در حال ویرایش پیش‌نویس:قوم کرمانج

<big>'''قوم کرمانج؛'''</big> کردهای ساکن در خراسان شمالی. 

قوم کرمانج، طایفه‌ای از قوم کرد است که اغلب در خراسان شمالی زندگی می‌کنند. بسیاری از آداب و رسوم این قوم همچنان پایدار مانده و نشان‌گر کامیابی آنها در تلاش برای حفظ آیین‌ها و سنت‌ها بومی است. 
==معرفی==
قوم کُرمانج یا کِرمانج،  طایفه‌ای از کرد‌ها هستند که اغلب در خراسان شمالی سکونت دارند. آنها دارای  فرهنگ، آداب و رسوم، گویش، پوشش و موسیقی و رقص مخصوص به خود هستند. 
==تاریخچه==
برخی مورخان معتقدند، طوایف کرمانج، بازماندگان ایلات موسوم به چشمگزک هستند که در دورۀ شاه‌عباس صفوی از عثمانی به ایران آمدند.  دلیل اصلی کرمانج‌ها برای سکونت در ایران، تبعید کردها توسط شاهان عثمانی و یاری رساندن حاج‌رستم، از بزرگان قوم کرمانج، به شاهان صفوی بوده است.  حاج‌رستم، برای دفاع از مرزهای شمال خراسان و برای جلوگیری از حملات قبایل ازبک، مغول و ترکمن راهی خراسان شده بود تا مانع سلطۀ این اقوام بر ایران شود. برخی معتقدند کردها قبل از دورۀ صفوی نیز در خراسان زندگی می‌کردند. 
==گسترۀ جغرافیایی==
قوم کرمانج به‌صورت متمرکز در خراسان شمالی در شهرهای اسفراین، بجنورد، قوچان، شیروان، چناران، درگز، نیشابور و روستاهای اطراف آن  و به‌صورت پراکنده در آذربایجان غربی در شهرستان‌های ارومیه، سلماس، خوی، ماکو و پلدشت زندگی می‌کنند.  مردمانی از این قوم در کشورهای ترکیه، سوریه، عراق و بخشی از آسیای میانه و اروپا نیز زندگی می‌کنند.  سکونت‌گاه قوم کرمانج در شمال شرقی ایران، جنوب و بخش‌هایی از شرق و مناطق مرکزی ترکیه یا کردستان ترکیه، کردستان سوریه و کردستان عراق بوده و امروزه گسترۀ سکونت آنها به بیش از ۳۰ کشور رسیده است.  
==جمعیت‌شناسی==
قوم کرمانج حدود ۷۰ درصد از تمام کردهای جهان را شامل می‌شوند.  کرمانج‌ها بزرگ‌ترین گروه قومی در استان خراسان شمالی بوده و حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از جمعیت 811 هزار نفری آن منطقه را تشکیل می‌دهند. بیشترین جمعیت کردنشین در شهرهای قوچان، شیروان، فاروج، بجنورد و اسفراین است  و در شهر اسفراین، حدود ۸۰ درصد جمعیت را کرمانج‌ها تشکیل می‌دهند.  
قوم کرمانج مسلمان و شیعه مذهب هستند.  آنها به گویش کردی کرمانجی  سخن می‌گویند که تفاوت‌های زیادی با کردی‌ میانه و جنوبی دارد.  
==تقسیم‌بندی قوم کرمانج==
قوم کرمانج از ۲۲ طایفه یا ایل با گروه‌های مختلف تشکیل می‌شود  که ۱۲۲ گروه از این طوایف در خراسان ساکن‌اند.  ایل زعفرانلو با ۳۲ زیرشاخه، بزرگ‌ترین ایل کرمانج است  و بیشتر آنها در نیشابور، قوچان، درگز و مشهد ساکن هستند. ایل مراد‌خان یا حسین‌زاده (در شیروان)، ایل توپکانلو (در نیشابور، قوچان، مشهد و سبزوار)،  ایل عمارلو (در نیشابور)، ایل مژدکانلو (در نیشابور)، ایل ملکشاهی و ایل شوهان (در کاشمر)، ایل زنگنه (در قوچان)، ایل حسنلو و ایل کرد افشار و دوانلو (در مزوج و بجنورد و اردلان)، از دیگر ایل‌های قوم کرمانج در خراسان شمالی هستند. 
==شیوۀ زندگی قوم کرمانج==
بیشتر مردم کرمانج در شهرها و مناطق روستایی اطراف آن به‌صورت یکجانشین زندگی کرده و به شغل کشاورزی، دامپروری و باغداری مشغول هستند. برخی دیگر از اقوام کرمانج نیز زندگی عشایری را بر‌گزیده‌اند و اغلب به دامپروری مشغول هستند.  مهم‌ترین ییلاقات عشایر کرمانج رشته‌کوه‌های گلیل، هزار مسجد، آلاداغ، مراوه‌تپه و شاه‌جهان است. 
==پوشش== 
کارشناسان معتقدند یکی از ویژگی‌های قوم کرمانج خراسان شمالی که افراد این قوم را از دیگر اقوام متمایزکرده، پوشش خاص و سنتی مردان و زنان این قوم است  که به پوشش کرمانجی معروف است.  لباس محلی زنان کرمانج، آمیزه‌ای از طرح‌ها و رنگ‌های شاد و برگرفته از طبیعت است. لباس زنانۀ کرمانجی از زیباترین لباس‌های محلی ایران به‌شمار می‌رود. بخش‌های مختلف این لباس عبارت است از:
# یاشار: روسری بلند از جنس حریر که معمولاً با طرح‌هایی به شکل پر طاووس آراسته شده است. در گذشته یاشار به شکل کلاه تزئین شده با سکه‌های قدیمی بوده که بانوان زیر روسری خود می‌پوشیدند. امروزه یاشار مانند روسری به دور گردن پیچیده می‌شود.  در گذشته زنان به‌خصوص عروس‌های جوان به‌منظور حفظ حیا و نجابت خود جلوی نامحرم، هنگام غذا چانه و دهان خود را با یاشار می‌پوشاندند.  این عمل امروزه تنها در برخی روستاها میان عروس‌های جوان رایج است.   
# سربند: نوعی دستمال از جنس ساتن و به رنگ قرمز یا مشکی که برای محکم‌تر شدن یاشار روی سر، از آن استفاده می‌شود.  
# گراس: نوعی پیراهن بلند بدون یقه است که از کمر تا پایین چاک دارد. دور کمر، دور یقه، دور مچ‌ها و پایین گراس با قیطان‌های رنگی تزئین می‌شود.   
# شیلوار: نوعی دامن پُر‌چین از جنس مخمل رنگی است. بلندی این دامن معمولاً تا زیر زانو می‌رسد. در برخی قبایل قوم کرمانج نیز این دامن بلند بوده و تا نزدیکی مچ پا می‌رسد. نوع رنگ انتخابی برای شیلوار بانوان، تفاوت دختر و زن متأهل را مشخص می‌کند. معمولاً شیلوار دختران جوان و مجرد، نارنجی و زرد رنگ و بانوان متأهل، قرمز رنگ است. این تفاوت رنگ، سبب مشخص شدن دختران مجرد شده و راهنمای خوبی برای همسرگزینی در قوم کرمانج است. لبۀ پایین شیلوار با نوارهای رنگی زیگزاگ یا همان قیطان تزئین می‌شود.  
# جلیقه: جلیقه بانوان کرمانج از جنس مخمل و معمولاً به رنگ قرمز است. در گذشته بانوان کرمانجی، سکه‌های قدیمی روی جلیقه خود می‌دوختند که این عمل میزان پس‌انداز آنها را نشان می‌داد. لبه‌های جلیقه با قیطان تزئین می‌شود.  
# چاروق: کفش محلی از جنس چرم است که توسط زنان و مردان کرمانج استفاده می‌شود. 
# زیورآلات: میان بانوان کرمانج، استفاده از زیورآلات امری مرسوم است. آنها معمولاً از گوشواره‌ای بلند به نام «گار»، گردنبند و دستبند استفاده می‌کنند. این زیورآلات اغلب از جنس نقره یا طلا هستند که روی آن‌ها نگین‌های رنگی به‌کار رفته است. از دیگر زیورآلات بانوان کرمانجی، سنجاق سینه است که آن را به جلیقۀ خود وصل می‌کنند. 
پوشاک بانوان کوچ‌نشین با یکجا‌نشین دارای تفاوت‌هایی است؛ پوشش بانوان کوچنده کم‌پیرایه با تزئینات مختصر، به‌کارگیری تنوع و وسعت رنگی بیشتر و جنس محکم و مقاوم‌تر است؛ اما لباس بانوان یکجانشین کرمانج پر نقش و نگار، به‌همراه تزئینات فراوان و دارای جنس لطیف و ظریف است. 
لباس مردان کرمانج همانند پوشاک بانوان دارای رنگ‌های شاد و برگرفته از طبیعت بوده و از اجزای زیر تشکیل شده است:
# کلاه: داشتن کلاه بر سر، میان قوم کرمانج، نشانۀ مردی و مردانگی است. کلاه مردان کرمانج بر اساس سن، موقعیت خانوادگی و مناسبت‌های اجتماعی به انواع کلاه نمدی، کلاه ابریشمی و کلاه نخی تقسیم می‌شود.   
# پیراهن: پیراهنی از جنس ساتن و بیشتر به رنگ قرمز یا سفید است که دورتادور یقه و مچ‌های پیراهن محلی مردانه با نواردوزی تزئین شده است. دو طرف پیراهن چاک‌دار است و یک کمربند روی آن بسته می‌شود. 
# کمربند: کمربند جزء اصلی لباس مردان کرمانج است و علاوه بر زیباتر کردن پوشش مردان، اغلب به‌منظور جلوگیری از خستگی کار روزانه نیز استفاده می‌شود.   
# شلوار: شلوار مردان کرمانجی اغلب به‌رنگ مشکی بوده و کاملاً ساده و راسته است. آنها قسمت زیر زانو تا مچ پای این شلوار را داخل جورابی بافته‌شده از جنس پشم قرار می‌دهند. این جوراب در زبان کرمانجی «بوجولی» نامیده می‌شود.  
# پتاوه: نوعی پارچه‌ از جنس کتان است که در پوشش مردان کرمانج، به دورتادور ساق پا بسته شده و با ریسمان‌هایی به‌صورت ضربدری محکم می‌شود.  
# چاروق: کفش سنتی از جنس چرم است که مردان کرمانج آن را روی جوراب پشمی می‌پوشند. امروزه این کفش‌های سنتی در برخی کارگاه‌های سنتی قوچان و بجنورد دوخته می‌شود و جزء صنایع دستی استان خراسان شمالی به‌شمار می‌رود. 
==ازدواج==
همسرگزینی میان کرمانج‌ها، به‌شیوۀ سنتی و با وساطت بزرگترهای خانواده و خویشاوندان صورت می‌گیرد. در قوم کرمانج، زمانی که پسر به سن ازدواج می‌‏رسد، خانواده‌‏ها تلاش می‌‏کنند تا از میان بستگان، آشنایان و هم‌محله‏‌‌ای‌های خود، دختر مناسبی را برای او پیدا کنند. میان عشایر کرمانج همسرگزینی در سنین کم توسط بزرگترها برای فرزندان به‌صورت ازدواج میان‌طایفه‌ای و به‌صورت توافقی میان خانواده‌‏ها برنامه‌ریزی می‌‏شود. امروزه همسرگزینی میان قوم کرمانج دستخوش تغییر شده و بسیاری از جوانان، همسر مورد نظرشان را خود انتخاب کنند. 
مراسم خواستگاری اغلب به‌صورت سنتی و با مشارکت بزرگترهای خانواده صورت می‌گیرد. در این مراسم چند تن از بزرگترهای خانوادۀ داماد به خانۀ خانوادۀ عروس رفته و درخواست خود را با بزرگترهای او مطرح می‌کنند.  پس از خواستگاری، خوانچه‌هایی از هدایا در مجمع یا سینی‌های بزرگ از طرف خانوادۀ داماد، برای خانوادۀ عروس برده می‌شود. این مجمع‌ها با شال قرمز پوشانده می‌شوند و زنان کرمانج آن‌ها را بر سر می‌گذارند و همراه با نواختن موسیقی کردی و رقص و پایکوبی به خانۀ عروس می‌برند.  در مراسم قند شکستن که نشانۀ اعلام نامزدی دختر و پسر است، یکی از بزرگان فامیل که معمولاً مردی مورد احترام است و خود دارای ازدواج موفقی بوده و دو زنه و زن‌مرده نیست، با اجازۀ دیگر بزرگان مجلس دو عدد کله قند را برداشته و به نشانۀ شادکامی و خوشبختی عروس و داماد بر هم‌ زده و نامزدی دختر و پسر را به این وسیله اعلام می‏‌کند. در پایان تکه‌های شکستۀ قند را به نشانه شگون و خوش‌یمنی میان میهمانان تقسیم می‌کنند. در دوران نامزدی، در هر مناسبتی مانند نوروز یا شب چله، خانوادۀ داماد هدایایی به منزل خانواده عروس می‌برند؛ خانواده عروس نیز هدایایی، در همان سینی می‌گذارند تا سینی خالی به خانه داماد بازنگردد.  
ویژگی مه مراسم عروسی میان کردهای خراسان، برگزاری مراسم به‌دور از تجمل‌گرایی و اسراف است.  در گذشته برای برگزاری مراسم عروسی، تمام اقوام از دور و نزدیک به خانۀ پدر داماد می‌آمدند و زنان و مردان کرمانج با لباس‌های محلی،  به‌مدت هفت شبانه‌روز به جشن و پایکوبی می‌پرداختند. با گذشت زمان این جشن به سه شبانه‌روز کاهش یافت؛  اما امروزه به‌دلیل شرایط معیشتی و تغییر در سبک زندگی، اغلب یک شبانه‌روز برای عروسی به شادی می‌پردازند. غذای عروسی کرمانجی، معمولاً برنج به‌همراه گوشت تازه گوسفندی است که اغلب توسط صاحبان مجلس عروسی ذبح می‌شوند. در عروسی کرمانجی هنگامی که ماشین عروس و داماد میان کوچه توقف می‌کند، داماد سیب‌های سرخ و کیسه‌های کوچکی حاوی قند، نقل و نبات را از بالای سر عروس به میان جمعیت پرتاب می‌کند و جوانان خانواده با شادی سعی می‌کنند که یکی از این سیب‌ها یا کیسه‌ها را به‌دست بیاورند تا نشانۀ بازشدن بخت آن جوان باشد. 
جشن عروسی در قوم کرمانج، مراسمی است که طی آن با همیاری و همکاری، بر انسجام و همبستگی اجتماعی می‌افزایند. میهمانان در جشن عروسی، مبلغی پول را که «تولوشی» نامیده می‌شود، به عروس و داماد هدیه می‌دهند. معمولاً این هدایای نقدی به اندازه‌ای است که بخش زیادی از هزینه‏‌های جشن را پوشش داده و در مواردی مبلغی نیز برای شروع زندگی جدید زوجین باقی می‌‏ماند. در سال ۱۳۸۳‌ش جشن عروسی قوم کرمانج، در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس کشور به ثبت رسیده است. 
م==سابقۀ کشتی با چوخه==
یکی از محبوب‌ترین آیین‌های خراسان شمالی و مردم کرمانج، برگزاری مسابقۀ کشتی با چوخه است که با رسم و مرام پهلوانی، گره خورده است. این مسابقات که نماد دلاوری، شجاعت و دفاع قوم کرمانج از سرزمین ایران است، سالانه در ۱۳ و ۱۴ فروردین در خراسان شمالی و به‌ویژه در شهرستان اسفراین برگزار می‌شود.  در این مسابقه کشتی‌گیران با پوشیدن چوخه/چوخا که جلیقه‌ای از جنس پشم است، به رقابت می‌پردازند تا روحیۀ پهلوانی و جوانمردی در جوانان، تقویت شود. 
==موسیقی==
موسیقی قوم کرمانج، آمیزه‌ای از سازهای گوناگون همراه با اشعار محلی است. تنوع موسیقی در قوم کرمانج زیاد است و به موسیقی آیینی، رزمی و بزمی تقسیم شده و با این سبک‌ها به روایتگری سوگ، حماسه، عرفان و عشق می‌پردازند.  الله‌مزار، تورغه، پری، خجه‌لوره، زاری‌گل، لی‌یاره و هرایی از مقام‌های موسیقی در خراسان ‌شمالی است. اصلی‌ترین ساز موسیقی مردم کرمانج، ساز دوتار است که صدایی سوزناک دارد. سورنا، قشمه، کمانچه، دهل، نی، دف و دایره از دیگر سازهای موسیقی این دیار هستند. موسیقی مقامی شمال خراسان یا موسیقی کرمانج، در یونسکو به ثبت جهانی رسیده است.  قوم کرمانج، سه گروه هنری شناخته‌شده دارند:
# عاشق‌ها: گروهی از نوازندگان اصیل و حرفه‌ای کرمانج هستند که این شغل و مهارت را از پدران خویش به ارث برده‌اند و بیشتر با کرنا، سرنا (پیق)، دهل، دوزله (قومشه) و کمانچه می‌نوازند. 
# بخشی‌ها: بخشی به کسی گفته می‌شود که نوازنده چیره‌دست دوتار و شاعر، نوازنده و خواننده باشد. 
# بلیروان‌ها: بلیروان‌ها، نی‌نوازانی هستند که اغلب به شغل چوپانی مشغول‌اند. بلیروان‌ها، گله گوسفندان یا شتران را با آوای نی خود، به چرا و حرکت وامی‌دارند. 
==رقص کرمانجی==
رقص کردی خراسان، تفاوت‌های اساسی با رقص کردی کردستان دارد و در آن افراد به‌جای گرفتن دست یکدیگر و انجام حرکات پا، جدا از یکدیگر به شکل دایره‌وار به انجام حرکات ویژۀ دست می‌پردازند و گام برمی‌دارند. این رقص‌ها شامل رقص‌های آیینی سمائی، آله‌گز و قرسه‌ها است که به‌دنبال هم و به‌ترتیب اجرا می‌شوند. پس از آن افراد به رقص‌های انارکی، چپه-راسته، قالده قالده، اسب چوبی و رقص چوب می‌پردازند. 
==جشن‌های عمومی==
جشن‌های رایج میان قوم کرمانج عبارت است از:
# جشن شب چله: در باورهای مردمی، زمستان به چله بزرگ و چله کوچک تقسیم می‌شود. شب چله، اولین شب از چله بزرگ است که خانواده‌ها در این شب در خانه بزرگ‌ترهای فامیل دور هم جمع شده و در کنار هم جشن می‌گیرند. از خوردنی‌های مرسوم در این جشن کدو، لبو، زردک، بادام، نخودچی، کشمش، توت‌خشک، تخمه‌ خربزه و هندوانه، برگه‌ زردآلو، مغز گردو، سنجد، گندم بوداده و مغز دانه‌ زردآلو است. بانوان کرمانجی این خوردنی‌ها را داخل مجمع بزرگ مسی و روی کرسی گذاشته و از میهمانان خود پذیرایی می‌کنند. بزرگترهای خانواده در این شب با شاهنامه‌خوانی و نقل داستان‌ها و روایات و اشعار حماسی به پند و اندرز جوانترهای خانواده می‌پردازند.  
# جشن نوروز: کرمانج‌ها پس از تحویل سال نو، به رسم شادی و خرسندی دهان خود را با آبنبات و شیرینی، شیرین می‌کنند. در عشایر کرمانج، پس از تحویل سال یکی از پسران ایل، با گوسفند سفید رنگی وارد محل زندگی خانواده‌ها می‌شود. طبخ برنج در ۶ شب ابتدایی سال نو، امری مرسوم میان اقوام کرمانج است. 
==نقش زنان در قوم کرمانج==
زنان کرمانجی در امورات مختلف خانوادگی، اجتماعی و سیاسی دوشادوش مردان به ایفای نقش می‌پردازند. زنان کرمانجی، با صفت سخت‌کوشی، خردمندی، پاکدامنی، فداکاری، خانواده‌گرایی، شوهردوستی و شیفتگی به فرزندان معرفی شده‌اند. 
==صنایع‌دستی==
تولید انواع صنایع‌دستی، از هنرهای مرسوم میان بانوان قوم کرمانج است.
سفره کردی: بانوان کرمانج، پارچه‌ای از پشم شتر می‌بافند که مهم‌ترین ویژگی آن، مقاومت در برابر نفوذ رطوبت و آب است و به همین دلیل برای نگهداری نان استفاده می‌شد‎ و به دور نین، سفره نان یا سفره کردی شهرت دارد. طرح‌های این بافتۀ دستی، از نمادهای هندسی، جانوری و گیاهی بر‌گرفته از اقلیم و طبیعت اطراف است.
# قالی‌: بسیاری از زنان کرمانجی در بافت قالی، قالیچه و قطعه‌های کوچکی مانند خورجین، نوارهای پهن برای افسار اسب و قالیچه روی جمازه شتر مهارت دارند. در بافت قالیچه‌ها نقش‌هایی مانند شاخ قوچ، چخماق و گل هشت پَر مرسوم بوده و رنگ زمینۀ قالیچه اغلب قرمز لاکی است. 
# پلاس‌: نوعی زیرانداز از الیاف رنگارنگ از جنس پشم است که برای سجادۀ نماز و سفره پیش پای عروس استفاده می‌شود. در پلاس، زمینۀ کار از خطوط افقی و رنگارنگ تشکیل می‌شود. 
# جاجیم‌: پارچه‌ای از جنس پشم رنگارنگ است که از آن برای تهیۀ توبره یا خورجین و کیسه‌های حمل علوفه استفاده می‌شود. بیشتر جاجیم‌های کرمانجی به‌شکل راه‌راه با رنگ‌های متفاوت است که گاهی گل‌های ریز شطرنجی روی آن بافته می‌شود. 
# سیاه‌چادر یا کویین: زنان کرمانجی به‌خصوص بانوان عشایر، موی بُز را تابیده و از آن برای بافت سیاه‌چادر استفاده می‌کنند. این چادرها به‌صورت طبیعی نوعی عایق برای رطوبت است و آب به درون آنها نفوذ نمی‌کند. سقف چادر به‌شکل شیب‌دار نصب می‌شود و ریشه‌هایی در کنار آن قرار دارد که آب باران را به‌سمت پایین هدایت می‌کند. این چادرها از پشم سیاه بافته می‌شود؛ رنگ سیاه سبب می‌شود تا آفتاب به داخل چادر نفوذ نکند و در زمستان نیز داخل چادر گرم بماند.
# کردی‌دوزی: کردی‌دوزی از سوزن‌‌دوزی‌های شناخته‌شدۀ قوم کرمانج است. از کردی‌دوزی برای ایجاد نقش و نگار بر روی کلاه، دستینه، چَنگه و بعضی از اجزای پوشاک کرمانج استفاده می‌شود.
 
==نقش قوم کرمانج در انقلاب اسلامی==
قوم کرمانج همواره از هویت و ریشه ایرانی خویش پشتیبانی کرده و با فداکاری، پاسدار مرزهای سرزمینی ایران بوده‌اند.  آنها در پیروزی انقلاب اسلامی و تحقق آرمان‌های انقلاب با مشارکت در تظاهرات و جنبش‌های ضد نظام پهلوی نیز نقش داشته‌اند. همچنین قوم کرمانج در 8 سال دفاع مقدس به نقش‌آفرینی پرداخته‌اند؛ بیش از نیمی از 3000 شهید دوران دفاع مقدس در خراسان شمالی از قوم کرمانج بوده‌اند. همچنین بزرگ‌ترین روستای دارای بیشترین شهید کشور با نام چخماقلو در استان خراسان شمالی، یکی از سکونتگاه‌های قوم کرمانج است. سردار شهید رجبعلی محمدزاده، سردار شهید نوری، سردار شهید محمد وحیدی و امیر شهید ایرج رستمی، از شهدای شناخته‌شدۀ قوم کرمانج هستند. وفاداری قوم کرمانج به انقلاب اسلامی و آرمان‌های آن، موجب شد که آنها در سال‌های اخیر با آشوب‌های پراکنده در برخی شهرهای ایران، همراهی نکنند و به خواسته‌های دشمنان انقلاب اسلامی، تن ندهند. 
==چالش‌های فرهنگی و اجتماعی==
امروزه سبک زندگی مدرن، زندگی قوم کرمانج به‌خصوص عشایر را تحت تأثیر قرار داده است. آنها در شرایط نوین‌ زندگی‌، گرایش‌ کمتری به زندگی کوچ‌نشینی دارند و بخش‌ اعظم‌ آنها یکجانشین‌ شده‌اند و به سبک زندگی مصرفی روی آورده‌اند. در همین چارچوب، پوشاک سنتی مردان و زنان کرمانج دستخوش دگرگونی شده است. مردان کرمانج، لباس سنتی خود را کنار گذاشته و به سبک شهرنشینان لباس می‌پوشند.  پوشش اصیل کرمانجی میان زنان نیز کم‌رنگ شده و تنها بر تن زنان مسن‌تر عشایر، دیده می‌شود. گاهی بانوان به‌صورت نمادین در برخی مجالس جشن و شادی اقدام به پوشیدن لباس‌های سنتی کرمانجی می‌کنند.  
از دیگر چالش‌های پیش روی قوم کرمانج، از‌بین‌رفتن لهجه و زبان مادری میان نسل جدید کردهای خراسان است. تکثر زبانی و اختلاط قومیتی در این منطقه، ضعف ادبیات کودک و تولیدات فرهنگی در حوزه کودکان در شمال خراسان، ضعف رسانه‌های جمعی، نبود چاپ و نشر کردی و ضعف تشکیلات و انجمن‌های فرهنگی – مدنی، در این چالش اثرگذار هستند.
==پانویس==
{{پانویس}} 
==منابع==
* افراسیاب‌پور، علی‌اکبر و همکاران، «جایگاه زنان در منتخبی از داستان‌های کردی کرمانجی خراسان شمالی»، فصلنامۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی خراسان، شمارۀ 2، 1400ش. 
* «جمعیت کردهای خراسان»، وب‌سایت کردستان، تاریخ بازدید: 4 اسفند 1402ش.
* سالکی‌ خامنه، سینا، «همه چیز درباره آیین ازدواج کردهای کرمانج»، خبرگزاری دانشجویان ایران: ایسنا، تاریخ درج مطلب: 21 دی 1400ش.
* صادقپور، معصومه، «قوم کرمانج | پیشینه + سکونتگاه و فرهنگ کرمانجی»، وب‌سایت کجارو، تاریخ درج مطلب: 28 شهریور 1401ش.
* «قوم کرمانج؛ از سردار عیوض تا سردار محمدزاده/ کردها در خط مقدم دفاع از انقلاب ایستاده‌اند‌‌‌«، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: 3 آذر 1401ش. 
* گریوانی، زینب و همکاران، «مطالعۀ تطبیقی پوشاک بانوان کوچ‌نشین و یکجانشین کرد شمال خراسان»، مجلۀ هنر و تمدن شرق، شمارۀ 41، 1402ش. 
* مزرجی، غزاله، «کرمانج‌ها و تاریخچه این قوم»، وب‌سایت های‌هتل، تاریخ بازدید: 4 اسفند 1402ش.
* نتاج‌مجد، عطیه و صفری، الهام، «مطالعه شاخص‌های هنری پوشاک قوم کرمانج»، مجلۀ دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی، شمارۀ 29، 1399ش.
[[رده: ویکی‌زندگی]]
[[رده: مشاهیر و نام‌آوران]]