در حال ویرایش پیش‌نویس:عفت

'''<big>عفت؛</big>''' از سجایای اخلاقی و عامل پارسایی و پاکدامنی در سبک زندگی. 
عِفَّت، حالتی در وجود انسان است که او را از انجام محرمات بازمی‌دارد. عفت جنسی، عفت در گفتار، عفت مالی و عفت شکم از اقسام عفت است که آثاری مانند استحکام خانواده، آرامش روانی جامعه و آمرزش گناهان را در پی دارد. 
==مفهوم‌شناسی==
«عفت» در زبان فارسی به‎معنای پارسایی، پرهیزگاری و پاكدامنی است  و به ‎حالتی در انسان اشاره دارد که به‎وسیله آن تن به‎خواسته‎های شهوانی نداده  و از انجام محرمات دوری می‌کند.  عفت، در معنای خاص به پرهیز از تمایلات افراطی جنسی معطوف است.  عفت نزد علمای اخلاق، از ارکان سجایای اخلاقی به‌شمار می‌رود  که تهذیب  و اعتدال نیروی شهوت  و کنترل نفس را به‌دنبال دارد.  
==اهمیت و جایگاه==
عفت را به‌صورت فطری، همۀ انسان‎ها  نیک می‌دانند  و حتى انسان‌های آلوده تلاش مى‏كنند كه خود را عفيف و پاك قلمداد کنند.  دانش‌مندان علم اخلاق، عفت را از امور زيربنایی اخلاق شمرده‌اند  که زمينه‏ساز تحقق برخى صفات اخلاقى ديگر مى‏شود و در سعادت و شقاوت انسان نقش مهمى ايفا مى‏كند.  
از نظر قرآن، نفس در حالت اعتدال ذاتی و ساختار الهی خویش  از فجور اجتناب دارد.  در روایات از عفت به ‎برترین عبادت،  جمال مؤمن  و لباس تقوی یاد شده  و امام علی، شخص عفیف را حبیب خدا نامیده است. 
==انواع==
اندیشمندان مسلمان با تکیه بر آموزه‌های اسلام، عفت را به انواع زیر تفکیک کرده‌اند:
عفت در غریزۀ جنسی: از نظر روان‌شناسی یکی از علت‌های اصلی پریشانی، عقده‌های روانی و اخلاقی، ضعف‌های عصبی، فشارها و انحرافات جنسی است و از راه‌های درمان این بیماری‌ها، ازدواج است.  در فرهنگ غربی برخی به‎سبب مشترک بودن این نیاز بین انسان و حیوان، به آن نگرش منفی و تحقیرآمیز دارند و رهبانیت را تنها راه دینداری و کسب معنویت قلمداد می‎کنند. برخی دیگر، همۀ تحولات شخصیت را به ‌این غریزه مرتبط می‌کنند؛ این دیدگاه به‎زیاده‌روی و بی‎بندوباری در رفتار جنسی می‌انجامد.  در فرهنگ اسلامی برخلاف این دو نگاه، غريزۀ جنسي اگر تحت فرمان عقل باشد  يکي از لذت‌های بی‎بدیل،  سودمند  و موجب دلگرمي در زندگی است.  یگانه راهی که اسلام برای ارضای این غریزه تعیین کرده ازدواج است.  در نگاه قرآن مردان و زنان عفیف کسانی هستند که به ‎همسران خویش بسنده می‌کنند.  قرآن اجتناب از گناهان مربوط به ‎این غریزه را از نشانه‌های ایمان دانسته  و به‎کسانی که به‎دلیل فقر امکان ازدواج ندارند توصیه به‎عفت‌ورزی کرده تا زمانی که به ‎فضل و رحمت خداوند امکان ازدواج پیدا کنند. 
عفت درنگاه: نگاه آلوده، غریزۀ جنسی انسان را تحریک و او را دچار آشفتگی روحی می‌کند.  در سبک زندگی مؤمنانه، مردان و زنان مؤمن مکلف هستند که شرمگاه خود را بپوشانند و چشمان خویش را بر نامحرمان بپوشانند.  در نگاه امام علی بهترین روش مدیریت شهوت کنترل نگاه است و هیچ ورع و مروتی، بالاتر از عفت نگاه نیست. 
عفت در پوشش: در سبک زندگی اسلامی، زنان مؤمن پوشش ویژه‌ای دارند که اصطلاحا به آن حجاب می‌گویند. در اصطلاح قرآن، حجاب عبارت است از پوششی که زن در برابر نامحرمان باید استفاده کند و از عشوه‌گری و خودنمایی بپرهیزد.  حجاب، یکی از احکام مشترک ادیان ابراهیمی و بنا به گواهی متون تاریخی، در بیشتر قریب به اتفاق ملت‏ها و آیین‏های جهان، مرسوم بوده است.  در اسلام، پوشش زن و مرد و مسئله محرم و نامحرم از ضروريات دين قلمداد شده است.  
عفت در گفتار: این گونه از عفت به‌معنای زیبا سخن گفتن با دیگران،  محکم و مطابق با واقع سخن گفتن  و پرهیز از توهین و ناسزا است.  استفاده از كنايه‏ها در فرهنگ مسلمانان، برای پاسدارى از عفت در گفتار بوده و علاوه بر آن به آهنگ صدا، كيفيت القاء و درون‏مايه سخن نیز توجه می‌کنند.  از این منظر، آهنگ بلند صدا شیوۀ درازگوشان است و انسان عفیف مخاطبان خود را با آهنگ بلند مورد خطاب قرار نمی‌دهد.  در این چارچوب به مسلمانان سفارش شده بود که آهنگ صداي‌شان بلندتر از آهنگ صداى پيامبر، نباشد  و آهنگ صدای فرزندان نیز فروتر از صداى پدر و مادر باشد.  در فرهنگ اسلامی از زنان انتظار می‌رود که با نامحرمان به ‎ناز و عشوه‌گری سخن نگويند؛  مردان نیز از شوخی با زنان نامحرم  و توصیف زيبايى‏هاى زنى براى مردان نامحرم  بپرهیزند. 
عفت مالی: این بعد از عفت، به‏معنای پرهیز از کسب حرام  و حفظ مناعت طبع و قناعت است.  عفت مالی در ادبیات فارسی با اصطلاح لقمه حرام آمده  و ناظر به درآمد نامشروع است.  در فرهنگ اسلامی در کنار سفارش به ‎چگونگی نگهداری اموال یتیمان و سفهاء به پرهیز از تصرف شخصی در اموال آنان توجه شده است  و تصرف عدوانی در مال یتیم، به‎ خوردن آتش تشبیه شده است.  از نظر قرآن عفّت مالی شامل پرهیز از هر درآمد نامشروع است.  از نظر قرآن انسان عفیف، به‌کار و تلاش خود تکیه دارد و از سربار شدن بر مردم و درخواست از آنان ابا دارد.  
عفت در خوراک: این گونه از عفت، ناظر به آن است که انسان غذای حرام و شبهه‎ناک نخورد و در جهت تأمین غذا، مرتکب حرام نشود.  در نگاه امام علی خداوند کم‌خوردن، کم‌خفتن و کم‌گفتن را دوست دارد و هرگاه خداوند خیر و صلاح بنده‌اش را بخواهد شکم او را از طعام حرام پاکیزه می‌کند.  حکما معتقدند کسی که شکمش را از غذا پر می‌کند، حکمت در قلبش داخل نشده و به ملکوت آسمان‌ها راهی ندارد.  بر اساس روایات، روزه گرفتن، گرسنگى‌کشیدن و كم‌خورى‏، بدن را از بيماري‎ها و دل را از طغيان در امان مى‏دارد.  
==آثار عفت در زندگی==
از نگاه حکما، عفت ثمرات زیادی در زندگی دارد، مانند:
1. استحکام بنیان خانواده: کسانی که زندگی عفیفانه دارند همسران شان به سلامت اخلاقی آنها اطمینان‌ داشته و با خاطری آسوده به انجام وظایف خانوادگی می‎پردازند.  در مقابل، همسران بی‎بندوبار به‎یکدیگر بدبین‌اند و در زندگی آنها، مهر پایدار حاکم نیست. 
2. آرامش روانی: در نگاه امام علی کسی که چشم از حرام فرو ‌می‌بندد، اندوهش کاهش یافته و روانش آسایش می‌یابد.  عفت، نیاز فطری انسان است و کسانی که زندگی عفیفانه دارند از آرامش روانی برخوردارند. در مقابل انسان‎های بی‎عفت مملو از احساس گناه و تنفر از خود هستند. 
3. سلامت روانی فرد و جامعه: اسلام کامجویی‌های‏ جنسى‏ را به محيط خانوادگى و به همسر مشروع اختصاص داده، به‎ همین جهت محیط زندگی، خالص براى فعاليت و سالم از آزارهای جنسی و روانی ‎است.  
4. حفظ حرمت اشخاص: بی‎عفّتی، بی‎آبرویی در پی دارد و عفّت‎پیشگی افراد عفیف را نیک‌نام و به آن‎ها شخصیّت و احترام میبخشد.  
5. آمرزش گناهان: خداوند عفت مردان و زنان را عاملی مهم برای بهره‌مندی شخص از مغفرت خداوند برمی‌شمارد. 
6. دست‌یابی به حکمت: در نگاه اندیشمندان مسلمان، عفت شکم، یگانه راه دست‌یابی به ‌معارف اصیل و حکمت و همباز شدن با فرشتگان الهی است. از نظر مولوی:
گر تو این انبان ز نان خالی کنی          پر ز گوهرهای اجلالی کنی
طفل جان از شیر شیطان باز کن         بعد از آنش با ملک انباز کن 
7. پایداری جمال و زیبایی: بیبندوباری در امور جنسی، پیری زودرس و ناتوانی زودهنگام جنسی را پدید میآورد و امکان ابتلا به بیماری‌های مقاربتی را افزایش داده و سلامت و نشاط انسان را به‌خطر می‌اندازد. در مقابل عفّت¬پیشگی شادابی و زیبایی انسان را پایدارتر میسازد.  
==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع==
…
* ابن‎بابويه، محمد بن على، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، قم، دار الشريف الرضي، 1406ق.
* ابن‌شعبه حرانى، حسن بن على، تحف العقول عن آل الرسول قم، جامعه مدرسين، 1404ق.
* ابن‌منظور، محمد بن مكرم، لسان العرب، بيروت، دار صادر، 1414ق.
* ابوسعید، فضل‌الله بن ابی‌الخیر، سخنان منظوم ابوسعید ابوالخیر، تهران، کتابخانۀ سنایی، 1350ش.
* «آثار و برکات عفت و پاکدامنی»، وب‌سایت مدرسۀ علمیۀ زینبیۀ کرج، تاریخ درج مطلب: 1 بهمن 1398ش.
* اکبری، محمود، «عفت و پاکدامنی در اسلام»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: 27 مهر 1396ش.
* امام‎خمينى، سیدروح الله، شرح حديث جنود عقل و جهل، قم، موسسه تنظيم و نشر آثار امام‌ خمينى، 1382ش.
* امینی، ابراهیم، اسلام و تعلیم و تربیت، قم، بوستان کتاب قم، 1387ش.
* انصاريان، حسين، عرفان اسلامى، قم، دارالعرفان، 1386ش.
* آقاجمال خوانسارى، محمد بن حسين، شرح آقا جمال‎الدين خوانسارى بر غرر الحكم و درر الكلم، تهران، دانشگاه تهران، 1366ش.
* «پاکدامنی و عفت در خانواده و آثار آن»، وب‌سایت راسخون، تاریخ درج مطلب: 11 شهریور 1398ش.
* پاک‌نژاد، «عفت شکم»، پایگاه اطلاع‌رسانی سیدمحسن پاک‌نژاد، تاریخ درج مطلب: 8 دسامبر 2020م.
* «تامین نیاز جنسی به سبک غرب یا اسلام»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: 29 تیر 1398ش.
* «تأمین نیازهای جنسی همسران»، وب‌سایت راسخون، تاریخ درج مطلب: 28 مهر 1397ش.
* تويسركانى، محمدنبى بن احمد، لئالى الأخبار، قم، العلامة، 1413ق.
* خواجه نصيرالدين طوسى، محمد بن محمد، اخلاق ناصرى، تهران، علميه اسلاميه، 1413ق.
* خیراندیش، حسین، «تأمین نیازهای جنسی»، وب‌سایت شورزندگی، تاریخ بازدید: 24 بهمن 1402ش.
* ديلمى، حسن بن محمد، أعلام الدين في صفات المؤمنين، قم، مؤسسة آل‌البيت، 1408ق.
* راغب ‎اصفهانى، حسين بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت، دار القلم‏، 1412ق.
* رفیعی ‎محمدی، «تأمين نيازهاي جنسي در زندگي زناشويي»، وب‌سایت شورزندگي، تاریخ بازدید: 30 بهمن 1402ش.
* سبحانى ‎تبريزى، جعفر، نظام اخلاقى اسلام: تفسير سورۀ مباركۀ حجرات، قم، بوستان كتاب، 1377ش.
* سبحانى‎نيا، محمد، «عفّت مالی و اقتصادی و درآمد نامشروع»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: 11 دی 1396ش. 
* شبر، عبدالله،‏ اخلاق، ترجمۀ محمدرضا جباران، قم، هجرت،‏ 1378ش.‏
* عارفی، محمدیونس، «آثار و پیامدهای عفّت از دیدگاه اسلام»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 24 مهر 1390ش. 
* علی‌مردی، مهناز و علی‌مردی، محمدمهدی، «حجاب و پوشش در ادیان زرتشت، یهود و مسیحیت»، معرفت ادیان، سال اول شمارۀ سوم، تابستان 1389ش.
* عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، تهران، امیرکبیر، 1360ش.
* فيض كاشانى، محمد، راه روشن، ترجمة محمدصادق عارف، مشهد، بنياد پژوهش‌هاى اسلامى، 1372ش.
* كانون نشر و ترويج فرهنگ اسلامى حسنات اصفهان، سيرى در سپهر اخلاق، قم، صحيفه خرد، 1389ش.
* كلينى، محمد بن يعقوب، اصول كافى (ترجمه كمره اى)، قم، اسوه، 1375ش.
* ليثى واسطى، على بن محمد، عيون الحكم و المواعظ، قم، دارالحديث، 1376ش.
* مجلسى، محمدباقر، بحار الأنوارالجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت، دار إحياء التراث العربي، 1403ق.
* مطهرى، مرتضى،‏ مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى، تهران، صدرا، 1384ش.‏
* مظاهرى، حسين، خانواده در اسلام (مظاهرى)، قم، شفق، بی‌تا.
* مولوی بلخی رومی، جلال‎الدین محمد، مثنوی معنوی، وب‌سایت گنجور، تاریخ بازدید: 2 اسفند 1402ش.
* نراقى، احمد، معراج السعادة، قم، هجرت، 1378ش.

عبدالله اخلاقی
{{ردۀ: ویکی‌زندگی}}
{{ردۀ: اخلاق ‎اسلامی}} 
{{ردۀ: اخلاق}}
{{ردۀ: سبک رفتار}}