در حال ویرایش پیش‌نویس:قمر آریان

<big>'''قمر آریان؛'''</big> بانوی نویسنده، پژوهشگر و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی.

قمر آریان از نخستین استادان زن دانشگاه ایران<ref>عبیدی و باعزم، «پژوهشی در زندگی قمر آریان همسر عبدالحسین زرین کوب از مفاخر و مشاهیر خراسان»، 1396ش، ص7.</ref> در اول فروردین‌ماه 1301ش در قوچان متولد شد.<ref>[https://amordadnews.com/75505/ «یادروز درگذشت قمر آریان؛ نخستین بانوی استاد دانشگاه در ایران»، تارنمای خبری زرتشتیان، تاریخ درج مطلب: 23 فروردین 1400ش.]</ref> در شهر قوچان مدرسۀ دخترانه‌ای نبود؛ پدر او که یکی از صاحب‌نامان قوچان بود، مدرسه‌ای ساخت و ریاست آن را به عهدۀ یکی از بانوان باسواد شهر گذاشت؛<ref>[https://golvani.ir/1400/01/%D9%82%D9%85%D8%B1-%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF/ «قمر آریان که بود و چگونه بر زمانۀ خود تأثیر گذاشت»، پایگاه خبری گلونی، تاریخ درج مطلب 24 فروردین 1400ش.]</ref> او تا ششم دبستان را در همین مدرسه خواند و سپس سه سال اول دبیرستان را طی یک سال با معلم در خانه خواند و برای امتحان سال نهم به مشهد رفت. بعد از آن برای دو سال در دانشسرای مقدماتی دختران مشهد به تدریس پرداخت و همزمان به تحصیل در کلاس ششم ادبی مشغول شد که برای امتحانات آن مجبور شد تا به تهران بیاید، او در این آزمون مقام دوم کشوری را کسب کرد که همین امر سبب رضایت پدرش برای ادامۀ تحصیل او در تهران شد و از این پس او به همراه دو برادرش در تهران ماند و توانست در سال 1327ش از دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران لیسانس زبان و ادبیات فارسی بگیرد. او در همان دانشگاه کارشناسی ارشد و دکتری‌اش را خواند<ref>عبیدی و باعزم، «پژوهشی در زندگی قمر آریان همسر عبدالحسین زرین کوب از مفاخر و مشاهیر خراسان»، 1396ش، ص5.</ref> و در سال 1337ش موفق به اخذ دکتری با رتبۀ بسیار خوب شد. <ref> [http://tarikhirani.ir/fa/news/2054/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF-%D9%85%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%D9%87-%D9%85%D8%B5%D8%AF%D9%82-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%DA%AF%D8%B0%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%82%D9%85%D8%B1-%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86 «شاهد محاکمۀ مصدق درگذشت/نگاهی گذرا به زندگی قمر آریان»، وب‌سایت تاریخ ایران، تاریخ درج مطلب: 26 فروردین 1391ش.]</ref>
==اساتید==
او در دوران تحصیل از محضر اساتیدی چون؛ بدیع‌الزمان فروزانفر (1276-1349ش)، احمد بهمنیار (1262-1334ش)، علی‌اصغر حکمت (1272-1359ش)، جلال‌الدین همایی (1278-1359ش)، محمد معین (1297-1350ش)، ذبیح‌الله صفا (1290-1378ش)، حسین خطیبی (1295-1380ش) و در زبان‌های باستانی نیز از اساتیدی چون؛ استاد پورداوود (1264-1347ش) استاد مقدم (1279-1366ش) و دکتر صادق‌کیا (1299-1380ش) بهره‌مند شد.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/2054/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF-%D9%85%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%D9%87-%D9%85%D8%B5%D8%AF%D9%82-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%DA%AF%D8%B0%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%82%D9%85%D8%B1-%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86 «شاهد محاکمۀ مصدق درگذشت/نگاهی گذرا به زندگی قمر آریان»، وب‌سایت تاریخ ایران، تاریخ درج مطلب: 26 فروردین 1391ش.]</ref>
==تدریس==
او در دانشگاه ملی «شهید بهشتی» تدریس می‌کرد و شش سال نیز در هنرستان عالی موسیقی اشتغال به تدریس داشت.<ref> [https://amordadnews.com/75505/ «یادروز درگذشت قمر آریان؛ نخستین بانوی استاد دانشگاه در ایران»، تارنمای خبری زرتشتیان، تاریخ درج مطلب: 23 فروردین 1400ش.]</ref> دکتر آریان یک دوره ادبیات قبل و بعد از اسلام را نیز در دانشگاه ملی تدریس کرد.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/2054/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF-%D9%85%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%D9%87-%D9%85%D8%B5%D8%AF%D9%82-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%DA%AF%D8%B0%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%82%D9%85%D8%B1-%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86 «شاهد محاکمۀ مصدق درگذشت/نگاهی گذرا به زندگی قمر آریان»، وب‌سایت تاریخ ایران، تاریخ درج مطلب: 26 فروردین 1391ش.]</ref>
ازدواج و خانواده
او با همکلاسی خود، عبدالحسین زرین‌کوب (1301-1378ش)<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/2054/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF-%D9%85%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%D9%87-%D9%85%D8%B5%D8%AF%D9%82-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%DA%AF%D8%B0%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%82%D9%85%D8%B1-%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86 «شاهد محاکمۀ مصدق درگذشت/نگاهی گذرا به زندگی قمر آریان»، وب‌سایت تاریخ ایران، تاریخ درج مطلب: 26 فروردین 1391ش.]</ref> در سال ۱۳۳۲ش ازدواج کرد. آنها فرزندی نداشتند،<ref>[https://amordadnews.com/75505/ «یادروز درگذشت قمر آریان؛ نخستین بانوی استاد دانشگاه در ایران»، تارنمای خبری زرتشتیان، تاریخ درج مطلب: 23 فروردین 1400ش.]</ref> اما دانشجویان خود را به‌مانند فرزندان خود می‌دانستند.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/news/28622/%D9%88%DB%8C%DA%98%DA%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D8%B9%D8%B8%DB%8C%D9%85-%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D8%A8 ویژگی‌های قمرآریان درگفت‌وگو با عظیم زرین‌کوب»، وب‌سایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: 23 فروردین 1394ش.]</ref>
==سیرۀ اخلاقی==
===عشق به خانواده===
آریان، عاشق همسرش بود و همواره زندگی آرام و سراسر محبتی داشت. احمد مهدوی دامغانی (1305-1400ش) این دو را به‌مانند یک وجود توصیف می‌کند.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/news/28622/%D9%88%DB%8C%DA%98%DA%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D8%B9%D8%B8%DB%8C%D9%85-%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D8%A8 «ویژگی‌های قمرآریان درگفت‌وگو با عظیم زرین‌کوب»، وب‌سایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: 23 فروردین 1394ش.]</ref> علاقه او به همسرش سبب شد تا وقتی همسرش در بستر بیماری بود پروانه‌وار کنار او باشد و به‌رغم ناامیدی پزشکان از درمان، او دلسرد نشود و تا آخرین لحظه برای معالجۀ همسرش تلاش کند.<ref>عبیدی و باعزم، «پژوهشی در زندگی قمر آریان همسر عبدالحسین زرین کوب از مفاخر و مشاهیر خراسان»، 1396ش، ص13.</ref> همین گرمی و محبت را در رابطه با خانوادۀ همسرش نیز داشت؛ به‌گونه‌‌ای که وقتی سه ماه، پدر همسرش در بیمارستان بستری بود اجازه نداد حتی یک وعده غذایی از طرف بیمارستان برای ایشان آورده شود و همه را از خانه می‌آورد.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/news/28622/%D9%88%DB%8C%DA%98%DA%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D8%B9%D8%B8%DB%8C%D9%85-%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D8%A8 «ویژگی‌های قمرآریان درگفت‌وگو با عظیم زرین‌کوب»، وب‌سایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: 23 فروردین 1394ش.] </ref>
===علاقه به وطن===
قمر آریان سال‌های بسیاری را همراه با همسرش در هند و برخی کشورهای اروپایی و عربی گذراند، <ref>«[https://vista.ir/w/a/16/3d0mt قمرآریان که بود و چه کرد»، مجلۀ ویستا، تاریخ بازدید: 21 مهر 1401ش.]</ref>اما علاقه به وطن سبب شده بود تا آریان باوجود مسافرت‌های طولانی به کشورهای مختلف، میلی برای ترک وطن نداشته باشد.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/news/28622/%D9%88%DB%8C%DA%98%DA%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D8%B9%D8%B8%DB%8C%D9%85-%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D8%A8 «ویژگی‌های قمرآریان درگفت‌وگو با عظیم زرین‌کوب»، وب‌سایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: 23 فروردین 1394ش.]</ref>
==مسئولیت‌ها==
دکتر آریان علاوه بر تدریس، مدتی رئیس هنرستان نقاشی تهران بود؛ جایی که در آن بسیاری از چهره‌های مطرح هنر معاصر ایران همچون مسعود عربشاهی (1314-1398ش) و صادق تبریزی (131701396ش) درس می‌خواندند.<ref> [http://tarikhirani.ir/fa/news/2054/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF-%D9%85%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%D9%87-%D9%85%D8%B5%D8%AF%D9%82-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%DA%AF%D8%B0%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%82%D9%85%D8%B1-%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86 «شاهد محاکمۀ مصدق درگذشت/نگاهی گذرا به زندگی قمر آریان»، وب‌سایت تاریخ ایران، تاریخ درج مطلب: 26 فروردین 1391ش.]</ref> یک دوره نیز ریاست هنرستان هنرهای تجسمی را بر دوش داشت و یک سال هم در غیاب ایرج افشار سردبیر مجلۀ «راهنمای کتاب» بود.<ref>[https://amordadnews.com/75505/ «یادروز درگذشت قمر آریان؛ نخستین بانوی استاد دانشگاه در ایران»، تارنمای خبری زرتشتیان، تاریخ درج مطلب: 23 فروردین 1400ش.]</ref> او از سال 1374 تا 1378ش مدیر بخش ادبیات مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی و از سال 1374ش تا پایان عمر عضو شورای عالی علمی این مرکز بود. او 27 مقاله برای مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی نگاشت که از جمله آنها می‌توان به «ایران ـ ادبیات در دورۀ اسلامی» اشاره کرد.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/author/221236/%D9%82%D9%85%D8%B1-%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86 «قمرآریان»، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، تاریخ بازدید: 21مهر 1401ش.] </ref>
==آثار==
دکتر قمر آریان، در دوران حیات خود مقالات، اشعار و ترجمه‌های بسیاری در مجلات چاپ تهران از جمله یغما، سخن، مهرگان، مروارید و راهنمای کتاب به چاپ رساند.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/2054/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF-%D9%85%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%D9%87-%D9%85%D8%B5%D8%AF%D9%82-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%DA%AF%D8%B0%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%82%D9%85%D8%B1-%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86 «شاهد محاکمۀ مصدق درگذشت/نگاهی گذرا به زندگی قمر آریان»، وب‌سایت تاریخ ایران، تاریخ درج مطلب: 26 فروردین 1391ش.]</ref>
از آثار بی‌شمار او می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد؛
* کمال‌الدین بهزاد «تحقیق در احوال و آثار بهزاد در محیط هرات عهد شاهرخ»؛ 
* چهره مسیح در ادب فارسی؛<ref>[https://amordadnews.com/75505/ «یادروز درگذشت قمر آریان؛ نخستین بانوی استاد دانشگاه در ایران»، تارنمای خبری زرتشتیان، تاریخ درج مطلب: 23 فروردین 1400ش.]</ref>
* زن در داستان‌های قرآن. <ref>عبیدی و باعزم، «پژوهشی در زندگی قمر آریان همسر عبدالحسین زرین کوب از مفاخر و مشاهیر خراسان»، 1396ش، ص8.</ref>
او به زبان‌های فرانسه و انگلیسی هم تسلط داشت و کتاب‌هایی ترجمه کرد؛<ref>عبیدی و باعزم، «پژوهشی در زندگی قمر آریان همسر عبدالحسین زرین کوب از مفاخر و مشاهیر خراسان»، 1396ش، ص8.</ref>
* ترجمۀ کتاب شرق نزدیک در تاریخ (یک سرگذشت پنج هزار ساله اثر پروفسور فیلیپ خوری، استاد سابق دانشگاه پرینستون)؛ 
* ترجمۀ کتاب جهان اسلام اثر برتولد اشپولر.<ref>[https://amordadnews.com/75505/ یادروز درگذشت قمر آریان؛ نخستین بانوی استاد دانشگاه در ایران»، تارنمای خبری زرتشتیان، تاریخ درج مطلب: 23 فروردین 1400ش]</ref>
==نوآوری‌==
از کارهای بدیع دکتر آریان، نگارش پایان‌نامه با موضوع «مسیحت و تأثیر آن در ادب فارسی» بود؛ او می‌خواست دریابد که برخی اسامی و چهره‌های مسیحیت همچون؛ مسیح، مریم، ذوالنار  و چَلیپا  چه جایگاهی در ادب فارسی دارند. پژوهش او از نخستین آثاری بود که در این زمینه تألیف شد و بعدها به شکل کتاب نیز انتشار یافت و هنوز هم از مهم‌ترین آثار فارسی در این موضوع است.<ref>عبیدی و باعزم، «پژوهشی در زندگی قمر آریان همسر عبدالحسین زرین کوب از مفاخر و مشاهیر خراسان»، 1396ش، ص7.</ref> 
دیدگاه‌ها دربارۀ این شخصیت
ایرج پارسی‌نژاد استاد سابق دانشگاه یو.سی.ال.ای آمریکا، آریان را بانویی آزاده، دانشمند، عارف و اهل معنا معرفی می‌کند<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/2054/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF-%D9%85%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%D9%87-%D9%85%D8%B5%D8%AF%D9%82-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%DA%AF%D8%B0%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%82%D9%85%D8%B1-%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86 «شاهد محاکمۀ مصدق درگذشت/نگاهی گذرا به زندگی قمر آریان»، وب‌سایت تاریخ ایران، تاریخ درج مطلب: 26 فروردین 1391ش.]</ref> که دلبستگی و دقت بالایی به هنر دارد.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/news/28622/%D9%88%DB%8C%DA%98%DA%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D8%B9%D8%B8%DB%8C%D9%85-%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D8%A8 «ویژگی‌های قمرآریان درگفت‌وگو با عظیم زرین‌کوب»، وب‌سایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: 23 فروردین 1394ش.]</ref> او همچنین در خصوص پایان‌نامۀ دکتری آریان، آن را یکی از درخشان‌ترین رساله‌های دکتری در تاریخ دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران می‌داند.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/2054/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF-%D9%85%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%D9%87-%D9%85%D8%B5%D8%AF%D9%82-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%DA%AF%D8%B0%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%82%D9%85%D8%B1-%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86 «شاهد محاکمۀ مصدق درگذشت/نگاهی گذرا به زندگی قمر آریان»، وب‌سایت تاریخ ایران، تاریخ درج مطلب: 26 فروردین 1391ش.]</ref> 
==حضور در جلسۀ محاکمۀ دکتر مصدق==
دکتر قمر آریان، در جلسۀ محاکمۀ دکتر محمد مصدق (1258-1345ش) حضور داشت. او در گفتگویی، این دادگاه را عرصۀ محاکمۀ انسانیت در برابر رَذالت و خیانت می‌داند و از ایستادگی مصدق در دادگاه و افشای صریح خیانت‌های حکومت وقت در آن زمان حکایت می‌کند.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/2054/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF-%D9%85%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%D9%87-%D9%85%D8%B5%D8%AF%D9%82-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%DA%AF%D8%B0%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%82%D9%85%D8%B1-%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86 «شاهد محاکمۀ مصدق درگذشت/نگاهی گذرا به زندگی قمر آریان»، وب‌سایت تاریخ ایران، تاریخ درج مطلب: 26 فروردین 1391ش.]</ref>
==درگذشت==
آریان سرانجام در 23 فروردین‌ماه 1391ش در تهران و در سن نود سالگی، پس از گذران یک دورۀ طولانی از بیماری درگذشت و در قطعۀ هنرمندان بهشت‌زهرا به خاک سپرده شد.<ref>[https://amordadnews.com/75505/ «یادروز درگذشت قمر آریان؛ نخستین بانوی استاد دانشگاه در ایران»، تارنمای خبری زرتشتیان، تاریخ درج مطلب: 23 فروردین 1400ش.]</ref>
==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع==
* احمدی، شیرین، «چلیپا چیست؟»، مجلۀ ویستا به نقل از موسسۀ گفتگوی ادیان، تاریخ بازدید: 22 مهر 1401ش.
* «ذوالنار»، واژه‌نامۀ آزاد، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 21 مهر 1401ش.
* «شاهد محاکمۀ مصدق درگذشت/نگاهی گذرا به زندگی قمر آریان»، وب‌سایت تاریخ ایران، تاریخ درج مطلب: 26 فروردین 1391ش.
* عبیدی، مهدی، باعزم، صبا، «پژوهشی در زندگی قمر آریان همسر عبدالحسین زرین‌کوب از مفاخر و مشاهیر خراسان»، دومین همایش ملی بازشناسی مشاهیر و مفاخر خراسان در ادب پارسی، 1396ش.
* «قمرآریان»، وب‌سایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، تاریخ بازدید: 21 مهر 1401ش.
* «قمر آریان که بود و چگونه بر زمانۀ خود تأثیر گذاشت»، پایگاه خبری گلونی، تاریخ درج مطلب 24 فروردین 1400ش.
* «قمرآریان که بود و چه کرد»، مجلۀ ویستا، تاریخ بازدید: 21 مهر 1401ش.  
* «ویژگی‌های قمرآریان درگفت‌وگو با عظیم زرین‌کوب»، وب‌سایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: 23 فروردین 1394ش.
* «یادروز درگذشت قمر آریان؛ نخستین بانوی استاد دانشگاه در ایران»، تارنمای خبری زرتشتیان، تاریخ درج مطلب: 23 فروردین 1400ش.
[[رده: ویکی‌زندگی]] [[رده: زنان]][[رده:ادبیات فارسی]] 
[[رده:نویسندگان]]