در حال ویرایش پیش‌نویس:تربیت

<big>'''تربیت؛'''</big> فرایندی ساختارمند برای ساختن نسل‌های بهتر
==معنای لغوی==
تربیت در لغت به‌معنای «پروردن»، «پروراندن» و «ادب و اخلاق را به کسی آموختن» است.<ref>[https://www.vajehyab.com/?q=%D8%AA%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D8%AA&f=moein معین، فرهنگ فارسی، سایت واژه‌یاب، تاریخ دیدار: 19 آذر 1400ش.]</ref>
==تعریف اصطلاحی==
نظر اندیشمندان دینی و غیردینی در تعریف تربیت متفاوت است و این تفاوت را می‌توان در دو نکته جست‌وجو کرد:<br>
'''اول:''' نگاه دینی به مقوله‌ی تربیت، که موجب شده مبانی، روش‌ها و اهداف تربیت نزد این دو گروه تفاوت‌های قابل توجهی داشته باشد.<br>
'''دوم:''' از نظر متفکران دینی، روش‌های تربیتی مبتنی بر اندیشه‌ی غیردینی،‌ به عنصر فطرت انسان در فرایند تربیت توجه نکرده است.<br> <ref>[https://rasekhoon.net/article/show/1385631/%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%84%D8%BA%D8%AA-%D9%88-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%85%D8%AA%D9%81%25 مرزانی، «مفهوم‌شناسی واژه تربیت در لغت و اندیشه متفکران»، سایت راسخون، تاریخ بارگذاری مطلب: 19 آذر 1400ش.]</ref>
بنابراین می‌توان تعریف تربیت را به اعتبار خاستگاه فکری آن، به دو دسته تقسیم کرد:<br>
'''الف)''' در تعریف اندیشمندان دینی از تربیت، این عناصر به چشم می‌خورد:<br>
* به فعلیت درآوردن استعدادهای بالقوه‌ و درونی‌ یک شیء و ایجاد تعادل و هماهنگی میان آن‌ها.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۳ش، ج ۲۲، ص۵۵۱ .</ref> 
* برنامه‌ریزی و فعالیت محاسبه شده در جهت رشد کودک، سلامت خانواده و تدبیر شئون اجتماعی او. <ref>گروه نویسندگان، فلسفه تعلیم و تربیت، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۳۸۴ .</ref>
* شکوفایی قوای جسمانی، روانی و عقلی انسان. <ref>حجتی، اسلام و تعلیم و تربیت، ۱۳۸۵ش، ص۱۰.</ref>
* رفع موانع و ایجاد مقتضیات برای آن‌که استعدادهای انسان در جهت کمال مطلق شکوفا شود. <ref>دلشاد تهرانی، سیری در تربیت اسلامی، ۱۳۸۰ش، ص۲۴ .</ref>
* تدبیر نفس و باطن از طریق اعتدال بخشی تدریجی به قوا و تمایلات از طریق ریاضت.<ref>گروه نویسندگان، فلسفه تعلیم و تربیت، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۳۰۵.</ref>
'''ب)''' در میان اندیشمندان غیر‌مسلمان در حوزه‌ی تعلیم و تربیت، برخی تعاریف زیر را می‌توان به‌عنوان نمونه بیان کرد:<br>
* جان دیویی: تربیت، مجموعه‌ی فرایند‌هایی است که گروه یا جامعه توانایی‌ها و خواسته‌های خود را از راه آن‌ و با هدف رشد و بقای خود به اعضا و نسل‌های جدید منتقل می‌کند.<ref>گروه نویسندگان، فلسفه تعلیم و تربیت، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۲۶۱.</ref>
* امیل دورکیم: تربیت کارکردی است که طی آن، نسل بالغ و تربیت یافته‌ی جامعه بر نسلی که هنوز پختگی کافی برای زندگی نیافته، اثر می‌گذارد. هدف از این کنش، برانگیختن و گسترش حالات جسمی، عقلی و اخلاقی متربی است.<ref>گروه نویسندگان، فلسفه تعلیم و تربیت، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص224 و 225.</ref>
* روسو: تربیت، هنر یا فنی است در قالب راهنمایی، حمایت و هدایت نیروهای طبیعی که برای شکوفایی استعداد‌های مادرزادی متربی با رعایت قوانین رشد طبیعی و با همکاری خود او برای زیستن تحقق می‌پذیرد.<ref>گروه نویسندگان، فلسفه تعلیم و تربیت، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص224-225.</ref>
* کانت: تربیت، تأدیب و تعلیم توأم با فرهنگ با هدف کامیابی متربی برای زندگی در جامعه‌ای که به‌مراتب از جامعه‌ی کنونی برتر است.<ref>گروه نویسندگان، فلسفه تعلیم و تربیت، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص224-225.</ref>
==جایگاه تربیت==
با توجه به نگاه اندیشمندان شرق و غرب به مقوله‌ی تربیت، می‌‍توان به اهمیت و نقش اساسی آن در پیدایش فرهنگ و تمدن جوامع پی برد؛ مثلاً غزالی در کتاب «احیاء علوم‌الدین» تربیت را پس از پیامبری، شریف‌ترین کار آدمی خوانده و کانت آن را بزرگ‌ترین و دشوارترین مسئله‌ی آدمی دانسته است. افلاطون نیز معتقد است فنّی عالی‌تر و مقدس‌تر از تربیت نیست. <ref>[http://ensani.ir/fa/article/135991/%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D8%AA هاشمی، «چیستی و اهداف تربیت»، پورتال جامع علوم انسانی، تاریخ دیدار 19 آذر 1400ش.]</ref>
==اهداف تربیت==
پروفسور برودی، استاد تعلیم و تربیت دانشگاه‌های آمریکا، تربیت را دارای دو بُعد فردی و اجتماعی می‌داند. او در بُعد فردی، «زندگی خوب» را هدف اساسی تعلیم و تربیت فرد با شاخصه‌های زیر معرفی می‌کند:<br>
1) برخورداری از سلامت بدن<br>
2) برخورداری از امنیت عاطفی<br>
3) احساس قدرت و احترام<br>
4) امید نسبت به آینده<br>
و در بُعد اجتماعی، «تربیت شهروند شایسته» را هدف تعلیم و تربیت می‌داند.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/135991/%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D8%AA هاشمی، چیستی و اهداف تربیت، پورتال جامع علوم انسانی، تاریخ دیدار: 19 آذر 1400ش.]</ref><br>
جان لاک، فیلسوف انگلیسی نیز هدف آموزش و پرورش را نیرومندی تن و به‌دست آوردن فضیلت و دانش می‌داند و آن را به سه بخش بدنی، اخلاقی و فکری تقسیم می‌کند.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/135991/%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D8%AA هاشمی، چیستی و اهداف تربیت، پورتال جامع علوم انسانی، تاریخ دیدار: 19 آذر 1400ش.]</ref><br>
اهداف تربیت را در مبانى انسان‌شناختى اسلام نیز می‌توان یافت. هدف غايى تعليم و تربيت از نظر اسلام، قرب به ذات مقدسى دانسته شده كه مستجمع جميع صفات جماليه و كماليه است. در این دیدگاه حركت و هدايت آدمى به‌سوى خير اعلى و مقصد نهايى و در صراط مستقيم عبوديت حضرت حق با عمل صالح، تواصى به حق و تواصى به صبر توصیه شده است. <ref>[https://rasekhoon.net/article/show/137438/%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81-%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%85-%D9%88-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%D9%8A%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 «اهداف تعليم و تربيت از ديدگاه اسلام»، سایت راسخون، تاریخ دیدار: 19 آذر 1400ش.]</ref>
==تفاوت «تعلیم» با «تربیت»==
گاهی دو واژه‌ی «تعلیم» (آموزش) و «تربیت» (پرورش) مترادف دانسته شده و به‌جای هم استفاده می‌شوند، اما این دو مفهوم - در عین نزدیکی تنگاتنگ - تفاوت‌هایی نیز با هم دارند. برخی از این تفاوت‌ها به‌‌شرح زیر است:<br>
نخست- تعليم تنها مختص موجودات دارای ‌شعور است، اما تربيت موجودات بدون شعور را نيز شامل می‌شود.<br>
دوم- هدف تربیت گسترده‌تر از تعليم است؛ به این معنا که تربیت با تمام استعدادهاي جسماني، روحاني، عقلي و عاطفي انسان در عرصه‌ی نظر و عمل مربوط می‌شود، اما تعلیم فقط با آموزش مقولات و مفاهیم ذهنی سر و کار دارد.<ref>[https://fa.the-koran.org/content/%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81-%D9%88-%D9%85%D9%81%D8%A7%D9%87%D9%8A%D9%85-%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%85-%D9%88-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%AA «اهداف و مفاهيم تعليم و تربيت»، پایگاه تخصصی قرآن کریم، تاریخ دیدار: 21 آذر 1400ش.]</ref>
==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع==
* «اهداف تعليم و تربيت از ديدگاه اسلام»، سایت راسخون، تاریخ دیدار: 21 آذر 1400ش.
* «اهداف و مفاهيم تعليم و تربيت»، سایت تخصصی قرآن کریم، تاریخ دیدار: 21 آذر 1400ش، برگرفته از کتاب «اولین سخن»، نوشته: جعفر حاجی کریم نظری.
* حجتی، سید محمدباقر، اسلام و تعلیم و تربیت، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۵ش.
* دلشاد تهرانی، مصطفی، سیری در تربیت اسلامی، تهران، ذکر، چاپ چهارم، ۱۳۸۰ش.
* گروه نویسندگان، فلسفه تعلیم و تربیت، قم، دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، چاپ هفتم، ۱۳۸۴ش.
* مرزانی، راضیه، «مفهوم‌شناسی واژه تربیت در لغت و اندیشه متفکران»، سایت راسخون، تاریخ بارگذاری مطلب:  19 آذر 1400ش.
* مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن‌ الکریم، بیروت، دارالکتب العلمیه ، چاپ سوم، بی‌تا.
* مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، قم، صدرا، چاپ یازدهم، ۱۳۸۳ش.
* معین، محمد، فرهنگ فارسی، سایت واژه‌یاب، تاریخ دیدار: 19 آذر 1400ش.
* هاشمی، سیدحسین،«چیستی و اهداف تربیت»، پورتال جامع علوم انسانی، تاریخ دیدار 19 آذر 1400ش.
[[رده: ویکی‌زندگی]]
[[رده: تربیت فرزند]]