای اخبار رسانه‌ها استفاده کنید. </ref> شبکه‌های ماهواره‌ای و فضای مجازی که با تکنیک‌های جنگ شناختی، ایران را ویرانه و غرب را بهشت ترسیم می‌کنند، منجر به شکل‌گیری پدیدۀ احساس بدبختی میشود که لزوماً با واقعیت‌های آماری منطبق نیست.<ref>[https://csr.ir/fa/news/1178/%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85 خانعلی‌زاده، «رسانه‌های جدید را به رسمیت بشناسیم»، وب‌سایت پژوهشکدۀ تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام].</ref> در سبک زندگی مطلوب<ref group="دیدگاه">این جهت گیرانه است. </ref>، سواد رسانه به فرد کمک می‌کند تا ضمن دیدن مشکلات، دستاوردها را نیز ببیند و به جای انفعال و مهاجرت ذهنی، به کنشگری برای اصلاح بپردازد<ref group="دیدگاه">عباراتی مانند ''«سبک زندگی مقاومتی»''، ''«کنش هویت‌ساز»''، ''«انسان دارای خودباوری اسلامی»'' و ''«اصل عزت»''، ادبیات گفتمانی خاصی هستند که ما استفاده میکنیم و استفاده از این تعابیر خواننده طرف مقابل را بلافاصله از ما دور می کند. باید از تعابیر عملی مورد قبول همه استفاده شود. همچین دقت داشته باشد که «ویترین باورها»، «بمباران خبری»، «بهشت ترسیم کردن»، «مهاجرت ذهنی». اینها عبارات ادبی و ژورنالیستی هستند، نه عبارات دقیق علمی. ویکی جای استفاده از کلمات استعاره ای نیست. چون قرار است که هر کلمه یک مدخل برای مقالات بعدی ما باشد. بله بهشت غرب یک اصطلاح رایج است. </ref>.<ref>[https://www.ensani.ir/fa/article/213376/%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%B2-%D9%88-%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1-%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AC%D9%85-%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%87%D8%A7 خوشنویس، «سواد رسانه‌ای، ساز و کار مقاومت در برابر تهاجم رسانه‌ها»، 1389ش، ص17].</ref><ref group="دیدگاه">کل این قسمت را می شود به این شکل نوشت: رابطه خودباوری و سبک زندگی | ||
جامعه‌شناسان معتقدند میان سطح خودباوری ملی و انتخاب‌های سبک زندگی رابطه‌ای متقابل وجود دارد. | |||
'''الگوهای مصرف''' برخی پژوهشگرانِ رفتار مصرف‌کننده، ترجیح کالاهای خارجی نسبت به داخلی حتی در شرایط کیفیت برابر را نشانه‌ای از ضعف اعتماد به تولید ملی می‌دانند. در مقابل، در برخی گفتمان‌های اقتصادی ایران، بر مصرف کالای داخلی به‌عنوان راهکاری برای تقویت اقتصاد تأکید شده است. | |||
'''معماری''' گسترش معماری نئوکلاسیک معروف به نمای رومی در دهه‌های اخیر، مورد انتقاد برخی معماران قرار گرفته است. منتقدان این سبک را ناسازگار با اقلیم و فرهنگ ایران دانسته و آن را نشانه‌ای از گسست فرهنگی می‌دانند. | |||
'''زبان''' استفاده از واژگان انگلیسی در مکالمات روزمره یا تابلوهای تجاری، از دیدگاه فرهنگستان زبان و ادب فارسی، تهدیدی برای هویت زبانی محسوب میشود. | |||
'''رسانه''' برخی تحلیلگران رسانه بر این باورند که بازنمایی‌های منفی از وضعیت داخلی در شبکه‌های ماهواره‌ای، می‌تواند بر ادراک عمومی از امید به آینده تأثیر بگذارد.</ref> | |||
== اهمیت خودباوری در تحقق تمدن نوین اسلامی == | == اهمیت خودباوری در تحقق تمدن نوین اسلامی == | ||
خودباوری در منظومه فکری انقلاب اسلامی، سنگ بنای تمدن نوین اسلامی است. هیچ تمدنی با تقلید ساخته نمیشود. تمدن‌سازی نیازمند تولید علم، تولید سبک زندگی و تولید نظام‌های اجتماعی است و همه اینها مستلزم آن است که جامعه باور کند ما می‌توانیم. اهمیت این مدخل در آن است که گذار از وضعیت کشور در حال توسعه به قدرت بین‌المللی بدون عنصر روانیِ خودباوری امکان‌پذیر نیست. خودباوری، هزینه‌های کنترل اجتماعی را کاهش می‌دهد، سرمایۀ اجتماعی را افزون می‌کند و مقاومت جامعه را در برابر تحریم‌ها و فشارهای خارجی به طرز چشمگیری ارتقا می‌بخشد.<ref>[https://www.ipoba.ir/article_136717.html صدری‌فر و مولوی، «مقدمات و الزامات ایجاد تمدن نوین اسلامی»، 1400ش، ص47].</ref> | خودباوری در منظومه فکری انقلاب اسلامی، سنگ بنای تمدن نوین اسلامی است. هیچ تمدنی با تقلید ساخته نمیشود<ref group="دیدگاه">بسیار ادعای قاطع است. پس اشاعه و الگو برداری فرهنگی و تمدنی چیست؟</ref>. تمدن‌سازی نیازمند تولید علم، تولید سبک زندگی و تولید نظام‌های اجتماعی است و همه اینها مستلزم آن است که جامعه باور کند ما می‌توانیم. اهمیت این مدخل در آن است که گذار از وضعیت کشور در حال توسعه به قدرت بین‌المللی بدون عنصر روانیِ خودباوری امکان‌پذیر نیست. خودباوری، هزینه‌های کنترل اجتماعی را کاهش می‌دهد، سرمایۀ اجتماعی را افزون می‌کند و مقاومت جامعه را در برابر تحریم‌ها و فشارهای خارجی به طرز چشمگیری ارتقا می‌بخشد.<ref>[https://www.ipoba.ir/article_136717.html صدری‌فر و مولوی، «مقدمات و الزامات ایجاد تمدن نوین اسلامی»، 1400ش، ص47].</ref> | ||
== موانع نهادینه‌سازی خودباوری == | == موانع نهادینه‌سازی خودباوری == | ||
با وجود بلوغ خودباوری در عرصه‌های علمی و دفاعی،<ref>[https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=25274 خامنه‌ای، «دستاوردهای انقلاب اسلامی»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای].</ref> سبک زندگی عمومی در ایران هنوز به بازسازی نیاز دارد. دستیابی به خودباوری پایدار، منوط به رفع موانع موجود در مسیر نهادینه‌سازی آن است که به برخی از آنها اشاره میشود: | با وجود بلوغ خودباوری<ref group="دیدگاه">بلوغ خود باوری رایج نیست. </ref> در عرصه‌های علمی و دفاعی،<ref>[https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=25274 خامنه‌ای، «دستاوردهای انقلاب اسلامی»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای].</ref> سبک زندگی عمومی در ایران هنوز به بازسازی نیاز دارد. دستیابی به خودباوری پایدار، منوط به رفع موانع موجود در مسیر نهادینه‌سازی آن است که به برخی از آنها اشاره میشود<ref group="دیدگاه">منبع؟</ref>: | ||
=== نظام آموزشی حافظه‌محور === | === نظام آموزشی حافظه‌محور === | ||
مدارس و دانشگاه‌هایی که به جای مهارت‌پروری و حل مسئله، بر حفظیات و نمره تمرکز دارند، فارغ‌التحصیلانی تربیت می‌کنند که دانش دارند اما توانش ندارند. این شکاف میان نظر و عمل، قاتل خودباوری است.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/325853/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D9%88-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8%D9%87-%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1-%D9%88-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D8%A3%DA%A9%DB%8C%D8%AF-%D8%A8%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D9%86%D9%82%D9%88%D9%84-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B9- لیاقت‌دار و ماهینی، «بررسی دو رویکرد حافظه‌محور و اندیشه‌محور؛ به روش‌های آموزش با تأکید بر روایات منقول از امام علی(ع)»، 1392ش، ص65-66].</ref> | مدارس و دانشگاه‌هایی که به جای مهارت‌پروری و حل مسئله، بر حفظیات و نمره تمرکز دارند، فارغ‌التحصیلانی تربیت می‌کنند که دانش دارند اما توانش ندارند. این شکاف میان نظر و عمل، قاتل خودباوری <ref group="دیدگاه">قاتل خودباوری مرسوم نیست. خیلی عاطفی و احساسی است. نمی دانم که در منبع اصلی این تعبیر استفاده شدها ست یا نه؟ ضمن اینکه لطفا چیزهایی را بیارید که در منابع به عنوان مانع خودباوری ذکر شده است. اگر اینها آمده است که خوب است و الا تحلیلی نگارش نشود. </ref>است.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/325853/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D9%88-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8%D9%87-%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1-%D9%88-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D8%A3%DA%A9%DB%8C%D8%AF-%D8%A8%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D9%86%D9%82%D9%88%D9%84-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B9- لیاقت‌دار و ماهینی، «بررسی دو رویکرد حافظه‌محور و اندیشه‌محور؛ به روش‌های آموزش با تأکید بر روایات منقول از امام علی(ع)»، 1392ش، ص65-66].</ref> | ||
=== اقتصاد رانتی === | === اقتصاد رانتی === | ||
وقتی کسب ثروت و جایگاه اجتماعی بیش از آنکه تابع شایستگی، تلاش فرد و خودکارآمدی باشد، تابع روابط و رانت باشد،<ref>[https://ejip.ir/article-1-231-fa.html&sw=%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF+%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C فضلی‌نژاد و احمدیان، «اقتصاد رانتی در ایران و راه‌های برون رفت از آن»، 1389ش، ص135].</ref> باور فرد به تأثیرگذاری تلاش‌هایش فرو می‌ریزد و نوعی درماندگی آموخته‌شدۀ اجتماعی شکل می‌گیرد.<ref>[https://nab.basu.ac.ir/article_946.html رحیمی، «نفی رانتیریسم در نهج‌البلاغه»، 1393ش، ص62].</ref> | وقتی کسب ثروت و جایگاه اجتماعی بیش از آنکه تابع شایستگی، تلاش فرد و خودکارآمدی باشد، تابع روابط و رانت باشد،<ref>[https://ejip.ir/article-1-231-fa.html&sw=%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF+%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C فضلی‌نژاد و احمدیان، «اقتصاد رانتی در ایران و راه‌های برون رفت از آن»، 1389ش، ص135].</ref> باور فرد به تأثیرگذاری تلاش‌هایش فرو می‌ریزد<ref group="دیدگاه">فرو می‌ریزد با باور سنخیت ندارد. </ref> و نوعی درماندگی آموخته‌شدۀ اجتماعی شکل می‌گیرد.<ref>[https://nab.basu.ac.ir/article_946.html رحیمی، «نفی رانتیریسم در نهج‌البلاغه»، 1393ش، ص62].</ref> | ||
=== غفلت از مفاخر === | === غفلت از مفاخر === | ||
| خط ۷۲: | خط ۱۱۷: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{پانویس پیش‌نویس}} | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{آغاز منابع}} | |||
* اصغری، محمود، «اهمیت تولید داخلی در اقتصاد مقاومتی از منظر مقام معظم رهبری»، در پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، سال بیست و سوم، شمارة 4، پیاپی 115، زمستان 1396ش. | * اصغری، محمود، «اهمیت تولید داخلی در اقتصاد مقاومتی از منظر مقام معظم رهبری»، در پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، سال بیست و سوم، شمارة 4، پیاپی 115، زمستان 1396ش. | ||
| خط ۱۳۳: | خط ۱۸۰: | ||
* میرمرعشی، انوشه، «مواریث مکتوب، از دوره طلایی تمدن اسلامی»، وب‌سایت پژوهشکدة تاریخ معاصر، تایخ درج مطلب: 30 آذر 1401ش. | * میرمرعشی، انوشه، «مواریث مکتوب، از دوره طلایی تمدن اسلامی»، وب‌سایت پژوهشکدة تاریخ معاصر، تایخ درج مطلب: 30 آذر 1401ش. | ||
{{پایان منابع}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۸ آذر ۱۴۰۴، ساعت ۱۶:۱۰
خودباوری، ادراک فرد از توانایی‌ها و شایستگی‌های خویش به‌عنوان منشأ رفتار و عملکرد مؤثر.[دیدگاه ۱]
خودباوری، ادراکی عمیق از توانمندی‌های فردی است که در روانشناسی با خودکارآمدی و در نگرش اسلامی با اعتماد به سرمایه‌های فطری و الهی تعریف میشود. تاریخ معاصر ایران، صحنه گذار از خودتحقیری دوران استعمار به احیای خودباوری پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران بوده است؛ تحولی که اکنون آثار آن در سبک زندگی، از الگوی مصرف تا معماری، قابل رصد است. با این‌همه، دستیابی به تمدن نوین اسلامی در گرو رفع موانع ساختاری همچون آموزش حافظه‌محور و اقتصاد رانتی است تا این باور قلبی به شکوفایی عینی برسد.[دیدگاه ۲]
تعریف خودباوری
[ویرایش | ویرایش مبدأ]خودباوری در لغت به معنای باور داشتن به خود است،[۱] اما در اصطلاح علوم رفتاری فراتر از خوش‌بینی به معنای ارزیابی شناختی فرد از توانایی‌هایش برای انجام یک عمل خاص است.[۲] در روانشناسی شناختی، خودباوری تحت عنوان خودکارآمدی جانمایی میشود و به اعتقاد فرد به قابلیت‌هایش برای سازماندهی و اجرای اقدامات لازم جهت مدیریت موقعیت‌های پیش‌رو تعریف میشود.[۳] در اندیشۀ اسلامی خودباوری به معنای باور به سرمایه‌های وجودی اعطاشده از سوی خداوند و مسئولیت‌پذیری برای شکوفایی آنها است. در این رویکرد، خودباوری، اعتماد به نفسِ متصل به مبدأ هستی است.[۴]
تاریخچه خودباوری
[ویرایش | ویرایش مبدأ]بررسی تاریخی[دیدگاه ۳] نشان می‌دهد که مسئله خودباوری همواره تابعی از تحولات فکری و سیاسی جوامع بوده است.[دیدگاه ۴]
تاریخچۀ خودباوری در جهان[دیدگاه ۵]
[ویرایش | ویرایش مبدأ]تا پیش از رنسانس، در بسیاری از مکاتب غربی و شرقی، انسان مقهور سرنوشت یا نیروهای ماورایی پنداشته می‌شد.[۵] با ظهور اومانیسم و در دوران روشنگری، عاملیت انسان محوریت یافت.[۶] اما صورت‌بندی علمی این مفهوم در قرن بیستم و با عبور از رویکردهای جبرگرایانه، مانند روانکاوی فروید و رفتارگرایی رادیکال رخ داد.[۷] ظهور روانشناسی انسان‌گرای مزلو و راجرز و سپس نظریۀ شناخت اجتماعی، انسان را موجودی فعال، انتخاب‌گر و توانمند در تغییر محیط معرفی کرد.[۸]
تاریخچۀ خودباوری در ایران
[ویرایش | ویرایش مبدأ]سیر خودباوری در ایران فراز و نشیب‌های قابل تأملی داشته است. ایرانِ پیش از دوران استعمار، به‌عنوان یکی از قطب‌های تمدنی، از سطح بالایی[دیدگاه ۶] از خودباوری فرهنگی و علمی برخوردار بود.[۹] اما با آغاز دوران قاجار و مواجهه با پیشرفت‌های تکنولوژیک غرب، شوکِ ناشی[دیدگاه ۷] از شکست‌های نظامی و عقب‌ماندگی صنعتی، بستر ظهور پدیده‌ای را رقم زد که نتیجۀ آن تضعیف خودباوری بود[دیدگاه ۸].[۱۰]
روشنفکران عصر مشروطه[۱۱] و پس از آن[دیدگاه ۹] دوران پهلوی، غالباً راه پیشرفت را در تجدد آمرانه[دیدگاه ۱۰] و تقلید از غرب می‌جستند.[۱۲] جملاتی نظیر «ایرانی حتی توان ساختن لوله هنگ را ندارد»[دیدگاه ۱۱]،[۱۳] نماد بارز[دیدگاه ۱۲] این فقدان خودباوری بود. جلال آل‌احمد در کتاب غرب‌زدگی، این وضعیت را بیماری‌ای توصیف می‌کند[دیدگاه ۱۳] که در آن هویت ایرانی، اصالت خود را از دست داده و به پوسته‌ای برای تقلید از ماشینیسم غربی تبدیل میشود.[۱۴]
با وقوع انقلاب اسلامی، الگوی حاکم، تغییر بنیادین یافت. شعار ما می‌توانیم و قطع وابستگی سیاسی، تلاشی برای احیای خودباوری بود[دیدگاه ۱۴].[۱۵] جنگ تحمیلی[دیدگاه ۱۵] هشت‌ساله، علیرغم خسارات مادی، به آزمایشگاهی بزرگ[دیدگاه ۱۶] برای اثبات توانمندی‌های داخلی تبدیل شد[دیدگاه ۱۷].[۱۶] در دهه‌های اخیر، پیشرفت در صنایعی مانند هسته‌ای، نظامی، نانو و پزشکی، نمادهای عینی[دیدگاه ۱۸] بازگشت خودباوری به ساحت علمی کشور هستند[دیدگاه ۱۹]، هرچند در ساحت فرهنگی همچنان چالش‌هایی وجود دارد.[۱۷]
ارتباط خودباوری با سبک زندگی[دیدگاه ۲۰]
[ویرایش | ویرایش مبدأ]سبک زندگی، ویترین باورهای یک جامعه است[دیدگاه ۲۱]. خودباوری یا فقدان آن، به‌طور مستقیم در الگوهای رفتاری، مصرفی و نمادینِ زندگی روزمرۀ ایرانیان بازتاب می‌یابد که به برخی از نمونه‌های عینی آن اشاره میشود:
الگوی مصرف و برندگرایی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]یکی از ملموس‌ترین شاخص‌های سنجش خودباوری در سبک زندگی، رفتار مصرف‌کننده است. در جامعه‌ای که دچار ضعف خودباوری است، کالای خارجی نه صرفاً به دلیل کیفیت، بلکه[دیدگاه ۲۲] به‌عنوان نماد منزلت مصرف میشود. پدیدۀ برندبازی[دیدگاه ۲۳] و ترجیح برندهای غربی حتی در کالاهایی که نمونۀ مشابه و باکیفیت داخلی دارند، ریشه در این باور دارد که هرچه ایرانی است، بی‌کیفیت است[دیدگاه ۲۴]. این رفتار، چرخه‌ای معیوب[دیدگاه ۲۵] تولید می‌کند: عدم خرید کالای ایرانی منجر به تضعیف تولیدکننده میشود و تضعیف تولید، کیفیت را کاهش می‌دهد و این کاهش کیفیت، دوباره باور به ناتوانی داخلی را تقویت می‌کند.[۱۸] در مقابل، سبک زندگی مقاومتی[دیدگاه ۲۶] بر اولویت مصرف کالای بومی به‌عنوان یک کنشِ هویت‌ساز تأکید دارد[دیدگاه ۲۷].[۱۹]
معماری و فضای شهری[دیدگاه ۲۸]
[ویرایش | ویرایش مبدأ]نمای ساختمان‌ها و دکوراسیون منازل، تجلی‌گاه خودباوری در عرصۀ فرهنگ است. رواج نماهای موسوم به رومی یا کلاسیک غربی در شهرهای ایران و حذف معماری درون‌گرا و متناسب با اقلیم ایران، نشانه‌ای از بحران هویت و ضعف خودباوری است. شهروندی که خانۀ خود را با تقلید ناشیانه از قصرهای اروپایی تزیین می‌کند، ناخودآگاه اعلام می‌کند که میراث معماری و هنری خود را برای زندگی امروز ناکافی یا حقیر می‌داند. در سوی مقابل، بازگشت به مؤلفه‌های معماری ایرانی-اسلامی در برخی سازه‌های مدرن، نشانگر احیای اعتماد به داشته‌های بومی است.[۲۰]
زبان و ادبیات گفتاری
[ویرایش | ویرایش مبدأ]زبان، حامل فرهنگ است. استفادۀ افراطی از واژگان انگلیسی در محاورات روزمره و نام‌گذاری مغازه‌ها یا محصولات با حروف لاتین، مصداق بارز دیگری از ضعف خودباوری است.[۲۱] در سبک زندگی برخی طبقات اجتماعی، به کار بردن واژگان بیگانه نشانه‌ای از باکلاسی و دانش تلقی میشود، در حالی که در برخی از ملل، تعصب بر زبان مادری بخشی از غرور ملی است.[دیدگاه ۲۹] خودباوری زبانی به معنای پاسداشت زبان فارسی به‌عنوان یک رکن هویتی و پرهیز از آلودگی زبانی است. [۲۲]
تعامل با بیگانه و توریسم
[ویرایش | ویرایش مبدأ]نوع برخورد بدنۀ جامعه با اتباع خارجی، سنجه‌ای دیگر برای خودباوری است. گاه مشاهده میشود که در مواجهه با توریست‌های غربی، نوعی شیفتگی و کرنش افراطی[دیدگاه ۳۰] وجود دارد،[۲۳] در حالی که در مواردی، برخورد با اتباع کشورهای همسایه تحقیرآمیز است.[۲۴] انسانِ دارای خودباوری اسلامی، طبق اصل عزت، با همه انسان‌ها برخوردی محترمانه و برابر دارد و نه دچار خودباختگی در برابر غرب میشود[۲۵] و نه دچار نژادپرستی در برابر دیگران.[۲۶]
رسانه و نگرش به آینده
[ویرایش | ویرایش مبدأ]مصرف رسانه‌ای و بازنمایی واقعیت‌ها، نقش کلیدی در ساخت خودباوری دارد. بمباران خبری[دیدگاه ۳۱] شبکه‌های ماهواره‌ای و فضای مجازی که با تکنیک‌های جنگ شناختی، ایران را ویرانه و غرب را بهشت ترسیم می‌کنند، منجر به شکل‌گیری پدیدۀ احساس بدبختی میشود که لزوماً با واقعیت‌های آماری منطبق نیست.[۲۷] در سبک زندگی مطلوب[دیدگاه ۳۲]، سواد رسانه به فرد کمک می‌کند تا ضمن دیدن مشکلات، دستاوردها را نیز ببیند و به جای انفعال و مهاجرت ذهنی، به کنشگری برای اصلاح بپردازد[دیدگاه ۳۳].[۲۸][دیدگاه ۳۴]
اهمیت خودباوری در تحقق تمدن نوین اسلامی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]خودباوری در منظومه فکری انقلاب اسلامی، سنگ بنای تمدن نوین اسلامی است. هیچ تمدنی با تقلید ساخته نمیشود[دیدگاه ۳۵]. تمدن‌سازی نیازمند تولید علم، تولید سبک زندگی و تولید نظام‌های اجتماعی است و همه اینها مستلزم آن است که جامعه باور کند ما می‌توانیم. اهمیت این مدخل در آن است که گذار از وضعیت کشور در حال توسعه به قدرت بین‌المللی بدون عنصر روانیِ خودباوری امکان‌پذیر نیست. خودباوری، هزینه‌های کنترل اجتماعی را کاهش می‌دهد، سرمایۀ اجتماعی را افزون می‌کند و مقاومت جامعه را در برابر تحریم‌ها و فشارهای خارجی به طرز چشمگیری ارتقا می‌بخشد.[۲۹]
موانع نهادینه‌سازی خودباوری
[ویرایش | ویرایش مبدأ]با وجود بلوغ خودباوری[دیدگاه ۳۶] در عرصه‌های علمی و دفاعی،[۳۰] سبک زندگی عمومی در ایران هنوز به بازسازی نیاز دارد. دستیابی به خودباوری پایدار، منوط به رفع موانع موجود در مسیر نهادینه‌سازی آن است که به برخی از آنها اشاره میشود[دیدگاه ۳۷]:
نظام آموزشی حافظه‌محور
[ویرایش | ویرایش مبدأ]مدارس و دانشگاه‌هایی که به جای مهارت‌پروری و حل مسئله، بر حفظیات و نمره تمرکز دارند، فارغ‌التحصیلانی تربیت می‌کنند که دانش دارند اما توانش ندارند. این شکاف میان نظر و عمل، قاتل خودباوری [دیدگاه ۳۸]است.[۳۱]
اقتصاد رانتی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]وقتی کسب ثروت و جایگاه اجتماعی بیش از آنکه تابع شایستگی، تلاش فرد و خودکارآمدی باشد، تابع روابط و رانت باشد،[۳۲] باور فرد به تأثیرگذاری تلاش‌هایش فرو می‌ریزد[دیدگاه ۳۹] و نوعی درماندگی آموخته‌شدۀ اجتماعی شکل می‌گیرد.[۳۳]
غفلت از مفاخر
[ویرایش | ویرایش مبدأ]عدم معرفی جذاب و امروزیِ دانشمندان و قهرمانان ملی به نسل جدید،[۳۴] باعث شده است که نوجوانان الگوهای خود را در سلبریتی‌های داخلی و خارجی جستجو کنند.[۳۵]
پانویس
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- ↑ علیزاده و قطبی، «خودباوری در روایات امام علی(ع)»، 1402ش، ص34.
- ↑ آرتینو جونیور، «خودکارآمدی تحصیلی: از نظریة آموزشی تا عمل آموزشی»، وب‌سایت PubMed.
- ↑ بندورا، «خودکارآمدی: به سوی یک نظریه یکپارچه برای تغییر رفتار»، وب‌سایت APA PsycNet.
- ↑ علیزاده و قطبی، «خودباوری در روایات امام علی(ع)»، 1402ش، ص35.
- ↑ عبادیان، «جبر و اختیار در اندیشه اسپینوزا»، وب‌سایت پرتال جامع انسانی.
- ↑ محمودی، «روشنگری چیست؟»، وب‌سایت پرتال جامع انسانی.
- ↑ اورسکید، «به دنبال اسکینر و یافتن فروید»، وب‌سایت PubMed.
- ↑ بندورا، «به سوی روانشناسی عامل انسانی»، وب‌سایت PubMed.
- ↑ میرمرعشی، «مواریث مکتوب، از دوره طلایی تمدن اسلامی»، وب‌سایت پژوهشکدة تاریخ معاصر.
- ↑ عطاردی و زیبنده، «تحلیل تطبیقی ـ تاریخی چگونگی مواجهه ایرانیان با فناوری‌های نوظهور در تاریخ معاصر و تأثیر آن بر نظام خط‌مشی‌گذاری کشور (موردهای مطالعه: قاجاریه و پهلوی)»، 1400ش، ص446-448.
- ↑ واقعا کل روشنفکران عصر مشروطه و پهلوی همینگونه بود؟ سیاه نمایی مطلق نیست؟ به نظرم این نوع نگارش خلاف اصول دانشنامه نگاری است.
- ↑ عطاردی و زیبنده، «تحلیل تطبیقی ـ تاریخی چگونگی مواجهه ایرانیان با فناوری‌های نوظهور در تاریخ معاصر و تأثیر آن بر نظام خط‌مشی‌گذاری کشور (موردهای مطالعه: قاجاریه و پهلوی)»، 1400ش، ص450.
- ↑ «چه کسی گفت ایرانی ها نمی توانند لولهنگ هم بسازند؟»، خبرگزاری میزان.
- ↑ آل احمد، جلال، غرب‌زدگی، 1396ش، ص13-26.
- ↑ خامنه‌ای، «شعار ما می‌توانیم»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای.
- ↑ قهرمانی، «فواید جنگ 8 ساله ایران و عراق»، وب‌سایت مرکز اسناد، تحقیقات و نشر معارف دفاع مقدس و مجاهدت‌های سپاه.
- ↑ خامنه‌ای، «دستاوردهای انقلاب اسلامی»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای.
- ↑ اصغری، «اهمیت تولید داخلی در اقتصاد مقاومتی از منظر مقام معظم رهبری»، 1396ش، ص62-64.
- ↑ خامنه‌ای، «اقتصاد مقاومتی»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای.
- ↑ دنبلی و همکاران، «بازشناسی مؤلفه‌های هویت‌بخش منظر شهری در شهرهای ایرانی-اسلامی - مطالعة موردی تهران»، 1397ش، ص228-229.
- ↑ «ممنوعیت فراموش‌شده؛ خیابان‌ها ویترین اسامی و واژه‌های بیگانه»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ مجتهدی، «استفاده از لغات بیگانه باید قدغن شود»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای.
- ↑ «چگونگی برخورد با گردشگران خارجی/ از ممنوعیت سلفی گرفتن با آنها تا کنار گذاشتن تعارف و احترام بیش از اندازه»، خبرگزاری برنا.
- ↑ «اندر مصائب مهاجران افغان در ایران»، روزنامة دنیای اقتصاد.
- ↑ خمینی، «صحيفه امام»، 1389ش، ص379-380.
- ↑ سورۀ حجرات، آیه 13.
- ↑ خانعلی‌زاده، «رسانه‌های جدید را به رسمیت بشناسیم»، وب‌سایت پژوهشکدۀ تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام.
- ↑ خوشنویس، «سواد رسانه‌ای، ساز و کار مقاومت در برابر تهاجم رسانه‌ها»، 1389ش، ص17.
- ↑ صدری‌فر و مولوی، «مقدمات و الزامات ایجاد تمدن نوین اسلامی»، 1400ش، ص47.
- ↑ خامنه‌ای، «دستاوردهای انقلاب اسلامی»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای.
- ↑ لیاقت‌دار و ماهینی، «بررسی دو رویکرد حافظه‌محور و اندیشه‌محور؛ به روش‌های آموزش با تأکید بر روایات منقول از امام علی(ع)»، 1392ش، ص65-66.
- ↑ فضلی‌نژاد و احمدیان، «اقتصاد رانتی در ایران و راه‌های برون رفت از آن»، 1389ش، ص135.
- ↑ رحیمی، «نفی رانتیریسم در نهج‌البلاغه»، 1393ش، ص62.
- ↑ عباسی، «عوامل دین‌گریزی و گرایش جوانان به فرهنگ غرب»، وب‌سایت پرتال جامع انسانی.
- ↑ کوچکزائی و همکاران، «بررسی سلبریتی‌سازی در رسانه و بحران هویت نوجوان در جامعه»، 1397ش، ص118-119.
- دیدگاه‌های ارزیابان
- ↑ این متن در وضعیت فعلی، ساختار یک «مقاله‌ی ترویجی-تحلیلی» را دارد و فاقد استانداردهای «دانشنامه‌ای» است. مهم‌ترین اشکالات عبارتند از: ۱. نقض بی‌طرفی و یک‌سویه‌نگری: نویسنده دیدگاه‌های خاص (عمدتاً گفتمان رسمی پس از انقلاب) را به عنوان «حقایق مطلق» بیان کرده است. دیدگاه‌های متفاوت یا انتقادی حذف شده‌اند. خوب است که ضمن طرح رویکردهای مختلف روایت مطلوب به صورت هوشمندانه در متن گنجانده شود. ۲. استفاده از ادبیات احساسی و قضاوت‌گر: متن پر از صفت‌ها و تشبیه‌های ادبی، حماسی یا تحقیرآمیز است که جایگاهی در متن علمی ندارند. لذا بجای تعابیر چون قاتل خودباوری، آزمایشگاه بزرگ جنگ، تقلید ناشیانه، کرنش افراطی، بمباران خبری، شوک، ویترین، آلودگی زبانی از تعابیر علمی و دقیق استفاده شود. موارد در متن مشخص شده است. ۳. تحقیق دست‌اول و نتیجه‌گیری شخصی: نویسنده پارامترهای مختلف (مثل معماری، برندگرایی و زبان) را کنار هم چیده تا خودش نتیجه بگیرد که «خودباوری کم یا زیاد شده است». در دانشنامه، نویسنده حق تحلیل ندارد، فقط باید تحلیل‌های منابع معتبر را گزارش کند. بنابراین از بیان روابط علت و معلولی که منبع دقیق ندارند پرهیز شود. (مثلاً ادعای اینکه «خرید برند خارجی باعث کاهش کیفیت تولید داخل میشود» نیاز به ارجاع به یک اقتصاددان دارد، نه نظر نویسنده). ۴. لحن تجویزی و موعظه‌گر: متن تلاش می‌کند مخاطب را نصیحت کند یا راهکار ارائه دهد (بایدها و نبایدها) بنابراین جملات دستوری و آرمانی باید به جملات توصیفی تبدیل شوند. برای مثال به جای جمله «باید از مفاخر تجلیل کنیم تا نوجوانان الگو بگیرند.» از جمله «کارشناسان فرهنگی معتقدند عدم معرفی مفاخر، منجر به تغییر الگوی نوجوانان شده است.» استفاده شود. موارد به صورت جزی در خود متن مشخص شده است. اول کامنت‌ها را نگاه کنید بعد اصلاحات را اعمال کنید.
- ↑ کاملا جهت‌گیرانه نگارش شده است. از اول نویسنده کاملا رو بازی کرده و مشخص کرده است که می خواهد ذیل خود باوری چه بگوید.
- ↑ کدام بررسی تاریخی؟ توسط چه کسی؟ این عبارت برای فرار از ارجاع دقیق و خلاف دانشنامه نگاری که متکی بر منبع است.
- ↑ منبع؟
- ↑ به نظرم در بررسی پیشینه وحدت رویه وجود ندارد. در قسمت پیشینه در غرب به تفکر خودباوری در مکاتب غربی پرداخته شده و در ایران به خودباوری به عنوان یک واقعیت عینی. لازم است که وحدت رویه حفظ شود.
- ↑ غلو نیست؟
- ↑ تعبیر شوک ناشی از ... تعبیر توصیفی است، ولی اگر به منبع نسبت داده نشود بیانگر حس نویسنده است که این امر خلاف ویکی نگاری است.
- ↑ بجای «بود» از شمرده شده یا امثال آن که بیانگر حکایت باشد استفاده شود.
- ↑ تعبیر «پس از آن» اضافی است
- ↑ اگر تعبیر در منبع اصلی استفاده شده است خوب است و الا باید اصلاح شود. چون جهت گیری را می رساند.
- ↑ این جمله را نمیشود به کل دوره منتسب کرد. تعمیم جز به کل است.
- ↑ تعابیر مثل بارز برای ویکی شاید مناسب نباشد
- ↑ دیدگاه جلال آل‌احمد در مورد غرب‌زدگی به عنوان حقیقت محض بیان شده، در حالی که در ویکی باید نوشت: جلال آل‌احمد معتقد بود که
- ↑ به نظرم این بخش خیلی شعاری است و لحن تبلیغی دارد. عباراتی مثل «تلاشی برای احیای خودباوری» یا «نمادهای عینی بازگشت خودباوری»، گزاره‌های ارزشی هستند که به عنوان فکت ارائه شده است.
- ↑ جنگ تحمیلی جهت گیری دارد. از تعبیر جنگ ایران و عراق استفاده شود
- ↑ تجربیات دوران جنگ
- ↑ عبارت «آزمایشگاهی بزرگ برای اثبات توانمندی‌ها» کاملاً ادبی، حماسی و غیر دانشنامه ای است. بجای آن از تعابیر چون «برخی تحلیلگران معتقدند فشارهای دوران جنگ باعث تقویت صنایع دفاعی داخلی شد» استفاده شود. البته با ذکر منبع
- ↑ چه کسی گفته است که اینها نماد عینی خودباروی است؟ تعبیر شماست یا از شخص دیگر؟ منبع را درج کنید.
- ↑ به جای تعبیر هستند که بیانگر نظر نویسنده است، از شمرده شده استفاده شود که بیانگر خبری بودن باشد. همچنین وقایع تاریخی دستاوردهای جنگ، هسته‌ای و نانو را کنار هم چییده شده است تا نویسنده نتیجه بگیرد که خودباوری بازگشته است. این تحقیق دست اول شمرده میشود. بجای این از این نوع تعابیر استفاده شود: مقامات ایران پیشرفت در صنایعی چون هسته‌ای را نشانه‌ای از خودباوری ملی می‌دانند.
- ↑ چنین عنوانی ضرورتی ندارد. مقاله به نحوی نوشته شود که خود خواننده ارتباط سبک زندگی و خودباوری را درک کند. این قسمت متن تلاش نمیکند که واقعیت را توصیف کند بلکه بدنبل تربیت خواننده است. نمونه ها در هر قسمت ذکر میشود.
- ↑ لزوما سبک زندگی بیانگر باورهای یک جامعه نیست.
- ↑ این عبارت « نه صرفاً به دلیل کیفیت، بلکه» کاملا اضافی است و حذف شود.
- ↑ گرایش به برند.
- ↑ این عبارت دقیقا در مقابل عبارت بالا است. آنجا گفته شد که خودباوری بعد از انقلاب برگشت ولی اینجا به نحوی روایت می شود که جامعه ایران دستخوش خودتحقیری است. علاوه برآن کلی گویی صورت گرفته است. متن ادعا می‌کند: «هرچه ایرانی است، بی‌کیفیت است». آیا تمام جامعه چنین باوری دارند؟ این یک کلی‌گویی بدون آمار است.
- ↑ قضاوت ارزشی است
- ↑ رویکردهای نظیر اقتصاد مقاومتی
- ↑ فکر نمی کنم که مقام معظم رهبری از کنش هویت ساز استفاده کرده باشد.
- ↑ استفاده از عبارات «تقلید ناشیانه» یا «حقیر دانستن میراث»، قضاوت صریح نویسنده است. در دانشنامه نویسنده نمی‌گوید نمای رومی «زشت» یا «نشانه حقارت» است؛ بلکه می‌گوید: «برخی منتقدان معماری معتقدند که رواج نمای رومی، تناسبی با اقلیم ایران ندارد.»
- ↑ در این قسمت بجای خودباوری نشانه های عدم خودباوری بیان شده است.
- ↑ رفتار احترام‌آمیز استفاد شود. بار جهت گیری آن کم است
- ↑ بجای بمباران از حجم بالای اخبار رسانه‌ها استفاده کنید.
- ↑ این جهت گیرانه است.
- ↑ عباراتی مانند «سبک زندگی مقاومتی»، «کنش هویت‌ساز»، «انسان دارای خودباوری اسلامی» و «اصل عزت»، ادبیات گفتمانی خاصی هستند که ما استفاده میکنیم و استفاده از این تعابیر خواننده طرف مقابل را بلافاصله از ما دور می کند. باید از تعابیر عملی مورد قبول همه استفاده شود. همچین دقت داشته باشد که «ویترین باورها»، «بمباران خبری»، «بهشت ترسیم کردن»، «مهاجرت ذهنی». اینها عبارات ادبی و ژورنالیستی هستند، نه عبارات دقیق علمی. ویکی جای استفاده از کلمات استعاره ای نیست. چون قرار است که هر کلمه یک مدخل برای مقالات بعدی ما باشد. بله بهشت غرب یک اصطلاح رایج است.
- ↑ کل این قسمت را می شود به این شکل نوشت: رابطه خودباوری و سبک زندگی جامعه‌شناسان معتقدند میان سطح خودباوری ملی و انتخاب‌های سبک زندگی رابطه‌ای متقابل وجود دارد. الگوهای مصرف برخی پژوهشگرانِ رفتار مصرف‌کننده، ترجیح کالاهای خارجی نسبت به داخلی حتی در شرایط کیفیت برابر را نشانه‌ای از ضعف اعتماد به تولید ملی می‌دانند. در مقابل، در برخی گفتمان‌های اقتصادی ایران، بر مصرف کالای داخلی به‌عنوان راهکاری برای تقویت اقتصاد تأکید شده است. معماری گسترش معماری نئوکلاسیک معروف به نمای رومی در دهه‌های اخیر، مورد انتقاد برخی معماران قرار گرفته است. منتقدان این سبک را ناسازگار با اقلیم و فرهنگ ایران دانسته و آن را نشانه‌ای از گسست فرهنگی می‌دانند. زبان استفاده از واژگان انگلیسی در مکالمات روزمره یا تابلوهای تجاری، از دیدگاه فرهنگستان زبان و ادب فارسی، تهدیدی برای هویت زبانی محسوب میشود. رسانه برخی تحلیلگران رسانه بر این باورند که بازنمایی‌های منفی از وضعیت داخلی در شبکه‌های ماهواره‌ای، می‌تواند بر ادراک عمومی از امید به آینده تأثیر بگذارد.
- ↑ بسیار ادعای قاطع است. پس اشاعه و الگو برداری فرهنگی و تمدنی چیست؟
- ↑ بلوغ خود باوری رایج نیست.
- ↑ منبع؟
- ↑ قاتل خودباوری مرسوم نیست. خیلی عاطفی و احساسی است. نمی دانم که در منبع اصلی این تعبیر استفاده شدها ست یا نه؟ ضمن اینکه لطفا چیزهایی را بیارید که در منابع به عنوان مانع خودباوری ذکر شده است. اگر اینها آمده است که خوب است و الا تحلیلی نگارش نشود.
- ↑ فرو می‌ریزد با باور سنخیت ندارد.
منابع
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- اصغری، محمود، «اهمیت تولید داخلی در اقتصاد مقاومتی از منظر مقام معظم رهبری»، در پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، سال بیست و سوم، شمارة 4، پیاپی 115، زمستان 1396ش.
- «اندر مصائب مهاجران افغان در ایران»، روزنامة دنیای اقتصاد، تاریخ درج مطلب: 22 شهریور 1395ش.
- اورسکید، گی‌یر، «به دنبال اسکینر و یافتن فروید»، وب‌سایت PubMed، تاریخ درج مطلب: سپتامبر 2007م.
- آرتینو جونیور، آنتونی آر، «خودکارآمدی تحصیلی: از نظریة آموزشی تا عمل آموزشی»، وب‌سایت PubMed، تاریخ درج مطلب: 11 آوریل 2012م.
- آل احمد، جلال، غرب‌زدگی، تهران، فردوس، فرهنگ روز، چاپ یازدهم، 1396ش.
- بندورا، آلبرت، «به سوی روانشناسی عامل انسانی»، وب‌سایت PubMed، تاریخ درج مطلب: ژوئن 2006م.
- بندورا، آلبرت، «خودکارآمدی: به سوی یک نظریه یکپارچه برای تغییر رفتار»، وب‌سایت APA PsycNet، تاریخ درج مطلب: 1977م.
- «چگونگی برخورد با گردشگران خارجی/ از ممنوعیت سلفی گرفتن با آنها تا کنار گذاشتن تعارف و احترام بیش از اندازه»، خبرگزاری برنا، تاریخ درج مطلب: 26 بهمن 1400ش.
- «چه کسی گفت ایرانی ها نمی توانند لولهنگ هم بسازند؟»، خبرگزاری میزان، تاریخ درج مطلب: 1 فروردین 1395ش.
- خامنه‌ای، سیدعلی، «اقتصاد مقاومتی»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، تاریخ بازدید: 4 آذر 1404ش.
- خامنه‌ای، سیدعلی، «دستاوردهای انقلاب اسلامی»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، تاریخ درج مطلب: 10 بهمن 1395ش.
- خامنه‌ای، سیدعلی، «شعار ما می‌توانیم»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، تاریخ بازدید: 4 آذر 1404ش.
- خانعلی‌زاده، مهدی، «رسانه‌های جدید را به رسمیت بشناسیم»، وب‌سایت پژوهشکدۀ تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام، تاریخ درج مطلب: 20 آذر 1399ش.
- خمینی، روح‌الله، «صحيفه امام»، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، چاپ پنجم، 1389ش.
- خوشنویس، ناهید، «سواد رسانه‌ای، ساز و کار مقاومت در برابر تهاجم رسانه‌ها»، در نشریۀ روابط عمومی، شمارۀ 72، خرداد و تیر 1389ش.
- دنبلی، سارا و همکاران، «بازشناسی مؤلفه‌های هویت‌بخش منظر شهری در شهرهای ایرانی-اسلامی - مطالعة موردی تهران»، در فصلنامة نقش جهان، دورة 8، شمارة 4، پیاپی 24، زمستان 1397ش.
- رحیمی، حسن، «نفی رانتیریسم در نهج‌البلاغه»، در فصلنامۀ پژوهش‌های نهج البلاغه، دورۀ 2، شمارۀ 6، پیاپی 6، شهریور 1393ش.
- صدری‌فر، نبی‌اله و مولوی، محمد، «مقدمات و الزامات ایجاد تمدن نوین اسلامی»، در فصلنامۀ علمی مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، دورۀ 9، شمارۀ 2، پیاپی 18، تابستان 1400ش.
- عبادیان، محمود، «جبر و اختیار در اندیشه اسپینوزا»، وب‌سایت پرتال جامع انسانی، تاریخ درج مطلب: 1382ش.
- عباسی، محمد، «عوامل دین‌گریزی و گرایش جوانان به فرهنگ غرب»، وب‌سایت پرتال جامع انسانی، تاریخ درج مطلب: 1386ش.
- عطاردی، محمدرضا و زیبنده، حسین، «تحلیل تطبیقی ـ تاریخی چگونگی مواجهه ایرانیان با فناوری‌های نوظهور در تاریخ معاصر و تأثیر آن بر نظام خط‌مشی‌گذاری کشور (موردهای مطالعه: قاجاریه و پهلوی)»، در نشریة دانش سیاسی، دورة 17، شمارة 2، پیاپی 34، مهر 1400ش.
- علیزاده، فرشته و قطبی، ثریا، «خودباوری در روایات امام علی(ع)»، در نشریة مشکوة، دورة 42، شمارة 1، پیاپی 158، 1402ش.
- فضلی‌نژاد، سیف‌الله و احمدیان، مرتضی، «اقتصاد رانتی در ایران و راه‌های برون رفت از آن»، در مجلۀ اقتصادی، دورۀ 10، شمارۀ 11 و 12، بهمن و اسفند 1389ش.
- قهرمانی، عباس، «فواید جنگ 8 ساله ایران و عراق»، وب‌سایت مرکز اسناد، تحقیقات و نشر معارف دفاع مقدس و مجاهدت‌های سپاه، تاریخ درج مطلب: 27 بهمن 1403ش.
- کوچکزائی، مصطفی و همکاران، «بررسی سلبریتی‌سازی در رسانه و بحران هویت نوجوان در جامعه»، در جامعه فرهنگ رسانه، دورۀ 7، شمارۀ 29، زمستان 1397ش.
- لیاقت‌دار، محمدجواد و ماهینی، فاخته، «بررسی دو رویکرد حافظه‌محور و اندیشه‌محور؛ به روش‌های آموزش با تأکید بر روایات منقول از امام علی(ع)»، در اسلام و پژوهش‌های تربیتی، شمارۀ 1، پیاپی 9، بهار و تابستان 1392ش.
- مجتهدی، کریم، «استفاده از لغات بیگانه باید قدغن شود»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، تاریخ بازدید: 27 شهریور 1395ش.
- محمودی، سیدعلی، «روشنگری چیست؟»، وب‌سایت پرتال جامع انسانی، تاریخ درج مطلب: 1382ش.
- ممنوعیت فراموش‌شده؛ خیابان‌ها ویترین اسامی و واژه‌های بیگانه»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: 16 مهر 1404ش.
- میرمرعشی، انوشه، «مواریث مکتوب، از دوره طلایی تمدن اسلامی»، وب‌سایت پژوهشکدة تاریخ معاصر، تایخ درج مطلب: 30 آذر 1401ش.